وحید شقاقی شهری
اقتصاد د ان
تــــــرامـــپ و هریس، به عبارتی جمهوری‌خواهان و د موکرات‌ها سیاست‌های خارجی و بلند مد تشان د ر یک راستا است ولی د ر کوتاه مد ت و د ر تاکتیک با هم متفاوت هستند . د موکرات‌ها مثل همان زمانی که مثلاً آقای اوباما رییس جمهور بود ، بر راهبرد فشار تد ریجی جهت مذاکره متمرکز می‌شوند . ولی سیاستی که ترامپ د ر د وره اول ریاست جمهوری خود ش د اشت سیاستش فشار بزرگ بود . تاکتیک ترامپ این است که من یک فشار و یک ضربه بزرگی را باید وارد کنم و بعد که این ضربه بزرگ و فشار بزرگ وارد شد ، کشور طرف مقابلم بر اساس آن فشار بزرگ پای میز مذاکره بیاید و بتوانم امتیازات حد اکثری را بگیرم. این راهبرد ی است که ترامپ د ر مذاکرات خود ش با کشورهای مختلف د ر د ور اول ریاست جمهوری خود ش استفاد ه کرد . لذا تاکتیک و روش ترامپ با هریس و د موکرات‌ها متفاوت است. یک مساله د یگری هم هست که من را نگران کرد ه این است که د ر این د وره سنا و احتمال زیاد کنگره د ست جمهوری‌خواهان خواهد بود . انتخابات سنا را که جمهوری‌خواهان پیروز شد ند به احتمال زیاد کنگره را هم تصاحب خواهند کرد . لذا هم د ولت، هم سنا و هم کنگره د ست جمهوری‌خواهان می‌افتد . مساله بعد ی که باز هم نگران کنند ه است وجود نتانیاهو به عنوان یک فرد افراطی است. عملاً آنچه من متوجه شد م رابطه نتانیاهو با ترامپ خیلی صمیمی‌تر از رابطه نتانیاهو با باید ن بود ه است و احساس کرد م که نتانیاهو بیشتر مایل به پیروزی جمهوری‌خواهان است. لذا شرایط بین المللی را سخت برآورد می‌کنم و شرایط سختی را د ر پیش رو د اریم. از این منظر معتقد هستم که باید بازد ارند گی اقتصاد ایران به سرعت ارتقا پید ا کند و تاب‌آوری‌اش باید تقویت شود . اصلاحات و تصمیمات سخت شروع شود . با اینکه به نظر من باز هم د یر شد ه و ما بخشی از فرصت‌های تاریخی را د ر د ولت گذشته از د ست د اد یم. حتی د ر این د و سه ماه هم فرصت را د ر د ولت چهارد هم سوزاند یم و از د ست د اد یم. ما د یر می‌جنبیم و آیند ه پژوهی‌مان ضعیف است و د ر مجموع از قبل خود مان را آماد ه نمی‌کنیم. لذا به چه کنم، چه کنم د ر آن شرایط می‌افتیم. ما نیاز به تقویت بازد ارند گی د اریم. آسیب پذیری‌های بزرگی د ر اقتصاد ایران وجود د ارد که باید این‌ها پوشاند ه شود . از همین لایحه بود جه‌ای که به نظر من یک لایحه بود جه غیر مقاوم و با کسری‌های بسیار زیاد است تا سایر حوزه‌هایی که می‌د انیم، باید اصلاحات شروع شود . من هم می‌د انم که اصلاحات د و سه ماه آیند ه جواب نمی‌د هد ، ولی همین که اصلاحات را شروع کنیم خود ش یک پیام مثبت به اقتصاد صاد ر می‌کند . شبیه اینه که من هم می‌د انم که یک بیماری سخت ممکن است چند سال نیاز به د رمان د اشته باشد ولی از یک جایی که آد م شروع می‌کند یک پیام می‌د هد که من شروع کرد م و اراد ه می‌کنم، تلاش می‌کنم، که این انجام شود . من معتقد م که تاب آوری اقتصاد ایران پایین آمد ه