گروه راه و مسکن: سه شنبه هفته گذشته بود که ترامپ، رئيسجمهور آمريکا اعلام کرد که اين کشور از برجام خارج ميشود. اين اقدام از همان روز نخست موجب طرح اين پرسش فراگير در بازارهاي مختلف چه اتفاقي خواهد افتاد. يکي از اين بازارها، بازار مسکن است. هرچند ماههاي گذشته گزارشهايي از پيش رونق در بخش مسکن مشاهده ميشد، اما از آخرين ماههاي زمستان سال گذشته همزمان با بروز نشانه افزايش قيمت در بازار، رکود نيز خود را نشان داد. بازار مسکن، بيارتباط و مستقل از تغيير و تحولات ساير بازارهاي اقتصادي نيست ضمن آنکه، مجموعهاي از متغيرهاي بيروني و داخلي بر جهتگيري شاخصهاي اقتصاد مسکن تاثير ميگذارد.
کارشناسان ميگويند که بازار معاملات مسکن در دوره خروج آمريکا از برجام به يکي از دو مسير قابل پيشبيني، وارد ميشود. براساس اين نظرات چشمانداز کوتاهمدت بازار معاملات مسکن اين است که تقاضاي مصرفي خريد مسکن به نوعي، اختيار عمل بيشتر از گذشته پيدا ميکند. همچنين پيشبيني شده که تقاضاي سرمايهاي و ميل به سفتهبازي در بازار ملک مسکوني، نسبت به سال گذشته، کاهش پيدا کند. شرايطي که در بازار مسکن با مهار شدن سفتهبازيهاي ملکي دوران رونق، رقم ميخورد در نهايت تورم شديد ماههاي اخير در اين بازار را به کنترل در ميآورد و از اين بابت به نفع خريداران مصرفي خواهد شد.
آخرين گزارشها نشان ميدهد که شيب رشد ماهانه قيمت مسکن طي ۴ ماه گذشته، دو برابر يک سال قبل از آن بود و پرشهاي پي در پي در سطح قيمت آپارتمانهاي فروشي در تهران باعث شد قدرت خريد مسکن در شروع سال جاري دستکم ۲۰ درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته، افت کند. از طرف ديگر با فضاي رواني و اقتصادي ايجاد شده خروج آمريکا از برجام، تاثير بر تقاضاي سرمايهاي خريد ملک خواهد داشت، شرايط براي تثبيت قيمت مسکن دستکم طي يکي دو ماه آينده فراهم ميشود. در اين ميان ورود بازار معاملات مسکن به شرايط خاص ماه مبارک رمضان که همه ساله به شکل سنتي، حجم معاملات مسکن به دليل خروج دستجمعي دو سمت عرضه و تقاضا از اين بازار، کاهش پيدا ميکند، اين نظر را تقويت ميکند.
با اين حساب ميتوان گفت که از چند روز آينده، حجم مراجعه به فايلهاي در نوبت فروش در بنگاهها باز هم کاهش پيدا خواهد کرد. کاهش هيجان تقاضاي خريد نقطه قوت بازار مسکن است که در کنار انتظار ناشي از خروج آمريکا از برجام براي کمتر شدن تقاضاي سرمايهاي خريد ملک، شانس بازار براي ماندن در فاز رونق را تقويت ميکند.
بررسيها نشان ميدهد که طي سال گذشته و پس از بروز رونق در بازار مسکن تقاضاي خريد در بنگاهها افزايش پيدا کرد. هرچند که به نسبت رشد تقاضاي خريد، حجم معاملات افزايش آنچناني پيدا نکرد. وضعيت سال گذشته باتوجه به مساعد نبودن بازارهاي رقيب براي جذب سرمايهگذار در آن زمان، تقاضاي سرمايهاي را نيز به سمت بازار مسکن کشاند، اما اکنون، انتظار آن است که تقاضاي سرمايهاي در بازار مسکن کاهش پيدا کند.
از طرف ديگر بر پايه برخي گزارشهاي موجود هرچند هيجان تقاضاي مصرفي خريد نسبت به ماههاي پاياني سال گذشته کاهش پيدا کرده، اما اين، بيشتر ناشي از پرشهاي صورت گرفته در سطح قيمت مسکن است. اگر شرايط براي ثبات نسبي قيمت در ماههاي آتي فراهم شود، خانهاوليهاي مجهز به وام يکم، گروه موثر و پرحجميهستند براي آنکه دور موتور رونق در بازار معاملات مسکن را در سطح قابل قبولي افزايش دهند.
