رئيس مجلس شوراي اسلامي‌با تاکيد بر اينکه وضعيت اقتصادي کشور به گونه‌اي است که نياز به انجام جراحي‌ها در آن احساس مي‌شود گفت: وقتي در کشور مي‌توانيم توليد روان داشته باشيم بايد اشکالات، مقررات و بخشنامه‌هاي دست و پا گير را برداريم.
به گزارش ايرنا، علي لاريجاني در جلسه شوراي اداري استهبان افزود: ما در شرايطي هستيم که فشار بين المللي بر کشور وارد است و در داخل نيز با برخي مشکلات مواجه هستيم و ضرورت دارد در گام نخست درد را به درستي تشخيص دهيم و بعد نسبت به درمان آن اقدام کنيم. وي ادامه داد: اگر بخواهيم مساله فشار اقتصادي را حل کنيم بايد بدانيم که چنانچه مشکلات دروني اقتصاد حل شود بسياري از معضلات بيروني هم رفع خواهد شد. او اظهار داشت: دشمن همواره بر روي نقاط ضعف دست مي‌گذارد و اگر ما اين نقاط ضعف را حل کنيم آنها قدرت چانه زني زيادي نخواهند داشت. رئيس مجلس شوراي اسلامي‌ادامه داد: يکي از نقاط ضعف اين است که کشور گران اداره مي‌شود و منابع در جاي اصلي خودش و در جايي که بايد هزينه نمي‌شود، بايد در کشور توليد ثروت شود چرا که کشوري موفق است که ثروت زا باشد.
لاريجاني افزود: بعد از انقلاب خيلي از منابع ما در استان‌ها صرف ساخت جاده، برق کشي و انتقال آب و گاز شد که البته اين کارها از نظر جنبه عدالت و روحيه عدالت خواهي ارزشمند و خوب است اما چون متناسب با اين چرخه اقتصادي در کشور فکر نشد و سامان پيدا نکرد ما يک ناآرامي‌در وضعيت اقتصادي کشور مي‌بينيم. رئيس قوه مقننه گفت: امروز با وجود اقداماتي که در جهت بهبود شاخص‌هاي فضاي کسب و کار در کشور انجام شده اما در کل نسبت به ديگر کشورها جايگاه خوبي نداريم و قرار داشتن در رتبه بالاي 100 در جمع 182 کشور رتبه مطلوب نيست.
لاريجاني اظهار داشت: در اتاق مسئول بايد به روي سرمايه گذاران باز باشد، مديران بايد دنبال سرمايه‌گذاربروند و از آنها خواهش کنند که سرمايه گذاري کنند. رئيس مجلس گفت: اگر مي‌خواهيم کشور در يک مصاف اقتصادي موفق باشد بايد اقتصاد کشور را به مردم واگذار کنيم. رئيس مجلس با اشاره به مشکلات کمبود آب و خشکسالي گفت: بايد به اين مساله مهم و مشکلات ناشي از آن به شکل همه جانبه نگاه کرد.
وي ادامه داد: يکي از آن کارها آبياري نوين بود، از مواردي که به شکل نادر رهبر معظم انقلاب اجازه فرمودند که از صندوق توسعه ملي پول برداشته شود همين بحث آبياري است.
او افزود: از موارد ديگر توسعه و ترويج کشت‌هاي گلخانه‌اي است که در اين زمينه مجلس حدود 12 هزار ميليارد تومان تسهيلات ارزان قيمت با هدف احياي اقتصاد روستا تدارک ديد.
لاريجاني گفت: بنا بود که يک و نيم ميليارد دلار برداشت شده از صندوق توسعه ملي با منابع بانک‌ها تلفيق شود تا با سرمايه گذاري در روستاها و توسعه کشت‌هاي گلخانه اي، چرخه اقتصادي روستاها فعال شود اما به رغم اينکه بيش از يک سال از تصويب اين مساله مي‌گذرد گفته مي‌شود که تاکنون فقط 25 درصد تخصيص داده شده که بايد ديد اشکال کار در کجاست.
لاريجاني، يکي از اقدامات ديگر براي مقابله با کم آبي را شيرين کردن آب دريا برشمرد و افزود: اين يک کار پرهزينه است اما چند مورد آن با مشارکت و همکاري بخش خصوصي و به شکل اشتراکي آغاز شده است.

