استفاده از تجهيزات داخلي در سرمايه‌گذاري‌ها

معاون اول رئيس‌جمهور گفت: رعايت ميزان استفاده از تجهيزات ساخت داخل در طرح‌هايي که با استفاده از تسهيلات مالي خارجي اجرا مي‌شوند، ضروري است. به گزارش خبرگزاري مهر، اسحاق جهانگيري در جلسه شوراي اقتصاد با اشاره به گزارش ارائه شده در خصوص عملکرد تسهيلات مالي خارجي از کشور چين، بر لزوم استفاده از تجهيزات ساخت داخل در طرح‌هايي که از طريق فاينانس اجرايي مي‌شود، تاکيد کرد. در اين جلسه همچنين گزارشي درخصوص عملکرد شوراي اقتصاد، تعداد جلسات برگزار شده و تعداد مصوبات توسط نماينده دبيرخانه شورا ارائه شد. در ادامه اين جلسه درخواست‌هاي برخي دستگاه‌هاي اجرايي مطرح شد و با برخي از اين درخواست‌ها موافقت صورت گرفت.


خصوصي‌سازي؛ راهي پول‌ساز براي دولت

يک اقتصاددان خصوصي‌سازي را در مقطع فعلي عامل آزادسازي بخشي از منابع دولتي دانست و آن را باعث ايجاد درآمد براي دولت و تامين رديف‌هاي بودجه‌اي ارزيابي کرد. حيدر مستخدمين حسيني در گفت‌وگو با ايسنااظهار کرد: در اين مقطع خاص اقتصاد، خصوصي‌سازي به خاطر کسب درآمد براي دولت است و به نظر نمي‌آيد که توجه ويژه‌ به خصوصي‌سازي در اين مقطع بر فعاليت‌هاي اقتصادي خيلي اثرگذار باشد. معاون وزير اسبق اقتصاد با بيان اين که بايد سهم بخش خصوصي در عرصه بانکداري و تصميم‌سازي عمليات بانکي مشخص شود، گفت: در جايي که بانک مرکزي حتي صدور ضمانت‌نامه‌ها را در چارچوب آيين‌نامه‌هاي موجود بر عهده دارد، نقش اين نهاد بيشتر از وزارت اقتصاد در خصوصي‌سازي بسيار پر رنگ است.


اصلاح اشکالات ماليات بر ارزش افزوده

رئيس سازمان امور مالياتي، گفت: اشکالاتي که در قانون آزمايشي ماليات بر ارزش افزوده بوده، شناسايي شده و حدود¬ ۴۰ بخش در اين قانون اصلاح خواهد شد.به نقل از صدا و سيما، سيدکامل تقوي نژاد اظهار داشت: با توجه به نامگذاري امسال با عنوان -حمايت از کالاي ايراني و براي تقويت بخش توليد، برنامه‌هاي مختلفي از جمله تقسيط بدهي‌هاي مالياتي توليد کننده‌ها، بخشودگي مالياتي توليد کننده‌ها، کاهش ضرايب مربوط به واحدهاي توليدي و افزايش ضرايب وارد کنندگان کالاهايي که به نوعي کالاهاي مشابه آن در داخل توليد مي‌شود، در سازمان مالياتي اجرا شده است.

