روزنامه تجارت-آساره کیانی؛ زمزمههای این هشدار البته پیش از این هم مطرح بود که با افزایش
آمار مبتلایان به ایدز از راه انتقال جنسی شاهد خروشان شدن موج دیگری از
بیماریای خواهیم بود که دستکم در ذهن مردم ایران به غولی تبدیل شده که نه
تنها افراد عامی و کمسواد که تحصیلکردهها را هم به واکنشهای
برمیانگیزد که گاه ممکن است در زمره رفتارهای خرافی و غیر عادی در نظر
گرفته شود کمااین که محمدرضا نیکنژاد، عضو کانون صنفی معلمان ایران که در
زمینه ایدز تحقیقات و مقالاتی - حاصل تحقیقات و پژوهشهای خود - داشته است
در گفتوگو با تجارت به این موارد اشاره میکند و از دانشآموزی به
نام«علی» یاد میکند که به بیماری ایدز مبتلا بوده؛ مادر او مدیر مدرسه را
در جریان بیماری فرزندش قرار میدهد تا در زمینه پیشگیری از ابتلای سایر
دانشآموزان مراقبت شود اما چنان جو سنگین و آزاردهندهای در کل مدرسه علیه
این دانشآموز ایجاد میشود که مدرسه در نهایت او را اخراج میکند.
29 هزار و 414 نفر مبتلا به ایدز بر اساس آمار رسمی
رییس
اداره ایدز وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، شمار مبتلایان به
ایدز«اچ.آی.وی» در سه ماهه چهارم سال گذشته(1393) را 29 هزار و 414 نفر
اعلام کرد. عباس صداقت گفته براساس آمار جمعآوری شده از دانشگاههای علوم
پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی، از تعداد اعلامشده، 88 درصد را مردان و 12
درصد را زنان تشکیل میدهند. صداقت ادامه داده: 45.6 درصد از مبتلایان به
«اچ.آی.وی» که سن زمان شناسایی آنان مشخص بوده در گروه سنی 25 تا 34 سال
قرار داشته اند که بالاترین نسبت در بین گروههای سنی را به خود اختصاص
میدهند.
به گفته این مقام مسوول در وزارت بهداشت، علل ابتلا به
«اچ.آی.وی» در بین کل مواردی که از سال 1365 تاکنون در کشور به ثبت
رسیدهاند به ترتیب، تزریق با وسایل مشترک در مصرف کنندگان مواد(66.6
درصد)، رابطه جنسی (14.5 درصد) و انتقال از مادر به کودک (1.4 درصد) بوده و
راه انتقال در 16.7 درصد از این گروه نامشخص مانده است.
شیوع ایدز از
طریق روابط جنسی پرخطر اما پس از مصرف مواد مخدر و روانگردان جزو مهمترین
نگرانیهای این مسوول وزارت بهداشت است که افزایش ان را موج سومی میداند
که میتواند در رشد و گسترش این بیماری بسیار موثر باشد.
آمار اصلی ایدز در جهان باید ضربدر چهار شود
محمدرضا
نیکنژاد، میگوید که این آماری که اکنون توسط وزارت بهداشت اعلام شده است
کاملا قابل پیشبینی بود. این کارشناس و محقق در حوزه ایدز اما معتقد است
که آمار ارائه شده در باره ایدز را نه تنها در ایران که در تمام دنیا
ضربدر چهار کرد چرا که ایدز در زمره بیماریهایی است که به دلیل تابویی که
در همه جوامع پیدا کرده با پنهانکاریهای بسیاری هم همراه است؛ با این
احتساب و با توجه به آمارهایی که توسط وزارت بهداشت ارائه شده در ایران
چیزی حدود 120 هزار نفر مبتلا به ایدز وجود دارد.
این عضو کانون صنفی
معلمان ایران آمار ایدز را وحشتناک میداند و معتقد است که پنهانکاری در
زمینه ایدز معضلی فرهنگی است که این معضل در ایران و کشورهای اسلامی به
دلیل اعتقادات مذهبی و فرهنگی خاص خودشان دوری جستن از آن و پنهانکاری در
زمینه آن پررنگتر است.
