از زمان اولین تمدن ها زنان و مردان برای تشکیل خانواده و آرامش کنار یکدیگر، اقدام به ازدواج می کردند؛ با پیشرفت جوامع، گسترش فرهنگ ازدواج و سفارش ادیان بدان، قوانینی مربوط نکاح نیز وضع گردید. یکی از تدابیر سازمان های قضایی، مربوط به زمانی می باشد که سازش و ادامه زندگی مشترک برای زوجین غیرممکن شده است؛ در این شرایط زن، شوهر یا هردو می توانند دادخواست طلاق را ثبت کنند. از آنجا که حق طلاق قانونا برای مرد است، وی می تواند فورا برای جدایی اقدام کند؛ اما مراحل و روش های صدور حکم طلاق به درخواست زوجه، پیچیده تر می باشد. اخذ وکالت طلاق یکی از آسان ترین روش های جدایی از شوهر است؛ در مقاله «حق طلاق چیست؟ + مدارک لازم و شرایط گرفتن آن» تحت نظر کارشناسان مجرب به مراتب آن پرداخته می شود.
حق طلاق چیست؟
گاهی علارغم علاقه بین زوجین و وجود فرزندان، ادامه دادن زندگی مشترک غیر ممکن می شود. متاسفانه امروزه کشور با بحران روز افزون طلاق به دلیل فقر، اعتیاد، ابتلا به بیماری های لاعلاج، خیانت و… مواجه شده است؛ براساس قوانین، شرایط ثبت دادخواست طلاق در مراجع قضایی توسط زن و مرد متفاوت می باشد:
الف) طلاق به درخواست مرد
ثبت دادخواست طلاق به تقاضای شوهر در اکثر مواقع به واسطه حق طلاق انجام می شود؛ دارنده این حق می تواند بدون کسب رضایت و اذن همسرش اقدامات لازم برای جدایی رسمی را آغاز کند. لازم به ذکر است که ارائه مدارکی دال بر عدم سازش زوجین نیز برای تنظیم دادخواست طلاق با استفاده از حق طلاق، الزامی نمی باشد؛ طی ماده 1133 قانون مدنی، شوهر از این حق برخوردار شده است:
«مرد می تواند با رعایت شرایط مقرر در این قانون با مراجعه به دادگاه تقاضای طلاق همسرش را بنماید.»
لازم با ذکر است تمامی حقوق شرعی و مالی زوجه یعنی نفقه، مهریه، اجرت المثل و… باید پیش از صدور حکم طلاق و اجرای آن، پرداخته شود.
ب) طلاق به درخواست زن
براساس آموزه های سازمان های قضایی، زوجه می تواند به سه روش تقاضای طلاق خودش را ثبت کند:
1. طلاق از طریق اثبات شرایط عسر و حرج
در فرهنگ لغت، کلمه عسر معادل سختی و حرج معادل واژه تنگی و فشار است؛ مفهوم حقوقی که به اصطلاح «شرایط عسر و حرج» نسبت داده شده نیز از این معانی به دور نمی باشد. به طوری کلی می توان گفت:
به وضعیتی طی زندگی مشترک که سختی و مشقت فراوانی را به زوجه وارد کند به طوری که سلامت روانی و جسمی زن به خطر بیوفتد، عنوان شرایط عسر و حرج اطلاق می گردد؛ در ماده 1130 قانون مدنی مصادیق عسر و حرج مشخص شده است، مهمترین آن ها به شرح زیر می باشد:
- اعتیاد به نوشیدنی های الکلی یا مواد مخدر به طوری که شوهر عدم تمایل به ترک را اعلام کند.
- اگر حکمی با مضمون حبس قطعی بیش از پنج سال علیه زوج صادر شود.
- ضرب و شتم یا هرگونه سوءرفتار مستمر مرد که عرفا برای زن قابل تحمل نمی باشد.
- ترک خانواده و خانه به مدت شش ماه متوالی یا نه ماه متناوب در طول یکسال.
با تحقق هر یک از موارد فوق و ارائه مدارک محکمه پسند برای اثبات آن ها، زن می تواند بدون جلب رضایت همسرش دادخواست طلاق را ثبت کند؛ انگار که قانون حق طلاق را به زوجه انتقال داده است. البته امکان دارد در این مسیر چالش های حقوقی نیز پیش آید که پیشنهاد ما در چنین موقعیتی، اخذ یک وکیل حرفه ای و کاربلد است. برای مشاهده لیستی از بهترین وکلای ساری یا محل زندگیتان کلیک کنید.