فرصت يک‌ماهه بانک مرکزي براي

تدوين ضوابط پرداخت الکترونيک

هيات وزيران، بانک مرکزي را موظف کرد که چارچوب‌ها و ضوابط بانکي پرداخت خرد، کيف پول الکترونيک و پرداخت‌هاي مبتني بر انواع فناوري‌ها را ظرف يک ماه از ابلاغ اين مصوبه تدوين و ابلاغ کند. به گزارش تجارت، در جلسه هيات دولت با توجه به ضرورت تدوين مقررات لازم در حوزه پرداخت‌هاي الکترونيک، تدوين ضوابط پرداخت‌هاي الکترونيک از سوي بانک مرکزي مورد تاکيد قرار گرفته و براي اين امر فرصت يک‌ماهه از سوي هيات وزيران در نظر گرفته شده است. همچنين بانک‌ها و شرکت‌هاي ارايه دهنده خدمات پرداخت، موظف شدند دسترسي به خدمات بانکي براي شرکت‌هاي خدمات فناوري مالي (فنم‌ها) که داراي مجوز از صنف مربوط هستند را فراهم آورند و در مواردي که به تشخيص بانک مرکزي شرکت‌هاي ياد شده ضوابط مربوط را رعايت نکنند، فعاليت آن‌ها متوقف مي‌شود. به موجب تصميم دولت، دستگاه‌هاي اجرايي موظف شدند ساز وکارهاي لازم براي دريافت وجوه خرد دولتي از طريق شرکت‌هاي خدمات فناوري مالي را فراهم کنند و بانک مرکزي نيز موظف شد در حوزه خدمات پرداخت الکترونيک از منظر سياست‌گذاري و اعمال استانداردهاي بانکي پرداخت، نسبت به تنظيم آن‌ها اقدام کند و تحميل هرگونه روش‌هاي خاصي از کسب و کار توسط دستگاه‌هاي اجرايي در اين حوزه ممنوع است.

عدم حمايت اروپا از تحريم‌هاي جديد

کميسيونر اقتصادي اروپا گفت که اتحاديه اروپا با تصميم آمريکا مبني بر اعمال مجدد تحريم‌هاي نفتي و مالي عليه ايران مخالف است. به نقل از خبرگزاري رويترز، «پي‌ير موسکوويچي» کميسيونر اقتصادي اروپا، امروز -دوشنبه- گفت که اتحاديه اروپا با تصميم آمريکا مبني بر اعمال مجدد تحريم‌هاي نفتي و مالي عليه ايران مخالف است. وي، ساعاتي پس از اعمال مجدد تحريم‌هاي ايالات متحده عليه ايران، گفت: «اتحاديه اروپا اين تصميم را تاييد نمي‌کند».

حضور ۱۸ رئيس جمهور و نخست وزير

در رويداد تجاري چين

چين با گردهم آوردن هزاران شرکت خارجي و خريداران چيني در نمايشگاه بين المللي واردات، قصد دارد توانايي اقتصاد شماره دو دنيا را به نمايش بگذارد به گزارش خبرگزاري تسنيم ، چين که به خاطر زنجيره‌هاي پراکنده توليد و ظرفيت بالاي صادرات «کارگاه دنيا» ناميده مي‌شود، اميدوار است هفته آينده در نمايشگاه تجاري بزرگ شانگهاي چيزي جديد بسازد. نمايشگاه بين المللي واردات چين که از 5 تا 10 نوامبر برگزار مي‌گردد، تلاشي است توسط پکن براي مقابله با انتقاد‌هاي فزاينده از تجارت و داد و ستد‌هاي آن. چين سعي دارد با گردهم آوردن هزاران شرکت خارجي و خريداران چيني توانايي واردات اقتصاد شماره دو دنيا را نشان دهد. وقتي زي جينپينگ، رئيس جمهور چين در روز دوشنبه اين نمايشگاه را افتتاح مي‌کند تعداد کمي‌انتظار دارند وي سياست‌هاي جديد جسورانه را اعلام کند، مثل آنچه بسياري از دولت‌ها و تجارت‌هاي خارجي به دنبالش هستند. درعوض مردمي‌که در برنامه ريزي اين اجلاس شرکت داشته‌اند مي‌گويند که انتظار دارند شرکت‌هاي دولتي چين در نهايت سفارش انجام معاملات را بگيرند، حتي اگر با سهميه باشد. در اين صورت پس از اتمام اين نمايشگاه چين چيزي براي نشان دادن دارد.

