تنش‌افروزی ترکیه با هدف اخراج ایران از منطقه
گروه سیاسی: اظهارات خصمانه و ضدایرانی هاکان فیدان وزیر امور خارجه ترکیه که اخیرا در مصاحبه اختصاصی با شبکه تلویزیونی الجزیره صورت گرفت، همچنان با واکنش سیاست‌مداران، رسانه‌ها و ناظران سیاسی ایرانی همراه است. فیدان در بخشی از این مصاحبه و در پاسخ به سوال مجری الجزیره درباره سیاست ایران در قبال سوریه، ضمن اشتباه خواندن این سیاست گفت: اگر سیاست (ایران) در سوریه این گونه باشد، من تصور نمی‌کنم سیاست صحیحی باشد... منابع و توانمندی‌هایی که شما (ایران) در اختیار دارید، دیگران نیز در اختیار دارند و اگر می‌خواهید کسی خانه شیشه‌ای شما را با سنگ نزند، به خانه دیگران سنگ نزنید. وزیر خارجه ترکیه در ادامه ادعاهایش گفت: ایران برای حفظ نفوذ خود در عراق و سوریه، بهایی فراتر از دستاوردهایش پرداخت کرده و از تحولات اخیر درس‌های بزرگی گرفته است.
به گزارش «تجارت»، اظهارات ضدایرانی فیدان، در چند نوبت از سوی وزارت امور خارجه کشورمان محکوم شد. در مهم‌ترین موضع‌گیری، اسماعیل بقایی سخنگوی وزارت امور خارجه، روز دوشنبه (13 اسفند) در نشست خبری خود، درباره حواشی به وجود آمده پس از اظهارات وزیر خارجه ترکیه درباره سیاست منطقه‌ای ایران گفت: ما برای روابط دوجانبه با ترکیه ارزش بسیار بالایی قائل هستیم. درباره اهمیت و وجود منافع متقابل در این روابط آگاه هستیم. روابط دو ملت همسایه و تاریخی برای ما بسیار ارزش دارد. این را بارها گفته‌ایم. بقائی همچنین تاکید کرد: در عین حال صحبت‌هایی که ما شنیده‌ایم و متاسفانه بارها تکرار شد، صحبت‌های بسیار غیرسازنده‌ای در این سطح بود. بنابراین این موضوع نیازمند این امر بود که موضع جمهوری اسلامی ایران خیلی قاطع و روشن بیان شود.
افزون بر این، علی‌اکبر ولایتی، مشاور رهبر معظم انقلاب در امور بین‌الملل دیروز –سه‌شنبه- با تاکید بر این که ایران هرگز در برابر گزافه‌گویی‌ها سکوت نخواهد کرد، به به ترکیه هشدار داد اگر برخی در این کشور تصور می‌کنند که با تکرار مواضع نادرست و تحت تأثیر القائات بیگانگان می‌توانند جایگاه ایران را در منطقه تضعیف کنند، سخت در اشتباهند. مجموع اظهارات اخیر این پرسش را مطرح می‌کند که ایران می‌بایست در قبال مواضع خصمانه فیدان چه راهبردی را در پیش بگیرد؟ «تجارت» به منظور پی‌گیری دقیق این موضوع با قاسم محبعلی، کارشناس مسائل منطقه و مدیرکل سابق خاورمیانه وزارت امور خارجه گفتوگو داشته است.
آنکارا به شدت نگران حمایت نظامی ایران از کردها در سوریه جدید است
قاسم محبعلی، در ارزیابی خود از اظهارات ضدایرانی اخیر وزیر امور خارجه ترکیه در گفتوگو با الجزیره اظهار داشت: «ریشه اظهارات اخیر را باید به موضوع سوریه ارجاع داد. سیاست‌های تقابلی و متضاد ایران و ترکیه در دوران حکومت بشار اسد از یک سو و نگرانی ترکیه از مسائل داخلی جدید در جامعه چندپاره هویتی و سوریه و امکان حمایت ایران از علوی‌ها و کردها، عامل اصلی اظهارات اخیر فیدان است. هدف اصلی ترکیه این است که یک حکومت یکپارچه را در سوره مستقر کند که در آن اختلافات هویتی نادیده گرفته شود. در حال حاضر کردهای سوریه به شدت تحت حمایت آمریکا، اسرائیل و اروپا هستند و به ظن آنکارا این امکان وجود دارد که ایران نیز به آن‌ها سلاح داده یا در آینده بدهد. دولت ترکیه به خوبی می‌داند که نمی‌تواند در موضوع کردها با اسرائیل و آمریکا سرشاخ شود. بنابراین تلاش دارد با بزرگ کردن مسائل ایران، با این دو قدرت به یک توافق بر سر اداره سوریه و آینده کردها برسد.»
