فرود نرخ بلیت هواپیما بر روی باند آزادسازی

اجرای طرح آزادسازی قیمت بلیت هواپیما که در برنامه پنجم توسعه پیش بینی شده است می تواند بازخوردهای منفی ومثبت مختلفی را برروی ساختارنظام هوایی کشور از ارائه خدمات گرفته تا کسب رضایت مشتریان از سوی ایرلاین‌ها داشته باشد.
در واقع زمانی که صحبت از آزادسازی نرخ بلیت هواپیما می شود نخستین  تفکری که در ذهن مشتریان شکل می گیرد گران شدن قیمت بلیت هواپیما است که این افزایش قیمت می تواند کنش وواکنش‌های گوناگونی را درپی داشته باشد.
به جرات می توان گفت که آزادسازی نرخ بلیت هواپیما می تواند موجب ایجاد رقابتی تنگاتنگ بین ایرلاین‌های موجود در داخل کشور چه از لحاظ ارائه خدمات وچه از لحاظ نزولی بودن ویاصعودی بودن قیمت بلیت هواپیما شود که این اتفاق می تواند در ارتقاء وپیشرفت ناوگان هوایی کشور بسیار موثر باشد.
نرخ بلیت هواپیما شناور باشد
 دررابطه با همین موضوع معاون هوانوردی سازمان هواپیمایی کشوری به تسنیم می گوید:ایرلاین‌های ایرانی از این پس می‌توانند نرخ بلیت را با توجه به زمان پرواز، کم‌ یا پرتقاضا بودن و همچنین برند تعیین کنند.
محمد خداکرمی تصریح می کند: روی آزادسازی قیمت بلیط هواپیما ماه‌ها کار کارشناسی انجام شد و مشورت‌های لازم با بخش‌های مختلف و کارشناسان سازمان هواپیمایی و همچنین انجمن شرکت‌های هواپیمایی انجام شد.وی می افزاید: ماحصل این مشورت‌ها اجرایی شدن ماده قانونی برنامه پنجم توسعه درباره آزادسازی نرخ بلیط شبکه حمل و نقل هوایی کشور بوده است.
خداکرمی می گوید: همچنان که نرخ یک پرواز بین‌المللی سیاحتی یا زیارتی قیمت‌های متنوعی دارد و شرکت‌های هواپیمایی برای یک مسیر بسته به شرایط مختلف نرخ‌های متنوعی را اعلام می‌کنند، ایرلاین‌های ایرانی نیز از این پس می‌توانند نرخ بلیت را با توجه به زمان پرواز، کم‌تقاضا بودن و پرتقاضا بودن و همچنین برند تعیین کنند.
وی با بیان اینکه ایرلاین‌های داخلی می‌توانند در آزادسازی قیمت‌ها برای یک مسیر پروازی چند نرخ اعلام کنند، بر نظارت سازمان هواپیمایی کشوری بر روند آزادسازی قیمت‌ها تاکید می کند و می افزاید: سازمان هواپیمایی کشوری وظیفه برنامه‌ریزی و سیاست گذاری در حوزه صنعت حمل و نقل هوایی را دارد و به طور قطع بر این روند نظارت خواهد کرد.
خداکرمی با اشاره به اینکه وضعیت مناسب بازار این اطمینان خاطر را به ما برای اجرای آزادسازی قیمت‌ها داد می افزاید: با توجه به اینکه کار کارشناسی برای آزادسازی انجام شده و در موقعیت مناسبی هم این کار اجرایی شد انشاءالله مشکلی ایجاد نخواهد شد.
وی اظهار می کند: زمینه‌ساز توسعه صنعت هوایی آزادسازی قیمت‌هاست و با این کار تنوع ارائه خدمات را خواهیم داشت و پس از این مرحله با رقابتی شدن بهبود کیفیت را داریم.
آزادسازی نرخ بلیت،مشکلی را حل نمی کند
از سوی دیگر علیرضا خسروی عضو کمیسیون عمران مجلس می گوید: با دوستان سازمان هواپیمایی کشوری در رابطه با وضعیت حمل و نقل هوایی صحبت کرده بودیم و قرار بود ابتدا شناورسازی قیمت بلیت هواپیما انجام شود و پس از آسیب‌شناسی در یک زمان مناسب آزادسازی قیمت‌ها اجرا شود.
وی با تاکید بر اینکه باید چالش‌های شناورسازی بلیت هواپیما مورد بررسی قرار می‌گرفت، تصریح می کند: در حالی که چالش‌های شناورسازی نرخ بلیت هواپیما همچنان پابرجاست سازمان هواپیمایی اقدام به آزادسازی نرخ بلیت هواپیما کرده است واین مسئله مشکلی را از حمل و نقل هوایی کشور حل نمی‌کند.