پنهانکاری، بزرگترین خطر
نیکنژاد میگوید:
پنهانکاری عواقب بسیار بدی دارد و سبب گسترش این بیماری میشود به همین
دلیل است که گفته میشود برای محاسبه آمار مبتلایان به ایدز باید آمار ثبت
شده ضربدر چهار کرد. به اعتقاد این کارشناس، پنهانکاری در زمینه ایدز
بزرگترین خطری است که میتواند جامعه را تهدید کرده و از مصون ماندن در
برابر عواقب آن دور کند. بنا به گفته نیکنژاد افراد به دو دلیل بیماری
خود را پنهان میکنند؛ یا از آن اطلاع ندارند و یا به دلیل ترس از عواقب
مطرح کردن آ که میتواند از دست دادن همه معاشرتهای آنها را در پی داشته
باشد، پنهانکاری میکنند.
از مدرسه اخراج شد به دلیل ایدز
نیکنژاد
میگوید ترس و فرار از ایدز را حتی در قشر فرهیخته و تحصیلکرده جامعه هم
میتوان به وضوح دید و این به عدم آگاهی افراد از راههای انتقال این
بیماری برمیگرددغ عدهای از افراد گمان میکنند با دست دادن یا روبوسی با
فردی که ایدز دارد آنها هم مبتلا میشوند این در حالی است که راههای
انتقال این ویروس سه راه اصلی است که حتی بسیاری از افراد تحصیلکرده هم از
آن بیاطلاعند. نیکنژاد به سه راه انتقال ایدز اشاره کرده و میگوید که
این بیماری ویروسی میتواند از طریق مادر به فرزند، فرآوردههای خونی که
تزریق سرنگ آلوده در زیرمجموعه آن قرار میگیرد و نیز از طریق رابطه جنسی
منتقل شود.
این عضو کانون صنفی معلمان ایران در بحث انتقال بیماری به
دلیل عدم اطلاع بیمار و دیگران- به همان دلایلی که ذکر شد- نمونهای ذکر
میکند که به فضای مدرسه برمیگردد؛ او میگوید زمانی که یک دانشآموز
مبتلا به ایدز در مدرسه در اثر دویدن، ورزش یا بازی کردن زمین بخورد و زخمی
شود، دوستان و معلم او بدون اینکه از بیماری فرد اطلاع داشته باشند ممکن
است با خون شخص تماس داشته باشند و اگر بر بدن آنها هم زخمی وجود داشته
باشد، ویروس وارد بدنشان شود.
نیکنژاد با این حال پنهانکاری افراد را
به دلیلی که ذکر میشود توجیه میکند؛ او میگوید در مدرسهای در شهر
تهران تدریس میکرده که میدانسته یکی از دانشآموزان آن مدرسه به ایدز
مبتلا است. نیکنژاد اینگونه ادامه میدهد که: مادر این دانشآموز برای
پیشگیری از ابتلای سایر دانشآموزان در اثر وقوع حوادثی ناخودآگاه به مدیر
مدرسه خبر میدهد اما به دلیل فرهنگی که بر مسوولان مدرسه حاکم بوده و عدم
آگاهی آنها و درس رفتار نکردنشان، جوی در مدرسه ایجاد میشود که منجر به
اخراج دانشآموز میشود. او میگوید همه مدرسه از بیماری این دانشآموز
آگاه شده بودند و نه تنها معلمان که والدین دانشآموزان هم نمیخواستند این
دانشآموز بیمار در مدرسه بماند.
آموزش تنها راه مبارزه با ایدز، است
با
توجه به همه حاشیههایی که در مورد یک فرد مبتلا به ایدز در ایران به وجود
میآید، راه مهمی که برای از بین رفتن این حاشیهها به ذهن میرسد و
تقریبا میتوان گفت که یک شاهراه است، یک چیز است؛ آموزش. محمدرضا
نیکنژاد، مهمترین و تنها راه مبارزه با بیماری ایدز و آگاهی افراد از چند
و چون آن را از راه آموزش و دادن اطلاعات به افراد میداند. این عضو کانون
صنفی معلمان، میگوید باید به همه شهروندان آموزش داد تا بتوان با این
برچسبزنیها مقابله کرد. او ادامه می دهد: زمانی که از یک پدر و مادر
مبتلا به ایدز – تحت نظارت و کنترل پزشک- یک کودک سالم به دنیا میآید چرا
باید واهمه داشت و واکنشهایی برابر یک بیمار از خود نشان داد که منطقی
نباشد؟
اگر کنترل شود فرد تا 90 سال هم عمر میکند
نیکنژاد معتقد
است رسانهها به ویژه تلویزیون در کنار آموزش و پرورش در انتقال آگاهی به
مردم نقش اساسی دارند. او میگوید: کشورهایی که از این زاویه به ایدز نگاه
کردند، باعث شدند که آمار مبتلایان به این بیماری به شدت در کشورشان کم
شود.
