گروه راه و مسکن: بررسي گزارش‌هاي مرتبط با فرودگاه‌هاي فعال در کشور نشان مي‌دهد که ۹۰ درصد فرودگاه‌هاي تحت نظر شرکت فرودگاه‌ها زيان‌ده محسوب مي‌شوند. با اين حال کارشناسان مي‌گويند وجود اين فرودگاه‌ها براي فعاليت اقتصادي مناطق کشور و افزايش GDP مؤثر است. طبق آخرين گزارش‌ها از مجموع ۵۴ فرودگاه کشور تنها شش واحد داراي توجيه اقتصادي هستند؛ اين تعداد در سال ۱۳۹۱ سه واحد بود. توجه به ظرفيت‌هاي گردشگري شهرهاي داراي فرودگاه و ايجاد فضاهاي خدماتي و رفاهي از راهکارهاي بالا بردن بازدهي فرودگاه‌ها عنوان مي‌شود.
هم اکنون فقط شش فرودگاه مهرآباد، امام (ره)، مشهد، شيراز، اصفهان و تبريز قادر به تأمين هزينه‌هاي خود هستند. به همين جهت از زمان روي کار آمدن عباس آخوندي در وزارت راه و شهرسازي، همواره بحث افزايش سوددهي فرودگاه‌هاي کشور مطرح شده و تلاش‌هايي نيز در اين خصوص انجام شد که آزادسازي نرخ بليت از جمله اين تمهيدات بود. با اينکه در برخي فرودگاه‌ها تعداد مسافران بسيار بيش از تعداد هواپيماها و ظرفيت فرودگاه‌هاي کشور است، در بسياري از شهرها به دليل پايين بودن حجم مسافران، فرودگاه‌ها ضرر مي‌دهند و بار اين هزينه بر دوش شرکت فرودگاه‌هاي کشور قرار دارد؛ زيرا بنا به گفته مديرعامل سازمان هواپيمايي، کليه فرودگاه‌ها براي منافع ملي تأسيس شده‌اند. با اين حال تصميم روزهاي گذشته ترامپ براي خروج يک جانبه آمريکا از برجام تبديل به يکي از عواملي شده که مي‌تواند در وضعيت فرودگاهي کشور تاثيرگذار باشد. نخستين واکنش به تصميم ترامپ درباره خروج آمريکا از برجام به فاصله چند ساعت توسط بوئينگ و ايرباس، بزرگترين کمپاني‌هاي هواپيماسازي جهان صورت گرفت. از طرف ديگر طي روزهاي گذشته زمزمه‌هايي درباره ابهام در آينده فاينانس‌هاي خارجي در حوزه‌هاي مختلف به ويژه در حوزه صنايع هوايي شنيده مي‌شد. با اين حال رحمت ا... مه آبادي، مديرعامل شرکت فرودگاه‌ها و ناوبري هوايي ايران با بيان اينکه قراردادهاي فاينانس دو منظوره منعقد شدند تا هيچ آسيبي به پروژه‌هاي فرودگاهي در شرايط برگشت تحريم‌ها وارد نشود، گفت: هميشه با فشار قدرت‌هاي محلي براي ساخت فرودگاه‌ها در شهرهاي مختلف مواجه هستيم.
- پيش بيني مسئولان فرودگاه‌ها براي تصميم ترامپ
بررسي‌هاي نشان مي‌دهد که طي 2 سال گذشته 10 هزار ميليارد ريال تجهيزات براي پروژه‌هاي فرودگاهي کشور خريداري شده و البته در کنار آن طبق برنامه‌ريزي و هدف گذاري صورت گرفته از توانمندي شرکت‌هاي دانش بنيان داخلي نيز استفاده شده است. در همين حال از هفته‌ها قبل کارشناسان مرتبط با حوزه فرودگاهي کشور گفته‌اند که موضوع خروج آمريکا از برجام تاثيري بر صنعت هوانوردي و فرودگاهي کشور نخواهد داشت از طرف ديگر طي دو سال گذشته بدون محدوديت نيازهاي آتي خود را خريداري شده است. رحمت ا... مه آبادي، مديرعامل شرکت فرودگاهي کشور يک هفته قبل از اعلام خروج آمريکا از برجام اعلام کرده بود که براي هر تصميم ترامپ درخصوص برجام برنامه داريم و با عزم راسخ به صورت هدفمند اجازه نخواهيم داد صنعت هوانوردي و فرودگاهي در اين زمينه مشکلي داشته باشد.
- افزايش پروازهاي عبوري از آسمان ايران
براساس اين گزارش هرچند که طرح‌هاي بزرگي در فرودگاه‌ها به مورد اجرا گذاشته شده اما تعرفه‌هاي فرودگاهي در سه سال گذشته ثابت مانده که باعث تنگاهاي مالي مي‌شود. از طرف ديگر بايد مد نظر داشته باشيم که طي سال‌هاي گذشته شاهد افزايش پروازهاي‌هاي عبوري از آسمان ايران هم بوده‌ايم. براساس آخرين صحبت‌هاي مسئولان فرودگاهي کشور طول راه‌هاي هوايي کشور به ۳۰ هزار کيلومتر افزايش يافته و روزانه حدود ۱۱۰۰ پرواز از آسمان ايران گذر مي‌کند هرچند تا سقف ۱۴۳۱ عبور هم گزارش شده است.