عضو کمیسیون عمران مجلس می افزاید: البته با آزادسازی قیمت‌ها بلیت یک‌سری از مسیرهای پروازی بی‌رویه گران می‌شود.
وی می افزاید: تا زمانی که سیستم جامع فروش اینترنتی بلیت را نداشته باشیم یا اینکه سازمان هواپیمایی کشوری یک نظارت قوی و شدید روی ایرلاین‌ها نداشته باشد، به هیچ عنوان نمی‌توانیم مشکلات بخش حمل و نقل هوایی مسافری کشور از جمله تاخیرات پروازی و خدمات نازل پروازی را حل کنیم. این عضو کمیسیون عمران مجلس می گوید: آزادسازی در زمان مناسبی اجرایی نشد چرا که لازمه این کار یعنی تناسب عرضه و تقاضا در کشور هنوز فراهم نشده است.
خسروی تاکید می کند: حمل و نقل هوایی کشور با آزادسازی قیمت‌ها نظم نمی‌گیرد. و بعید می‌دانم از این به بعد هم شرکت‌های هواپیمایی داخلی بخواهند جرایم تاخیرات پروازی را پرداخت کنند.
سود چارترکنندگان کاهش می یابد
 اما دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی با بیان اینکه پس از آزادسازی نرخ بلیت هواپیما امکان افزایش چند درصدی قیمت‌ها وجود دارد، به ایلنا می گوید: از آنجایی که قانون آزادسازی نرخ بلیت تنها شامل پروازهای برنامه ای می شود، سود چارترکنندگان با اجرای این قانون کاهش خواهد یافت.
مقصود اسعدی سامانی با بیان اینکه نمی توان گفت که با آزادسازی نرخ بلیت هواپیما، قیمت‌ها ثابت می ماند، اظهارمی کند: ممکن است افزایش قیمت چند درصدی در نرخ بلیت برخی از مسیرها اعمال شود.وی تصریح می کند: در گذشته هم با توجه به ایام پیک سفر، قیمت بلیت افزایش می یافت اما این افزایش قیمت‌ها توسط چارتر کنندگان و آژانس‌های فروش بلیت اعمال و انجام می شد و شرکت‌های هواپیمایی نفعی از این افزایش قیمت‌ها نداشتند.وی با اشاره به اینکه  آزادسازی نرخ بلیت هواپیما باعث متعادل سازی اقتصاد حمل و نقل هوایی می شود و پس از این گردش مالی بیشتر در حوزه شرکت‌های هواپیمایی جریان می یابد و نه آژانس‌ها می گوید: جهش قیمتی فوق العاده ای از سوی ایرلاین‌ها نخواهیم داشت و شرکت هواپیمایی با توجه به برآورد استقبال مسافران از پروازها، قطعا تلاش می کنند قیمت‌های متعادلی را اعمال کنند و به طور قطع شرایط فوق العاده ایی برای مردم پیش نمی آید.
اسعدی سامانی تاکید می کند:‌ زمان گذشته هم همین اتفاق در بازار سفر رخ می داد اما سود آن به جیب چارترکنندگان و آژانس‌های می رفت ومعمولا آژانس‌ها پرواز یک سال یک شرکت هواپیمایی را برای یک مسیر مشخص چارتر می کردند و در طول سال براساس ایام پیک و غیر پیک نرخ گذاری می کردند.
دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی با بیان اینکه آژانس‌ها نمایندگان فروش ایرلاین‌ها هستند،‌ تصریح می کند: فرقی نمی کند بلیت را بخواهیم از سایت شرکت‌های هواپیمایی خریداری کنیم یا از آژانس چراکه نرخ‌ها شفاف هستند و ایرلاین‌ها نرخ گذاری می کنند و نرخی بر روی بلیت درج شده نمی تواند تغییر کند و دفاتر خدمات مسافرتی براساس همان نرخ با ایرلاین‌ها تسویه حساب می کنند.
وی با اشاره به مسیر‌های حمایتی که مشمول آزادسازی قیمت هواپیما نشدند می افزاید: ‌مسیرهای حمایتی مسیرهایی هستند که دو شرکت هواپیمایی پرواز دارند و مسیرهایی هستند که مسافت زیادی دارند و امکان جایگزین سایر وسائط حمل و نقلی هم برای این مسیرها وجود ندارد و یا بسیار کم و تحت شرایط خاصی است مانند زابل و چابهار و یا مسیرهایی هستند که فرکانس پروازی پایینی دارند و یا مسیرهایی که فرودگاه‌های آن در مناطق کم تر برخوردار و مناطق محروم دارند.
