رئیس جمهوری با بیان اینکه وزارتخانه های ارشاد، خارجه، راه و سایر وزرای اقتصادی نیز در کرونا شریک و سهیم بودند، اظهار کرد: امروز که سازمان برنامه و بودجه و بانکها به صحنه آمدهاند و پرداخت تسهیلات برای کسب و کارهایی که با مشکل مواجه شدند آغاز شده است به مسئولان مربوطه تاکید میکنم که کاری کنید در ماه خرداد به همه مشاغل تسهیلات لازم پرداخت شود.

به گزارش ایسنا، حسن روحانی در جلسه هیئت وزیران شیوع بیماری ویروس کرونا را آزمونی الهی عنوان کرد و گفت: احساس میکنم علت اینکه در حادثه ویروس کرونا جایگاه ملت ایران با تمام ملتهای جهان متفاوت است و ما در همه جا شاهد کمکهای مردم به یکدیگر هستیم و کار کادر درمانی ما نیز ممتاز است و در هیچ جا فداکاری و ایثاری که در ایران است یافت نمیشود، ریشه در فرهنگ دینی ما دارد.

وی افزود: ما در روزهای سخت تاریخی امروز قرار داریم اما مردم ما با شهامت، متانت و آرامش زندگی میکنند؛ این آرامش مردم بسیار مهم است و اینکه جلوی فروشگاهها صف نمیایستند و اینکه مردم از یکدیگر دستگیری میکنند از همان ریشهای است که به امیرالمؤمنین (ع) و خاندان ایشان باز میگردد.

رئیس جمهوری با تشکر از مردم به دلیل مراعات دستورالعملهای بهداشتی به برگزاری مراسم احیای شب قدر با رعایت پروتکلهای اعلامی اشاره و اظهار کرد: دیشب برای ساعاتی مساجد ما برای مراسم احیا باز شد؛ از قبل نگرانی های درباره بازگشایی مساجد وجود داشت اما دیشب دیدیم که مراسمی ویژه برگزار شد و دلها دیشب از هر شب ۱۹ رمضان دیگری سوخته تر بود و مردم از شب قدر دیگری متاثر بودند. مردم در جاهایی که رفتند همه اصول را رعایت کردند و تمدن ایران و سرمایه اجتماعی را نشان دادند؛ در کجای دنیا است که مردم بدون قوه قهریه، با توصیه کارشناسان و وزارت بهداشت به دستورالعملها عمل کنند و هم عبادت خدا را بجای آوردند و هم اصول بهداشتی را رعایت کنند؟

روحانی با اشاره به ویژه برنامه های رسانه ملی به مناسبت شبهای قدر خاطر نشان کرد: چقدر خوب که صدا و سیمای ما با دوربینهای خود حال معنوی را به مردم منتقل کردند؛ دیشب مردم در اماکن زیارتی نبودند اما دلهایشان در این اماکن بود و این جای تشکر دارد. به نظر من اینها در تاریخ ماندگار میشوند.

رییس جمهور بر روشن شدن علت سانحه کنارک و بیان آن برای مردم بعد از مشخص شدن تمام زوایای آن تاکید کرد.

وی با اشاره به وقوع حادثه برای شناور کنارک و به شهادت رسیدن تعدادی از کارکنان نیروی دریایی ارتش با گرامیداشت یاد شهدای نیروی دریایی ارتش، گفت: برای ما بسیار جای تأثر و تأسف بود که جوانان غیور دریایی خود را در یک حادثهای دلخراش از دست دادیم؛ برای ما شنیدن و تحمل این خبر بسیار سخت بود. به صراحت و با تواضع به خانواده شهدا میگویم که همه هیات دولت را سهیم در عمل خود و شریک در این مصیبت بدانند.