2. طلاق از طریق اثبات نقض شروط دوازده گانه
روش دیگر برای انتقال حق طلاق به زوجه توسط قانون، تنظیم دادخواست جدایی از طریق اثبات نقض شروط دوازده گانه ضمن ازدواج می باشد؛ نکته قابل توجه این است که برای استفاده از این روش، زوجین باید حین امضای عقدنامه بدین شروط نیز پایبند شده باشند. از پرتکرارترین مصادیقی که نقض آن ها منتهی به طلاق شده، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- طی نکاح رسمی و غیر رسمی (صیغه) مهریه حتما باید مشخص شود؛ البته می توان به مهریه زوجه دائم، پس از عقد پرداخت، اما نباید بیش از حد طول بکشد.
- حمایت روحی و مادی زوجه طی بیماری
- اجاره یا خرید واحدی مسکونی برای استفاده خانواده
- عدم نکاح دائم یا منقطع شوهر با زنی دیگر
لازم به ذکر است که اظهارات زوجه باید همراه با مدارکی برای اثبات نقض شروط دوازده گانه ضمن ازدواج، تسلیم مراجع ذیصلاح گردد.
3. طلاق زن با اخذ حق طلاق
در این بخش به شرایط و مدارک اخذ وکالت طلاق توسط زوجه پرداخته می شود:
شرایط گرفتن حق طلاق
در صورت توافق طرفین، حق طلاق می تواند شرط عقد زوجه شود؛ بدان معنا که شوهر این حق را حین ازدواج، به همسرش وکالت می دهد. البته امکان انتقال حق طلاق به زوجه و حتی به فرد ثالثی پس از نکاح وجود دارد؛ بدین منظور شوهر و موکلش باید در دفترخانه رسمی حاضر شوند و سپس مراحل قانونی تحت نظر کارمند دولت گذرانده شود.
اصطلاح حقوقی که برای «حق طلاق وکالت داده شده» استقاده می گردد، وکالت طلاق است؛ لذا روش سوم برای زوجه «جدایی با وکالت طلاق» نیز نامیده می شود. در این روش زن می تواند بدون اجازه مرد اقدام به ثبت دادخواست طلاق کند و ارائه دلایل و اثبات آنها نیز الزامی نمی باشد. البته حضور یک وکیل خانواده در این موقعیت ضروری است، چراکه درخواست طلاق از طرف زوجه باید به درستی مطرح شود.
نکاتی مربوط به وکالت طلاق
- بسیاری از افراد بر این باورند که حقوق مالی زوجه تنها حین طلاق از طرف شوهر قابل مطالبه است؛ البته این با‌ور کاملا غلط است. علارغم اینکه درخواست جدایی با وکالت طلاق از طرف زوجه می باشد، مهریه باید به صورت تمام و کمال پرداخت شود.
- نکته لازم به توجه این است که خود مرد پس از انتقال مالکیت حق طلاق، از مزیت های آن محروم خواهد شد؛ بدان منظور که در صورت تمایل شوهر به طلاق، باید مدارکی را علیه زوجه تقدیم دادگاه کند.
مدارک لازم برای اخذ حق طلاق چیست؟
زن و شوهری که بر انتقال مالکیت حق طلاق توافق کرده اند، باید مدارک زیر را تسلیم کنند:
- ارائه مدارکی برای احراز هویت زوجین در مرجع قضایی؛ یعنی شناسنامه و کارت ملی.
- ارائه مدارکی برای تایید و صحت نکاح؛ یعنی سند ازدواج یا عقدنامه.
- باید حق الزحمه تمام کارکنان دولت که در فرآیند طلاق دخیل هستند، پرداخت شود و رسیدهای آن ضمیمه پرونده گردد.
- بسیاری از افراد غیرمتخصص برای پیشروی هرچه آسان و سریعتر فرآیند قانونی جدایی، وکیل طلاق استخدام می کنند؛ در این صورت ارائه وکالتنامه در تمامی مراحل نیز الزامی می باشد.
کلام آخر
دارنده حق طلاق می تواند بدون اذن و رضایت همسر و بدون ارائه مدارک و شواهدی دال بر عدم سازش، دادخواست طلاق را ثبت کند؛ طبق قانون کشور، این حق برای مرد می باشد. اگر طرفین به توافق برسند، شوهر می تواند حق طلاق را به زن انتقال دهد؛ این واگذاری را می توان حین امضای عقدنامه یا پس از ازدواج در دفترخانه انجام داد. بدین منظور شناسنامه و کارت ملی طرفین، سند ازدواج (عقدنامه)، رسید واریز حق الزحمه کارکنان دولت و وکالتنامه (در صورت استخدام وکیل) باید به مراجع ذیصلاح ارائه گردد.