حرکت به سوي ثبات قيمتي
در همين حال عضو کميسيون عمران مجلس، با بي اثر خواندن خروج آمريکا از برجام در مسائل اقتصادي کشور، گفت: بازار مسکن مسير خود به سمت ثبات قيمتي طي کرده و تحت تاثير هيچ موضوعي قرار نميگيرد. يوناتن بت کليا در گفتگو با خانه ملت، با اشاره به خروج آمريکا از برجام، گفت: خروج آمريکا از برجام تاثيري در بازارهاي ما نداشته و به آشفتگي قيمتها منجر نميشود. اين نماينده مجلس با بيان اينکه وضعيت نابه سامان بازار مسکن متاثر از مولفههايي همچون کمبود واحد مسکوني است، افزود: خروج آمريکا از توافق برجام به رشد قيمت مسکن و نابه ساماني قيمتها نميانجامد. بت کليا با تاکيد بر ضرورت برخورد با هر نوع رفتاري که به بروز تنش در بازار و التهاب قيمتي در آن ميشود، افزود: اگر اظهار نظرهاي منفي صورت نگيرد بازار ما به هيچ وجه درگير تنشهاي قيمتي نخواهد شد. وي ادامه داد: بازار مسکن مسير خود به سمت بهبود قيمتها و ثبات نرخي را در پيش گرفته و به طور حتم اين مسير با توفيق طي خواهد شد.
کاهش قيمت مسکن در ماه رمضان
همچنين رئيس اتحاديه املاک استان تهران گفت: قيمت مسکن در ماه رمضان به ويژه در بازار رهن و اجاره تثبيت ميشود و در برخي از مناطق نيز شاهد کاهش قيمت نيز خواهيم بود. براساس گزارش اقتصاد آنلاين، مصطفيقلي خسروي با تأکيد بر اينکه بايد استدلالهاي درست و صحيحي از وضعيت بازار مسکن ارائه کنيم، گفت: مردم و متقاضيان مسکن بايد در اين بازار صبورانه اقدام کنند و با عجله در اين بازار سرمايهگذاري نکنند. وي گفت: زماني که مردم و يا مشاوران املاک ميگويند گراني در اين بازار ايجاد شده تماميکالاها گران ميشود، بنابراين بايد صبورانه در اين بازار کارها را پيش ببريم. خسروي اظهار کرد: قيمت مسکن در ماه رمضان به ويژه در بازار رهن و اجاره تثبيت ميشود و در برخي از مناطق نيز شاهد کاهش قيمت نيز خواهيم بود. خسروي با بيان اينکه ميزان تسهيلات مسکن به ويژه در بافتهاي فرسوده براي خريد مسکن کافي نيست، گفت: بايد تسهيلات خريد در اين بازار افزايش يابد تا عرضه و تقاضا به تعادل برسد.
تاثير تصميم ترامپ قابل پيش بيني نيست
از طرف ديگر فردين يزداني، کارشناس حوزه اقتصاد مسکن در گفتگو با خبرنگار روزنامه «تجارت» گفت: آينده بازار مسکن تحت تاثير خروج ترامپ از برجام به عوامل مختلف سياسي و اقتصادي بستگي دارد و با توجه به اينکه هنوز تصوير واضحي از فضاي بينالمللي چه در حوزه سياست و چه در حوزه اقتصاد بعد از اين اقدام رئيسجمهور آمريکا مشخص نيست، نميتوان با صراحت اعلام کرد که اين تصميم چه اثري بر بخش مسکن خواهد داشت. يزداني ادامه داد: احتمالاتي درخصوص وضعيت پيشروي بازار مسکن در کوتاهمدت و بلندمدت ميتوان در نظر گرفت که ميتواند اثر خود را به اشکال مختلفي بر بازار مسکن داشته باشد. اين کارشناس مسکن ادامه داد: در کوتاهمدت اين احتمال وجود دارد که تحت تاثير ايجاد نااطميناني در بازارها، بخشي از تقاضاي سرمايهاي از بازار مسکن خارج شود؛ هرچند تقاضاي مصرفي همچنان در بازار حضور دارد، اما خروج تقاضاي سفتهبازي و سوداگرانه از بازار مسکن احتمالا سطح قيمتها در اين بازار را بهصورت نسبي تحتتاثير قرار ميدهد و منجر به کاهش يا دستکم ثبات قيمتها ميشود. يزداني ادامه داد: با اين حال در صورت تغيير شرايط موجود مبني بر اعمال تحريمهاي جديد عليه ايران اين احتمال نيز وجود دارد که با تنگتر شدن مجراي مبادلات اقتصادي ايران با فضاي بينالمللي بخشي از نقدينگي موجود در جامعه وارد بازار مسکن شود و تقاضا براي خريد ملک بهعنوان بازار با درجه ريسک کمتر، افزايش يابد.