معاون اول رئيس‌جمهور تاکيد کرد: چشم اميد به دانشگاه‌ها در اين شرايط بيشتر مي‌شود. دانشگاه‌ها بايد راهکارهايي براي عبور از دشواري‌ها بدهند. به گزارش ايلنا، اسحاق جهانگيري در نشست روساي دانشگاه‌ها، مراکز آموزش عالي، پژوهشگاه‌ها و پارک‌هاي علم و فناوري گفت: شرايط کشور خطير است اما بدان معنا نيست که همه عوامل تهديدآميز است. فرصت‌هاي خوبي در اين شرايط وجود دارد‌. بعد از هر مشکلي آساني است. وي با بيان اينکه در شرايط اقتصادي فعلي مي‌بينيم رهبري براي راهکار به نامه جمعي از دانشگاهيان اشاره و توصيه به عمل مورد نظر آنها مي‌کنند، تصريح کرد: رئيس‌جمهور و دولت هم بارها به اين موضوع تاکيد مي‌کنند. من هم همواره اين موضوع را مطالبه مي‌کنم. بايد از دانشگاه‌ها مطالبه کنيم.
معاون اول رييس جمهور با تاکيد بر اينکه بايد به توسعه علمي‌کشور که کانون است و ضامن بقاي ماست، بپردازيم، ابراز داشت: دستاوردهاي خوبي هم در اين مدت داشته‌ايم، دستاوردهاي رتبه علمي‌کشور در کشورهاي توسعه‌‌يافته قابل تحسين است و نشان مي‌دهد به موضوع توسعه علم و فناوري به طور جدي توجه کرده‌اند. امروز ديگر نبايد به طور فيزيکي به دانشگاه نگاه کرد. دانشگاه کانون فکري براي حرکت در مسير اصلي است. انتظار ما از دانشگاه نقاد که نخبگان را در خود دارد اين است که به مسائل پيرامون و جامعه و منطقه حساس باشد و راهکار ارائه دهد. وي اضافه گرد:‌ايران در جهان در شرايطي است که قدرتي مثل آمريکا با مديريت فعلي با ما وارد نبرد اقتصادي شده است و نه نظامي؛ چراکه اثرات و خطرات آن را مي‌داند. امريکا وارد نبرد نرم با کشور ما شده و فکر مي‌کند اقتصاد برتر و قدرت رسانه‌اي برتر را براي زمين‌گير کردن اقتصاد ما و تحت تاثير قرار دادن مردم ايران دارد.
معاون اول رئيس‌جمهور با بيان اينکه ده‌ها کانون فکر نشسته‌اند تا تصميمات مسئولان ما را بررسي کنند و تاثير مخرب بر کشور و مردم بگذارند، عنوان کرد: بايد قدرت نرم را به ميدان بياوريم. وقتي اقتصاد ما را هدف مي‌گيرند، تصميمات اقتصادي ما راه مقابله نيست. آنها مي‌گويند نفت ايران فروش نرود و ايران درآمد نداشته باشد ما بايد راهکار پيدا کنيم که نفت ما فروخته شود با هر روش ريسک‌پذيري.وظيفه داريم حمل و نقل دريايي، ريلي و جاده‌اي را تسهيل کنيم.
جهانگيري با بيان اينکه مي‌گويند ايران اگر توانست نفت خود را بفروشد، نبايد منابع براي تامين کالا داشته باشد، يادآور شد: ما بايد منابع مورد نياز را تامين کنيم. براي کالايي که مي‌خواهيم وارد کنيم، سيستم حمل و نقل دريايي است که راه‌هاي خود را دارد و آمريکا آن را هدف قرار مي‌دهد و ايجاد مشکل مي‌کند تا ايران نتواند از ظرفيت‌هايش استفاده کند. ما وظيفه داريم حمل و نقل دريايي، ريلي و جاده‌اي را تسهيل کنيم. آنها نمي‌توانند راه‌ها را بر ما ببندند، درياها را هم نمي‌توانند. وي با تاکيد بر اينکه تلاش ديگر آنها سياه‌نمايي نسبت به مردم است که به مردم بگويند کمبود کالا داريد و به مغازه‌ها هجوم ببريد، بيان کرد: يک مجموعه‌اي براي اين اقدامات در ايران راه افتاده است. به نظر من بيش از دولت نخبگان مسئوليت دارند. اگر دشمن به سمت ايجاد نااميدي در مردم رفته است، وظيفه داريم اعتماد و اميد مردم را افزايش دهيم که اين وظيفه نخبگان است. به همين دليل مي‌گويند مشکلات امروز راهکار سياسي دارد نه اقتصادي. نه اينکه گروهي بروند که بعدي بيايد. معاون اول رئيس‌جمهور ادامه داد: راهکار ما در زمان جنگ سياسي بود. همه فکر مي‌کردند تنها موضوع اصلي جنگ است و همه مسئولان البته تلاش کردند اين موضوع را حل کنند. مردم از خودگذشتگي کردند و شهيد دادند. ما الان هم در چنين شرايطي هستيم و موضوع اصلي حدس زدن اين است که ببينيم دشمن چه تدابيري دارد و در پس آن عبور دادن مردم از پيچ جنگ نرم است.
جهانگيري با بيان اينکه حتما قادر خواهيم بود کاري کنيم اميد مردم افزايش يابد، گفت: به ميزاني که روي اين موضوع وقت بگذاريم و اميد را تقويت کنيم که کشور در وضع خوبي اداره مي‌شود، امريکا احساس شکست مي‌کند، اين مشکل مي‌‌تواند در سال ۹۷ تمام شود. در ۱۳ آبان که آغاز تحريم‌ها است، دانشگاه‌ها و مسئولان با ارئه راهکار مي‌توانند اين دوره را کوتاه کنند. البته ان‌شاالله اين مسير به خوبي طي مي‌شود. وي افزود: ابرچالش‌هاي زيادي داريم و آب يکي از آنها است. وضع در خوزستان، اصفهان، يزد و کرمان نشان مي‌دهد اين واقعيت‌هاي روي زمين ماست اما در بعضي مناطق ما چالش آب آشاميدني داريم که چالشي جدي در آينده ايران است و دانشگاه‌ها بايد اقدامات لازم را انجام دهند. موضوعات محيط زيستي و وارونگي هوا بايد کنترل شود. معاون اول رئيس‌جمهور با بيان اينکه شن‌ها در سيستان زندگي را براي مردم دشوار کرده است، اظهار داشت: ما در جلسه با رهبري بوديم و ايشان درخصوص بودجه گفتند اصل ۴۴ را به کار بگيريد. هيچ نهادي از بودجه‌ها راضي نيست. وضعيت صندوق‌هاي بازنشستگي اسف‌بار است. در هيچ کشوري بودجه‌ها از اينسو به آنسو نمي‌شود. بودجه نيروهاي مسلح و صندوق‌هاي بازنشستگي را صد در صد دولت تامين مي‌کند. اينها مشکلاتي است که دانشگاه‌ها بايد رسيدگي کنند.
جهانگيري اضافه کرد: يکي از مشکلات بخش خصوصي است که عده‌‌اي شرايط سخت‌‌‌تر را براي مردم در جهت دريافت سودهاي بيشتر مي‌خواهند. در شرايط سخت دولت مجبور است اقدامات ديگري انجام دهد و برخي باعث تبديل شرايط رانت و فساد مي‌شود. بخش خصوصي براي سود کار مي‌کند اما بايد منافع ملي را هم مدنظر قرار دهد.
وي با بيان اينکه ما انتظار داريم دانشگاه‌‌ها روي مشکلات تمرکز کنند،‌ تصريح کرد: وزارت علوم در رتبه‌‌‌سنجي دانشگاه‌‌‌ها به ميزان مشارکت دانشگاه در مشکلات تمرکز کند. انسجام ملي بايد تقويت شود و کانون آن نخبگان هستند. براي اينکه مردم به آينده اميد داشته باشند و افق‌‌‌هاي روشن ترسيم کنند، دانشگاه‌‌‌ها بايد راهکار دهند. معاون اول رئيس‌جمهور به مشکلات دانشگاه نيز اشاره و خاطرنشان کرد: من تا به امروز با وجود شرايط سخت که همه دستگاه‌ها با کاهش بودجه مواجه بوده‌‌اند، تاکيد کردم بودجه دانشگاه‌‌‌ها کم نشود. امسال هم قول مي‌دهم نگذارم اين اتفاق بيفتد. شما هم بايد بدانيد که امريکا گفته نمي‌گذارد نفت فروش برود البته حرف بيجايي زدند اما بهر حال فروش نفت کاهش پيدا مي‌کند و در بودجه تاثير خواهد داشت حتي بودجه دانشگاه البته اميدواريم سعي کنيم روساي دانشگاه‌‌‌ها دولت را درک کنند. جهانگيري با بيان اينکه درخصوص ارز هم قبول داريم فرصت‌‌‌هاي مطالعاتي بايد وجود داشته باشد، ابراز داشت: برخي دانشگاه‌‌‌ها در سال گذشته مجوزهاي خوبي گرفتند. ما از خط فاينانس حمايت خواهيم کرد و به حد نيازهاي علمي‌تامين خواهيم کرد اما شما هم در بخش صرفه‌‌‌جويي راهکار دهيد و صرفه‌‌‌جويي کنيد. ما هم از جهت ريالي تامين مي‌کنيم. ما نمي‌گذاريم ارتباط علمي‌شما قطع بشود.
وي در خصوص اشتغال نيز بيان کرد: در جلسه‌‌اي که سران قوا حضور داشتند، يک ميليارد دلار براي اشتغال قرار است هزينه کنيم تا واحدهاي توليدي به کار بيافتند. ما اصرار داريم شرکت‌‌هايي که دانش‌‌‌بنيان ايجاد مي‌شوند با محدوديت اعتبار روبه‌‌‌‌رو نشوند و آمادگي دولت را در اين باره اعلام مي‌کنم. حتما هم درخصوص مسائل نشست امروز فکر مي‌کنيم.