تجارت ديدگاه کارشناسان در خصوص انضباط پولي و مالي را بررسي کرد

گروه اقتصاد کلان: روز گذشته و در جلسه شوراي معاونين وزارت امور اقتصادي و دارايي که با حضور رييس جمهور برگزار شد، فرهاد دژپسند وزير جديد اقتصاد در سخناني برنامه‌هاي خود را براي بهبود وضعيت اقتصادي کشور تشريح و اعلام کرد براي عبور از دوران فعلي اراده‌اي آهنين دارد. او سرفصل‌هاي کاري خود را بهبود فضاي کسب و کار، تسريع در سرمايه گذاري، حل مشکل بيکاري اصلاح نظام بانکي و کارآمدسازي گمرکات و امور ماليات عنوان نمود. البته حسن روحاني در همين جلسه و پيش از اظهارات دژپسند گفت: «به آقاي دژپسند گفتم اولين مسئوليت شما در وزارت اقتصاد، مسئوليت اصلاح نظام بانکداري است و شما کاري کنيد که اولا بانک‌ها از بنگاه‌داري خارج شوند. در حال حاضر تسهيلاتي که بانک‌ها مي‌دهند، اول به بنگاه‌هاي خودشان مي‌دهند. بانک بايد از بنگاه‌داري خارج شود تا بتواند عادلانه رفتار کند». در گزارش حاضر ابتدا گزيده اظهارات وزير اقتصاد و پس از ديدگاه کارشناسان در خصوص اهميت اصلاح نظام بانکي به نظر خوانندگان ارجمند مي‌رسد.

  • اراده آهنين وزير

وزير امور اقتصادي و دارايي گفت: برنامه‌هاي مشخصي در اين وزارتخانه براي عبور از شرايط کنوني کشور تدوين شده است و براي اجراي آن اراده آهنين داريم. به گزارش تجارت از وزارت امور اقتصادي و دارايي، فرهاد دژپسند در جلسه شوراي معاونان اين وزارتخانه که صبح دوشنبه با حضور رييس جمهوري برگزار شد، افزود: در اين وزارتخانه برنامه‌هاي مشخصي تدوين شده تا در زمينه اداره بهتر دولت، بهبود فضاي کسب و کار، سرعت بخشي به سرمايه گذاري و در نهايت رشد و حل معضل بيکاري و همچنين در زمينه کنترل و مديريت تورم عملکرد بهتري داشته باشيم. دژپسند گفت: اين برنامه ريزي‌ها در قالب امور گمرکات، کارآمدسازي امور مالياتي کشور، اصلاح نظام بانکي، استفاده از فرصت‌هاي سرمايه گذاري خارجي، مناطق آزاد و همچنين امور بيمه‌ها قابل تحقق خواهد بود. وزير امور اقتصادي و دارايي با بيان اينکه بازار سرمايه يکي از ابزارهاي مهم براي عبور از شرايط کنوني است، اظهار داشت: دولت، سرمايه‌هاي گرانقدر و انباشته شده‌اي در اختيار دارد که مي‌تواند با خصوصي سازي، زمينه استفاده بهتر از اين دارايي‌ها را به نفع مردم فراهم آورد.

  • هم افزايي براي عبور از شرايط دشوار

دژپسند شرايط کنوني را ويژه خواند و اراده، همدلي، همکاري، تعاون و پشتکار را از ملزومات مقابله با برنامه‌هاي سخت دشمن و خنثي کردن اين فشارها دانست. وي ادامه داد: در دوران پس از انقلاب، کمتر دوره‌اي از نظر حساسيت، مشابه اين دوره بوده است. وي با تاکيد بر اينکه با يک برنامه منسجم مي‌توان از اين شرايط ويژه عبور کرد، افزود: در کشورمان ابزار، موقعيت و امکانات عالي داريم که با استفاده از آنها مي‌توان از اين شرايط عبور کرد. دژپسند با بيان اينکه وزارت امور اقتصادي و دارايي به معناي واقعي کلمه، يک ابر وزارتخانه است، گفت: دامنه فعاليت‌هاي اين وزارتخانه به گونه‌اي است که مي‌تواند در حوزه‌هاي مختلف حضور يافته و شرايط را براي عبور از اين دوران فراهم کند. وزير امور اقتصادي و دارايي با يادآوري اينکه در شرايط کنوني، دشمن درصدد نااميد کردن و انقطاع مردم از حکومت است، افزود: در مقابل، ما نيز برنامه‌هاي اجرايي مشخص داريم.