هدف فیدان بزرگ‌نمایی در تهدید ایران برای مصالحه با آمریکا و اسرائیل است
این کارشناس مسائل منطقه در بخشی دیگر از اظهارات خود در ارتباط با سطح واکنش تهران به اظهارات فیدان تاکید کرد: «بر این باور هستم که نباید با ترکیه وارد چالش شویم. هدف هاکان فیدان این است که تهدید ایران را در سوریه برجسته کند تا از طریق آن وارد رایزنی و مصالحه با اسرائیل و آمریکا شود. آنکارا قصد دارد مشکل خود با کردهای سوریه را مساله ایران نشان دهد.»
تنش‌افروزی میان ایران و ترکیه به نفع اسرائیل است
وی افزود: ما باید هوشیارانه رفتار کنیم. واقعیت این است که هر گونه تنش‌افروزی میان ایران و ترکیه، به نفع اسرائیل است. اهمیت رابطه ایران با ترکیه از اهمیت حضور در سوریه بسیار بیشتر است. هزینه تنش با آنکارا برای تهران بسیار پرهزینه است. ایران باید هوشمندانه در کنار ماجرا بنشیند؛ چرا که در آینده نزدیک تنش‌ها میان ترکیه با آمریکا، اروپا و اسرائیل بر سر سوریه افزایش پیدا خواهد کرد و در اینجا است که ترک‌ها بار دیگر به ایران نیاز پیدا می‌کنند. به طور حتم هدف اسرائیل و غرب این است که تنش میان ایران و ترکیه افزایش پیدا کند. بنابراین ما نباید با احساسات به آنکارا پاسخ دهیم. مدیریت هوشمد تنش و انتظار استراتژیک می‌بایست در دستور کار باشد.»
در پشت پرده تنش‌افروزی ترکیه نقشه اخراج ایران از منطقه نهفته است
مدیرکل سابق خاورمیانه وزارت امور خارجه در بخشی دیگر از اظهاراتش با اشاره به این‌که تغییر موازنه قدرت در منطقه به نفع ترکیه و به ضرر ایران بک واقعیت است، افزود: «مشکل را باید در ماجرای 7 اکتبر پی‌گیری کرد. بعد زا این رخداد یک اتحاد منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای برای کاهش محور قدرت ایران در منطقه آغاز شد. اگر به گذشته بنگریم در دوران بهار عربی سال 2011 غرب از ترکیه در قبال سوریه به هیچ عنوان حمایت نکرد اما پس از 7 اکتبر 2023 شاهد بودیم که همه با راهبرد آنکار در قبال دمشق و سقوط اسد دخیل بودند. بنابراین، باید نقش غرب را در این ماجرا مورد لحاظ قرار داد. واقعیت امر این است که غرب و اعراب در پی آن هستند با افزایش تنش میان ایران و سوریه، پروژه اخراج ایران را اجرایی کنند.»
ایران و ترکیه ابزارهایی را برای اعمال فشار بر یکدیگر در اختیار دارند
محبعلی در بخش پایانی اظهاراتش تاکید کرد: «ایران و ترکیه تاریخی دور و دراز از تنش، جنگ و رقابت را دارند. از دوران عثمانی‌ها میان دو طرف این روند ادامه داشته است اما همزمان تاریخی از همزیستی مسالمت‌آمیز و مصالحه میان طرفین نیز وجود دارد. هر دو طرف ابزارهایی را برای اعمال فشار بر یکدیگر دارند. در وضعیت کنونی آن‌چه اهمیت دارد حفظ آرامش و عدم تشدید تنش میان طرفین است.»