گروه اقتصاد کلان- ايليا پيرولي: رشد مهارناپذير نقدينگي جداي از عوامل اثرگذار اقتصادي، نشان از نداشتن عزم و اراده جدي دارد؛ مسئله‌اي که چندي پيش عبدالناصر همتي، در قامت رئيس جديد بانک مرکزي به آن اذعان کرده بود. همتي چندي اوايل همين ماه، در افتتاحيه بيست و نهمين همايش بانکداري اسلامي‌گفته بود: هيچ اراده‌اي نمي‌بينم که بخواهد رشد نقدينگي را کُند کند يا فکري براي جمع‌آوري آن داشته باشد؛ تا زماني که اين وضعيت ادامه دارد، شرايط در بازار ارز و ساير دارايي‌هاي قابل وصول براي حفظ ارزش پول توسط افراد ادامه دارد. گفته همتي همان گفته‌هاي کارشناسان اقتصادي است ساختار رانتي اقتصاد کشور هرگونه اراده‌اي را از دولت‌ها سلب کرده است. به همين خاطر هست که آن‌قدر شاخص‌ها و رفتارهاي اقتصادي دچار تغيير مي‌شوند که ديگر براي جامعه موضوعي عادي شده است.
تازه‌ترين آمار نقدينگي و ...
بانک مرکزي در تازه‌ترين آمار خود ميزان نقدينگي را ۱۶۰۲ هزار ميليارد تومان اعلام کرد. اين ميزان اعلام‌شده تا پايان تيرماه سال 97 بوده که نسبت به اسفندماه ۴.۷ درصد و در مقايسه با تيرماه سال گذشته ۲۰.۱ درصد رشد نشان مي‌دهد. نقدينگي در فروردين‌ماه به يک هزار و 537 هزار ميليارد تومان رسيد که نسبت به فروردين ۱۳۹۶، حدود ۲۱.۶ درصد افزايش داشت. اين رقم در ارديبهشت‌‌ماه با رشد حدود ۱۳ هزار ميليارد توماني به يک هزار و 551 هزار ميليارد تومان افزايش پيدا کرد که بيانگر رشد ۲۴.۱ درصدي در مقايسه با ارديبهشت‌ماه سال گذشته بود. براي خردادماه نيز ميزان افزايش نسبت به ارديبهشت‌ماه حدود ۳۰ هزار ميليارد تومان بود و رقم يک هزار و 582 هزار ميليارد توماني را ثبت کرد که نشان مي‌دهد نسبت به خردادماه سال گذشته ۲۴.۴ درصد افزايش داشت. نحوه مهار نقدينگي و هدايت آن به سمت اقتصاد مولد يا توليد همواره محل بحث بوده، اما همچنان ميزان آن به‌صورت تگران کننده‌اي در حال افزايش بوده و تنها محلي که از آن بي‌نصيب بوده توليد است. همين موضوع باعث شده تا تورم از بستر نقدينگي لجام‌گسيخته به وجود بيايد. مسئله‌اي که امروز با افزايش نرخ ارز حجم بالاي نقدينگي به اين بازار و بازارهاي موازي تورم را به‌صورت بي‌سابقه‌اي جهش داده است.
برپاية نظريات اقتصادي، افزايش نقدينگي دو خاستگاه اصلي دارد: رشد پايه پولي كه از راه كاركرد نظام بانكي و مكانيسم ضريب فزاينده پولي مايه افزايش نقدينگي مي‌شود و تغييرات درونزاي نقدينگي كه برآمده از تغيير نهادهاي پولي و بانكي و افزايش نسبت شبه پول به پول است. به همين علت است که کارشناسان معتقدند که کارکرد شبکه بانکي مقصر اصلي در رشد نقدينگي است. ازاين‌رو آنها مي‌گويند؛ براي مهار نقدينگي لجام‌گسيخته و هدايت آن به سمت توليد ابتدا بايد نظام بانکي و منابع و مصارف اين شبکه را اصلاح کرد. در کنار اين مسئله کارشناسان بر واقعي کردن تورم و دست برداشتن دولت از دستکاري قيمت‌ها نيز تأکيددارند.
گفته‌هاي تکراري اما واقعي
مهم‌ترين عامل رشد نقدينگي، بدهي دولت است. هم‌اکنون بانک‌ها در اصطلاح از جيب مي‌خورند و منابع و مصارف آنها همخواني ندارد. در اين ميان، نحوه مهار نقدينگي به يکي از معضلات تبديل‌شده است.
به همين دليل است که عضو اتاق بازرگاني تهران بر پرداخت بدهي‌هاي دولت تأکيد دارد. کاظم دوست حسيني چندي پيش به ايسنا گفت: دولت بدهي‌هاي بانکي‌اش را بپردازد و پول حاصل را وارد گردش پولي کشور کند. در غير اين صورت افزايش نقدينگي‌ها آثاري بسيار زيان‌بارتر به دنبال خواهد داشت.
کامران ندري، کارشناس پولي و بانکي، نيز به خبر آنلاين گفت: براي مهار نقدينگي بايد شبکه بانکي را مهار کرد. هم‌اکنون در صورت‌هاي مالي بانک‌ها شاهد نا ترازي زيادي بين مصارف و منابع هستيم که به نقدينگي فشار مي‌آورد. بهترين راه براي مهار نقدينگي، پرداخت بدهي‌هاي دولت به سيستم بانکي و همچنين پيمانکاران است. بهترين روش براي تسويه بدهي‌هاي دولت، انتشار اوراق است که اين اقدام هم باعث تعميق بازار اوراق مي‌شود و هم عمليات بازار باز را اجرايي مي‌کند. گفته‌هاي اين دو کارشناس درباره عوامل و راهکارهاي نقدينگي مطلب تازه‌اي نداشت؛ چراکه پيش‌ازاين نيز کارشناسان اقتصادي بارها و بارها همين گفته‌ها را بيان کرده بودند. بر همين اساس است که کارشناسان و تحليلگران معتقدند مادامي‌که اقتصاد ساختارضد توليد خود را به سردمداري خصولتي‌ها و گروه انحصارگراي بازار حفظ کرده نبايد از تجمع و انحراف نقدينگي به سمت به سمت فعاليت‌هاي غيرمولد و رانتي سوداگرانه و سفت بازانه تعجب کرد. بر پايه داده‌هاي آماري؛ مقايسه روند رشد نسبت نقدينگي به توليد ناخالص داخلي در دوره ۹۳-۱۳۸۰ نشان مي‌دهد، در حالي که اين نسبت در خاورميانه ۱۳ درصد و در اتحاديه اروپا و جهان به ترتيب ۳۳ و ۲۴ درصد افزايش داشته، در ايران از بيش از ۸۰ درصد رشد برخوردار بوده است. به عبارتي اين داده‌ها نشان مي‌دهد که چه اندازه فعاليت‌هاي غيرمولد اقتصاد کشور را به تسخير خود درآورده‌اند.
تدوين سياست‌هاي اقتصادي ناکارآمد
آنچه که باعث شده فعاليت‌هاي رانتي و سوداگرانه افزايش يابد و موجب گسترش نقدينگي شوند، سياست‌هاي اقتصادي دولت‌ها در طي 12 سال اخير بوده است. افزايش حجم نقدينگي به طور کامل نتيجه سياست‌هاي اقتصادي بوده که کاملا بر ضد توليد و اقتصاد مولد گام تدوين و اجرايي شده‌اند. سياست‌هاي ارزي چند ماه اخير نمونه‌هايي از اين دست هستند. کارشناسان اقتصادي مي‌گويند: گروه‌هاي انحصارگرا با نفوذ در ساختار اقتصادي دولت‌ها، آنها را به تدوين سياست‌هايي وادار مي‌کنند که منافعشان را درتضمين يافته ببينند. علي قنبري، کارشناس مسائل اقتصادي افزايش حجم نقدينگي در کشور را حاصل ناتواني دولت در کنترل و هدايت اين نقدينگي مي‌داند. اين کارشناس مسائل اقتصادي به خوبي وجود دستهاي پشت پرده در اقتصاد و اينکه چرا اراده‌اي براي کاهش نقدينگي وجود ندارد را به خوبي بيان مي‌کند. " دولت نه‌تنها نتوانسته با اتخاذ سياست‌هاي درست در حوزه ارز و سکه آرامش اين بازار را تامين کند، بلکه با اعلام نرخ‌هاي دستوري و اعمال سياست‌هاي نادرست موجب شده ميزان نقدينگي افزايش يابد". از وجود دستهاي رانتي در اقتصاد حکايت مي‌کند. او در ادامه گفته‌هاي خود به خبرآنلاين گفته است: وقتي دولت در گام نخست و در شرايط عادي قادر به تصميم‌گيري درست نباشد، واضح است که در زمان بحران نيز نمي‌‌تواند با تصميم‌گيري صحيح کنترل بازار را به دست گيرد و حتي با اعمال سياست‌هاي اشتباه، بحران بازار را نيز تشديد مي‌کند.
بانک‌هاي خصوصي موتور رشد نقدينگي
بانک‌هاي غيردولتي و خصوصي مدام از بانک مرکزي اضافه برداشت کردند و اين اقدام موتور توليد رشد نقدينگي در اقتصاد ايران شد. براساس آخرين آمارها بدهي بانک‌ها به بانک مرکزي در پايان سال گذشته به 132 هزار و 300 ميليارد تومان رسيده است. از اين ميزان 80 هزار و 310 ميليارد تومان آن بدهي بانک‌هاي غيردولتي، خصوصي و موسسات اعتباري به بانک مرکزي است. در حالي که اين رقم در پايان سال 91 حدود 2889 ميليارد تومان بوده است.
جولان سوداگراي در بي‌رمقي بخش خصوصي
شبکه بانکي ناکارآمد که سهم بانک‌هاي خصوصي در اين شبکه و در به وجود آورنده التهابات اقتصادي و رشد نقدينگي عمده بوده بنگاه‌هاي بزرگ خصولتي-رانتي-دولتي و همچنين فعاليت‌هاي نامولد اقتصادي باعث شده تا اکنون بيش از 80 درصد بازار سرمايه در اختيار بخش خصوصي واقعي قرار نگيرد . در اين شرايط قطعا ديگر اراده‌اي براي تحقق رونق توليد وجود ندارد و اراده‌ها همه به سمت فعاليت‌هاي سوداگرانه سوق داده مي‌شوند.