  • حمايت از بانک مرکزي

اواخر مهرماه گذشته بود که اعضاي شوراي عالي هماهنگي اقتصادي ، پس از ارائه گزارش رئيس کل بانک مرکزي در مورد چالش‌هاي نظام بانکي، بر حمايت از اقدامات بانک مرکزي در زمينه اصلاح نظام بانکي تاکيد کردند. به نقل از پايگاه اطلاع‌رساني دولت، اعضاي شوراي عالي هماهنگي اقتصادي در جلسه‌اي به رياست حجت الاسلام و المسلمين حسن روحاني رئيس جمهور، پس از ارائه گزارش رئيس کل بانک مرکزي در مورد چالش‌هاي نظام بانکي، بر حمايت از اقدامات بانک مرکزي در زمينه اصلاح نظام بانکي تاکيد کردند. بانک مرکزي نيز موظف شد که پيشنهادات اجرايي براي اصلاح نظام بانکي را به جلسه سران ارائه کند.

  • تحول در نظام بانکي

پيش تر رئيس کميته پولي، مالي و بانکي کميسيون اقتصادي مجلس با اشاره به بحث اصلاح قانون نظام بانکي گفته بود : با اين قانون ساختار بانک مرکزي تغيير مي‌کند و بانک مرکزي کاملا متحول مي‌شود.

به گزارش خبرگزاري صدا و سيما، بحريني با حضور در برنامه شبکه خبر سيما گفت: از اولين روزي که طرح قانون بانکداري اسلامي‌بدون ربا در مجلس نهم اعلام وصول شد تا امروز که طرحي جامع در کميسيون اقتصادي داريم، بخش عمده از آن تصويب شده است. وي افزود: اين طرح، طرحي جامع است که قانون عملياتي بدون ربا و قانون پولي -بانکي سال بانکي را زير نظر دارد. اين قانون همچنين ساختار بانک مرکزي را نيز تغيير مي‌دهد و بانک مرکزي با مصوبه کميسيون اقتصادي کاملا متحول مي‌شود. بحريني افزود: در مجلس علاوه بر لايحه ناقص دولت سه طرح اعلام وصول شده داشتيم: ۱- طرح بانک مرکزي براي تحول بانک مرکزي ۲- طرح بانکداري جمهوري اسلامي‌که نظام بانکداري را بايد مديريت کند ۳- طرح تاسيس بانک توسعه جمهوري اسلامي‌ايران است که اکنون در صحن مجلس مطرح است. بانک توسعه اسلامي‌مکمل بانک مرکزي است. وقتي نظامات بانکي کشورها مطالعه مي‌شود بانک توسعه قوي وصل به بانک مرکزي مطرح است. وي گفت: در کشور ما وزرات اقتصاد تخصص ماليات، خزانه و گمرک را به عهده دارد و مديريت بانک به عهده وزارت اقتصاد نيست. اگر مجلس نيز در اصلاح ساختار نظام بانکي نظارت نداشته باشد ذينفعان نيز همچنان نگران خواهند بود. وظيفه بانک مرکزي پايش مقررات نظام بانکي است که به دليل انجام ندادن وظايف است که مجلس ورود کرده است. وي اظهار داشت: در ايران صحن علني نسبت به تک تک کلمات نيز نظر مي‌دهد و بايد به صورت جامع همه موارد در نظر گرفته شود. ما درباره نهادها بايد از تجربه کشورهاي ديگر استفاده کنيم. در اين طرح براي بانک ساختار بندي مشخص شده و با بانکداري جهاني منطبق است. در وضع مطلوب بايد تجربه موفق دنيا را بگيريم و با فرهنگ و الزامات ديني و فقهي و شرايط کشور حتي به لحاظ ظرفيت کشور بومي‌سازي کنيم که در اين طرح همه موارد و تجربه بانکداري دنيا ديده شده است.

