د وراهی قطع برق صنایع و منازل

گروه اقتصاد ی-زهرا سلیمانی: د ر واپسین روزهای فرورد ین ماه و د ر شرایطی که هنوز فعالان حوزه تولید  و کسب و کارها د ر سال جد ید  د ر حال سبک سنگین کرد ن شرایط کاری خود  هستند ، زنگ های خطر برای آغاز خاموشی های جد ید  به صد ا د ر آمد ه است. د ر بسیاری از استان ها از جمله خوزستان، سیستان و بلوچستان، هرمزگان و...خاموشی ها آغاز شد ه و باعث بروز نگرانی های بسیاری شد ه است. 
د یروز نمایند ه اهواز د ر مجلس د وازد هم با ابراز نگرانی از افزایش خامو.شی ها د ر خوزستان از مسئولان خواست تا هرچه سریعتر فکری به حال ناترازی برق صنایع و کسب و کارها کنند . سید  محسن موسوی زاد ه با اشاره به مصایب صنایع و مرد م استان خوزستان از کمبود  برق گفت:« آیا می‌د انید  د ر گرمای سوزان و طاقت فرسای خوزستان، قطعی‌های مکرر برق چه بر سر زند گی مرد م آورد ه است؟ خانه‌هایی تاریک و د م کرد ه از گرما، کود کان و سالمند انی رنجور بیمارانی که قطعی برق د ر هوای بالای ۴۰ د رجه قطع برق برای آنان همچون قطع شریان زند گی‌ است، کسب و کارهای نوپایی که د ر آستانه ورشکستگی قرار گرفته‌اند  و صنایعی که چرخ تولید  آنها از حرکت باز ماند ه و این به معنای ضربه مهلک به اقتصاد  یک استان است؟»
او اضافه کرد :« ما به موضوع ناترازی‌ها واقفیم اما استانی که قطب تولید  برق کشور است و گرمای هوای آن د ر تابستان با قطعی برق، ترکیبی مرگباری ایجاد  می‌کند  نباید  تخصیص برق آن با سایر استان‌های سرد سیر با یک رویه واحد  و شاخص د ید ه شود . مسئله بی برقی و گرمای هوا د ر خوزستان به همین جا ختم نمی‌شود  این نکته را د ر نظر بگیرید  که د ر خوزستان د ر اغلب نقاط حتی د ر مرکز استان به واسطه فشار ضعیف آب، قطعی برق با از کار اند اختن پمپ‌های تقویت کنند ه آب د ر خانه‌ها و آپارتمان‌ها حتی فرصت استفاد ه از آب برای مقابله با گرما را نیز از این مرد م د ر زمان بی‌برقی می‌گیرد  و این شرایط را سخت و سخت‌تر می‌کند .» د ر تهران نیز از 19فرورد ین ماه خاموشی های فراگیر د ر خانه ها و صنایع آغاز شد . هرچند  مسئولان توانیر با عناوینی چون قطع برنامه ریزی د ه و خاموشی های مقطعی تلاش می کنند ، فضای بغرنج ناترازی برق د ر 1404 را تلطیف کنند ، اما بسیاری از شهورند ان و صاحبان کسب و کار می د انند  که این نوع اظهارات بیشتر بازی با کلمات است. با شروع فرورد ین ۱۴۰۴ برنامه قطع برق خانگی برای شماری از مشترکان پیامک شد ه است و جد ال  قطع برق به تفکیک استان‌ها اطلاع رسانی شد ه است‌. با افزایش خاموشی ها، بسیاری از شهروند ان عملا با قطعی اب هم مواجه شد ند ، چرا که بسیاری از مجتمع های مسکونی با استفاد ه از پمپ های برقی، آب مورد  نیاز خود  را د ر ساختمان توزیع می کنند . زمانی که برق واحد ها قطع می شود ، استفاد ه از این پمپ ها هم مقد ور نیست و خانه ها قطعی آب و برق را به صورت توامان تجربه می کنند . اما باید  د ید  برای مقابله با این وضعیت و بهبود  شاخص های تولید  برق د ر کوتاه مد ت چه می توان کرد ؟ د ولت د ر بین د وراهی قطع صنایع و کسب و کارها و قطع شبکه برق خانگی، کد امیک را انتخاب خواهد  کرد  ؟ آیا افزایش نارضایتی های عمومی به د لیل قطعی برق خانگی را انتخاب می کند  یا اینکه با قطع برق صنایع، خسارت های اقتصاد ی قابل توجهی را متحمل می شود ؟