است. برخلاف آنکه آقای فرزین گفته تاب آوری اقتصاد ما بالاست معتقد هستم که آسیب پذیری‌های زیاد ی د اریم و بازد ارند گی‌مان کم است و باید به صورت واقع بینانه برای تقویت بازد ارند گی اقتصاد ایران برنامه‌ریزی شود . د ر غیر این صورت حملات اقتصاد ی آمریکا اثرات بیشتری برای اقتصاد ایران خواهد د اشت. این د یگر هنر مد یریت و فهم واقع‌بینانه مد یران اقتصاد ی د ولت است. اگر غیرواقع بینانه تصمیم بگیرند شرایط بد تر خواهد شد . باید با واقعیت‌ها کنار بیایند ، تحلیل‌های واقع‌بینانه را بپذیرند و تقویت تاب‌آوری اقتصاد ایران را شروع کنند . ما نقاط آسیب پذیر زیاد ی د ر اقتصاد ایران د اریم؛ از وابستگی به نفت، کسری‌های بود جه، عد م تنوع تجاری اقتصاد ایران گرفته تا رانت و فساد ، ضعف بنگاه‌های تولید ی، عد م رقابت پذیری اقتصاد ملی، انحصارات و تولید ضعیف و شکنند ه اقتصاد ایران. می‌توانم به این لیست چالش‌های بزرگ د یگری هم اضافه کنم. این‌ها هر کد ام باید اولویت‌بند ی شود که کد ام را ما د ر کوتاه مد ت می‌توانیم سریعتر حل کنیم و کد ام را باید شروع کنیم؟ ولی زمان‌بر خواهد بود . د ولت باید برنامه تاب‌آوری اقتصاد ایران را طراحی و اجرا کند . این را من ند ید م و حد اقل می‌توانم بگویم من اطلاعی از این بحث برنامه تاب آوری ند ارم. آقای فرزین هم به عنوان یک مقام اقتصاد ی و سیاسی صحبت می‌کند ولی عموم مرد م مساله را می‌فهمند . ما باید واقع بینانه با مرد م صحبت کنیم، مرد م اطلاعات مختلف را از همه جا د ریافت می‌کنند .
هاد ی خانیکی
استاد علوم ارتباطات
ارتباطات باید از طریق سرمایه اجتماعی، همبستگی، مشارکت و امید اجتماعی ایجاد شود که اگر این چهار مورد نباشد ، حکمرانی د چار اختلال می‌شود . د ولت د ر شرایط پیچید ه جامعه باید به د نبال تقویت «ارتباطات بحران»، «سلامت» و «محیط‌زیست» باشد ، مسائل بحران‌زا می‌تواند ما را نگران کند ، اما د ر متن این تهد ید ، فرصتی از منظر ارتباطی وجود د ارد که به احیا و بازسازی وجهی از ارتباطات منجر می‌شود که د ر جامعه آسیب د ید ه است.
نسبت به مسائل کشور د ر جامعه نوعی کرختی به وجود آمد ه است. ارتباطات باید از طریق سرمایه اجتماعی، همبستگی، مشارکت و امید اجتماعی ایجاد شود و اگر این چهار مورد نباشد ، حکمرانی د چار اختلال می‌شود . اشکال د ر این است که گزارش‌های رسمی د ر چرخه مناسبات رسمی باقی می‌ماند و به زبان عامه ترجمه نمی‌شود و به همین ترتیب فهم مشترکی بین نهاد های کارگزار و ارتباطی شکل نمی‌گیرد . هنگامی که چسب و همبستگی، سرمایه اجتماعی و مشارکت اجتماعی و اعتماد ضعیف شود ، کار نهاد های ارتباطی د چار اختلال می شود . مراجع و نهاد ها، پیام بروز خطر را د ریافت نمی‌کنند و این سبب می شود بروز بحران د ر جامعه قابل د رک نباشد . باید ارتباطات بحران از طریق تربیت نیروهای متخصص د نبال شود ، سرمایه اجتماعی افزایش یابد و همزمان برای گسست نهاد های رسمی و غیررسمی فکری شود .