  • ابرپروژه اصلاح نظام بانکي

عيوضلو مدير ابرپروژه اصلاح نظام بانکي ديگر مهمان برنامه گفت: وزارت اقتصاد ۸ ابرپروژه را دنبال مي‌کرد که يکي از آن ابرپروژه اصلاح نظام بانکي است. که در پيرو ان عمليات بانک مرکزي و سازماندهي بانکها و آي تي مطرح شد که بر اساس وضعيت مطلوب و استراتژي فرايند تصويب شود. وي افزود: در قانون نويسي همه موارد بايد ديده شود و برنامه نويسي جامع باشد که همه جوانب در نظر گرفته و ديده شود. در دنيا در تصويب قوانين ريز قوانين نوشته مي‌شود اما در کشور ما شوراها و هيئت‌ها خود مشکل هستند که بيشتر به پسرفت مي‌رسيم تا پيشرفت. عيوضلو در ادامه افزود: تا زيرساخت نباشد و دستورالعمل و روند مشخص نباشد و به جمع بندي کامل و جامع نرسيم، به پيشرفت و نتيجه نخواهيم رسيد.وي افزود: شوراي فقهي بايد نگاه کلان داشته باشد و نبايد نگاه صرفا فقهي باشد. در مجلس قوانين تصويب مي‌شود اما همزمان بايد ايين نامه‌ها باشد که بخش

  • وزير اقتصاد اصلاح نظام بانکي را در دستور کار قرار دهد

در اظهار نظري ديگر يک عضو کميسيون شوراها و امور داخلي کشورگفت‌: وزير اقتصاد اگر بتواند نظام بانکي را اصلاح کند، بزرگترين خدمت را به مردم کرده است. ابوالفضل ابوترابي در گفت‌وگو با ايسنا با اشاره به اين که وزرا بايد چه مسائلي را در اولويت کاري خود قرار دهند، اظهار کرد: با توجه به مشکلات اقتصادي که امروز داريم وزير اقتصاد بايد اولويت اول خود را اصلاح نظام بانکي قرار دهد، چرا که نظام بانکي به يک معضل وحشتناک تبديل شده است. وزير اقتصاد بايد تمام کارهاي خود را کنار بگذارد و اصلاح نظام بانکي را ارجح قرار دهد چرا که 40 سال است که اين کار بايد انجام شود اما نشده است. وي در ادامه بيان‌ کرد: اگر وزير اقتصاد اين کار را انجام دهد بزرگترين خدمت را به مردم کرده است.

  • جمع بندي

به اين ترتيب و با توصيه اکيد رييس جمهور و نمايندگان مجلس به نظر مي‌رسد اصلاح نظام بانکي يک ضرورت حياتي و لازم الاجرا است تا با تمسک به آن بسياري از بي انضباطي‌هاي پولي و مالي سامان داده شود و شرايط براي ايجاد بهبود در حوزه‌هاي گوناگون اقتصادي از جمله معيشت خانوارها، فضاي کسب و کار، رونق توليد و ... فراهم شود.


همزمان با دور جديد تحريم‌ها اتفاق افتاد

تهران- ايرنا- شاخص بورس روز گذشته(دوشنبه) با رشد يک هزار و 241 پله‌اي به جايگاه 184 هزار و 159 واحدي صعود کرد.

