خودروسازان ايراني با همتايان عراقي و هندي همکاري ميکنند
گروه صنعت، معدن و تجارت: همکاريهاي خودرويي ايران طي سالهاي گذشته با سرعت بيشتري مسير خود را پشت سرميگذارد. هرچند در دولت يازدهم و ماههاي گذشته اخبار مربوط به همکاريهاي بينالمللي در حوزه صنعت خودرو، بيشتر معطوف به قراردادهاي منعقد شده با کشورهاي اروپايي بوده، با اين همه طي اين مدت گزارشهايي درباره نفوذ و صادرات خودروهاي ايراني به کشورهاي منطقه و ايجاد خط توليد خودروي ايراني در کشورهاي مختلف نيز شنيده شده است. در همين حال طي روزهاي گذشته خبرهايي نيز درباره آغاز مراحل همکاري يک خودروساز هندي براي راهاندازي خط توليد در ايران نيز شنيده شده است. به اين ترتيب ميتوان گفت که هرچند شرکاي جديد و اصلي خودروسازان بزرگ ايراني را کشورهاي اروپايي تشکيل ميدهند، اما شاهد توسعه همکاريهاي خودرويي در کشورهاي منطقه نيز هستيم.
در برنامههاي اولويتدار صادراتي وزارت صنعت، معدن و تجارت صادرات قطعه و خودرو در رديف چهارم و ششم اين اولويتبندي قرار گرفت تا نشان از اهميت و جايگاه اين صنعت در برنامههاي وزارت صنعت، معدن و تجارت و همچنين اقتصاد ايران باشد. يکي از معيارهاي اين وزارتخانه براي طبقهبندي اين گروه، ميزان ارزش افزوده کالاهاي صنعتي عنوان شد و از آنجا که صنعت خودرو همواره ارزش افزوده بالايي به همراه داشته در رديفهاي برتر صادراتي قرار گرفت و دو خودروساز داخلي که صادرات را در کنار تامين نياز داخل در دستور کار خود قرار داده بودند نيز توانستند با فراهم کردن زمينههاي اين امر نسبت به رونق صادرات اقدام کنند به طوري که در سال ۸۹ سهم گروه خودروسازي سايپا از صادرات خودرو به۶۰ تا ۸۰ درصد رسيد.
نفوذ خودروسازان ايراني در بازار عراق
سايت توليدي ايرانخودرو در عراق نيز از سال ۸۹ (۲۰۱۱) شروع به کار کرد و تا پايان همان سال بيش از ۸ هزار دستگاه از محصولات توليدي آن روانه بازار عراق شد. در آن زمان مديرعامل وقت ايرانخودرو ارزش صادرات ايرانخودرو به عراق را حدود ۴۰۰ ميليون دلار اعلام کرده بود. روند صادرات به کشورهاي همسايه تا سال ۹۴ در حالي ادامه داشت که مشکلات موجود در حوزه بينالمللي هم نتوانست بر اين صادرات سايه بيندازد به طوري که سايپا توانست در آن سال با بيش از ۱۰۰ ميليون دلار خودرو و قطعات، بيش از ۶۰ درصد صادرات خودرو را به خود اختصاص دهد که نرخ رقابتي، مصرف سوخت اقتصادي، خدمات پس از فروش و نرخ مناسب قطعات يدکي از جمله دلايل موفقيت صادراتي اين گروه خودروسازي عنوان شد.
در نخستين ماه تابستان ۹۵ بود که خودروسازان مهمترين بازار صادراتي خود را از دست دادند. دليل اصلي اين روند، وضع مقررات سختگيرانه مربوط به کيفيت از سوي عراقيها اعلام شد. ادعاي عراقيها براي بيکيفيت بودن خودروهاي توليدي ايران در حالي بود که اين کشور تا سال ۹۴ بازار نخست صادرات خودروهاي ايراني لقب گرفته بود و از اين پس بود که رتبه نخست و دوم صادرات خودرو به دو کشور کره و چين اختصاص يافت و ايران به پله هشتم سقوط کرد. اين در حالي است که در بين سالهاي ۱۳۸۱ تا ۱۳۹۱ (۲۰۰۳ تا ۲۰۱۳ ميلادي) ايران درمجموع ۱۹۱ هزار و ۲۰۷ خودرو به عراق صادر کرده بود. سوريه نيز مقصد دوم صادراتي خودروسازان ايراني بود که با ورود داعش به اين کشور و تخريب سايتهاي توليدي خودروسازان ايراني، اين بازار نيز از دست رفت. کاهش صادرات خودرو به عراق همراه با پيامدهاي منفي قابل توجهي براي صنعت خودرو ايران بود و بر نرخ رشد اقتصادي و همچنين ارزش افزوده خودروسازان تاثير گذاشت. اين در حالي بود که خودروسازان در تلاش براي ايجاد شبکههاي نمايندگي فروش و خدمات پس از فروش در اين کشور بودند تا بازارهاي صادراتي خود را توسعه دهند. حال پس از گذشت بيش از يک سال از توقف صادرات محصولات خودروسازان به بازار عراق، هيات عراقي با حضور در ايران و شرکت در همايش بزرگ تجارت ايران و عراق فرصت را براي مذاکره بيشتر با خودروسازان ايراني فراهم ديدند.
