بهروز مشهدی
دولت یازدهم در ابتدای سال جاری واردات خودرو با حجم موتور بالای ۲۵۰۰ سیسی را به دلیل قرارگرفتن این خودروها در فهرست کالا های لوکس، ممنوع اعلام کرد. البته طی روزهای گذشته این موضوع که هیات عمومی دیوان عدالت اداری رایی مبنی بر آزاد شدن واردات خودروهای بالای ۲۵۰۰ سیسی داده، مطرح شده است که باید گفت از رای اشتباه برداشت شده و واردات چنین خودروهایی آزاد نشده است. البته به معیار حجم موتور انتقادهای زیادی وجود دارد، زیرا این معیار منطبق بر استانداردهای جهانی نیست. برخی نیز به منطق اعمال این محدودیت انتقاد دارند. بهعنوان مثال، برخی از خودروهای شرکتهای پورشه، بی.ام.و، بنز هستند که حجم موتور آنها زیر ۲۵۰۰ سی سی هستند، اما لوکس محسوب میشوند.
بنابراین میتوانیم بگوییم که برای شناسایی خودروهای لوکس حجم موتور خودرو یک معیار کافی نیست و باید چند معیار را در نظر بگیریم. به هر حال حقیقت این است که ما نمیتوانیم واردات خودرو را بهطور کامل ممنوع اعلام کنیم، بلکه باید تعریف دقیقی از خودرو لوکس داشته باشیم. بر این اساس معیار تشخیص خودرو لوکس باید متنوع باشد و یک سبد تشخیص خودروهای وارداتی در نظر گرفته شود و براساس آن بتوانیم از واردات بیرویه خودروهای لوکس جلوگیری کنیم.در بسیاری از کشورهای دیگر جهان واردات خودرو براساس مصرف، حجم موتور و مهمتر از همه قیمت تعیین میشود که هیچ کدام درست یا نادرست نیست، بلکه کاملا سلیقهای و براساس سیاستگذاریهای کشورهاست. در بسیاری از نقاط دنیا خودرویی لوکس محسوب میشود که قیمت بالایی داشته باشد، بهدلیل اینکه تعیینکننده کیفیت، میزان کارایی، مصرف و آپشنهای آن است.از طرف دیگر میتوانیم بگوییم که سیاستهای کلان کشور بر عدم واردات خودرو لوکس تاکید دارد، اما تعریف اشتباه از خودرو لوکس باید با تعریف صحیح جایگزین شود تا نیازهای بازار سرکوب نشود. از گذشته و سالهای قبل تا امروز در ایران معیار تشخیص لوکسبودن خودروها حجم موتور بوده، با این حال به نظر میرسد قیمت خودرو معیار درستی برای تشخیص لوکسبودن باشد.در اکثر کشورها مشخصات فنی از جمله حجم موتور به تنهایی نشاندهنده لوکس بودن آن نیستند، بلکه مصرف و قیمت آن خودرو، شاخصههایی درستتر است. از طرف دیگر ما ابتدا باید تعریف درستی از واژه لوکس داشته باشیم. لوکسبودن فقط مربوط به خودرو نیست و شامل کالاهای دیگر مانند لوازم خانه میشود.
باید در نظر داشته باشیم که واردات خودرو لوکس در ذات مساله بدی نیست، اما اگر بیرویه باشد باید از ورود آن جلوگیری شود. با این حال ما نمیتوانیم نیاز بخشی از بازار داخلی را سرکوب کنیم. بهعبارت دیگر با ممنوعیت تمام و کمال ورود خودروهای لوکس نیاز بخشی از جامعه که خواستار خودروهای دارای حجم موتور بالا هستند سرکوب میشود. آیا این امکان وجود دارد که خانههای لوکس در تهران را بهدلیل آنکه لوکس هستند، خراب کنیم؟ ما نمیتوانیم بهطور کامل واردات خودروها را ممنوع کنیم، بلکه میتوانیم با تعرفهها و مالیاتها هم نیاز بازار را سرکوب نکنیم، هم از واردات بیرویه آن جلوگیری کنیم. میتوانیم بگوییم مالیات آن را سه برابر میکنیم تا این موضوع مشکلساز نشود.
با این اوصاف اگر قرار بر این است که جلو لوکسسازی و تجملگرایی گرفته شود باید از خرید و فروش تمام کالاهای لوکس جلوگیری شود. در حال حاضر تنها خودرو، لوکس محسوب نمیشود. در کشور ما کالاهای زیادی لوکس به حساب میآیند که البته نیاز یک طیف از بازار هستند. بهعنوان مثال، لباس هم میتواند کالای لوکس حساب میشود. یک نفر لباس ۱۰۰ هزار تومانی میپوشد، یکی دیگر ۵۰ میلیونی. آیا میتوانیم بگوییم باید از تولید لباسهای ۵۰ میلیونی جلوگیری کنیم؟ باید تعریفی را که از لوکس شده تغییر دهیم.