واکنش مسئولان ايراني به نقشه واشنگتن براي آسمان کشور
گروه راه و مسکن: آمريکا به شرکتهاي هواپيمايي مسافربري نسبت به «خطر» عبور از آسمان ايران هشدار داد. اداره هواپيمايي فدرال آمريکا در جديدترين دستورالعمل خود که روز يکشنبه هفته جاري منتشر شد، يادآوري کرده که در ماه دسامبر ۲۰۱۷ يک فروند هواپيماي غيرنظاميآمريکايي در حال عبور از فضاي ايران از سوي جنگندههاي ايراني رهگيري شده بود. در اين نوشتار به نوع هواپيماي رهگيري شده و جزئيات ماجرا اشارهاي نشده است. در دستورالعمل بهروز شده اداره هواپيمايي آمريکا گفته شده است که آسمان ايران براي انجام برخي عمليات نظاميهوايي در پيوند با جنگ سوريه يا به عنوان مسير گذر براي آن استفاده ميشود.
از سوي ديگر «دفتر خدمات پرواز» که مسئول دادن اطلاعات امنيتي فضاي پروازي به شرکتهاي هواپيمايي در جهان است بدون اعلام «وضعيت هشدار» گفته است که خطوط هواپيمايي براي استفاده از فضاي پروازي ايران بايد «تنش فزاينده» ميان دولتهاي ايران و آمريکا را مد نظر داشته باشند. دفتر خدمات پرواز که مقر آن در آمريکاست، در بيانيهاي آسمان عراق را امنتر از ايران خوانده و در بيانيهاي که روز دوشنبه شهريور منتشر شد تصريح کرد: با آنکه با بازگشايي آسمان عراق از ماه نوامبر سال گذشته مسيرهاي پروازي بيشتري به وجود آمده، اما همچنان هيچ مسير پروازي ايدهآلي در منطقه وجود ندارد. در عين حال هواپيماهايي که مجبور به گذر از منطقه هستند بهتر است به جاي آسمان ايران از فراز عراق عبور کنند.»
همچنين وزارت امور خارجه آمريکا از اتباع خود خواسته است که به دليل امکان «بازداشت خودسرانه» از سفر به ايران پرهيز کنند. دفتر خدمات پرواز همچنين اعلام کرده است که حتي فرود اضطراري در ايران به دليل فوريتهاي پزشکي يا فني هم ميتواند براي هواپيماهاي مسافربري خارجي مشکلساز باشد. آمريکا اتباع خود را از سفر به عراق نيز به دليل خطر تروريسم و درگيري مسلحانه منع کرده است.
در مقابل معاون سابق سازمان هواپيمايي اعلام کرد که اين دولت امکان اجرايي کردن سياست قطعي براي متوقف يا محدود کردن پروازهاي عبوري از آسمان ايران را ندارد. عليرضا منظري در گفتگو با ايسنا، تصريح کرد: طبق موافقتنامههاي بينالمللي پروازهاي عبوري از فضاي کشورهاي متعاهد عضو بايد برقرار باشد و هر کشوري موظف است فضاي هوايي خود را براي عبور هواپيماهاي ساير کشورهاي عضو فراهم کند. به گفته وي، آنچه که از سوي دولت ايالت متحده آمريکا مطرح شده در رابطه با اين موافقتنامه يا چگونگي اجراي آن سياست جديدي به وجود نميآورد و اين دولت تعيين تکليف خاصي انجام نداده است.
نماينده سابق ايران در ايکائو ادامه داد: دولت آمريکا در اين دستورالعمل فقط به هواپيماهاي شرکتهاي هواپيمايي آمريکايي يا هواپيماهاي نظاميآمريکا هشدار داده که با توجه به مشاجرات سياسي بين دو کشور براي عبور از آسمان ايران احتياط به خرج داده يا از مسيرهاي ديگري استفاده کنند. منظري با بيان اينکه هر کشوري آزاد است طبق رويههاي بينالمللي براي اتباع خود دستورالعملهايي را صادر کند، اظهار کرد: اين دستورالعمل به مفاد موافقتنامه بينالمللي در اين زمينه خدشهاي وارد نميکند در نتيجه اين مساله وارد بحث اعمال تحريم بر کشورهاي ديگر در رابطه با عبور از فضاي کشور نشده است. وي در پاسخ به اين سوال که آيا آمريکا ميتواند به منظور وارد کردن فشاري جديد به صنعت هوايي ايران کشورهاي ديگر را تهديد به تحريم کند تا از آسمان ايران عبور نکند، توضيح داد: طبق قواعد بينالمللي نميتوان ساير کشورها يا شرکتهاي هواپيمايي را از عبور از فضاي هوايي کشور خاصي منع کرد. هرچند جهان عدم پايبندي آمريکا به قواعد بينالمللي را پيش از اين تجربه کرده اما به نظر نميرسد در اين رابطه خاص امکان ايجاد تحريميجديد وجود داشته باشد.
