گروه راه و مسکن: صبح دیروز شنبه ( 9 دی ماه 96) براساس قرارداد امضا شده بین هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران "هما" و هواپیماسازی فرانسوی - ایتالیایی ATR هفتمین و هشتمین هواپیمای ATR۷۲-۶۰۰ با حضور اصغر فخریه‌کاشان قائم مقام وزیر راه و شهرسازی در امور بین‌الملل، محمدرضا رضایی کوچی رئیس کمیسیون عمران مجلس، عابدزاده رئیس سازمان هواپیمایی کشوری، فرزانه شرفبافی مدیرعامل هما و سایر مسئولان، در فرودگاه مهرآباد تهران به زمین نشست.
*تاکید بر تاسیس و
توسعه ایرلاین‌ها
علی عابدزاده معاون وزیر راه و
شهرسازی و رئیس سازمان هواپیمایی كشور در نشست خبری برگزار شده همزمان با ورود
هفتمین و هشتمین هواپیمای ATR به ناوگان هوایی هما درخصوص بازسازی صنعت
حمل ونقل هوایی كشور، گفت: یكی از راهكارهای بازسازی صنعت هوانوردی کشور تاسیس و
توسعه ایرلاین‌ها است. در حال حاضر شركت‌های هواپیمایی فعال در كشور دارای مدل‌های
اجرایی قدیمی هستند كه ساختار آن‌ها باید تغییر پیدا کند و شركت‌های هواپیمایی كه
فعالیت زیادی در این عرصه ندارند و در سال‌های گذشته مجوز كار خود را دریافت كرده‌اند
در زمان ارتقای بازار رقابتی و توسعه صنعت هوایی در كشور مجبور به كناره‌گیری شده
و جای خود را به ایرلاین‌های قوی‌تر خواهند داد. وی همچنین در خصوص مساله ادغام
ایرلاین‌ها در كشور، تصریح کرد: قطعا این مساله نسبت به ایجاد فضای رقابتی در كشور
اهمیت كمتری دارد. ما اگر بخواهیم بازار را در ایران رقابتی كنیم خود شركت‌ها به
دنبال ادغام خواهند رفت، زیرا شركت‌های كوچك در حوزه رقابت‌های سنگین قادر به تحمل
بازار نخواهند بود.
** تنها یک درصد جابه جایی مسافر در کشور، هوایی است
همچنین محمدرضا رضایی کوچی رییس کمیسیون عمران مجلس، در مراسم تحویل دو فروند هواپیمای جدید ای تی آر به ناوگان هما در فرودگاه مهرآباد، گفت: هواپیمایی جمهوری اسلامی در سال‌های گذشته درگیر مشکلات فراوانی بوده است به گونه‌ای که با نارضایتی در بدنه هما مواجه بودیم اما در ماه های اخیر این شرایط تغییر کرده است. متاسفانه در کشور عمر ناوگان هوایی ۲۳ سال است که عمر بالایی محسوب می‌شود و هواپیماهای فرسوده زیادی داریم، همین موضوع باعث شده تا تاخیرات پروازی بیش از حد باشد. صنعت هوانوردی کشور هنوز نتوانسته نقش اصلی خود را در حمل بار و مسافر ایفا کند. در حال حاضر ۵۰ درصد هواپیماهای کشور هنوز قابلیت پرواز متناسب با ظرفیت کشور را ندارند، از همین رو تنها یک درصد جابه جایی مسافر در کشور، هوایی است که رقم پایینی به شمار می‌رود، این در حالی است که رغبت مردم به استفاده از هواپیما بالا رفته است.
