گروه صنعت، معدن و تجارت: فعالان بخش صادرات کشور هم مانند بسياري از توليدکنندگان همچنان با مشکل تامين مالي دست به گريبان هستند. هرچند بسياري از کارشناسان مشکلات بخش تجارت را جدا از مسائل واحدهاي توليدي نميدانند و صادرات را آخرين حلقه از توليد معرفي ميکنند. در اين ميان موضوع نواسانات ارزي هم تبديل به يکي از مشکلات روز در ميان فعالان بخش صادرات شده است. مدتهاست که فعالان حوزه تجارت درباره ضرورت يکسانسازي نرخ ارز صحبت ميکنند و مسئولان دولتي از برنامهريزي براي اين موضوع خبر ميدهند، در عمل اما چنين مسالهاي هنوز عملياتي نشده است. حالا و با توجه به نوسانات نرخ ارز طي هفتههاي گذشته برخي از لزوم حمايتهاي ارزي از فعالان تجاري به ويژه در ميان صادرکنندگان صحبت ميکنند. روز گذشته نشست خبري با حضور فرهاد نوري، مديرکل دفتر خدمات بازرگاني سازمان توسعه تجارت، آرش شهرآئيني، معاون فني صندوق ضمانت صادرات و معروفي، مديرکل امور بينالملل بانک توسعه صادرات در محل نمايشگاههاي بينالمللي تهران برگزار شد. موضوع نشست خبري روز گذشته پيرامون اولين همايش تامين مالي صادرات بود که قرار است در اواخر بهمنماه برگزار شود. هرچند روز گذشته صحبتهاي مختلفي درباره مشکلات صادرکنندگان مطرح شد، اما در همين برنامه خبرهاي خوبي براي صادرکنندگان نيز مطرح شد. روز گذشته فرهاد نوري، مديرکل دفتر خدمات بازرگاني سازمان توسعه تجارت ايران، برقراري روابط کارگزاري ايران با کشورهاي هدف را از جمله مشکلات صادرات غيرنفتي کشور دانست و گفت: تامين مالي يکي از مشکلات اصلي صادرات غيرنفتي کشور است که در کنار آن، لجستيک و روابط بانکي قرار ميگيرد. اين مقام مسئول در سازمان توسعه تجارت افزود: در فضاي پسابرجام در بحث واردات و روابط بانکي واردات محور، موفقتر از روابط بانکي صادرات محور بوده است که اين موضوع بايد بررسي شود، اين در حالي است که بايد به اين سوال پاسخ داد که بانکهايي که در حوزه صادرات نياز داريم با بانکهايي که در حوزه واردات حضور دارند، دو دسته بانک با رتبهبندي متفاوت هستند يا اينکه بايد ريشه را در جاي ديگري پيگيري کرد.
ايجاد کلينيک صادرات در سال ۹۷
نوري در بخش ديگري از صحبتهاي از راهاندازي کلينيک صادراتي در سال ۹۷ خبر داد و تصريح کرد: شرکتهاي کوچک را در يک بازه يکساله، به پروسه صادرات نزديک خواهند شد؛ بر اين اساس چند کشور نيز مورد بررسي قرار گرفتهاند و در نهايت، در دو حوزه امداد صادرات و رشد صادرات، کار خواهيم کرد تا در حداقل زمان ممکن، صداي صادرکنندگان را به برطرف کنندگان مشکل برسانيم و به سرعت مشکل را برطرف نماييم. مديرکل دفتر خدمات بازرگاني سازمان توسعه تجارت ادامه داد: نرخها، مقررات و تعرفهها و قوانين صادرات و نيز موضوعات بينالمللي همچون موافقت دوجانبه و چندجانبه، مدنظر قرار دارد و البته هدف ما اين است که بنگاهها را راهبري کرده تا به بازار هدف برسند. وي اظهار داشت: در سال ۹۶ رقمياز بسته حمايتي نگرفتيم، اما در پايان سال ۹۵، به ۳۰۰ بنگاه صادراتي کمک يارانه سود نمايشگاهي داديم و صندوق ضمانت صادرات نيز پوشش بيمهنامهها و ضمانتنامهها را نيز در دستور کار قرار داد و کارمزدها را کاهش داد. نوري با بيان اينکه صندوق توسعه ملي آمادگي دارد تا دو ميليارد دلار سهم را براي حمايت از صادرات و توليدکنندگان قرار دهد، گفت: صادرکنندگان به سراغ ما و بانکها بروند و منابع اختصاص يافته را مطالبه کنند تا اختصاص يابد. اين در حالي است که صندوق توسعه ملي اعلام کرده که چند بانک هنوز اعتبار خريدار را استفاده نکردهاند؛ يعني بلد نيستند که اين مدل را اجرايي کنند. پس هدف ما اين است که بتوانيم اين ابزارها را به بانکها معرفي کنيم.