انتقال الکترونیک سهام متوفیان به وراث، فرایند انتقال مالکیت را سرعت می‌بخشد
د بیر کل کانون نهاد های سرمایه‌گذاری اعلام کرد : انتقال الکترونیک سهام متوفیان به وراث، فرایند انتقال مالکیت را سرعت می‌بخشد . به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه ایران(سنا)، رسول سعد ی د ر گفت‌وگو با خبرنگار سپرد ه‌گذاری مرکزی با بیان این که انتقال الکترونیک سهام متوفیان به وراث (بجز سهام عد الت)، تحولی مهم د ر فرایند های انتقال مالکیت سهم‌الارث د ر بازار سرمایه است، اظهار د اشت: این شیوه انتقال، به بازماند گان امکان می‌د هد تا بد ون نیاز به مراجعات حضوری متعد د و انجام مراحل بروکراتیک پیچید ه و زمان‌بر، بتوانند به‌صورت الکترونیک، بخش از سهم‌الارث خود را که بصورت د ارایی‌های مالی است، د ریافت کنند . د بیر کل کانون نهاد های سرمایه‌گذاری، حذف بروکراسی‌های موجود و کاهش خطاهای انسانی را نقشی مهم د ر افزایش شفافیت و اعتماد بیشتر د انست و گفت: انتقال الکترونیک سهام متوفیان به بازماند گان، ضمن اینکه فرایند انتقال مالکیت را سرعت می‌بخشد ، د قیق و قابل پیگیری است.
معیشت محیط‌بانان قطعاً بهتر از گذشته خواهد شد
رئیس سازمان برنامه و بود جه با تاکید بر اولویت‌د هی د ولت به سازمان حفاظت محیط زیست، از بهبود قطعی وضعیت معیشت و پرد اختی محیط‌بانان نسبت به گذشته خبر د اد . حمید پورمحمد ی د ر گفت‌وگو با ایسنا د ر پاسخ به پرسشی د رباره اقد امات سازمان برنامه و بود جه برای افزایش میزان تخصیص بود جه به سازمان حفاظت محیط زیست، اظهار کرد : موضوع محیط زیست و معیشت محیط‌بانان د ر کنار توجه به امنیت و سلامت آنان و تامین تجهیزات، ابزارها و امکانات‌شان همیشه اولویت د ولت و سازمان برنامه و بود جه است. وی تاکید کرد : د ر زمینه محیط‌زیست و محیط‌بانان به همین شیوه د ر د ولت عمل خواهیم کرد و گفت‌وگوهای ما با خانم انصاری رئیس سازمان حفاظت محیط زیست د ر این زمینه برقرار شد ه‌است. رئیس سازمان برنامه و بود جه همچنین تصریح کرد : قطعاً وضعیت معیشت و پرد اختی محیط‌بانان بهتر از گذشته خواهد شد .
گروه اقتصاد کلان: با روی کار آمد ن د وباره ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا این سووال مطرح شد ه است که آیا قرار است سناریوهای د وره قبلی ترامپ بار د یگر تکرار شود ؟ برآیند بیشتر نظرات کارشناسان این است که اگر حتی ترامپ بخواهد به سمت فشار حد اکثری برود و تحریم های شد ید ی علیه ایران اعمال کند ، سطح تاب آوری اقتصاد ایران نسبت به د وره گذشته تحریم های او بالاتر رفته و تحریم های آمریکا نسبت به ایران به مرحله اشباع رسید ه است. از این رو به نظر نمی رسد که تاثیر د ور جد ید احتمالی تحریم های اقتصاد ی به مانند گذشته بر اقتصاد ایران اثرگذار باشد . از واکنش اخیر بازارها نیز می توان تا حد ود ی متوجه شد که ترس اقتصاد از روی کار آمد ن ترامپ ریخته و اقتصاد خود را برای سناریوهای مختلف آماد ه کرد ه است. به گزارش «تجارت»، د وران ریاست جمهوری د ونالد ترامپ از سال های 2016 تا 2020 تاثیرات گسترد ه و قابل‌توجهی بر اقتصاد ایران بر جا گذاشت. تحریم‌های گسترد ه ترامپ علیه ایران، به‌ویژه د ر حوزه‌های مالی و نفتی، بر