*50 فرودگاه کشور عملیات پرواز ندارند
نماینده مردم جهرم در مجلس با بیان اینکه ۵۰ فرودگاه کشور عملیات پرواز ندارند، اما هزینه زیادی برای نگهداری آن‌ها می‌دهیم، تصریح کرد: هواپیماهای ای تی آر بهترین وسیله برای فعال کردن فرودگاه‌های کوچک است. برای اینکه هما بتواند هزینه‌های خود را تامین کند باید حداقل ۱۰۰ هواپیمای فعال داشته باشد، این در حالی است که هما برای تامین هزینه‌های جاری خود از ظرفیت‌های دیگر وزارت راه و شهرسازی کمک می‌گیرد. وی با تاکید بر اینکه کشورهای همسایه ما ۲۰ برابر ایران هواپیما و ۵۰ برابر ما پرواز دارند، گفت: این در حالی است که در این کشورها حداکثر ۶ ایرلاین خدمت‌رسانی می‌کنند، لذا از سازمان هواپیمایی کشوری می‌خواهم اجازه ندهد برای هر کسی که درخواست تاسیس ایرلاین بدهد مجوز صادر شود. هم اکنون یک ایرلاین تنها دو فروند هواپیما با عمر ۲۳ سال خریده که مرتب خراب هستند و نمی‌توانند خدمت رسانی کنند که موجب نارضایتی مسافران شده است.
با توجه به اینکه کشورهای همسایه ایران تنها با 6 ایرلاین۲۰ برابر ایران هواپیما و ۵۰ برابر کشورما پرواز دارند،سوالی که مطرح می‌شود این است که به منظور بازسازی صنعت حمل ونقل هوایی كشور آیا باید ایرلاین جدیدی در کشور تاسیس شود یا ایرلاین‌های کوچک با یکدیگر ادغام شوند؟ آرمان بیات کارشناس ارشد هوانوردی در گفت و گو با «تجارت» می‌گوید: حجم بازار نسبت به سهم بازار یک شرایط متعادلی ندارد و سهم در قیاس حجم به نسبت بالا است. این امر بدین معنا است که در حال حاضر تقاضای بازار بالا اما عرضه محدود است و حجم بازار هم ثابت است، لذا این موضوع باعث شده است که شرکت‌های هواپیمایی کوچک بتوانند سهم بیشتری از بازار داشته باشند و به نوعی بتوانند خود را به صورت اقتصادی اداره کنند.
*بازار رقابتی تنها تعیین کننده ماندن یا نماندن ایرلاین‌ها
این کارشناس ارشد صنعت هوانوردی تصریح می‌کند: نمی‌توانیم به شرکت‌های هواپیمایی که براساس قانون تجارت ثبت شده و یک ماهیت تجاری و مستقل دارند، تکلیف کنیم که باید کسب و کار خود را جمع کرده یا با یک شرکت دیگر که مشمول قانون تجارت است ادغام شود و با ادغام این دو شرکت یک شرکت هواپیمایی تشکیل شود تا بتوانند در ارائه خدمت هوایی باقی بمانند. این شرایط مصداق دخالت مستقیم دولت در امر هوانوردی تجاری است که برخلاف قانون رقابت عادلانه است که نهادهای بین المللی ایکائو و یاتا بر آن تاکید دارند.
بیات ادامه می‌دهد: بنابراین آنچه که می‌تواند کیفیت خدمات پروازی را افزایش دهد و همچنین شرکت‌های هواپیمایی کوچک را با یکدیگر بدون دخالت مستقیم و تکلیفی دولت ادغام کند، تنها توجه به بازار است. به عبارتی باید شرایطی ایجاد شود که بازار تعیین کند که چه شرکتی ادامه فعالیت دهد و چه شرکتی حذف شود. چنانچه تعداد شرکت‌های هواپیمایی تعدد پیدا کرده و تعداد هواپیماهای پروازی آن‌ها افزایش پیدا کند، این امر سیاست مبتنی بر رقابت‌پذیری را در صنعت هوانوردی کشور ایجاد می‌کند. درحال حاضر صنعت هوانوردی در دنیا به صورت رقابتی اداره می‌شود، لذا تاسیس و توسعه ایرلاین‌ها به منظور ایجاد فضای رقابتی در صنعت هوانوردی کشور ضرورت دارد.