همکاري ايران با خودروسازان هندي
در همين حال چند روز پيش از اين بود که رضا عظيمي، رئيس هيات مديره عظيم خودرو در نشستي با خبرنگاران اعلام کرد که اين شرکت بعد از تلاشهاي شبانهروزي توانسته در ماه گذشته با يک شرکت هندي و دو شرکت چيني قرارداد سرمايهگذاري مشترک (جوينت ونچر) به ارزش 12 هزار ميليارد تومان را نهايي کند و حداکثر تا يک سال آينده اين سرمايه وارد کشور خواهد شد. براساس گزارشها در راستاي اين سرمايهگذاري مشترک برخي از بخشهاي مهم کارخانه مانند اتاق رنگ و سالن اصلي بايد ارتقا يابد تا بتوان طي دو سال به ظرفيت ۸۰ هزار دستگاه و بعد ۳ سال به ظرفيت ۱۲۰ هزار دستگاه خودرو در سال برسد. همچنين براساس برنامهريزيهاي انجام شده ۲۰ درصد از توليد سالانه بايد به کشورهاي همسايه و خاورميانه صادر شود.
شرط استاندارد براي خودروهاي هندي
در همين حال عضو کميسيون صنايع و معادن مجلس ميگويد: در قانون استاندارد کيفي خودرو تاکيد شده که هم خودروهاي داخلي بايد استانداردهاي ۵۵ گانه را رعايت کنند و هم اينکه خودروهاي وارداتي بايد اين مسير استاندارد را طي کنند. حميدرضا فولادگر در گفتگو با خانه ملت، درخصوص ورود هنديها به بازار خودرو ايران و نظارت بر کيفيت اين محصولات، اظهار داشت: اصل اول بايد کيفيت باشد، در قانون استاندارد کيفي خودرو تاکيد شده که هم خودروهاي داخلي بايد استانداردهاي 55 گانه را رعايت کنند و هم خودروهاي وارداتي بايد اين مسير استاندارد را طي کنند.
عضو کميسيون صنايع و معادن مجلس با بيان اينکه منطق، حکم ميکند که اگر بنا شده تا مشارکت و سرمايهگذاري خارجي داشته باشيم، قطعا بايد با بخشهاي کار کنيم که در زمينه کيفيت درجه يک باشند، سپس در زمينه قيمت بررسيهاي لازم انجام شود، گفت: کيفيت و خدمات پس از فروش نيز در زنجيره کيفيت قرار ميگيرد که بايد مورد تاييد باشد. اين نماينده مجلس ادامه داد: بحثهاي استانداردسازي، کيفيت و خدمات پس از فروش بايد از شروط قرارداد باشد، سپس وارد مباحث ديگر مانند مبلغ و کيفيت قرارداد شويم.
فولادگر در ادامه درخصوص اينکه همکاري با برندهاي کمتر شناخته شده تا چه ميزان بازار توليد خودرو کشور را از انحصار خارج کند، اظهار داشت: قطعا براي کيفيت بالاتر بايد به دنبال برندهاي مطرح رفت حتي اگر اين برند در کشور هند باشد، کشور سازنده مسئله ثانويه است مسئله اول برند و کيفيت آن است. عضو کميسيون صنايع و معادن مجلس پايان با تاکيد بر اينکه نظام استاندارد و مديريت کيفيت بايد درخصوص کيفيت اين محصولات اظهار نظر کنند، خاطرنشان کرد: بخش خصوصي در اين گونه قراردادها همه جوانب را در نظر و سود و زيان قرارداد را برعهده ميگيرد، اما کيفيت محصولات بايد بهعنوان يک بحث حاکميتي در نظر گرفته شود.