همچنين مدير روابط عموميسازمان هواپيمايي کشوري گفت: اطلاعيهاي که ظرف روزهاي اخير توسط رسانههاي خارجي منتشر و بزرگنمايي شده مربوط به سال ۲۰۱۷ بوده و سازمان هواپيمايي کشوري آمريکا نيز تاکنون درخصوص تمديد آن اطلاعيهاي صادر نکرده است. به گزارش تسنيم، مدير روابط عموميسازمان هواپيمايي کشوري با تاکيد بر اينکه نبايد هشدار اداره هوانوردي فدرال آمريکا مبني بر عدم عبور هواپيماها از آسمان ايران جدي گرفته شود، اظهار کرد: تعامل حداکثري بين بخشهاي لشکري و کشوري در خصوص عبور ايمن پرواز هواپيماهاي کشورهاي متعاهد از آسمان ايران غيرقابل انکار است و اين اطلاعيه صرفا يک توصيه داخلي بوده و اين چنين اطلاعيههاي هوانوردي براي فضاي ديگر کشورها نيز توسط آمريکا صادر شده است.
رضا جعفرزاده اضافه کرد: انتخاب عبور از آسمان کشورها، تابع چند فاکتور از جمله کاهش آلايندگي زيست محيطي جهت مصرف سوخت کمتر و ديگري صرفه و صلاح اقتصادي و امن بودن و سرويسدهي که موجب جلب رضايت پروازهاي عبوري است و ايران جامع همه اين خصوصيات است. اين مقام مسئول در سازمان هواپيمايي در پايان تصريح کرد: موضوع ناامني و بزرگنمايي رسانههاي غربي عملا خدشهاي به باور پروازهاي عبوري و استفاده کنندگان از فضاي ايران نخواهد داشت و بهتر است رسانههاي خارجي التهاب آفريني نکنند و رسانههاي داخلي نيز موضوع را جدي نگيرند.
شکايت ايران از ATR
اطلاعيه منتشر شده از سوي اداره هواپيمايي آمريکا در حقيقت ميتواند قطعه ديگري از پازل رئيسجمهوري آمريکا براي فشار در راستاي تحريمهاي اقتصادي ايران باشد. پيش از اين نيز با بلند شدن زمزمههاي تحريمهاي آمريکا کمپانيهاي بزرگ هواپيماسازي جهان اجراي قراردادهاي خود با ايران را متوقف کرده بودند. آخرين شرکتي که طي روزهاي گذشته اعلام کرده که ديگر شرايط تحويل هواپيماهاي سفارشي ايران براي او فراهم نيست و به دنبال مشتري از ديگر کشورها ميگردد، اي تي آر بود. حالا در واکنش به اين موضوع رئيس کميسيون عمران مجلس از شکايت ايران از شرکت هواپيماسازي فرانسوي-ايتاليايي اي تي آر خبر داده است. به گزارش خانه ملت، محمدرضا رضايي کوچي در واکنش به اقدام شرکت فرانسوي- ايتاليايي ATR مبني بر عدم تحويل هواپيما به ايران به دليل اجراي تحريمها گفت: بر اساس قرارداد قرار بود که شرکت اي تي آر ۲۰ فروند هواپيماي سبک و متوسط را به ايران تحويل دهد؛ حال طبق گفته مسئولان اين شرکت تا کنون ۱۲ فروند هواپيما به ايران داده شد. اين نماينده مجلس ادامه داد: حال با اجراي تحريمهاي ظالمانه آمريکا عليه ايران، شرکت اي تي آر اعلام کرده که نميتواند به تعهدات خود به صورت کامل عمل کند، اين يعني آن که ۸ فروند از هواپيماهاي مذکور به ايران تحويل داده نميشود. وي با انتقاد از رويکرد شرکت اي تي آر در عدم تحويل هواپيما و اجراي نشدن تعهداتش تصريح کرد: شرکت در هر شرايطي ملزم به اجراي قراردادش است و آنها نميتوانند به خاطر برخي مسائل از اجراي تعهداتشان کنار بکشند؛ زيرا شرکت اي تي آر با توجه به اقدامات آمريکا بايد پيش بيني اين مسئله را ميکرد. رضايي کوچي ادامه داد: به طور حتم شرکت فرانسوي ـ ايتاليايي اي تي آر نبايد زير فشار سياسي آمريکاييها تسليم شود؛ حال آنکه رويکرد کنوني آنها نشان ميدهد که آنها هيچ ارادهاي از خود براي تحقق تعهداتشان ندارند. اين نماينده مردم در مجلس دهم گفت: از طرف ديگر ما بايد قرارداد خود را به گونهاي با اي تي آر منعقد ميکرديم که شرکت مذکور نتواند از عمل به تعهداتش فرار کند. وي با اعلام اينکه ايران قطعا از شرکت اي تي آر به مجامع بين المللي شکايت خواهد کرد افزود: اين شرکت يا بايد به تعهدات باقي مانده خود عمل کرده يا اينکه بايد به کشور خسارت پرداخت کند.