بخش‌های مختلف اقتصاد ایران فشارهای سنگینی وارد آورد . این فشارها د ر ابتد ا منجر به کاهش شد ید د رآمد های ارزی و تشد ید مشکلات اقتصاد ی شد ، اما د ر سال‌های بعد ، د ولت و بخش‌های مختلف اقتصاد ی ایران راهبرد هایی برای کاهش اثرات منفی این تحریم‌ها به کار گرفتند . به نظر می‌رسد پیروزی ترامپ د ر این د وره از انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا همچنان بر اقتصاد ایران اثرگذار باشد ، با‌این‌حال، شد ت اثرگذاری پیروزی این د وره ترامپ، به اند ازه د وره قبل نخواهد بود . گفتنی ست د ر د وران ریاست جمهوری ترامپ، ایران با تحریم‌های گسترد های مواجه شد که به‌طور مستقیم بر اقتصاد کشور اثر گذاشتند . یکی از عوامل کلید ی د ر تعیین وضعیت رشد اقتصاد ی ایران، میزان صاد رات نفتی بود . از آنجا که نفت به عنوان منبع اصلی د رآمد های ارزی د ولت ایران محسوب می‌شود ، تحریم‌های نفتی ترامپ آسیب شد ید ی به اقتصاد کشور وارد کرد . با تحریم‌ها و کاهش د سترسی ایران به بازارهای بین‌المللی نفت، د ولت با کاهش شد ید د رآمد های نفتی مواجه شد که اثرات منفی آن به سرعت بر بخش‌های د یگر اقتصاد نمایان شد . ایران تلاش کرد با حفظ بازارهای خود د ر کشورهای شرق آسیا، ازجمله چین، صاد رات نفتی را تا حد امکان حفظ کند . چین به عنوان بزرگ‌ترین خرید ار نفت ایران، نقش مهمی د ر کاهش اثرات منفی تحریم‌های نفتی ایفا کرد . از آنجا که ایالات متحد ه برای محد ود کرد ن خرید نفت ایران توسط چین نیز فشارهای زیاد ی وارد کرد ، تحریم‌ها به روش‌های مختلفی مانند تجارت به‌صورت تهاتری استفاد ه از ارزهای محلی به جای د لار د ور زد ه شد تا مباد لات تجاری با چین و سایر کشورها همچنان حفظ شود . یکی از مهم‌ترین آثار سیاست‌های تحریمی ترامپ بر اقتصاد ایران د ر د وره قبل، نوسانات شد ید نرخ ارز و افزایش قابل توجه انتظارات تورمی بود . افزایش نرخ ارز، تاثیرات منفی گسترد های بر اقتصاد ایران و سطح زند گی مرد م د اشت، زیرا بسیاری از کالاهای وارد اتی به قیمت ارز وابسته هستند و با افزایش نرخ ارز، هزینه‌های زند گی مرد م به‌شد ت بالا رفت. د ر ابتد ا، افزایش نرخ ارز و نوسانات بازار ارز باعث شد که مرد م برای حفظ ارزش پول خود به سمت خرید د ارایی‌های مطمئن‌تر، از جمله طلا و ارز خارجی، روی بیاورند که این امر به افزایش انتظارات تورمی منجر شد . به‌عبارتی، انتظار می‌رفت تورم د ر آیند ه نیز اد امه د اشته باشد و بسیاری از مرد م و فعالان اقتصاد ی به‌د لیل عد م اطمینان از ثبات اقتصاد ی، اقد ام به ذخیره‌سازی ارز و طلا کرد ند . د ولت و بانک مرکزی ایران تلاش کرد ند با اعمال سیاست‌های پولی و ارزی، نوسانات نرخ ارز را کنترل کنند . سیاست‌هایی مانند مد اخله د ر بازار ارز، کنترل عرضه و تقاضای ارز و همچنین تعیین نرخ‌های مختلف برای وارد ات کالاهای اساسی و کالاهای غیراساسی، ازجمله اقد امات اصلی د ر این راستا بود ند . اگرچه این سیاست‌ها د ر کوتاه‌مد ت تا حد ی توانستند نوسانات ارز را کنترل کنند ، اما د ر بلند مد ت نیاز به اقد امات پاید ارتر و اصلاحات ساختاری وجود د ارد . کاهش د رآمد های نفتی ناشی از تحریم‌ها، کسری بود جه د ولت ایران را به‌طور قابل توجهی افزایش د اد .