گروه صنعت و معدن: هنوز مشکلات قطعه‌سازان براي معافيت از پرداخت مابه التفاوت ارزي حل نشده، اما فعالان اين صنعت از تاثير منفي تحريم‌هاي داخلي گلايه مي‌کنند. براساس ماده 5 بسته حمايتي، واردکنندگان براي ترخيص کالاهاي موجود در گمرک، ملزم به پرداخت تفاوت نرخ ارز 4200 تومان تا نرخ ارز ثانويه هستند با اين حال اواخر مردادماه بود که محمد شريعتمداري، وزير صنعت، معدن و تجارت از ارائه پيشنهادي براي انجام واردات مواد اوليه، تجهيزات و ماشين آلات براي توليد داخلي بدون پرداخت تفاوت نرخ ارز 4200 تومان تا نرخ ارز ثانويه خبر داده بود؛ اتفاقي که حالا به نظر مي‌رسد عملي نشده و بسياري از واحدهاي قطعه‌سازي را دچار مشکل کرده است.
مشکلات ايجاد شده در مسير فعاليت قطعه‌سازان اين روزها در حالي مطرح مي‌شود که طي هفته‌هاي گذشته بارها مديران خودروسازي‌هاي فعال در کشور در برابر اتهام احتکار توليدات‌شان اعلام کرده‌اند که خودروهاي در انبار مانده «ناقص» هستند. چند روز پيش محمدرضا نجفي‌منش، رئيس انجمن قطعه‌سازان گفته بود که علت توليد ناقص خودروسازان البته عدم توانايي آنها در تامين قطعات مورد نياز است. براساس گفته‌هاي مسئولان انجمن قطعه‌سازي کشور در حال حاضر حدود 80 درصد مواد اوليه مورد استفاده قطعه‌سازان داخلي است؛ اما 20 درصد اين مواد اوليه هم لازم است از خارج وارد شود. بنابراين در صورت نرسيدن اين مواد روند توليد قطعه ناقص خواهد ماند. با اين حساب در چنين شرايطي لازم است ساخت داخلي به حداکثر خود برسد و در همين راستا مي‌توان از شرکت‌هاي دانش بنيان براي توليد داخلي مشابه قطعات خارجي کمک گرفت. از طرف ديگر برخي از کارشناسان معتقدند که در راستاي حمايت از توليد داخلي لازم است مواد اوليه داخلي مثل فولاد، مس و... را در اختيار توليدکنندگان قرار داده و علاوه بر اين از واحدهاي تجاري که مواد اوليه توليد را وارد مي‌کنند حمايت صورت گيرد.
گرداب تحريم‌هاي داخلي در مسير قطعه‌سازان
در اين ميان عضو هيات مديره انجمن قطعه‌سازان درخصوص پرداخت مابه التفاوت ارزي براي ترخيص کالاهاي موجود در گمرک اظهار داشت: مبحث پرداخت مابه التفاوت ارزي در مورد کالاهايي است که قطعه‌سازان معامله آن را با ارز 4200 توماني انجام داده‌اند و آنها را وارد گمرک ايران کرده‌اند و در حالي که محموله‌ها در انتظار ترخيص بود براساس ماده 5 بسته حمايتي، واردکنندگان ملزم به پرداخت تفاوت نرخ ارز 4200 توماني با ارز ثانويه شدند و اين قانون عطف به ماسبق شد. محمد شهپري در گفتگو با خبرخودرو به تفکيک قطعات وارداتي اشاره کرد و گفت: برخي از قطعات از پرداخت مابه التفاوت معاف شده‌اند که مبناي اين جداسازي مشخص نيست. از طرف ديگر زماني که براي دريافت کد 12 رقمي‌براي ترخيص همين قطعات به بانک مراجعه مي‌شود با ممانعت بانک به دليل عدم هماهنگي با وزارت صنعت در تعيين کالاهاي معاف از پرداخت مابه التفاوت مواجه مي‌شويم که اين موضوع تبديل به معضلي جديد براي قطعه‌سازان شده است.
اين فعال صنعت قطعه‌سازي در ادامه افزود: وضعيت به نحوي است که حتي اگر توليدکننده‌اي بتواند با پيچيدگي‌هاي زياد تحريم‌ها را پشت سر بگذارد تحريم‌هاي داخلي گريبان آن را خواهد گرفت. عضو هيات مديره انجمن قطعه‌سازان در ادامه اظهار داشت: با وجود الزام قطعه‌سازان به پرداخت مابه التفاوت ارزي، خودروسازان قطعات را با افزايش قيمت از ما دريافت نخواهند کرد و اين موضوع در حالي است که توليدکنندگان ارز 4200 توماني را نيز با کارمزد 8 درصدي بانک‌ها دريافت مي‌کردند و قيمت تمام شده آن 4500 تومان بود که خودروسازان اين مبلغ را هم نمي‌پذيرفتند. شهپري در ادامه با اشاره به مشکل پرداخت مطالبات اعتباري، گفت: راهکاري براي شرکت‌هاي بزرگ که به صورت اعتباري از شرکاي خارجي خود خريد کرده‌اند ارائه نمي‌شود و درصورتي که بخواهيم بدهي اين شرکت‌ها را پرداخت کنيم و ارز از کشور خارج شده و جنسي وارد کشور نشود متهم به پولشويي خواهيم شد.
چالش پرداخت مابه التفاوت براي قطعه‌سازان
در همين ارتباط مازيار بيگلو، دبير انجمن قطعه‌سازان در گفتگو با خبرنگار روزنامه «تجارت» درباره چالش‌هاي ايجاد شده درباره پرداخت مابه التفاوت ارزي براي واردات قطعات و مواد اوليه مورد نياز صنعت قطعه‌سازي، گفت: بند معافيت پرداخت مابه التفاوت ارزي شامل قطعاتي است که در اواسط مردادماه فرآيند ترخيص آنها انجام شده است لذا متاسفانه قطعه‌سازان براي ترخيص قطعات و مواد اوليه خود که در گمرک مانده‌اند بايد اين مابه التفاوت را پرداخت کنند. اين فعال صنعت قطعه‌سازي همچنين با اشاره به تلاش‌هاي صورت گرفته از سوي فعالان صنعت قطعه‌سازي براي حل مشکلات ايجاد شده، تصريح کرد: قطعه‌سازان تمام تلاش خود را به کار بستند تا طي چند ماه گذشته و پيش از آغاز تحريم‌ها تمام قطعات و مواد اوليه مورد نياز خود را را وارد گمرکات کشور کنند اما متاسفانه به نظر مي‌رسد برخي همسو با تحريم‌هاي آمريکا حرکت مي‌کنند و عملا دست در جيب قطعه‌سازان کرده‌اند و توليدکنندگان براي اجناسي که بر مبناي ارز 4200 توماني خريداري و وارد گمرک کشور کرده‌اند ملزم به پرداخت تفاوت نرخ ارز 4200 تومان تا نرخ ارز ثانويه هستند. بيگلو اضافه کرد: در اين شرايط قطعه‌سازان آنچنان درگير تامين نقدينگي و مواد اوليه مورد نيازشان هستند که بحث افزايش قيمت در اولويت بعدي قرار گرفته ولي آنچه که گريزناپذير است اين است که هيچ راهي به جز آزادسازي قيمت خودرو وجود ندارد.بيگلو در ادامه اظهار داشت: هم‌اکنون قطعه‌سازان با کمتر از 50 درصد از ظرفيت توليد فعاليت مي‌کنند زيرا مواد اوليه در اختيار ندارند و مشکل کمبود مواد اوليه تنها مربوط به مواد خارجي نيست بلکه در حوزه مواد اوليه داخلي نيز با مشکلات زيادي مواجه هستيم. اين فعال صنعت قطعه‌سازي با اشاره به مشکلات موجود در زمينه تامين مواد اوليه داخلي مانند فولاد، مس، محصولات پتروشيمي‌و آلومينيوم، ادامه داد: راهکار واحدي براي تامين نيازهاي قطعه‌سازان از سوي دولت ارائه نمي‌شود و هنوز به درستي مشخص نشده قطعه‌سازان مواد اوليه مورد نياز خود را از کدام مرجع و با چه قيمتي خريداري کنند و اين نابساماني باعث شده فروشندگان مواد اوليه که عمدتا دلال‌ها هستند قيمت‌هايي را اعلام کنند که مورد قبول قطعه‌سازان و خودروسازان نيست.
بيگلو همچنين در پايان خاطرنشان کرد: متاسفانه پنج ماه است که راهکارهاي اساسي براي خروج از شرايط کنوني پيشنهاد شده اما هيچکدام عملي نشده است. تصويبي درخصوص تامين ارز و مواد اوليه صورت نگرفته است، نقدينگي قطعه‌سازان را افزايش نداده‌اند و قيمت‌ها نيز آزادسازي نشده است.

