۵ چالش عمده پيش روي سازمان تجارت جهاني
در اين گزارش به بررسي ۵ چالش عمدهاي که سازمان تجارت جهاني با آن مواجه است ميپردازيم. به گزارش خبرگزاري تسنيم به نقل از بلومبرگ، سازمان تجارت جهاني در حال حاضر با بزرگترين بحران دوران حيات 23 ساله خود مواجه است. دونالد ترامپ، رئيس جمهوري آمريکا معتقد است، سازمان تجارت جهاني نميتواند مشکلات ناشي از رشد سريع اقتصادي چين را مديريت کند و در حال به چالش کشيدن قواعدي است که بر تجارت بين الملل حکومت ميکند. ترامپ در توئيترش نوشته: «سازمان تجارت جهاني نسبت به آمريکا منصف نيست.» بالا گرفتن اختلافات تجاري خطر به حاشيه رانده شدن نظم تجاري جهاني را که آمريکا نيز در ايجاد آن نقش داشته افزايش داده است. در حالي که رهبران جهان براي دفاع از منافع کشورهايشان يکي پس از ديگري به کاخ سفيد ميروند، سيستم تجارت جهاني خود ميتواند بزرگترين قرباني وضع آشفته موجود تلقي شود. در اين گزارش به بررسي 5 چالش عمدهاي که سازمان تجارت جهاني با آن مواجه است ميپردازيم:
تضعيف قواعد
تهديد آمريکا و چين به وضع تعرفههاي يکجانبه به معناي تخطي از رويه جا افتاده سازمان تجارت جهاني است و اگر عملي شود، موجب شعله ور شدن تنشهاي تجاري اي خواهد شد که سازمان تجارت جهاني قادر به مهار انها نيست. به گفته پاتريک لو، اقتصاددان سابق سازمان تجارت جهاني: «واضح است که اين تعرفهها براي سازمان خوب نيست... اگر اين اقدامات اجرايي شود... عوامل سياسي موجب تضعيف حاکميت قانون خواهد شد.»
توجيه امنيت ملي براي امتناع از تجارت آزاد
سازمان تجارت جهاني با سيلي از اختلافات تجاري ميان کشورها مواجه است، که در آنها يک کشور به بهانه امنيت ملي تعرفههايي را بر برخي کالاهاي وارداتي وضع کرده است. اين بهانه، توجيهي براي فرار کشورها از قوانين تجارت آزاد سازمان است و به 164 کشور عضو اجازه ميدهد تا به بهانه دفاع از «منافع امنيتي اساسي» شان به هر اقداميکه ضروري تشخيص ميدهند دست بزنند. مقامات تجاري نگران اند که در صورت سوء استفاده بيش از حد کشورها از توجيه امنيت ملي، سازمان تجارت جهاني به حاشيه رانده شود.
*فلج شدن سازو کار حل اختلاف
از اوت 2017 به اين طرف، آمريکا مانع از انتخاب نامزدهاي قضاوت در نهاد استيناف سازمان تجارت جهاني شده که يک نهاد مهم براي ميانجيگري جهت حل اختلافات تجاري کشورها است. دولت آمريکا ميگويد اين نهاد پا را از اختيارات قانوني اش فراتر گذاشته است.
*نماينده تجاري امريکا در گزارش سالانه خود گفته: «سازمان تجارت جهاني، هميشه آنگونه که انتظار ميرفته عمل نکرده است... اين سازمان به جاي عمل کردن به عنوان يک مجمع گفت وگو جهت ايجاد قواعد جديد و بهتر توسط کشورها، گاهي صرفا محل جولان سيستم حل اختلاف بوده که در آن قضات تلاش کردهاند اولويتهاي سياسي خود را بر کشورهاي عضو ديکته کنند.»
اگر آمريکا اين خط مش را ادامه دهد، نهاد استيناف سازمان در اواخر سال 2019 عملا فلج خواهد شد و فاقد حداقل 3 قاضي براي امضاي احکام صادهر خواهد بود.
اختلاف در مورد سياستهاي ضد دامپيگ غرب
چين ميگويد آمريکا و اتحاديه اروپا در تحقيقات ضد دامپينگ خود خلاف اقتصاد بازار عمل ميکنند و قواعد سازمان تجارت جهاني را زير پا ميگذارند. اين اختلاف نظر قبلا اتحاديه اروپا را ناگزير ساخته تا در مقررات ضد دامپينگ خود تجديدنظر کند و ممکن است در نهايت آمريکا را نيز وادار به نحوه رفتار با توليد کنندگان چيني اي نمايد که محصولات ارزان قيمتشان را روانه بازار آمريکا ميکنند.
مذاکرات بي نتيجه
دو دهه طول کشيد تا سازمان تجارت جهاني بتواند اولين دور مذاکرات عمده و مهم خود را کامل کند و به يک توافق تجاري برساند . اما چشم انداز انعقاد موافقتنامههاي جديد بين 164 کشور عضو چندان روشن به نظر نميرسد از اين رو کشورهاي عضو در تلاش اند تا دست به انعقاد موافقتنامههايي جزئي و محدود در حوزههايي همچون تجارت الکترونيک و سرمايه گذاري بزنند. هر چند انعقاد چنين موافقتنامههايي ميتواند براي کشورهاي هم نظر مثبت تلقي شود، اما ايده اصلي سازمان تجارت جهاني به عنوان يک نهاد جامع جهاني جهت انجام مذاکرات تجاري را تضعيف ميکند.