رئیس جمهوری با تاکید بر اینکه دلایل این موضوع بعدها بررسی و روشن میشود و زمانی که همه زوایا روشن شد، باید برای مردم بیان شود، خاطر نشان کرد: کارکنان نیروی دریایی ارتش نه برای تفریح که برای تامین امنیت به دریا رفتند و رزمایش داشتند؛ آنها برای توانمندتر شدن قدرت جمهوری اسلامی ایران خالصانه به صحنه رفتند و مظلومانه به شهادت رسیدند؛ بسیار مهم است که در ماه رمضان روی آبهای نواحی برای امنیت مردم فداکارانه حضور داشته باشند.

روحانی گفت: رزم و شهادت در آب جایگاه ویژهای در روایات ما دارد و اجر آن ده برابر رزم در زمین است؛ ما باید در کنار این خانواده های عزیز باشیم. امیدواریم اینگونه حوادث در تمرینات نظامی و آزمایشهای ما به حداقل کاهش یابد و بتوانیم نظم دقیق نری را در اینگونه موارد مورد مراعات قرار دهیم.

وی با اشاره به شرایط امروز کشور و تحولات بازار، اظهار کرد: در این ایام که کشور با ویروس بیکاری کرونا مواجه است، کار بزرگی انجام شده و همه اعم از مردم، نیروهای مسلح، بخش اقتصاد، نهادهای عمومی غیر دولتی و رسانهها در میدان حضور داشتند، اما بار بسیار سنگینی بعنوان وظیفه بر دوش دولت بود؛ خداوند ما را لایق این آزمایش سخت و سنگین قرار داد؛ هر کسی و هر دولتی و هر جمعی مورد آزمایش های سنگینی قرار نمیگیرد.

رئیس جمهوری ادامه داد: ملت و دولت ایران امروز در یک آزمایش سخت و بی نظیر قرار گرفتند؛ درست است در این بیماری ملت های دیگری هم هستند، اما هیچ ملتی نیست که دو سال زیر تحریم های سخت باشد و در این شرایط با ویروس کرونا مواجه شود. ما دو سال است که در برابر بدترین حکومت قرار گرفته ایم: به یاد ندارم که کاخ سفیدی به این صورت در آمریکا ظاهر شده باشد که تا این حد ضد بشر و بیرحم و ناتوان باشد.

روحانی با بیان اینکه وقتی به وزیر خارجه این رژیم (آمریکا) نگاه میکنیم، گویا در عمرش الفبای سیاست را نخوانده است، تصریح کرد: بدترین و شرورترین حکومت در آمریکا سر کار است؛ کدام حکومت را سراغ دارید که در یک کشور خارجی یک فرمانده عالی رتبه نظامی ما را ترور کند؛ آمریکا همیشه تروریست بوده و همیشه علیه ملت های مظلوم کار کردهاست اما تا این حد بی سابقه است که در زمان بیماری کرونا و ویروس عالم گیر حتی برای ورود دارو باز هم مشکلات ایجاد میکند.

وی با تاکید بر اینکه بجز یکی دو همسایه، سایر همسایه های جمهوری اسلامی ایران کشورهای خوبی هستند، افزود: اطراف ما و مرتجعین جنوب ما نیز واقعا بی نظیر هستند؛ ما نه پدری آنچنان در تاریخ دیدیم و نه پسری آنچنان دیدیم که امروز میبینیم.

روحانی با اشاره تلویحی به برکناری رضا رحمانی وزیر پیشین صنعت، معدن و تجارت گفت: باید تشکر کنم از همه کسانی که تا دو روز پیش در این وزارتخانه (وزارتخانه صنعت معدن و تجات) کار میکردند و همه کسانی که از دو روز پیش کار خود را آغاز کردند. امروز ۴ وزارتخانه در یک وزارتخانه جمع شده است؛ اداره این وزارتخانه بسیار سخت و سنگین است و ما از تمام کسانی که در گذشته تلاش کردند، تشکر میکنیم.