قاچاق سوخت در مناطق مرزي به وضعيت نگران کننده‌اي رسيده است، سود حدود 1000 درصدي قاچاق سوخت باعث شده که حتي سهميه بنزين خودروها در داخل برخي شهرهاي مرزي به قيمت ليتري پنج هزار تومان خريداري شده و براي قاچاق ارسال شود. به گزارش ايرنا، وضعيت قاچاق سوخت در ماه‌هاي اخير پس از شدت يافتن نوسان نرخ ارز، به مرحله‌اي حساس رسيده است به طوري که بايد نهادهاي نظارتي و ملي فکري براي رفع آن کنند. تاکنون از کارت سوخت به عنوان ابزاري براي کنترل و نظارت بر مصرف سوخت استفاده مي‌شد، اما اکنون با توجه به سود سرشاري که از قاچاق سوخت عايد سوداگران مي‌شود، ديگر امکان کنترل از طريق کارت سوخت وجود نداشته و بايد نهادهاي نظارتي و ملي از طريق ابزارهاي مختلف اقدام به مهار اين معضل کنند. بررسي‌ها نشان مي‌دهد که ريشه اصلي قاچاق سوخت، فاصله شديد قيمت سوخت (ناشي از يارانه پرداختي و نوسان نرخ ارز) در ايران و کشورهاي همسايه است که سود سرشاري را روانه جيب قاچاق چيان مي‌کند. مقايسه بهاي سوخت در ايران با ميانگين جهاني و کشورهاي همسايه به خوبي نشان دهنده علت استقبال قاچاق چيان از اين پديده مخرب است.
مقايسه قيمت بنزين در ايران و کشورهاي همسايه
قيمت بنزين معمولي در ايران با نرخ ليتري يک هزار تومان جزو ارزان ترين‌ها در جهان به شمار مي‌رود که افزايش قيمت ارز، به اين وضعيت دامن زده است. هم اکنون بنزين ايران پس از ونزوئلا دومين بنزين ارزان جهان به شمار مي‌رود. ارزان‌ترين بنزين جهان به ونزوئلا با قيمت هر ليتر يک سنت تعلق دارد، نرخ بنزين در ايران در سوم سپتامبر 2018 (12 شهريور) معادل حدود هفت سنت بود. ميانگين قيمت هر ليتر بنزين در بازارهاي بين المللي در تاريخ مورد نظر حدود يک دلار و 16 سنت بوده است. رکورددار گراني بنزين در ميان همسايگان ايران به ترکيه تعلق با قيمت هر ليتر يک دلار و هشت سنت (معادل حدود 14 هزار تومان) تعلق دارد. قيمت هر ليتر بنزين در پاکستان در سوم سپتامبر 75 سنت، افغانستان 74 سنت و عراق 63 سنت بوده است. گران‌ترين بنزين جهان نيز به ترتيب به هنگ کنگ با بهاي هر ليتر 2 دلار و 16 سنت و ايسلند با 2 دلار و سه سنت تعلق داشته است.
مقايسه قيمت گازوييل در ايران و کشورهاي همسايه
قيمت گازوييل سهميه‌اي در ايران 300 تومان است که پس از ونزوئلا در جايگاه دومين گازوييل ارزان جهان قرار دارد.
ميانگين قيمت هر ليتر گازوييل در بازارهاي بين المللي در سوم سپتامبر 2018 (12 شهريور) حدود يک دلارو 6 سنت بوده است.
ترکيه با قيمت هر ليتر 98 سنت، دارنده گرانترين نرخ گازوييل در ميان کشورهاي همسايه ايران است که بر اين اساس، گزارش‌هاي ميداني از افزايش ميزان قاچاق اين فراورده در مرزهاي غربي حکايت دارد.
قيمت هر ليتر گازوييل در سوم سپتامبر در پاکستان 86 سنت و افغانستان 61 سنت بوده است.
گران‌ترين گازوييل جهان نيز به ترتيب به ايسلند با نرخ هر ليتر يک دلار و 95 سنت و نروژ با يک دلار و 87 سنت تعلق داشته است.
بنزين ارزان تر از آب معدني
پرداخت يارانه انرژي و پايين بودن قيمت سوخت در ايران، علاوه بر بار مالي حدود 48 هزار ميليارد توماني براي دولت، آسيب‌هاي زيست محيطي غيرقابل جبراني را در پي داشته، مصرف را بالا برده و موجب رشد قاچاق سوخت شده است.
قيمت پايين انرژي علاوه بر بالا بردن ميزان استفاده از خودروهاي شخصي و تک سرنشين، از جمله اصلي‌ترين مشوق‌هايي به شمار مي‌رود که استفاده از کالاهاي انرژي بر را در ايران رونق داده که نتيجه آن بلعيده شدن بخش بزرگي از توليدات نفت و گاز کشور است.
هر ليتر بنزين در ايران، يک هزار تومان به فروش مي‌رسد که پس از افزايش بهاي ارز، نرخ آن معادل کمتر از هفت سنت برآورد مي‌شود؛ اين در حالي است که نرخ يک بطري کوچک نيم ليتري آب معدني به يک هزار تا يک هزار و 200 تومان رسيده است.
با توجه به تفاوت قيمت بنزين و گازوييل در ايران و برخي کشورهاي همسايه، قاچاق سوخت از ايران داراي چنان جذابيت‌هايي براي قاچاقچيان است که با وجود ريسک گرفتار شدن و وضع جريمه، آنها همچنان به کار خود ادامه مي‌دهند.
ايجاد صف‌هاي طولاني در پمپ بنزين‌هاي مرزي
فاصله چشمگيري بهاي بنزين و گازوييل با کشورهاي همسايه موجب شده که ميزان قاچاق در مناطق مرزي به شدت افزايش يابد به طوري که پمپ بنزين‌هاي اين مناطق با صف‌هاي طولاني مواجه شده است.
به عنوان مثال، اين روزها صف‌هاي طولاني بنزين در شهرهاي سيستان و بلوچستان به صحنه‌اي عادي تبديل شده است به طوري که مردم براي تامين بنزين مورد نياز بايد ساعت‌ها در صف‌هاي طولاني منتظر باشند. طولاني شدن صف‌هاي پمپ بنزين‌هاي مناطق مرزي در حالي است که هيچ کمبود بنزيني در اين مناطق وجود ندارد و افزايش تقاضا براي قاچاق عامل آن است.
مشاهدات خبرنگار محلي ايرنا از مناطق مرزي سيستان و بلوچستان حاکي از افزايش قاچاق سوخت است به طوري که مناطقي مانند «کافه بلوچي»، «جکيگور» و بسياري از روستاهاي مرزي به محل بارانداز خودروهاي قاچاق سوخت تبديل شده و جاده‌هاي منتهي به اين مناطق مملو از خودورهايي است که روزانه هزاران ليتر از سوخت کشور را با قيمت 10 برابر آن به خارج از مرزها منتقل مي‌کنند.
افزايش 29 درصدي مصرف سوخت در سيستان و بلوچستان
بر اساس گزارش‌ها ميزان مصرف بنزين و انواع فراورده‌هاي نفتي در پنج ماه نخست امسال نسبت به مدت مشابه پارسال حدود 29 درصد افزايش داشته که مي‌تواند به خوبي نشان دهنده اختصاص آن به قاچاق دارد.
بر اساس اعلام مدير شرکت پخش فرآورده‌هاي نفتي زاهدان ميانگين توزيع فرآورده‌هاي نفتي از ابتداي امسال تا پايان مرداد ماه روزانه پنج ميليون و 983 هزار ليتر بوده است که به ويژه در ماه‌هاي اخير افزايش بيشتري داشته است.
خريد سهميه بنزين تا 5 برابر قيمت رسمي
گزارش‌هاي ميداني خبرنگار ايرنا در مناطق مرزي نيز نشان مي‌دهد که دلالان براي خريد سهميه بنزين موجود در کارت‌هاي سوخت، حاضر هستند که براي هر ليتر پنج هزار تومان نيز پرداخت کنند، اين در حالي است که قيمت بنزين معمولي در کشور ليتري يک هزار تومان است.
حتي شنيده مي‌شود که برخي رانندگان و تاکسي داران ترجيح داده‌اند که به جاي مسافرکشي، هر روز از طريق کارت سوخت خود، بنزين شان را به دلالان بفروشند، زيرا صرفه بيشتري براي آنها دارد.
نقش نوسان نرخ ارز و يارانه پرداختي در افزايش قاچاق بنزين
درباره چرايي افزايش قاچاق سوخت در کشور، عوامل مختلفي بيان مي‌شود که مهم‌ترين آنها افزايش نرخ ارز و ارزاني هر چه بيشتر قيمت بنزين و سوخت در ايران نسبت به کشورهاي همسايه است.
همان طور که اشاره شد در برخي مناطق مرزي فاصله قيمت سوخت نسبت به ايران به بيش از 10 برابر رسيده که اين موضوع، جذابيت قاچاق سوخت را به شدت افزايش داده است.
تفاوت قيمت سوخت در ايران با برخي از کشورهاي همسايه که گاهي اختلاف چند برابري دارد، سبب شده حتي اگر هر قاچاقچي از هر 10 محموله تنها يک محموله را سالم به مقصد برساند، باز هم از اين کار سود ببرد.