*لزوم الگو برداری از ترکیش ایرلاین
این کارشناس ارشد صنعت هوانوردی تصریح می‌کند: زمانی که صنعت هوایی کشور یعنی بازار شرکت‌های هواپیمایی رقابتی شود، مشتری انتخاب‌گر و تعیین کننده است که خدمات حمل و نقل هوایی خود را از چه شرکتی هواپیمایی دریافت کند، لذا اگر در کشور 100 شرکت هواپیمایی داشته باشیم و هر کدام از ایرلاین‌ها تنها دو تا پنج تا هواپیمای پروازی داشته باشند زمانی این ایرلاین‌ها در فضای رقابتی ایجاده شده موفق می‌شوند که یک برنامه و راهبرد مشخصی داشته باشند، به حقوق مشتری احترام بگذارند، نیاز بازار خود را شناسایی کرده و به نسبت آن خدمات ارائه دهند. در چنین شرایطی ایرلاین‌ها می‌توانند به سمت حجم جدید بازار حرکت کرده و سهم خود را در بازار حفظ کنند. اگر این اتفاق محقق شود اقتصاد شرکت هواپیمایی تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
وی تاکید می‌کند: به طور کلی نمی‌توان به صورت دستوری و تکلیفی بگوییم که شرکت‌های کوچک باید حذف یا ادغام شوند، بلکه باید فضای رقابتی در بازار با تاسیس و توسعه ایرلاین‌های جدید برای ماندن یا نماندن شرکت‌ها ایجاد کنیم. همچنین نباید خود را با کشورهای منطقه که از نظر اقتصادی قابل قیاس با مانیستند، مقایسه کنیم. البته از نظر پهناوری جغرافیایی هم قابل مقایسه با ایران نیستند به عنوان مثال شرکت‌های هواپیمایی امارات و قطرایرویزپرواز داخلی ندارند و صد درصد پرواز خارجی با رویکرد ترانزیت دارند، پس نمی‌توان مدل اقتصادی آن‌ها را با خودمان مقایسه کنیم، اما می‌شود همانند کشور ترکیه عمل کرد.
*موافق تاسیس ایرلان‌های جدید در کشور هستم
این کارشناس ارشد صنعت هوانوردی می‌گوید: در سال 2003 میلادی بیش از 45 شرکت هواپیمایی در کشور ترکیه فعالیت می کردند که شرکت هواپیمایی ترکیش اراده کرد تا نظام ساختاری خود را اصلاح کرده و سهام خود را آرام آرام واگذار کند که امروز جز 5 شرکت هواپیمایی اول مطرح دنیاست، این اقدام ترکیش ایرلاین باعث حرکت دیگر شرکت‌های هواپیمایی برای اصلاح ساختار خود شد، اما شرکت‌های قدیمی که نتوانستند ساختار خود را اصلاح کنند و سرمایه جدیدی جذب کنند به ناچار از گردونه رقابت حذف شده یا با شرکت‌های هم رده خود ادغام شدند. درحال حاضر تنها 10 تا 12 ایرلاین در کشور ترکیه فعال است که 95 درصد آن‌ها بعد از سال 2003 میلادی تاسیس شدند، لذا به منظور بازسازی صنعت هوایی کشور باید ایرلاین‌های جدیدی به میدان رقابت بیایند تا دیگر ایرلاین‌ها ساختار خود را اصلاح کرده و ایرلاین‌های ضعیف از گردونه خارج شده یا ادغام شوند. به عبارتی وقتی تعداد ایرلاین‌ها در کشور زیاد شود سهم شرکت‌های هواپیمایی در بازار کاهش پیدا می‌کند در چنین شرایطی شرکت‌ها برای اینکه بتوانند سهم خود را در بازار حفظ کنند به ناچار سطح خدمات خود را افزایش داده و رویکرد خود را به سمت مدل‌های جدید اقتصادی حرکت می‌دهند و شرکت‌هایی هم که ناتوان باشند در این فضای رقابتی از بازار حذف خواهند شد.
