چرا برنج در ایران گران شد؟/ تداخل منافع تولیدکنندگان و واردکنندگان، عامل نوسان قیمت برنج

اقتصاد ۲۴- در ماه‌های اخیر، قیمت برنج در بازار داخلی کشور به شدت افزایش یافته است که این موضوع تاثیرات قابل توجهی بر سبد مصرفی خانوار‌ها و امنیت غذایی دارد. عوامل مختلف داخلی و خارجی در شکل‌گیری این وضعیت نقش دارند که در این گزارش بررسی خواهند شد. یکی از مهم‌ترین دلایل گرانی برنج، کاهش تولید داخلی است. عوامل موثر مانند کاهش سطح زیر کشت تا افزایش قیمت نهاده‌ها بر کاهش تولید تاثیرگذار است، به طوری که به دلیل کمبود منابع آب، خشکسالی‌ها و هزینه‌های بالای کشت، میزان سطح زیر کاشت برنج کاهش یافته است. همچنین پروژه‌های آبیاری و تامین آب کشاورزی به دلیل کمبود منابع آبی با چالش مواجه هستند. موضوع بحث دیگر به افزایش هزینه‌های مربوط به کاشت، داشت و برداشت برنج بازمی‌گردد، به طوری که قیمت کود، سم، تجهیزات کشاورزی و بذر‌های اصلاح‌شده به شدت بالا رفته است. همچنین به دلیل بالا رفتن هزینه نیروی کار، هزینه تولید بیشتر شده است. محدودیت‌های بین‌المللی و تحریم‌ها باعث کاهش واردات برنج خارجی شده است و از همه مهمتر تغییرات قیمت ارز لطماتی بر واردات و موجودی بازار وارد کرده است. ناگفته نماند در کنار کمبود عرضه، مصرف در بخش خانگی و صنعتی افزایش یافته است. در برخی موارد، تقاضا برای برنج خارجی بیشتر شده است، اما محدودیت‌های وارداتی این نیاز‌ها را برآورده نمی‌کند. حالا به گفته وزیر جهاد کشاورزی، در پایان فصل موجودی برنج قرار داریم و فصل برداشت در حال آغاز است که باعث افزایش غیرمتعارف قیمت‌ها می‌شود.  افزایش تقابل بین تولیدکنندگان و واردکنندگان برنج به طور کلی، افزایش قیمت برنج ایرانی در این زمان از سال یک امر طبیعی است، اما عوامل دیگری مانند فقدان عرضه و تقابل بین تولیدکنندگان و واردکنندگان نیز در این افزایش قیمت نقش دارند. اما آیا راه حل منطقی و عملی برای جلوگیری از افزایش قیمت کاذب و برهم خوردن تعادل بازار، واردات برنج از کشورهای مختلف است؟ بیشتر بخوانید: فروشگاه‌های زنجیره‌ای برنج ۸۰ هزارتومانی را ۳۰۰ هزار می‌فروشند در همین رابطه اسماعیل رستم زاده، تولید کننده و توزیع کننده برنج به اقتصاد ۲۴ گفت: گرانی برنج در ایران نتیجه یکپارچه‌ای از عوامل داخلی، چون کاهش تولید، افزایش هزینه‌ها، محدودیت‌های وارداتی، کم‌توجهی به ذخایر استراتژیک و افزایش تقاضا است. سیاست‌های متناسب برای حمایت از کشاورزان، افزایش بهره‌وری، توسعه فناوری‌های نوین و مدیریت هوشمندانه واردات می‌تواند در کنترل این وضعیت موثر باشد. به گفته رستم زاده؛ با توجه به نیاز بازار مصرف و تغییر اجباری ذائقه ایرانی‌ها به دلیل تورم در بازار برنج؛ سالانه برای تنظیم بازار نیازمند حداقل واردات ۱ میلیون تن برنج هستیم که باید این رقم در فصل برداشت برنج ایرانی که فصل تابستان است وارد کشور شود که از کمبود احتمالی در بازار برنج جلوگیری کند و قیمت برنج ایرانی بیش از این افزایش نیابد. این تولید کننده برنج تصریح کرد: نوسانات شدید در قیمت برنج موجب آسیب دیدن قدرت خرید مصرف‌کنندگان و کاهش رضایت آنها می‌شود. با تنظیم بازار، می‌توان این نوسانات را کنترل کرد و ثبات قیمتی را حفظ نمود. در مواقعی که عرضه کافی نیست، سوداگران و دلالان اقدام به احتکار محصول و ایجاد بازار غیررسمی می‌کنند که نتیجه آن، افزایش قیمت‌های غیرمنطقی است. راهکار تنظیم بازار، با کنترل عرضه و واردات، از این اقدامات جلوگیری می‌کند. به گفته این بنکدار برنج، هدف اصلی تنظیم بازار، تضمین دسترسی عموم مردم به برنج با قیمت مناسب است؛ به خصوص در زمانی که فصل برداشت در حال شروع است و احتمال افزایش ناگهانی قیمت‌ها وجود دارد. حالا با کنترل و تنظیم بازار برنج، فشار اقتصادی بر خانوار‌های کم‌درآمد کاهش می‌یابد و توان خرید آنها حفظ می‌شود. وی تاکید کرد: تنظیم بازار، با تعیین قیمت‌های مصوب و واردات قانونی، می‌تواند مانع واردات غیررسمی و قاچاق شده و تعادل در عرضه و تقاضا را حفظ کند. اجرای سیاست‌های تنظیم بازار، اعتماد مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان را افزایش می‌دهد و باعث ایجاد فضای رقابتی سالم می‌شود. رستم زاده افزود: امروز زمان تامین نیاز مصرفی مردم است لذا نباید بازار دچار نوسان قیمت و یا کمبود باشد. اگر نیاز به واردات برنج است دولت باید بدون محدودیت اقدام کند و در کنار آن باید موضوع تنظیم و رصد قیمت در بازار برنج را هم نیز درنظر داشته باشد. راهکار تثبیت بازار برنج  به گزارش اقتصاد ۲۴، برای تنظیم بازار برنج و کاهش نوسانات قیمتی، جلوگیری از احتکار، تضمین تامین نیاز‌های مردم و ثبات بازار ضروری است. این اقدامات در کنار سیاست‌های حمایتی و وارداتی، نقش مهمی در تثبیت قیمت‌ها و جلوگیری از بحران‌های قیمتی در بازار برنج ایفا می‌کنند.