گروه راه و مسکن: هرچند پيش از اين مسئولان کمپاني هواپيماسازي اي تي آر اعلام کرده بودند که آماده تحويل هواپيماهاي سفارشي ايران هستند، اما حالا زمزمه‌هاي ديگري به گوش مي‌رسد. خبرگزاري بلومبرگ اعلام کرده که اين شرکت بين‌المللي هواپيماسازي در حال حاضر به دنبال مشتري براي فروش محصولات ساخته شده به سفارش ايران است. اين در حالي است که مديرعامل اي تي آر پيش از آن اعلام کرده بود که در صورتي که هواپيماهاي درخواستي ايران را تحويل ندهد ضرر و زيان برايش ايجاد خواهد شد.
تصميم يکجانبه ترامپ براي خروج آمريکا از توافق هسته‌اي برجام و اعمال تحريم‌هاي شديد اقتصادي عليه ايران موجب شد تا بسياري کمپاني‌هاي بزرگ بين‌المللي که در پسابرجام به ايران آمده بودند، فعاليت خود را متوقف کنند. ايرباس و بوئينگ دو غول هواپيماسازي، از اولين کمپاني‌هاي مطرحي بودند که قيد حضور در ايران و فروش محصولات‌شان به ايران را زدند. پس از آن با آغاز تحريم‌هاي آمريکا زمزمه‌هايي درباره توقف تحويل هواپيماهاي سفارشي ايران توسط ديگر هواپيماسازان جهان نيز مطرح شد. اي تي آر هم يکي از همين شرکت‌ها بود.
ضرر اي تي آر از عدم تحويل محصول به ايران
اوايل تيرماه سال جاري و پيش از اعمال تحريم‌هاي آمريکا عليه اقتصاد ايران بود که شرکت هواپيماسازي اي تي آر اعلام کرد، ناگزير است برنامه تحويل مابقي هواپيماهاي سفارش ايران را به دليل تحريم‌هاي جديد آمريکا متوقف کند و اگر نتواند از دولت آمريکا معافيت بگيرد، ناگزير خواهد بود 12 فروند از اين هواپيماها را مجددا طبقه‌بندي کند. کريستين شرر، مديرعامل شرکت اي تي آر گفت: در سال 2018، هدفگذاري تحويل هواپيماها ممکن است از تحريم‌هاي ايران تاثير بپذيرد. شرکت ايران اير در آوريل 2017 قراردادي با شرکت اي تي آر براي خريد 20 فروند هواپيماي توربوپراپ به امضا رسانده بود. شرر که شرکت وي متعلق به شرکت ايرباس فرانسه و لئوناردوي ايتالياست گفت: از 80 فروند هواپيمايي که قرار است در سال 2018 تحويل دهيم، 12 فروند مربوط به ايران است که تعداد زيادي است.
شرر همچنين افزود، ايراني‌ها مي‌خواهند هواپيماها را تحويل بگيرند، اما اي تي آر هيچ گونه ريسکي مبني بر قرار گرفتن سهامدارانش يعني لئوناردو و ايرباس در فهرست تحريم‌هاي آمريکا را نخواهد پذيرفت. وي افزود، 2 فروند از هواپيماهاي ايران قبلا تکميل شده اند، 6 فروند در حال مونتاژ است و 4 فروند ديگر نيز ساخته شده و براي پرواز در مناطق کوهستاني ايران مناسب سازي شده است. از اين رو طبقه بندي مجدد اين هواپيماها دشوار خواهد بود. وي گفت، اي تي آر براي اينکه بتواند اين هواپيماها را به ايران تحويل دهد همچنان در تلاش براي گرفتن معافيت است اما «کاملا مطمئن نيست» که بتواند چنين معافيتي از دولت آمريکا بگيرد. به گفته مدير شرکت اي تي آر، پس از اعلام خروج آمريکا از برجام، آمريکايي‌ها 3 ماه (مي‌تا اوت) به شرکت‌ها فرصت داده‌اند تا محصولاتي را که براي ايران توليد کرده بودند را تحويل دهند، اما اين فرصت براي صنعت هوانوردي خيلي کوتاه است. وي همچنين گفت، قصد دارد روي کمک دولت فرانسه جهت حفاظت از منافع شرکت‌هاي فرانسوي حساب باز کند.
تحويل 5 اي تي آر در آستانه تحريم‌ها
اواسط مردادماه سال جاري و در آستانه آغاز تحريم‌هاي آمريکا عليه اقتصاد ايران بود که هواپيمايي ملي ايران، هما اعلام کرد که پنج فروند هواپيماي جديد از شرکت فرانسوي/ايتاليايي ATR تحويل خواهد گرفت. اين هواپيماها در نهايت در فرودگاه مهرآباد تهران به مسئولان هواپيمايي ملي ايران تحويل داده شد. رسيدن اين ۵ هواپيما در چهارچوب قراردادي بود که ايران براي خريد ۲۰ فروند هواپيماي مسافربري کوچک در سال ۲۰۱۷ با شرکت اي.تي.آر بست؛ از اين تعداد، پيش از اين ۸ هواپيما به ايران تحويل داده شده است. هواپيماهاي کوچک اي.تي.آر گنجايش صد مسافر را دارند و در فعال نگاه داشتن پروازهاي بين شهري کوتاه استفاده خواهند شد. ايران هواپيماهاي اي تي آر که در اواسط مردادماه به ايران تحويل داده شدند آخرين مجموعه هواپيمايي است که پيش از اجراي تحريم‌هاي تازه ايالات متحده به ايران رسيد. با اين حال در مراسم تحويل اين هواپيماها به مسئولان ايراني، مديران کمپاني هواپيماسازي اي تي آر اعلام کردند که در صورت اينکه از تحريم‌ها معاف شوند، آمادگي دارند تا چند فروند ديگر از هواپيماهايي که به سفارش ايران ساخته‌اند را تحويل دهند.
به دنبال فروش هواپيماهاي سفارشي ايران
شرکت هواپيماسازي لئوناردو اس پي اي ايتاليا اعلام کرد، شرکت اي تي آر که به صورت مشترک متعلق به لئوناردو و ايرباس فرانسه است در حال مذاکره با خريداران جايگزين جهت فروش باقي مانده هواپيماهايي است که قرار بود به ايران تحويل داده شود. به گزارش بلومبرگ، شرکت هواپيماسازي لئوناردو اس پي اي ايتاليا اعلام کرد، شرکت اي تي آر که به صورت مشترک متعلق به لئوناردو و ايرباس فرانسه است در حال مذاکره با خريداران جايگزين جهت فروش باقي مانده هواپيماهايي است که قرار بود در قالب يک قرارداد يک ميليارد يورويي به ايران تحويل داده شود، اما به دليل تحريم‌ها ديگر قابل تحويل نيستند.
به گزارش تسنيم، آلساندرو پروفومو، مدير شرکت لئوناردو در اين باره گفت: «ما کاملا مطمئنيم که خواهيم توانست قرارداد فروش اين هواپيماها به ساير کشورها را نهايي کنيم.» پروفومو گفت، 12 هواپيماي نسل جديد اي تي آر 72-600 که در سال 2016 توسط ايران سفارش داده شده، قبلا تحويل اين کشور شده و 8 هواپيماي باقي مانده به مشتريان ديگر فروخته خواهد شد. وي افزود، با توجه به فروش مجدد اين هواپيماها به ساير مشتريان، شرکت انتظار ندارد اي تي آر و لئوناردو «تاثير قابل توجهي» از تحريم‌هاي وضع شده از سوي آمريکا عليه ايران ببيند. پروفومو گفت، شرکت لئوناردو هيچ قرارداد ديگري با ايران ندارد. شرکت مشترک اي تي آر به خوبي دارد کار مي‌کند. وي همچنين گفت: انتظار مي‌رود (بازار صنعت هوايي و دفاعي جهان) در طي 5 سال آينده به طور متوسط سالانه 6 درصد رشد را شاهد باشد.