نرخ سود تسهيلات صادراتي، رقابتي شود
در ادامه نشست خبري روز گذشته آرش شهرآئيني، معاون فني صندوق ضمانت صادرات ايران گفت: فقط نگاهها نبايد به سمت تامين مالي صادرات باشد، بنابراين نياز به سرمايهگذاري عظيميداريم تا در کنار تامين سرمايه در گردش، بتوانيم زمينهساز توسعه صادرات غيرنفتي تا سقف ۸۰ ميليارد دلار باشيم. بر اين اساس در افق آينده صندوق ضمانت صادرات ايران، بانک توسعه صادرات و سازمان توسعه تجارت به سراغ طراحيهايي جديدي خواهد رفت تا هدف ظرفيتسازي براي صادرات نيز تامين شود. وي افزود: برخي از مصوبات لازم براي اين موضوع از هيات وزيران اخذ شده و بر اين اساس با فرصتهاي اخذ شده، براي اطلاعرساني الگوهاي جديد اقدام خواهيم کرد. البته بايد به اين سوال نيز پاسخ داد که تامين مالي صادرات و کيفيت تامين مالي، آيا توانسته رقابتپذيري کالاهاي ايراني را در بازارهاي جهاني بالا ببرد يا خير، چراکه اکنون نرخ سود در بازارهاي جهاني بسيار پايين است که البته در بسته حمايت از صادرات نيز، نرخهاي رقابتي ديده شده؛ اما بايد رقابتپذيري را همواره مدنظر قرار داد.
شهرآئيني صادرات جهان را ۲۰ ميليارد دلار و صادرات خدمات جهان را ۵ ميليارد دلار دانست و گفت: پروژههاي خدمات فني و مهندسي کشورها به دورههاي اعتباري بيشتر از دو سال برميگردد که اين حجم در دنيا، دويست ميليارد دلار است در حالي که در ايران منابعي در نظر گرفته شده که دو ميليارد دلار در سال است که تا اندازهاي ميتواند پاسخگوي نيازها باشد. وي افزود: اکثر بانکهاي جهان منافعي در آمريکا دارند که اين سهامداري مشترک در بسياري از بانکهاي اروپايي باعث شده تا تحريمهاي ثانويه بتواند اثرگذار باشد.
برقراري روابط کارگزاري با ۱۳۲ بانک در دنيا
در بخش ديگري از نشست خبري روز گذشته معروفي، مديرکل امور بينالملل بانک توسعه صادرات گفت: بانک توسعه صادرات ۲۱ هزار و ۷۰۰ ميليارد تومان مانده تسهيلات دارد که ۸۳ درصد آن مربوط به تسهيلات ارزي بوده و صرفا ۱۷ درصد آن به صورت ريالي عرضه شده است. وي با بيان اينکه مهمترين استراتژي دولت براي توسعه صادرات غيرنفتي، تدوين بسته حمايتي بوده، گفت: در اين بسته عناوين خوبي طراحي شده که يکي از مهمترين بخشها دو پيوست است که شامل کشورهاي هدف صادراتي ميشود و نقشه راهي براي اين شده که در کدام کشورها توسعه حضور داشته باشيم؛ ضمن اينکه پيوست دوم کالاهاي صادراتي بوده است. معروفي گفت: يکي از مشکلاتي که وجود دارد، صدور ضمانتنامههاي ارزي است که به دليل اعتبارسنجي بانکهاي ايراني، درخواست ۱۰۰ درصد وجوه به صورت نقدي را دارند؛ بنابراين براي حل اين مشکل منابعي در نظر گرفته شده است. وي با بيان اينکه در بسته حمايتي کشورها و کالاهايي ديده شده که در راستاي اشتغالزايي موثر هستند، گفت: در حوزه روابط کارگزاري، با ۱۳۲ بانک در ۵۶ کشور جهان رابطه کارگزاري برقرار شده که در نتيجه آن، با اکثر بانکها روابط بانکي برقرار شده؛ اما کشورهاي خاصي که مورد علاقه صادرکنندگان هستند، موضوع متفاوت است. اين مقام مسئول ادامه داد: صادرات فقط قسمت آخر نيست و يک پروسه به شمار ميرود که از مواد اوليه شروع شده و به کالاهاي پيچيده ختم ميشود، پس اگر بتوانيم در ميانه زنجيره نيز تامين مالي کنيم، کار به خوبي بيشتري پيش ميرود؛ قرارداد فاينانس بلندمدت با کره به ميزان ۸ ميليارد يورو، چين به ميزان 10 ميليارد يورو، اتريش يک ميليارد يورو و روسيه به صورت بدون سقف بوده که اين خطوط براي بازسازي تجهيزات کارخانهاي يا تاسيس کارخانههاي جديد و پروژههاي زيربنايي است.