ارزیابی کارشناسی
د ر این خصوص یک کارشناس اقتصاد ی معتقد است: آمریکا تا کنون هرگونه تحریمی را که می‌توانست، بر علیه ایران به کار گرفته است. بهنام محسنی، کارشناس اقتصاد ی با اشاره به انتخاب ترامپ د ر مسند رئیس جمهوری آمریکا گفت: آمریکا تا کنون هرگونه تحریمی که می‌توانست بر علیه ایران به کار ببرد ، به کار گرفته و د یگر تحریمی نماند ه که علیه ایران استفاد ه نکرد ه باشد . این کارشناس اقتصاد ی بیان کرد : بازار سرمایه به نوعی محل مباد له انتظارات است و انتظارات متفاوت د ر بازار سرمایه موجب می‌شود استراتژی‌های مختلف خرید و فروش شکل بگیرد ؛ بنابراین نمی‌توان گفت که انتخابات آمریکا تأثیر منفی بر بازار سرمایه ایران خواهد د اشت. وی تصریح کرد : به طور کلی شکل سرمایه گذاری د ر ایران بستگی به این د ارد که عموم سرمایه گذاران چه ریسکی را برای سرمایه گذاری خود حاضرند بپذیرند و چه انتظاری نیز برای آیند ه د ارند ؛ بنابراین نمی‌توان برای کل سرمایه گذاران و برای کلیه شرکت‌ها و ابزارهای بورسی نسخه مشترک تهیه کرد . محسنی د ر پایان با بیان اینکه تنوع سرمایه‌گذاری د ر کشور افزایش یافته است به طوری که نوع و جنس سرمایه گذاری‌ها با هم متفاوت است، تاکید کرد : با توجه به اینکه بازار سرمایه برآیند انتظارات آتی است که سرمایه گذاران از روند ها د ارند ، هر سرمایه گذاری با توجه به شرایط و ریسک‌ها د ر سهام و یا د یگر ابزارها مانند آپشن‌ها اقد ام به سرمایه گذاری می‌کند ، بنابراین د ر این تنوع سرمایه گذاری انتخاب ترامپ به عنوان ریاست جمهوری آمریکا تأثیری بر بازار سرمایه ایران نخواهد د اشت.
گروه اقتصاد کلان: مراسم رونمایی از اتصال شبکه شتاب ایران به میر روسیه آغاز شد که رئیس کل بانک مرکری اعلام کرد به زود ی فازهای بعد ی این پروژه با امکانات و ابزارهای گسترد ه‌تر رونمایی می‌شود . به گزارش تجارت، د وشنبه ۲۱ آبان ماه ۱۴۰۳، مراسم رونمایی از مرحله نخست اتصال شبکه پرد اخت کارتی ایران (شتاب) به شبکه پرد اخت کارتی روسیه (میر) با حضور محمد رضا فرزین - رئیس کل بانک مرکزی- ، سفیر ایران د ر روسیه و مقامات شبکه بانکی کشور د ر محل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران آغاز شد . د ر این مراسم که فاز اول آن امروز به بهره برد اری رسید ، گرد شگران ایرانی می‌توانند از خود پرد ازهای روسیه روبل برد اشت کنند و د ر مرحله د وم آن که تا قبل از سال جد ید میلاد ی است گرد شگران روسیه می‌توانند از خود پرد ازهای ایران ریال د ریافت کنند و د ر مرحله سوم آن که بعد از سال جاری میلاد ی است گرد شگران ایرانی می‌توانند با کارت‌های عضو شتاب از فروشگاه‌های روسیه خرید کنند .
محمد رضا فرزین - رئیس کل بانک مرکزی - گفت: امروز با اتصال شبکه‌های پرد اخت د و کشور مرزهای میان د و کشور برد اشته شد ه و فصل جد ید ی میان روابط اقتصاد ی - فرهنگی د و ملت ایجاد می‌شود . وی اظهار کرد : این پروژه به سه فاز تقسیم شد ه است. فاز اول این پروژه د ر ابتد ای شهریور ماه به بهره‌برد اری رسید که بر اساس آن شهروند ان ایرانی به راحتی می‌توانند با کارت‌های خود از خود پرد ازهای روسیه روبل برد اشت کنند . تا امروز چهار بانک ایرانی پیاد ه‌سازی این طرح را انجام د اد ه و د ر چهار بانک د یگر ایرانی آزمون‌ها با موفقیت به پایان رسید ه و سایر بانک‌های کشور نیز به تد ریج با اقد امات لازم به این پروژه می‌پیوند د . رئیس کل بانک مرکزی گفت: به زود ی فازهای بعد ی این پروژه با امکانات و ابزارهای گسترد ه‌تر رونمایی می‌شود که بی‌شک با این پروژه گام‌های جد ید ی د ر راستای تعاملات بین‌المللی و مالی برد اشته خواهد شد .