روحانی با تاکید بر لزوم فراهم شدن شرایط برای فروش سهام عدالت به سهلترین وجه ممکن، به مصوبه روز سه شنبه شورایعالی بورس اشاره کرد و گفت: خوشحال شدم که شورایعالی بورس دیروز تصویب کرد که بانکها میتوانند در این زمینه به کمک بیایند؛ هر کسی که خواست سهام خود را بفروشد، میتواند به بانک مورد علاقه خود وکالت دهد و آن بانک در روز مقرر در بورس سهام فرد را میفروشد و پول آن را به صاحب سهام باز میگرداند

سخنگوی ارتش با تاکید بر عدم توجه مردم و رسانهها به شایعات و موجسواری رسانههای بیگانه و غیررسمی گفت: تمام ابعاد حادثه شناور کنارک در دست بررسی است. به گزارش ایلنا، امیر سرتیپ تقیخانی با اشاره به هدف یا اهداف ایجاد شایعات رسانههای بیگانه یا معاند درباره حادثه شناور کنارک، اظهار داشت: این شایعات «بیربط و ابتدایی» هستند و از پایه نباید به آنها توجه کرد. اینها سعی دارند به هر طریق ممکن، در میان مجموعه نیروهای مسلح اعم از سپاه و ارتش و وزارت دفاع، اختلاف ایجاد کنند که باید مراقبت کنیم و هوشیار باشیم. سخنگوی ارتش درباره یکی از این شایعات مبنی بر هدف قراردادن ناو «کنارک» توسط قایقهای سپاه پاسداران، گفت: این صحبت یا صحبتهایی از این دست، کاملاً بیربط هستند. اساساً رسانههای ما نباید به این شایعاتِ پرداختی که از سوی معاندین طراحی و سیاستگذاری میشود و رسانههای معاند و بیگانه به آن دامن میزنند. تقیخانی تاکید کرد: ما اینقدر باید از کنار این شایعات عادی عبور کنیم که آن کسانی که این شایعات و ادعاها را مطرح میکنند، گمان نکنند که این ادعاها اثر گذاشته و نتیجه گرفتهاند. اساساً بعضی از این حرفها آنقدر ابتدایی است که اصلاً نباید به آنها توجه کرد. وی با بیان اینکه ابراز چنین اظهارات و شایعاتی از سوی رسانههای معاند، کاملاً طبیعی است گفت: این رسانهها در جایی بهدنبال تضعیف ارتش، در جایی بهدنبال تضعیف سپاه و در جایی دیگر در پی تضعیف وزارت دفاع هستند. امیر تقیخانی با اشاره به حماسه آفرینیهای نیروی دریایی ارتش از ابتدای انقلاب اسلامی تا کنون گفت: در طول سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی، از مجموعه نیروهای دریایی راهبردی خود، برکات و نتایج بسیار مطلوب و زیبایی برای امنیت کشورمان و حفظ مرزهای دریایی و حفظ حریم جمهوری اسلامی ایران به دست آوردهایم. امیر تقیخانی با اشاره به دشواری و سختیهای رزمایشهای برگزارشده توسط نیروی دریایی ارتش گفت: در رزمایشهایی که نیروی دریایی انجام میدهد، شرایط منطبق با صحنههای واقعی نبرد ایجاد میشود و طبیعی است در رزمایشها و کارهای بزرگی که صورت میگیرد، مخاطراتی هم وجود دارد و ممکن است اتفاقات ناگواری هم رخ بدهد.

زندگی دارا و ندار تحت تأثیر تورم پیدر پی

یک نماینده سابق مجلس گفت: مسائل اقتصادی همه گیر است، چه دارا و چه ندار مخصوصاً بیکاران و اقشار پایین با تورمهای پیدرپی زندگیشان تحت تأثیر قرار گرفته است. ایرج ندیمی در گفتوگو با ایسنا افزود: باید قبول کنیم شرایط تحریمی اقتصادی باعث شده مردم از جهت تأمین معیشت با مشکل روبهرو شوند. افراد زیادی از سن کارشان گذشته و برای جذب در ادارات به عنوان نیروی استخدامی فرصتی ندارند. در رابطه با دیگر موضوعات معیشتی مثل اداره خانوار و ازدواج هم کل جامعه با مشکل روبهرو است. این فعال سیاسی گفت: در تعاملات اقتصادی و صنعتی به تعامل با بیرون احتیاج داریم.