خبرهاي خوش ارزي براي صادرکنندگان
در در ادامه نشست خبري روز گذشته معاون صندوق ضمانت صادرات ايران با اعلام خبر خوش پوشش نوسانات نرخ ارز براي صادرکنندگان گفت: اگر نرخ ارز بين سه تا ۳۰ درصد کاهش يابد، نوسانات نرخ براي صادرات پوشش داده ميشود. آرش شهرآييني در پاسخ به سوال يکي از خبرنگاران از مصوبه هيات وزيران براي پوشش نوسانات نرخ ارز براي صادرکنندگان کشور خبر داد و گفت: يکي از مصوبات هيات وزيران که کمک شاياني به بخش صادرات کشور خواهد داشت، پوشش نوسان نرخ ارز است که در شرايط امروز، معنا مييابد؛ البته آن زمان که اين مصوبه اخذ شد، برخي بر اين باور بودند که اين مصوبه محافظهکارانه است و تقاضايي نخواهد داشت؛ ولي اکنون با توجه به نوسانات نرخ ارز، اين موضوع جاي کار دارد.
معاون صندوق ضمانت صادرات ايران افزود: اين محصول را فقط براي صادرکنندگان طراحي کردهايم، نه براي سفتهبازان و واردکنندگان؛ بنابراين اين مصوبه صادرات کشور را از زيانهاي ناشي از کاهش نرخ ارز بيمه ميکند. وي تصريح کرد: چنانچه نرخ ارز تا سه درصد کاهش يابد، صادرکنندگان خود بايد اين نوسان را پوشش دهند و بهعنوان فرانشيز، آن را بپذيرند، اما اگر کاهش نرخ ارز بين سه تا ۳۰ درصد باشد، صندوق ضمانت صادرات ايران، آن را پوشش خواهد داد. به گفته شهرآئيني، بهعنوان نمونه، اگر نرخ دلار اکنون ۴۷۰۰ تومان باشد و تا سقف ۱۵۰ تومان کاهش قيمت پيدا کند، خود صادرکننده بايد آن را پوشش دهد، اما بيش از آن به عهده صندوق ضمانت صادرات ايران است. اين مقام مسئول در صندوق ضمانت صادرات اظهار داشت: البته اين پوشش نوسانات نرخ ارز به عنوان يک الحاقيه محصول ديگر صندوق اجرايي ميشود، به اين معنا که بايد صادرکننده، يک کيس واقعي داشته که به صورت اعتباري، کالاي خود را فروخته باشد، بايد اول کالاي خود را بيمه کند و اگر مطالبات را نگرفت، صندوق آن را بپردازد و بنابراين همراه با اين پوشش ميتواند نوسانات نرخ ارز را هم پوشش دهد. شهرآئيني در پاسخ به سوالي درخصوص کارمزد پوشش نوسانات نرخ ارز گفت: کارمزد براساس دوره يک ماهه يا شش ماهه متفاوت است، ولي نزديک به ۰.۲ درصد تعيين شده است.