ایران و عراق رابطهای تاریخی و دیرینه دارند. این رابطه
قدیمی با وجود تلاطم و فراز و نشیبهای چند دهه اخیر، همچنان به قوت خود باقی مانده
است. در حوزههای اقتصادی عراق یکی از بهترین بازارهای منطقه برای عرضه کالاهای
ایرانی است. مراودات سالانه ما با عراقیها افزون بر 10 میلیارد دلار بوده که با
برنامهریزیهای انجام گرفته، قرار است حجم آن به 20 میلیارد دلار افزایش یابد.
عراق تواناییهای بسیار زیادی در جذب سرمایهگذاریهای خارجی و بهبود وضعیت
زیرساختهای خود که طی سالهای اخیر به ویرانی رسیده است، دارد. عمران و آبادانی در
حوزههای راهسازی و مسکن و ارائه دانش فنی در بخشهای دیگر نیاز امروز جامعه عراقی
است و ایران با تواناییهای فراوانی که در حوزههای متخصص و مدیریتی دارد میتواند
به بهترین شکل ممکن عراقیها را یاری کند. ما هم به دلیل همسایگی و هم اقتضائات
فرهنگی و تاریخی و دینی بهترین مکمل فعالیتهای اقتصادی و عمرانی عراقیها هستیم.
طی چند سال اخیر شاهد بودهایم که رقبای اروپایی، چین و ترک ما در عراق تلاش بسیاری
برای قبضه کردن این بازار داشتهاند هرچند که به جهت مشکلات امنیتی این کشور هنوز
اروپاییها با تمام قوا و پتانسیل وارد این باز نشدهاند و در رابطه با ترکیه نیز
به جهت حمایتهایی که دولت متبوع آنها از داعش و مباحث امنیتی پیرامون آن به عمل
آورده، مردم عراق تمایلی برای همکاری و خرید کالاهای ترک ندارند. عراق و ایران به
واسطه وابستگی به درآمدهای نفتی طی دو سال اخیر و با سقوط قیمتهای نفت، با افت
درآمد زیادی مواجه شدند. البته عراقیها علاوه بر این مشکل با فروش غیرقانونی بخشی
از منابع نفتی خود در شهر استراتژیک موصل مواجه هستند. گروهک تروریستی داعش با
استیلا بر بخشهایی از عراق، طلای سیاه آن را به کمتر از نیمی از نرخ واقعی آن
میفروشند که عمدهترین خریداران آن نیز تجار ترکیهای هستند. مقامات بغداد معتقدند
آنکارا علاوه بر پشتیبانی مالی و لجستیکی از داعش اقدام به خرید نفت از این گروهک
تروریستی نیز میکند. در شرایطی که اقتصاد ایران طی 3 سال گذشته در رکود تورمی به
سر میبرده و بخشی از ظرفیت صنایع و خدمات کشور فاید مشتری و خریدار بوده است،
صادرات به عنوان یکی از پیشرانهای اقتصاد ما جهت خروج از رکود مطرح بوده است. عمده
صادرات ایران به عراق سیمان، کاشی و سرامیک، لبنیات، گاز مایع و... بوده است.
متاسفانه به دلیل نبود ضمانتهای بانکی، شرکتهای بزرگ ایرانی در بازار عراق حضور
جدی ندارند. عراقیها در برخورداری از خدمات فنی و مهندسی نسبت به ساخت پالایشگاه
نیز خواهان استفاده از تواناییها و پتانسیلهای طرف ایرانی هستند به همین جهت قویا
معتقدم مشکل ما با عراقیها، موضوع کیفیت کالای ایرانی نیست، بلکه مساله یکسانسازی
در استانداردسازی کالاهای صادراتی است. چنانچه ایران به توسعه تجاری میاندیشد،
باید به این نکته در مراودات خارجی به خصوص با کشورهای همسایه نیز توجه کند. ایران
و عراق باید بدانند در قلب اقتصادی جهان قرار دارند و بر اقتصاد دنیا تاثیرگذار
هستند. به همین علت برخورد دنیا با آنها به گونهای دیگر است. بنابراین باید در
روابط اقتصادی دست به دست هم دهند و موانع موجود بر سر راه توسعه تجاری میان دو
کشور را از میان بردارند. سقوط قیمتهای نفت نشان داد که عراق باید به سوی یک
اقتصاد درونزا حرکت کند که در این صورت ایران بهترین شریک برای عراق محسوب میشود.
در حال حاضر موانع گمرکی میان دوکشور، مشکلات مربوط به امور بانکی برای تجارت،
فرآیند صدور روادید برای فعالان اقتصادی، مشکلاتی درخصوص حمل و نقل مستقیم کالا
و... مهمترین موانع در تجارت ایران و عراق محسوب میشود. ما برای رشد تجاریمان
نیازمند افزایش کیفیت کالاهای صادراتی خود هستم. امروزه هیچ کشور توسعه یافته را
نمیتوان نام برد که رشد تجاری نداشته باشد. باید دقت کنیم که رابطه میان امنیت و
تجارت رابطهای مستقیم است و خوشبختانه روابط تجاری ایران و عراق از امنیت متعادلی
برخوردار است.