به گزارش ايرنا، در معاملات ديروز 2 ميليارد و 357 ميليون سهم، حق تقدم و اوراق بهادار به ارزش هفت هزار و 946 ميليارد ريال در 132 هزار و 712 نوبت دادوستد شد. بررسي شاخص‌هاي اصلي بازار سرمايه نشان مي‌دهد شاخص قيمت (وزني - ارزشي) که در آن ارزش سهام شرکت‌هاي بزرگ اثر بيشتري بر شاخص مي‌گذارد، 361 واحد رشد کرد و شاخص کل (هم وزن) که در آن ارزش و وزن همه شرکت‌هاي بزرگ و کوچک در محاسبه شاخص کل، يکسان در نظر گرفته مي‌شود، 349 واحد افزايش يافت.

شاخص قيمت (هم وزن) نيز 246 واحد بالا رفت؛ اين شاخص بيانگر سطح عمومي‌قيمت سهام شرکت‌هاي پذيرفته شده در بورس است. شاخص آزاد شناور يک هزار و 554 واحد رشد کرد؛ اين شاخص بخشي از سهام قابل معامله شرکت‌ها در بورس را نشان مي‌دهد.

شاخص بازار اول (مربوط به شرکت‌هاي بهتر از نظر سرمايه، سودآوري و درصد سهام آزاد شناور) 872 واحد افزايش يافت و شاخص بازار دوم بورس نيز 2 هزار و 674 واحد صعود کرد.

در معاملات امروز نمادهاي وبملت (بانک ملت)، کگل(صنعتي و معدني گل گهر)، وبصادر (بانک صادرات)، شتران (پالايش نفت تهران)، تاپيکو (سرمايه گذاري نفت و گاز تامين)، خساپا (سايپا) و دعبيد (داروسازي دکتر عبيدي) بيشترين تاثير مثبت را بر شاخص داشتند، در مقابل، شبهرن (نفت بهران) و فارس(هلدينگ خليج فارس)، بيشترين فشار منفي را وارد کرده و مانع رشد بيشتر شاخص شدند.

  • صنايع جذاب بورسي

گروه بانک در معاملات ديروز بورس صدرنشين شد؛ در اين گروه 717 ميليون سهم به ارزش يک هزار و 287 ميليارد ريال دادوستد شد.

گروه شيميايي به ارزش 536 ميليارد ريال و فلزات اساسي به ارزش 503 ميليارد ريال جايگاه‌هاي بعدي را به خود اختصاص دادند. همچنين گروه خودرو با دادوستدي به ارزش 472 ميليارد ريال در رده چهارم معاملات امروز قرار گرفت.

گروه فرآورده‌هاي نفتي نيز با معاملاتي به ارزش 372 ميليارد ريال، رده پنجم را از آن خود کرد.

  • رشد فرابورس

شاخص فرابورس (آيفکس) در معاملات ديروز 26 واحد رشد کرد و در جايگاه 2 هزار و 11 واحدي قرار گرفت. در بازار فرابورس، بيش از 694 ميليون سهم و اوراق بهادار به ارزش بيش از سه هزار و 580 ميليارد ريال دادوستد شد. در معاملات ديروز نمادهاي زاگرس (پتروشيمي‌زاگرس)، ميدکو (هلدينگ معدني خاورميانه)، ذوب (ذوب آهن)، سمگا (سرمايه گذاري ميراث فرهنگي)، دماوند (توليد نيروي برق دماوند) و ارفع (آهن و فولاد ارفع) بيشترين تاثير مثبت را بر شاخص داشته و آن را بالا بردند.