صنعت نفت ما از لحاظ صادرات و واردات نیاز به توجه ویژهتری دارد. معدن موضوع دیگری است که باید با اخذ تصمیمات لازم از خام فروشی عبور کند. چالشهایی فراروی بازرگانی کشور هم مثل قاچاق وجود دارد. از سوی دیگر بازار و سبد اقتصادی مردم با تغییراتی رو به رو شده که باید آنها را در سیاستهای کلی و برنامهریزیها در نظر داشت. نمایندگان مجلس یازدهم باید اهداف کلی داشته باشند و در این راستا همه قوانین گذشته را مرور کنند تا برای تصویب همان قوانین وقت نگذارند.

مشتاقان زیاد ریاست، اتفاقات عجیب مجلس یازدهم

منتخب رشت در یازدهمین دوره مجلس گفت: متأسفانه در این دوره، شاهد اتفاقات عجیبی هستیم یعنی مشتاقان ریاست خیلی زیاد شدهاند؛ در این چند ساله من مجلس را به این شکل ندیده بودم. جبار کوچکینژاد در گفتوگو با ایلنا افزود: منتخبان مجلس یازدهم شناخت درستی از مطالبات مردم دارند که بیشترین مطالبه مردم در حوزه اقتصادی است و از آنجایی که حوزه اقتصاد، حوزه وسیعی است، اشتغال، تولید، رشد اقتصادی، ارزش پول ملی در داخل حوزه اقتصاد است. قطعاً منتخبان برای اینکه بتوانند پاسخ مطالبات مردم را بدهند باید از این زاویه وارد مجلس شوند و در جهت مشکلات اقتصادی مردم گام بردارند. وی افزود: یکی دیگر از مطالبات اساسی مردم، عدالت و مبارزه با فساد و پرداختها است.

طبق قانون برنامه و بودجه تفاوت حقوق شاغلان و بازنشستگان باید ۱۵ درصد باشد، اما در حال حاضر فاصله به درصد بالایی رسیده و این فاصله مشکلات بسیاری را به وجود آورده است؛ بر همین اساس بازنشستگان از مجلس یازدهم توقع دارند که به این موضوع و فساد و رانت و حقوقهای نجومی ورود کند و همه دریافتیها در سایت تحت کنترل دیوان محاسبات قرار گیرد.

گروه اقتصادی – کورش شرفشاهی: تحریمها و تهدیدهای آمریکا بیانگر دشمنی دیرینه با تمام توان است و با کمال تأسف دیگر کشورها نیز که میبایست مستقل باشند، دنباله رو آمریکا بوده و ابزار دست آمریکا شدهاند. بی شک آنچه کشورمان را آسیب پذیر میکند، وابستگی به اقتصاد تک محصولی نفتی است. در همین رابطه راهبردها و سیاستگذاری های مقام معظم رهبری در مسیر کاهش وابستگی اقتصاد به نفت بوده است. اگرچه اعداد روی کاغذ بیانگر کاهش وابستگی اقتصاد به نفت و اتکا به مالیات و دیگر بخشها از جمله صادرات غیر نفتی و رونق معادن است، اما وابستگی به نفت همچنان احساس میشود. اما نکته مهمتر این است که اگر قرار بر جایگزین کردن دیگر محصولات کشور با نفت است، میبایست بازارهای جهانی را برای آن محصولات تعریف کنیم. اگر بنا باشد تولیدات کشاورزی و صنعتی افزایش یابد، اما بازاریابی جهانی صورت نگیرد، بی شک این تولیدات وبال اقتصاد خواهد شد و سرمایه گذارانی که تن به تولید دادهاند، به دلیل نداشتن بازار فروش، با انبوهی از تولیدات رو به رو خواهند شد که روی دستشان مانده است.

