نقدینگی در حالی با روند افزایشی مواجه است که بازار سهام نیز از آن بیبهره است. به گونهای که این میزان نقدینگی در حال حاضر در بانکها انباشته شده است و این در حالی است که بانکها با بحران روبرو هستند.
به گزارش تجارت آنلاین، این همان موضوعی است که واکنش کارشناسان اقتصادی را برانگیخته و موجب شده است تا بسیاری از آنها نسبت به عواقب این روند رو به رشد نقدینگی بدون اثرگذاری بر توسعه اقتصادی کشور هشدار دهند.
پرسشی که این روزها در محافل اقتصادی از اقتصاددانان و فعالان اقتصادی پرسیده میشود، این است که چرا اصولا نقدینگی در طول این سالها نتوانسته است که در بازار سهام رسوخ کرده و به نوعی جذب بازار سرمایه شود؟ بازاری که در حال حاضر خود نیز همچنان از کمبود نقدینگی رنج میبرد که این موضوع باعث کاهش حجم و ارزش معاملات و افت شاخص شده است.
کارشناسان، عواملی مانند تنشها و بحرانهای سیاسی منطقه، مشخص نشدن کابینه دولت دوازدهم، کاهش قیمت نفت و کامودیتیها (مواد پایه و فلزی) در بازارهای جهانی را از جمله علتهای اصلی افت شاخص بورس میدانند و به همین دلیل سرمایهگذاران رغبتی برای حضور در این بازار از خود نشان نمیدهند.
*ریسکهای بازار سرمایه
به نظر کارشناسان، وجود ریسکهای اشاره شده، باعث شده است تا سرمایهگذاران، رفتاری محتاطانه را در مواجهه با بازار سرمایه در پیش بگیرند.
حالا که رکود اقتصادی باعث شده تا بازار سهام، متاثر از آن با کمبود نقدینگی مواجه شود نباید انتظار داشت که وقتی تمام فعالان اقتصادی و تولیدکنندگان شرایط نامطلوبی را تجربه میکنند، شرکتهای پذیرفته شده در بورس و کلیت بازار سرمایه در شرایط رونق باشند.
از سویی دیگر شرایط عمومی اقتصاد ایران برای رشد پایدار که بتواند شاخص بورس را با خود بالا ببرد آماده نیست. به عبارت رایجتر در اقتصاد ایران ریسک سیستماتیک وجود دارد و اندازه این ریسک در دو سال گذشته و مخصوصا در سال جاری به میزان قابل توجهی رو به افزایش است. افزایش عوامل رشد ریسک در اقتصاد ایران، سرمایهگذاران را آگاه کرده و به همین دلیل نقدینگی جدیدی وارد بازار بورس نمیشود.
*نبود برنامه راهبردی مدون
تنشهای سیاسیت داخلی و خارجی، اعمال تحریمهای جدید وجود بحران در نظام پولی کشور و از همه مهمتر نبود برنامه راهبردی برای پایداری در اقتصاد از مهمترین محورهای مهم خطر پذیری بازار بورس است که باعث شده تا سرمایهگذاران نقدینگی خود را به این بازار سوق ندهند.
این در حالی است بازارسرمایه در اقتصادهای موفق دنیا محوریترین تامین کننده مالی بنگاههای اقتصادی آن کشورهاست. یعنی اگر کشوری بخواهد در مسیر توسعه اقتصادی قرار گیرد باید با مشارکت سرمایههای بخش خصوصی حرکت توسعهای خود را آغاز کند. بزرگترین بورسهای جهان در صنعتیترین و موفقترین کشورهای دنیا هستند به عنوان مثال کشور عربستان شاید کشور رشد یافتهای باشد،اما هیچ وقت بورس توسعه یافتهای نداشته است یا امارات متحد عربی شاید کشور ثروتمندی باشد، اما تاکنون بورس این کشور جزء بورسهای معتبر جهانی نبوده است. بورسهای معتبر جهانی در کشورهایی چون کره جنوبی، ژاپن، سنگاپور و آمریکا مشاهده میشود، بنابراین لازمه قدم برداشتن در مسیر توسعه پایدار و یکی از زمینههایی که میتواند به تحقق توسعه پایدار کمک کند، مشارکت آحاد مردم است.