سرمقاله

کورش شرفشاهي

k.sharafshahi@gmail.com

روزنامه نگار

رييس جمهور با وزير اقتصاد و مديران ارشد اين وزارتخانه جلسه گذاشت و مطالبي را مطرح کرد که مي‌تواند چراغ راه آينده اقتصاد کشور باشد. اما سوال اينجاست که اين انتقادها تا چه اندازه درست بوده، چرا تاکنون مطرح نشده، چرا اين معضلات حل نشد و چه تضميني وجود دارد که وزير جديد با زيرمجموعه‌اش براي اجراي اين اشکالات تلاش کنند. مهمتر از همه اينکه اگر اين وزير و تيمش هم مانند وزراي قبلي انتقادها و دستورات رييس دولت را ناديده گرفت.با آنها چگونه برخورد خواهد شد. رييس جمهور مشکلات عمده را ناشي از عملکرد بانکها دانست و از نقدينگي سرگرداني که دايم در حال رشد است، ابراز تاسف کرد.روحاني از نقدينگي کلاني که در دست موسسات مالي و اعتباري است ابراز نگراني کرد. رييس دولت دوازدهم از وضعيت بازار ارز نيز انتقاد کرد و نحوه تخصيص ارز دولتي را زير سوال برد. اصلاح نظام بانکي نيز يکي ديگر از مهمترين مواردي بود که روحاني بر آن تاکيد کرد. موارد بسياري در اين نشست مطرح شد که نشان مي‌داد آقاي رييس دردها را مي‌شناسد و مي‌داند که گلوگاهها چه بلايي به روز اقتصاد کشور آورده است. اما چه اتفاقي افتاده که در اين مدت نسخه‌اي براي آن پيچيده نشده و هنوز مانند استخوان لاي زخم باقي مانده است. اگر اين اظهارات روحاني درست است، چرا تاکنون بر رفع آنها اقدامي‌نشده است؟ آيا نظام بانکي بدين اندازه اشکال دارد که توانسته چالش اقتصاد ايران را رقم بزند؟ اگر اين اظهارات روحاني درست باشد، نشان مي‌دهد که وزراي قبلي مسير اشتباهي را رفته‌اند و بايد تاوان ناداني و ناکارآمدي خود را بدهند. بدتر اينکه نگران هستيم که مبادا آقايان مي‌دانسته‌اند و از سر تعمد مسير اشتباه را طي کرده‌اند تا کشور را به چالش بکشانند. اما با روي کارآمدن دژپسند و سخنان روحاني در بين مسوولان ارشد وزارت اقتصاد، ديگر بهانه‌اي براي هيچ کس باقي نمي‌ماند و بايد منتظر بمانيم و عملکرد دژپسند و تيمش را زير ذره بين داشته باشيم و اميدوار باشيم که مسير اشتباه را نروند.