آزمایش دوسویه برای ناوگان هوایی
 با توجه به اینکه در کشور ما مشتریان به نرخ‌های تکلیفی هوایی که از سوی دولت به ایرلاین‌ها ابلاغ شده است ومعمولا با شروع هرسال این نرخ‌ها با افزایشی نسبی روبرو شده اندعادت کرده اند افزایش یکباره این نرخ‌ها می تواند کاهش یکباره تعداد مسافران هوایی را دربرداشته باشد که وقوع این اتفاق در شرایطی که ایرلاین‌ها با تنگنای مالی شدیدی روبرو هستند می تواند استارتی درجهت کاهش سود برخی شرکت‌های هواپیمایی در کشور باشد.
البته نباید از ذکر این نکته غافل شد که آزادسازی نرخ بلیت هواپیما می تواند برای مسافر شرایط متنوعی رابرای انتخاب نوع ایرلاین به منظور انجام مسافرت‌های هوایی رقم بزند اما شرکت هواپیمایی باید نسبت به هزینه ای که از مسافران دریافت می کنند به مشتریان خود خدماتی ارائه نمایند تا رضایت آنها را جلب کنند.هرچند نمی توان افزایش قیمت بلیت هواپیما را از آزادسازی نرخ بلیت جداکرد اما باید به این موضوع مهم هم توجه داشت که آزادسازی نرخ بلیت هواپیما گامی مهم در جهت افزایش کمیت وکیفیت ارائه خدمات مختلف هوایی وفرودگاهی از سوی ایرلاین‌ها به مسافران است وهمین موضوع می تواند گامی مهم درجهت ارتقا وتوسعه ناوگان هوایی کشور در بخش‌های مختلف باشد.
ازسوی دیگر ورود بخش خصوصی در صنایع هوایی کشور وبه خصوص بخش ارائه خدمات به مشتریان می تواند از دیگر مزایای اجرای طرح آزادسازی نرخ بلیت هواپیما در کشور باشد به طوری که با پررنگ ترشدن نقش بخش خصوصی در صنایع هوایی می توان نسبت به ارائه خدمات گوناگون در بین ایرلاین‌ها به مشتریان امیدواربود.
هرچند نباید اجازه داده شود که اجرای طرح آزادسازی نرخ بلیت هواپیما در کشور از سوی بعضی از سودجویان مورد سوء استفاده قرار گیرد به طوری که اگر این اتفاق رخ دهد دیگر نمی توان نسبت به افزایش تعداد مشتریان هوایی در داخل کشور امیدواربود وآن وقت باید نسبت به کم نشدن روز به روز تعداد مسافران هوایی چاره ای اندیشید.
در واقع درست است که آزادسازی نرخ بلیت هواپیما از جهتی که ایرلاین‌ها ومشتریان را از یکدیگر راضی نگه دارد می تواند بسیارتاثیرگذار باشد اما اگر تدابیر ویژه ای برای برخورد با متخلفان ناوگان هوایی از آژانس‌های فروش بلیت هواپیما گرفته تا ارائه دهندگان خدمات به مسافران هوایی اتخاذ نشود آن وقت باید منتظر کاهش تعداد مسافران وافزایش بدهی ایرلاین‌ها به شرکت فرودگاههای کشور بود.
البته آزادسازی نرخ بلیت هواپیما می تواند آغازی برای شناورسازی نرخ بلیت‌های حمل ونقل ریلی وزمینی باشد که اگر طرح آزادسازی نرخ بلیت هواپیما با موفقیت انجام شود می توان احتمال آزادسازی نرخ بلیت ناوگانهای مختلف عمومی در داخل کشور را بالا برد.
بنابراین اجرای طرح آزادسازی نرخ بلیت هواپیما می تواند آزمایشی دوسویه برای ناوگان هوایی کشور باشد به طوری که از یک سو می توان به افزایش کیفیت وکمیت خدمات ایرلاین‌های هوایی به مسافران متناسب با افزایش قیمت بلیت هواپیما امیدواربود واز سوی دیگر رقابتی شدن ایرلاین‌ها به منظور کسب رضایت مشتریان می تواند گام جدیدی به منظورپوست اندازی وتوسعه خدمات هوایی وفرودگاهی به مسافران باشد.

* احمدرضا صباغی