او با تاکید بر این مطلب که بزرگترین خطر در مورد بیماری ایدز،
پنهانکاری است، میگوید که ایدز هم مثل بیماریهای دیگر است و اگر کنترل
شود، فرد میتواند تا 90 سال هم عمر کند؛ به این معنا که افراد میتوانند
با وجود ابتلا به ایدز هم عمر طبیعی داشته باشند و هم یک زندگی معمولی.
فصل ایدز در کتاب زیستشناسی خوانده نمیشود
اما
یکی از مهمترین راههای آگاهی در مورد بیماری ایدز از طریق کتابهای درسی
است؛ نیکنژاد میگوید تنها در کتاب زیستشناسی سال اول و در آخرین فصل
این کتاب در ردیف بیماریهای اجتماعی به ایدز هم در کنار اعتیاد پرداخته
شده است. این آموزگار میگوید در ابتدای این فصل نوشته شده که در امتحانات
از این فصل سوال طرح نمیشود بنابراین نه دانشآموز و نه معلم خود را مقید
به درسدادن و یا خواندن این فصل نمیکنند.
والدین مخالف طرح مسائل جنسی در مدارس هستند
ضمن
اینکه نیکنژاد تاکید میکند که در کتاب درسی به صورتی مستهجن و گذرا به
این ایدز نگاه شده و هیچ توضیحی داده نشده که برای مصون ماندن از این
بیماری چه باید کرد و البته برای این کار بهانهای هم مطرح میشود که
میتوان گفت بهانهای بهجاست؛ باید گفت که والدین دانشآموزان مخالف آشنا
شدن فرزندانشان با مسائل جنسی هستند. نیکنژاد میگوید مطمئن باشید که اگر
مدرسه بخواهد به صورت شفاف و روشنگرانه بچهها را با مسائل جنسی آشنا کند
با موجی از مخالفتهای والدین مواجه خواهد شد.
معلمها علاقهای برای ورود به بحث ایدز ندارند
از
سوی دیگر نیکنژاد میگوید گاهی در کلاسهای درس سوالاتی خارج از چارچوب
در مورد مسائل جنسی، رابطهها – که معمولا پیشتوضیح بیماریهای جنسی هستند
میشود اما باید گفت که در یک کلاس 40 یا 50 نفره که کنترل آن در بیشتر
مواقع از دست معلم خارج است- به ویژه در مدارس پسرانه- معلمها هم
علاقهای برای ورود به این بحثها ندارند.
با توضیحات این آموزگار که در
مورد ایدز هم اطلاعات و تحقیقاتی دارد میتوان به این نتیجه رسید که آموزش
به پدر و مادرها باید در کنار آموزش به معلمان و دانشآموزان به عنوان
برنامهای حتمی گنجانده شود. هر چند که بنا به گفته نیکنژاد در راستای
آموزش به والدین همزمان با آموزش به دانشآموزان باید امکانات مدرسه را هم
در نظر گرفت؛ مدرسه باید هزینههایی در این زمینه داشته باشد تا علاوه بر
گنجاندن برنامههای آموزشی در ردیف برنامههای دانشآموزی، والدین را هم از
راههای تشویقی به مدرسه بکشاند و آنها را قانع کند که آموزش چنین مسائلی
نه تنها به نفع آنها که برای کل جامعه و سلامت آن مهم است؛ اما به نظر
میرسد پرداختن به چنین مسائلی چرخهای است که باز سر جای اولشقرا
برمیگردد چرا که بودجه و سطح فرهنگی کنونی مدارس امکان رسیدگی به مسائلی
نظیر اعتیاد را هم نمیدهد چه برسد به ایدز و بیماریها و مشکلات جنسی.