یادداشت
مرضيه باريکاني

سرپرست دفتر ارزيابي‌ حمل و نقل وزارت راه و شهرسازي

در حاليکه رسالت حمل و نقل همگاني جابه جايي مردم در کم‌ترين زمان ممکن با آسان‌ترين روش ممکن است؛ استفاده از خودروشخصي يکي از آسان‌ترين روش‌هاي ممکن براي جابه جايي شهروندان در محدوده درون شهري و برون شهري ما مي‌باشد. براستي علت چيست؟!تعداد زياد تلفات ناشي از حوادث رانندگي، بيماري‌هاي قلبي و عروقي ناشي از آلودگي هوا، مشکلات جسماني ناشي از عدم تحرک، عدم ارتباط مردم در عرصه‌هاي اجتماعي شهر و شکل گيري محلات شهري بي روح و بي هويت، تخريب محيط زيست و ... تماما برگرفته از سياست‌هاي خودرومحورانه مي‌باشد. اين در حالي ايست که همواره شهروندان را به استفاده از حمل و نقل همگاني سوق مي‌دهيم و نبود فرهنگ حمل و نقل همگاني را بعنوان يکي از علت‌هاي بارز مطرح مي‌نماييم. اما بايد گفت رفتار مردم برگرفته از سياست‌هاي مديران، تصميم سازان و تصميم گيران است هر جا درست تصميم گرفته‌ايم شهروندان عملکرد مطلوب و مثبتي را از خود بروز داده‌اند و چنانچه درست تصميم نگرفته‌ايم شاهد پيامد و تبعات منفي ناشي از کنش اجتماعي بوده ايم. توسعه مترو در شهر تهران و استقبال مردم از اين نوع، شيوه حمل و نقلي نشان از يک تصميم گيري درست و اصولي و به تبع آن کاهش استفاده از خودرو شخصي است اما يک سوال ايا اين امر (توسعه حمل و نقل همگاني) را بعنوان يک راهبرد تاکنون دنبال نموده ايم؟! طي ساليان گذشته اقدامات زيادي در راستاي حل مشکل تردد در معابر درون شهري و برون شهري صورت پذيرفت نظير آن را مي‌توان در ساخت بزرگراه‌ها، کمربندي‌ها، پل‌ها، تقاطع، تونل‌ها ديد اما تا امروز نتيجه‌اي جز رشد و گسترش دامنه ترافيک در محدوده شهري، حومه‌اي و بين شهري نداشته است. مي‌توان گفت با ساخت راه و معبر جديد در شهر در واقع تقاضاي جديد براي خودرو ايجاده کرده و در نهايت بر ايجاد ازدحام و ترافيک کمک کرده ايم، اين در حاليست که اين اقدامات منجر به کمرنگ شدن اثر اقدامات صحيح اخير همچون مترو، اتوبوس‌هاي تندرو و صرف بودجه‌هاي کلان براي توسعه راه به جاي توسعه حمل و نقل همگاني مي‌گردد. در واقع نوع نگاه و برنامه‌ريزي در خصوص تردد و جابه جايي در شهر طي ساليان گذشته صرفا برتري خودرو بر انسان را نشان مي‌دهد بر همين اساس وجود تعداد زيادي پل عابر پياده و زير گذر در معابر شهري نيز تاييدي ديگر بر اين مدعاست. خوشبختانه هم اکنون اقدامات مثبتي در اين راستا در حال انجام است، وزارت راه و شهرسازي بعنوان يکي از وزارتخانه‌هاي پيشرو در امر توسعه حمل و نقل همگاني اقداماتي همچون توسعه کمي‌و کيفي قطار حومه‌اي بين شهرهاي مادر به شهرهاي اقماري در زمينه زيرساخت و بهره برداري، اتصال ايستگاه‌هاي راه آهن (خطوط حومه اي) به ايستگاه‌هاي مترو، مکان يابي ايستگاه‌هاي راه آهن در داخل شهر با وجود پيچيدگي‌هاي خاص از منظر شهرسازي و مهندسي حمل و نقل (در ساليان پيش ساخت ايستگاه راه آهن در داخل شهر اولويت محسوب نمي‌گرديد) و ايجاد يکپارچگي با ساير شيوه‌هاي حمل و نقلي درون شهري،برنامه‌ريزي لازم براي ارتباط کاربري زمين و حمل و نقل همگاني و به نوعي توسعه مبتني بر حمل و نقل همگاني (TOD) و همچنين در اين راستا تصويب سند و چارچوب راهنماي توسعه مبتني بر حمل و نقل همگاني در شورايعالي شهرسازي و معماري، تهيه/ بازنگري طرح‌هاي جامع شهري با توجه ويژه به حمل و نقل همگاني و برنامه‌هاي ديگر را در اولويت‌هاي خود قرار داده است. يکي از متمايز‌ترين اقدامات اين وزارتخانه تهيه و ابلاغ استراتژي‌هاي بخش حمل و نقل کشور مي‌باشد که در اين خصوص خط مشي تمامي‌اقدامات با هدف توسعه حمل و نقل همگاني است. در کلام پاياني مي‌توان افزود تا زمانيکه استفاده از خودرو شخصي براي مردم سهل و ارزان باشد نمي‌توان انتظار تغيير رويه داشت.