مسعود يوسفي
روزنامه نگار

yousef44@yahoo.com

برپايي نظام جمهوري اسلامي‌ايران ادامه نهضت عظيم عاشورا به رهبري حسين بن علي عليه السلام دانسته شده است. يک سير اجمالي در آراء و انديشه‌هاي امام خميني (ره) بنيانگذار فقيد جمهوري اسلامي‌و ساير نظريه پردازان و مجريان نظام به خوبي گواه اين مدعاست. از جمله اهداف کانوني و راهبردي جمهوري اسلامي‌اقامه قسط و عدل است. امروز که چهل سال از برپايي نظم جمهوري اسلامي‌مي‌گذرد تلاش‌ها و اقدامات بسياري در خصوص اجراي قسط و عدل در ميان شهروندان صورت گرفته است، اما همانطور که همگان اطلاع دارند اين کوشش‌ها به تمامي‌و بنا به دلائلي به بار ننشسته و در پاره‌اي موارد، به خصوص در حوزه‌هاي اقتصادي و معيشتي، گلايه‌ها و نارضايتي‌هايي را نيز در پي داشته است. اگر به داده‌ها و تحليل‌هاي کارشناسان و صاحبنظران مراجعه شود معلوم خواهد شد که شاه بيت و ترجيع بند اظهارات ايشان، بهبود رابطه با همسايگان و کشورهاي منطقه و ساير کشورهايي است که بتوانند منافع ملي ما را تامين کنند و در يک بازي به اصطلاح برد – برد با جمهوري اسلامي‌ايران تعامل و مراوده همه جانبه داشته باشند. اما بنا به دلائلي که عمدتا از سوي برخي کانون‌ها و مراکز انحصار طرح‌ريزي و پايه گذاري مي‌شود؛ جهت گيري ديپلماسي کشورمان چندان که بايد و شايد کارآمد و اثربخش نيست. اذعان يک استاد حوزه‌هاي علميه که " به اندازه انگشتان دست دوست نداريم" به خوبي گواه هي بر همين نکته است. همين فقدان رابطه منطقي و راهبردي با کشورهاي ديگر و تمرکز بي مورد بر برخي سياست‌هاي فرامرزي نالازم، تا آنجا تاثيرگذار و مخرب بوده است که اقامه قسط و عدل به عنوان يکي از اهداف متعالي جمهوري اسلامي‌تا حدود زيادي معطل مانده است. به همين نسبت عزم دستگاه ديپلماسي کشور براي برقراري رابطه عزتمندانه و در جهت تامين منافع ملي، به بهبودي فضاي کسب و کار، ايجاد ثروت ملي، اشتغالزايي، شکوفايي اقتصاد و در نهايت اقامه قسط و عدل مورد نظر نهضت بزرگ عاشورا و جمهوري اسلامي‌خواهد انجاميد.

حسينعلي حاجي دليگاني

عضو کميسيون بودجه مجلس

پتروشيمي‌ها خوراک با ارز دولتي 3800 توماني دريافت اما ارز حاصل از فروش محصولات خود را به قيمت 8 هزار تومان در بازار ثانويه به فروش مي‌رسانند.اين اقدام ظلم بزرگي به مردم، توليد و اشتغال کشور است، چراکه امروز هر صنعت و کارخانه توليدي که به نوعي به مواد پتروشيمي‌در فرادست يا پايين دست متصل بوده دچار مشکل و معضل شده است. به دليل شرايط نامتعادلي که پتروشيمي‌ها در کشور به وجود آورده اند، توليدکنندگاني که به

محصولات پتروشيمي‌نيازمند هستند، متضرر شده اند.دولت و وزير نفت بايد پاسخ دهند که چرا پتروشيمي‌ها در توزيع ارز خود در بازار اينگونه رفتار مي‌کنند و با آنها برخورد نمي‌شود. اگر وزارت نفت در اين بخش مشکل قانوني دارد و عنوان مي‌کند که نمي‌تواند قانوني با پتروشيمي‌ها برخورد کند لايحه‌اي به مجلس ارائه دهد.وزير نفت مي‌تواند پيشنهاد دهد که نمايندگان مجلس طرحي در اين خصوص تهيه کنند تا بتوان مشکلات دريافت خوراک يارانه‌اي پتروشيمي‌ها و عدم توزيع ارز را مرتفع کرد.رييس جمهور بايد 4 وزارتخانه‌اي که پتروشيمي‌ها بين آنها تقسيم شده را دور هم جمع و تعيين تکليف کند، . رييس جمهور بايد يکي از وزرا همانند وزير نفت را مسئول وضعيت پتروشيمي‌ها کرده و از ساير وزرا بخواهد که از تصميمات اين وزير به عنوان متولي تبعيت کنند.اگر اقدامات لازم درباره پتروشيمي‌ها انجام نشود مجلس فرآيند نظارتي خود را انجام داده و کميسيون انرژي ورود کرده تامشکل را بين آنها حل کند، همچنين اگر به قانون گذاري نياز است بايد بيان شود، در غير اينصورت مجلس وزير نفت را مسئول وضعيت پتروشيمي‌ها مي‌داند که بايد پاسخگو باشند.
منبع: خانه دولت