راهکار رفع ناترازی برق سرمایه گذاری است
حمید رضا صالحی نایب رییس کمیسوین انرژی اتاق تهران د ر گفتگو با تجارت د رباره ریشه های بروز بحران برق د ر ایران و راهکارهای د ولت برای عبور از این معضل می گوید :« واقع آن که سیاست ها د ولت د ر حوزه تولید  و مصرف برق به هیچ عنوان راهگشا نبود ه و کمکی به رفع ناترازی نکرد ه است. امسال ناترازی برق به نسبت سالهای برق  تفاوت های جد ی د ارد  و آن اینکه ایران بین 24هزار مگاوات تا 32 هزار مگاوات ناترازی برق د ارد . از یک طرف حجم ناترازی های برق بالا رفته و از سوی د یگر به د لیل خشکسالی، امکان استفاد ه از ظرفیت های نیروگاه های برقابی هم ممکن نیست. د ر واقع به د لیل خشکسالی ایران نمی تواند  از حد ود  9هزار مگاوات ظرفیت نیروگاه های آبی خود  استفاد ه کند . روشن است که پروژه های سرمایه گذاری و تولید  برق، زیرساختی بود ه و زمان بر هستند .»
صالحی یاد آور شد :«  معتقد م د ولت د ر نخستین گام باید  کمربند های خود  را محکم بسته و تلاش کند  د ر بخش مسکن، اقد امات لازم را برای اصلاح الگوی مصرف انجام د هد . د ولت می تواند  سیاست های تشویقی به کار بگیرد   تا مرد م  د ر استفاد ه از لوازم پر مصرف پرهیز کنند . امروز بسیاری از  مرد م د ر خانه های خود  کولرهای گازی و پر مصرف د ارند . از سوی د یگر د ولت هرچه سریعتر باید  زمینه گسترش پروژه های انرژی خورشید ی د ر صنعت ساختمان سازی را فعال سازد . بسیاری از ان پروژه ها، نیازمند  تجهیزات خاص هستند ، د ولت می تواند  سریعتر اقد ام به وارد ات این نیازهای تجهیزاتی کند . د ر زمینه نیروگاه های گازی هم د ولت می تواند  استخارج گاز را افزایش د هد  و از این طریق برق بیشتری تولید   کند . از نظر فنی نیروگاه های د ی جی قرار است وارد  مد ار شوند . البته این رویکرد ها هرچند  اثراتی د ارند  اما برای پیک مصرف تابستان 1404 چند ان اثرگذار نخواهند  بود  و باعث صرفه جویی چند  هزار مگاواتی می شود  تا ناترازی کمتر شود . معتقد م تمرکز اصلی د ولت باید  د ر بخش مصرف باشد .»
او د ر پاسخ به پرسش تجارت د ر این خصوص که آیا تغییر ساعت رسمی کشور برای کاهش مصرف برق اثرگذار است یا نه؟ می گوید :« قطعا اثر گذار است. برآورد های توانیر نشان می د هد  این اقد ام به‌ خود ی خود  می‌تواند  حد ود  هزار مگاوات از بار شبکه را کاهش د هد ؛ این عد د ، معاد ل برق تولید ی نیروگاه اتمی بوشهر است. اساسا هر اید ه ای که به کاهش پیک مصرف کمک کند ، برای ما حیاتی است. تغییر ساعت رسمی کشوری امتحان خود  را  د ر سالهای قبل پس د اد ه است. استفاد ه از تغییر ساعت رسمی  نه فقط د ر ایران بلکه د ر بسیاری از کشورها به‌عنوان یک سیاست مؤثر د ر مد یریت تقاضای انرژی اجرا می‌شود . شنید م اخیرا د ولت د ر تلاش است تا د وباره این اید ه را اجرایی سازد . از سوی د یگر اد ارات د ولتی که فاقد  بهره وری مناسبی  هستند  می توانند  به صورت د ورکاری فعالیت های خود  را انجام د هند .»
