سقوط آزاد قیمت مواد پتروشیمی در بازارهای جهانی به ویژه در بازار کشورهای عضو شورای همکاری های خلیج فارس زنگ خطر سقوط درآمد و حتی توقف طرح های جدید پتروشیمی را به صدا درآورده است.
در شرایط فعلی پس از عربستان سعودی، قطر، امارات، کویت و عمان از ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی برخوردار هستند اما در تمامی این کشورها درآمدهای حاصل از صادرات این محصولات ارزش آفرین تحت تاثیر سقوط آزاد قیمت جهانی نفت قرار گرفته است.
محمد المدی مدیر اجرایی شرکت صنایع پایه عربستان سعودی "سابیک" که عنوان بزرگترین تولید کننده محصولات پتروشیمی منطقه خاورمیانه را یدک می کشد از کاهش شدید سود خالص این غول پتروشیمیایی در سه ماهه پایانی سال ۲۰۱۴ میلادی خبر داده است.
این مقام سعودی با اعلام اینکه برخلاف انتظار تحلیلگران انرژی با توجه به کاهش قیمت فروش محصولات پتروشیمی در بازارهای مختلف سود خالص سه ماهه چهارم سابیک حدود ۲۹ درصد کاهش یافته است، گفت: درآمد سابیک در طول سه ماهه پایانی سال گذشته میلادی حدود ۱.۴ میلیارد دلار بوده که حتی کاهش قیمت خوراک نفتا هم نستوانسته مانع سقوط درآمدهای سابیک شود.
محمد المدی با بیان اینکه کاهش سود خالص درآمد بسیار بیشتر از انتظار مدیران شرکت سابیک بوده است، تاکید کرد: نتیجه کاهش قیمت نفت در جهان است با این وجود برای بدست آوردن سود سخت تلاش می کنیم تا در بازار ایالات متحده آمریکا حضور داشته باشیم این امر زمان بر است اما غیر ممکن نیست. ما هیچ کاری که از نتایج مثبت آن مطمئن نباشیم را شروع نمی کنیم.
توقف اجرای طرح‌های جدید پتروشیمی در خاورمیانه
در همین حال، پایگاه تخصصی پلاست مارت با انتشار گزارشی، اعلام کرده است: به دنبال ادامه سقوط بهای نفت خام، بحث درباره امکان سوددهی پروژه های پتروشیمی در دست اجرا در منطقه خاورمیانه بالا گرفته، و بنا به گزارش آی. سی. آی. اس سرمایه گذاری از سوی بازیگران عمده منطقه ای کاهش قابل ملاحظه ای داشته است.
بر اساس یک سنت نا نوشته در دوران کاهش شدید قیمت نفت و سایه نفت ارزان بر طرح‌های پتروشیمی، دولت ها با ارائه مشوق هائی در مسیر جلب سرمایه‌گذاری‌ها تلاش می‌کنند. اما در حال حاضر پیش بینی می شود که تا رسیدن بازار انرژی به یک ثبات نسبی، گسترش ظرفیت تولید منطقه بسیار محدود باشد.
در این بین نخستین بازخورد شرایط نابسمان بازار انرژی در منطقه خاورمیانه و به ویژه در کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس را می توان توقف پروژه پتروشیمی ۶.۵ میلیارد دلاری الکرعانه در قطر، که حاصل سرمایه گذاری مشترک قطر پترولیوم و شرکت نفت شل بود، عنوان کرد.
این پروژه عظیم پتروشیمیایی در منطقه راس لفان، شامل یک واحد تولید مونواتیلن گلایکول با ظرفیت تولید ۱.۵ میلیون تن در سال، یک واحد تولید اگزو الکل ها با ظرفیت تولید ۲۷۷ هزار تن در سال و یک مجتمع تولید آلفا الفین خطی با ظرفیت تولید ۳۰۰ هزار تن در سال بود.
منابع صنعتی می گویند؛ اگر چه این توقف شامل تمام پروژه‌های در حال انجام در منطقه خاور میانه نمی شود؛ ولی می‌توان به تاخیر در انجام آن ها به عنوان حداقل تاثیر شرایط نامساعد بازار بر طرح‌های جاری اشاره کرد.
سقوط آزاد درآمدهای پتروشیمی اعراب
درآمد صادرات محصولات نفتی کشورهای عربی عضو شورای همکاری خلیج فارس به طور متوسط ۴۰-۴۵ درصد از تولید ناخالص داخلی آنها را تشکیل می دهد و برای عدم وابستگی بر نوسانات بازار نفت ورود به دنبال سرمایه گذاری در بخش های ایمن تر هستند.
در این مسیر آمریکا نیز با وجود تمرکز بر بازار نفت به دنبال راه هایی برای نوآوری در بازارهای دیگر بوده و سرمایه گذاری بیشتردر صنایع پایین دستی و تکمیلی پتروشیمی نسبت به محصولات میانی و نهایی را در دستور کار قرار داده است.
عبدالعزیز الحجیری رئیس کمیته پلاستیک GPCA و مدیر عامل شرکت پلیمر ابوظبی درباره مهمترین سناریوهای این کشور عربی برای مقابله با بحران نفت ارزان، گفت: دولت منطقه ای تلاش می کند تا در سطوح پایین دست زنجیره هیدروکربنی حرکت داشته باشد و فرصت های متنوعی برای اقتصاد خود ایجاد کند.
ظرفیت تولید صنعت پتروشیمی شورای همکاری خلیج فارس در سال ۲۰۱۳ میلادی حدود ۱۴۲.۷ میلیون تن در سال داشته است که پیش بینی ها حکاکی از آن است که تا چهار سال آینده محصولات پتروشیمی شورای همکاری خلیج فارس ۴۰ درصد رشد داشته و به ۱۹۹.۵ میلیون تن در سال ۲۰۱۸ برسد.
در همین حال اوهالی آل مسعود معاون اجرایی شرکت پلیمر سابیک در واکنش به تاثیر کاهش قیمت نفت بر طرح های جدید پتروشیمی، می گوید: در حال حاضر ۲۰۰ دلار کاهش در هر تن مواد پتروشیمی را تجربه می کنیم که برای تامین این کسری شورای همکاری خلیج فارس به رقابت در عرصه صنعت پلیمر خواهد پرداخت.