دبير شوراي عالي امنيت ملي گفت: اين ملت هيچ‌گاه در برابر ظلم، بي‌عدالتي و تحقير سر فرود نخواهد آورد و ذلت و خواري را به دشمنان و بدخواهانش تحميل خواهد کرد.
به گزارش ايسنا، علي شمخاني در نشست مشترک با مديران ارشد خودروسازي و شرکتهاي اصلي قطعه سازي و انجمن‌هاي صنفي اين صنعت با تاکيد بر ضرورت پيگيري راهبرد مايوس‌سازي آمريکا از بدعهدي و اعمال تحريم‌هاي غير قانوني عليه ملت ايران گفت: مجموعه بخش‌هاي سياسي، دفاعي، اجتماعي و اقتصادي کشور متناسب با اين راهبرد مي‌بايست توانمندي‌هاي بالقوه و بالفعل خود را ارتقا دهند. نماينده رهبري افزود: دوران بزن در رو در عرصه جهاني پايان يافته و هر اقدام خصمانه عليه کشور را در هر عرصه‌اي پاسخ ده برابر مي‌دهيم . شمخاني گفت : پاسخ موشکي اخير به اقدامات ناامن ساز يک گروهک تروريستي در منطقه اقليم کردستان عراق رويکردي است که در پاسخ به هرگونه تهديدي اعمال خواهد شد. وي هدف از اعمال تحريم‌ها را محدود کردن ابزارها و ظرفيت‌هاي قدرت ساز و اقتدار آفرين ملت ايران توصيف کرد و عنوان داشت: ما قادريم همانند عرصه امنيت و دفاع، اقتصاد خود را نيز مصون و قدرتمند سازيم.
وي گفت: مطابق اصل سوم سياست‌هاي اقتصاد مقاومتي بايستي رشد بهره‌وري در اقتصاد با تقويت عوامل توليد، توانمندسازي نيروي کار و تقويتِ رقابت‌پذيري اقتصاد مورد توجه قرار گيرد و پياده سازي اين موارد در صنعت مهم خودروسازي يک اولويت است.
وي با اشاره به قرار گرفتن خودروسازي در حلقه اول تحريم‌هاي ظالمانه آمريکا به دليل اهميت قابل توجه اين صنعتدو تاثير گزاري آن بر اشتغال و کاهش درآمد صادراتي کشور افزود: دشمن در کنار جنگ اقتصادي به دنبال ضربه زدن به رضايت عمومي‌و تغيير ادراک اجتماعي در کشور است لذا خودروسازي يکي از خطوط مقدم مقابله با اين جنگ محسوب مي‌شود.

رييس دستگاه قضا گفت: در ايام اخير، با هدف تحريک مردم عزيزمان شايعه کردند که زائران عراقي در مشهد مقدس اقدام به برخي اعمال خلاف و دون شأن مي‌کنند. از سوي ديگر شاهد راه افتادن فتنه‌هايي در بصره بوديم. آن‌ها به وضوح در پي ايجاد تقابل ميان مردم ايران و عراق و به ويژه در ميان شيعيان هستند.
به گزارش ميزان آيت ا... آملي لاريجاني در جلسه مسئولان عالي قضايي با اشاره به برخي جنجال‌ها در پي رسيدگي‌هاي قضايي افزود: از همه قضات و مسئولاني که با استقامت ايستاده‌اند و به تعقيب مجرمان ادامه مي‌دهند قدرداني مي‌کنم، زيرا تلاش اين عزيزان باعث شده است همانطور که قول داده بوديم، با سرعت هر چه بيشتر در چارچوب شرع و قانون به پرونده‌ها رسيدگي شود.
آيت ا... آملي لاريجاني ادامه داد: مطمئنيم ادامه اين خط، عنايات حق تعالي را مشمول حال ما خواهد کرد و قوه قضاييه نيز با عزم راسخ، در مقابل جريان‌هايي که از هيچ افترا، توهين و تخريبي فروگذار نکرده اند، محکم ايستاده است. برخي تصور مي‌کردند اگر بست بنشينند، قوه قضاييه عقب نشيني مي‌کند. بر همين اساس تلاش کردند امواجي درست کنند و کينه‌هاي شخصي خود را نسبت به مسئولان قضايي مطرح کنند. غافل از اينکه آنچه مسير ما را روشن مي‌کند، نه جنجال‌ها و هياهو‌هاي رسانه‌اي بلکه موازين شرعي و قانوني است و در اين راه، استوار ايستاده ايم. در برخورد با مفاسد اقتصادي نيز با افرادي مواجهيم که از پوشش افراد متعدد استفاده مي‌کردند تا نيات ناصحيح خود را پيش ببرند. قوه قضاييه در اين عرصه نيز برخورد متناسب دارد و مردم عزيزمان ان شاءا... شاهد نتايج اين برخورد‌ها خواهند بود.

مجری طرح سنجش فساد در شهرداری تهران با اشاره به نتایج تحقیق خود درباره فساد در شهرداری گفت: در میان تمام دستگاه‌ها، هنوز شهرداری در زمینه میزان دریافت رشوه و پارتی‌بازی رتبه اول را دارد. در این میان کارمند شهرداری هم با خود فکر می‌کند باید از این نمد برای خود کلاهی ببافد. به همین دلیل پدیده رشوه رخ می‌دهد و کارمندان با دریافت رشوه از مراجعین به نوعی سهم خود را دریافت کرده یا آنکه پارتی‌بازی می‌کنند. و از است. حسن عابدی‌جعفری در گفتگو با ایلنا، با تاکید بر اینکه نداشتن درآمد ثابت، مستمر و کافی باعث شده که شهرداری به دنبال کارهای غیرقانونی برود. پس به نظر شما فساد دیگر چه معنایی به جز تخطی از قانون دارد؟ وزیر بازرگانی دولت میرحسین موسوی گفت:فساد به معنای زیر پا گذاشتن قانون است، به همین دلیل شهرداری به یک برج با وجود تخلفات گسترده اجازه ساخت می‌دهد، چراکه به دنبال درآمدزایی است. این روند عین فساد است.در جریان این فرآیند یکسری بده بستان‌هایی صورت می‌گیرد و خودِ شهرداری هم در جریان تخلفات قرار دارد. در روند صدور پروانه برای باغات یا تخلفات ساختمانی، مالکان و سازندگان سودهای فراوان برده و این وسط شهرداری هم تلاش می‌کند از این کانال سهمی داشته باشد، بالاخره شهر هزینه داشته و شهرداری مجبور است از هر راهی شده برای زیباسازی، مبلمان، نگهداشت شهر و جمع‌آوری زباله‌ها پول دربیاورد. در فرآیند درآمدزایی در شهرداری شاهد وقوع یک اختلال هستیم، یعنی شهرداری به افراد گِرا می‌دهد تا مرتکب تخلف شده و بعد با گرفتن جریمه از این تخلف درآمدزایی می‌کند. درنتیجه شهرداری به صورت قانونی خودش هم در این تخلف شریک است و تخلف در هر حال فساد محسوب می‌شود. این استاد بازنشسته هیات علمی دانشگاه تهران گفت: یکی از علل اصلی فساد در شهرداری روش‌های درآمدزایی است. هنوز که هنوز است شهرداری منبع درآمد مشخص، ثابت و قابل اتکایی ندارد تا زمانی که منبع درآمد شهرداری مشخص نشود این نهاد در معرض فساد قرار خواهد داشت.وی افزود: یکی از علل اصلی فساد در شهرداری همین روش‌های درآمدزایی است.