*امنیت سرمایهگذاری
حالا دولت میتواند بازار سهام ضمن اطمینان بخشی به سرمایهگذاران خارجی و داخلی حجم سرمایهگذاریها و نقدینگی را با مکانیزم بازار خود به سمت اقتصاد مولد هدایت کند.
البته این موضوع نیازمند ارائه راهکارهایی مناسب و عملیاتیاست که از همین حالا باید مدیران بورس کشور دنبال امنیت سرمایهگذاری و ایجاد جذابیت بالا برای ورود سرمایهگذاران باشند. با وجودی که سرمایهگذاران خارجی تمایل خود را برای حضور در بخشهای نفتی و صنایع دیگر نشان میدهند، اما به هر حال سرمایهگذاری در این بخشها فرصتی را برای مدیران بورس فراهم میکند که با ایجاد ظرفیتسازی، جذابیتهایی را برای سرمایهگذاران خارجی در این بازار ایجاد کنند.
از این رو است که محمدعلی شهدایی، کارشناس بازار سرمایه، بورس را یکی از ابزار محوری یک اقتصاد پایدار توصیف میکند و معتقد است: برای این منظور مشارکت اقتصادی بخش خصوصی بسیار مهم است و برای این منظور دولت باید بستر لازم را در این زمینه فراهم کند. کشور در طول این سالها هم با رشد مثبت اقتصادی مواجه بوده است و هم با رشد منفی و همواره اقتصاد در نوسان بوده است لذا یکی از ابزارهای مهمی که میتواند در اقتصاد ثبات ایجاد کند، بازار سرمایه است. البته این بازار باید با مشارکت آحاد مردم و غیردولتی اداره شود. به نظر میرسد الگوبرداری از کشورهای موفق در بازار سرمایه برای کشور در این زمینه بسیار مفید باشد.
شهدایی به تجارت گفت: بنابراین اگر قرار باشد فرآیند توسعه اقتصادی برمبنای بورس اجرایی شود باید دولت به وظایف نهادی خود پایبند باشد، وظایف نهادی دولت تامین امنیت اقتصادی و استفاده از ابزارهای مالی و مالیاتی جهت تقویت فعالیتهای اقتصادی است. درحال حاضر کشور در دوران رکوداقتصادی به سر میبرد بنابراین انتظار میرود که مشوقهای مالیاتی زمینهای برای توسعه فعالیتهای اقتصادی شود، اما اکنون با تصویب قانون مالیاتی جدید به نظر نمیرسد که دولت خواهان توسعه اقتصادی کشور باشد.
به گفته وی، درحال حاضر نقدینگی با واسطه یا بدون واسطه در دست مردم است، اما واقعیت امر این است که متاسفانه نقدینگی به سمت تولید متمرکز نمی شود.
*وابستگی بازار سهام به متغییرهای اقتصادی
بهراد ابراهیمی، کارشناس بازار سرمایه، با بیان اینکه بازار سهام جزیی جدایی ناپذیر از اقتصاد کشور بوده و نباید آن را تافته جدا بافته دانست، به تجارت گفت: نقدینگی باهوش همواره دنبال مکانی اطمینان بخش و بدون ریسک میگردد و هنگامی که در شرایط فعلی اقتصاد این اطمینان وجود نداشته باشد خواه ناخواه بازار سرمایه نیز متاثر شده و توان ریسک پذیری را برای سرمایهگذاران را کاهش میدهد و لذا نقدینگی جذب بازار نمیشود.
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه افزود: در حال حاضر بحران بانکی عاملی شده تا بانکها برای اینکه نقدینگی موجود را از دست ندهد دست به افزایش نرخ سود سپرده کرده و از سویی دیگر کاهش تورم نیز موجب شده تا صاحب نقدینگی بدون دغدغه جذب بانکها شود با وجود آنکه نظام بانکی در بحران وجود دارد.
به گفته ابراهیمی، بازار سهام وابستگی زیادی به پایداری در متغییرهای کلان اقتصادی از جمله نرخ ارز، تورم و مناسبات اجتماعی و اقتصادی بینالمللی داشته و لذا هرگاه این اطمینان بخشی حاصل شود شاهد رشد نقدینگی در این بازار خواهیم بود.
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه، به وضع تحریمهای جدید علیه ایران در کنار تنشهای سیاسی منطقه اشاره کرد و گفت: این امر موجب میشود تا سرمایهگذاران با احتیاط بیشتری بورس را در نظر بگیرند.