در پي افزايش پروازهاي عبوري از آسمان ايران آمريکايي‌ها تحرکاتي در کشورهاي همسايه انجام دادند تا پروازها به نقاط ديگري منتقل شود اما با تلاش و توانمندي‌هاي داخلي و افزايش طول راه‌هاي دو طرفه بين المللي و نوسازي تجهيزات مورد نياز اجازه عقب افتادن را نداديم. در کشور ما فرودگاهي که فعاليت آن کاملاً توجيه اقتصادي داشته باشد وجود ندارد و تمام هزينه‌هاي فرودگاهي از منابع داخلي هزينه مي‌شود هر چند ممکن است استفاده از فاينانس نيز براي انجام برخي از پروژه‌هاي فرودگاهي در دستور کار قرار گيرد.
- آينده فاينانس‌هاي فرودگاهي در روزهاي آينده
رحمت ا... مه آبادي، مديرعامل شرکت فرودگاهي کشور در گفتگويي با ايلنا درباره ميزان جذب فاينانس در دوره برجام اظهار داشت: از سوي برخي از شرکت‌هاي اروپايي پيشنهادهايي براي فاينانس پروژه‌ها وجود داشت اما محدوديت‌هاي فينانس هزينه‌ها را افزايش مي‌داد. وي افزود: نکته‌اي که در جذب فاينانس‌ها وجود دارد اين است که فاينانس ما را محدود مي‌کند به خريد تجهيزات از آن کشور. اين در حالي است که ما در فرودگاه‌ها بايد از بهترين سامانه‌ها استفاده کنيم و اين محدوديت خريد تجهيزات در قالب فاينانس مشکلاتي را ايجاد مي‌کند.
مديرعامل شرکت فرودگاه‌ها و ناوبري هوايي ايران ادامه داد: بحث انعقاد قرارداد فاينانس براي خريد تجهيزات ناوبري و کمک ناوبري از يکي از کشورهاي اروپايي به ارزش 70 ميليون يورو مطرح بود که اين قرارداد هم به صورت دو منظوره تنظيم شد. مه آبادي افزود: دو منظوره به اين معنا که اگر فاينانس به اجرا رسيد، قرارداد پروژه‌هايمان را بر اين اساس منعقد و منابع خود را به سمت پروژه‌هاي ديگر گسيل کنيم و اگر فاينانس نهايي نشد طرح‌هاي اصلي ما آسيب نبينند.
اين مقام مسئول همچنين درباره مشکلات پيش رو در صنعت فرودگاهي از جمله خواسته مقامات مبني بر ساخت فرودگاه اظهار داشت: هميشه با فشار قدرت‌هاي محلي براي ساخت فرودگاه‌ها در شهرهاي مختلف مواجه هستيم البته علاقه مقامات محلي به ساخت فرودگاه‌ها مي‌تواند يک فرصت باشد. وي گفت: زماني که در کميته تشخيص مصلحت نظام حضور داشتم، بررسي‌هايي انجام شد که ريشه ايجاد بسياري از فرودگاه وجود نگراني‌هايي در شرايط بروز حوادث غيرمترقبه بودند مانند فرودگاه بم که توانست در امداد رساني بسيار مؤثر باشد. اما براي اين موضوع هم نيازي به ايجاد فرودگاه نيست و مي‌توانستيم نسبت به ايجاد «استريپ‌ها» اقدام کنيم.
مه آبادي ادامه داد: با اين رويه مي‌توانستيم 350 استريپ داشته باشيم. معتقدم يک طرح ملي منسجم که مبتني بر نيازسنجي اقتصادي کشور باشد مبناي ايجاد فرودگاه‌ها نبوده است. مديرعامل شرکت فرودگاه‌ها با تاکيد بر اينکه در عين حال بسياري از فرودگاه‌هايي هم که ايجاد شده توانسته به توسعه آن منطقه و شهر کمک کند، گفت: يکي از اهداف کشور سرعت بخشي به توسعه است و شايد يکي از انديشه‌هايي که منجر به ساخت فرودگاه‌ها شده اين بوده که رشد اقتصاد را سرعت دهد که با اين رويکرد، تحقق اهداف اجتماعي هم در نظر گرفته شده است. البته اين فرودگاه‌ها، فرودگاه‌هاي سوددهي نخواهد بود. مه آبادي ادامه داد: در حال حاضر هم تقاضاهاي بسيار زيادي براي ساخت فرودگاه‌ها در شهرهاي مختلف وجود دارد که بايد مديريت شوند.