ناب رییس کمیسیون انرژی اتاق تهران می گوید :«بر اساس برآورد  آقای رییس جمهور بسیاری از اد ارات را می توان تعطیل کرد   و کارکنان آن از راه د ور فعالیت می کنند . پس از کرونا بسیاری از شرکت های بزرگ د نیا به صورت د ور کاری فعالیت های خود  را د نبال می کنند . ایراد ی ند ارد ، شرکت های د ولتی ما هم اینگونه فعالیت کنند . د ر تابستان و بهار به صورت د ورکاری فعالیت کنند . نمی گویم با این تصمیم همه مشکلات ناترازی برق، کاملا  رفع می شود . اما اثر گذار است. ضمن اینکه باید  اجرایی شود  تا بتوان برآورد  د قیقی از آن صورت د اد . ایران بیش از 5میلیون نفر  نیروی د ولتی د ارد . بخشی از این نیروها د ر ساختمان های د ولتی کار می کنند  . با اید ه د ورکاری این نیروها می توان کاری کرد  که برق صنایع  کسب و کارها تعطیل نشود .»
او یاد آور شد :« همه  برنامه های کشور د ر راستای بزرگ کرد ن کیک اقتصاد  کشور است. برای این منظور تولید  و صنعت کشور باید  افزایش یابد . نباید  بازارهای صاد راتی کشور که برای آن هزینه و تلاش های بسیاری صورت گرفته به د لیل ناترازی برق از د ست رفته و خسارات فراوانی را متوجه کشورکنند . امروز کیک اقتصاد ی ایران به نسبت د هه 90 به یک سوم کاهش یافته است. د لیل این امر تحریم ها و مشکلات ناترازی های د اخلی است. »
صالحی د ر پاسخ به پرسش د یگری د رباره احتمال کاهش تحریم ها د ر اثر توافق احتمالی ایران و آمرکا و اینکه آیا این توافق کمکی به رفع ناترازی های انرژی از جمله کمبود  برق می کند ؟ می گوید :« صنعت برق ایران یکی از صنایع مهمی است که از سوی آمریکا و غرب تحریم شد ه است. وقتی تحریم ها د ر اثر توافق کاهش یابد ، طبیعی است که سرمایه گذاری د ر این صنعت بیشتر شد ه و کشور د ر شرایط تازه ای قرار می گیرد .  البته خورشید  ایران و انرژی خورشید ی ایران هرگز تحریم نشد ه بود  و ایران می توانست با افزایش ظرفیت تولید  برق از طریق خورشید  بخشی از نیازهای انرژی خود  را پاسخ د هد .»
این کارشناس حوزه انرژی با اشاره به اینکه جد ا از مشکلات خارجی ما د ر عرصه د اخلی هم با سوءمد یریت هایی مواجه هستیم، می گوید :«سرمایه گذاران د اخلی هم می توانند  به د ولت کمک کنند . بسیاری  از افراد  و گروه ها د ر د اخل تلاش می کنند  از ورود  سرمایه گذاران د اخلی د ر صنعت برق جلوگیری کنند . همین امروز نیروگاه هایی د ر کشور وجود  د ارند  که می توانند  با ظرفیت  2برابر کار کنند . اما د ر برابر توسعه این نیورگاه ها مانع تراشی می شود . همانطور که مقام معظم رهبری اشاره کرد ند  ظرفیت های سرمایه گذاری د اخلی بالاست. اما وقتی وزارت نیرو خود  د ر تجارت برق ذینفع است و قیمت ها را د ر بورس و صنایع و..د ستوری می کند ، سرمایه گذاران نمی توانند  به این صنعت ورود  کنند . نهایتا این صنعت رونق نمی گیرد . د ر بخش بهینه ساز مصرف هم همین شکل است. حتی د ر صورت برد اشتن تحریم ها، اگر سیاست گذاری های د اخلی اصلاح نشود ، تفاوتی د ر وضعیت ایجاد  نمی شود .»
صالحی د ر پایان یاد آور می شود :«بسیاری از فعالان اقتصاد ی نگرانند  که بلافاصله پس از برد اشتن تحریم ها و بالا رفتن د رآمد های نفتی د ولت، سیاست های اشتباه گذشته د ر د ستور کار د ولت قرار بگیرد  و بخش خصوصی از اتمسفر اقتصاد ی کشور حذف شوند . امنا د ولت باید  بد اند   با مشارکت بخش خصوصی قطعا می توان د ر میان مد ت ناترازی برق  و سایر گونه های انرژی را پایان د اد .»