بازدارندگی تحریمها

البته یکی از جدیترین عواملی که مانع دست یابی محصولات ایران به بازارهای جهانی شد، تحریمهای آمریکا بود. بی شک اگر برجام با پیمان شکنی رو به رو نمیشد و روال حضور تیمهای اقتصادی از سراسر جهان به کشورمان ادامه داشت، امروز نه تنها قیمت بسیاری از کالاها بدین اندازه گران نبود، بلکه بدین اندازه شاهد کاهش ارزش پول ملی نبودیم. البته اگر تحریم به آمریکا محدود میشد، زیاد مشکل نداشتیم اما فشار ترامپ بر دیگر کشورها، باعث شد تا در هر نوع تجارت با هر کشوری به مشکل دچار شویم. هنگامی که ترامپ یک بانک یا شرکت بزرگ را تحریم میکرد، دیگر کشورها جرات معامله با جمهوری اسلامی را از دست دادند و دیدیم که بسیاری از شرکتهای خارجی ناچار شدند از کشورمان بروند. وضعیت به نوعی بود که حتی در صادرات فرش و پسته با مشکل رو به رو شدیم.

از دست دادن بازارهای همسایه

اسف بارتر اینکه بازارهای همسایه را نیز از دست دادیم. بی شک خرید کالای ایرانی برای افغانستان، عراق، ترکیه، قطر، ترکمنستان، جمهوری آذربایجان، ارمنستان و... بسیار مناسبتر است زیرا آن کشورها ناچار نمیشوند هزینههای حمل و نقل و بسیاری هزینههای دیگر را در مقایسه با کالای دیگر کشورها بپردازند مهمتر اینکه کالای ایرانی سریعتر به دستشان میرسد و همین نکته مهمی است. اما دیدیم که کشورهای دیگر آمدند و تمامی بازارهای کشورهای همسایه ایران را مال خود کردند.

ضعف دیپلماسی اقتصادی

بی شک برای به دست آوردن بازارهای جهانی به دیپلماسی اقتصادی نیاز داریم به همین دلیل وزارت خارجه در هر سفارتخانهای رایزن اقتصادی تعریف کرد که مسوولیت آنها رفع مشکلات تجاری و به دست آوردن راهکارهایی برای دور زدن تحریمها بود اما با کمال تأسف هرگز این مهم انجام نشد. اگر چه این رایزنها بکار گرفته شدند، اما تنها به عدهای حقوق بگیر در سفارتخانهها تبدیل شدند و هرگز مورد بازخواست قرار نگرفتند. این ناتوانی بارها از سوی نمایندگان مجلس مورد انتقاد قرار گرفت و حتی وزیر خارجه به مجلس فراخوانده شد که پاسخها نتیجهای در بر نداشت.

کاهش بازارهای صادراتی

در این رابطه مرکز پژوهشهای مجلس در گزارشی، تصویری از وضعیت صادرات کالاهای غیرنفتی در کشور طی ۱۷ سال گذشته ارائه کرد که نشان داده شد صادرات کالاهای غیرنفتی در ۱۷ سال گذشته با رشد سالیانه متوسط ۱۶.۲ درصدی از ۴.۲ میلیارد دلار به ۴۶.۸ میلیارد دلار رسیده که بیشترین سهم آن مربوط به گروه محصولات معدنی، محصولات صنایع شیمیایی و مواد پلاستیکی است. همچنین نشان داده شد که محصولات معدنی که ۱۵۲ کد کالایی را از میان ۳۸۲۶ کد کالایی صادراتی در سال ۱۳۹۶ شامل میشوند، کمی بیش از ۴۰ درصد درآمد صادراتی را به خود اختصاص دادهاند.

بخش عمده صادرات در گرو نفت

با وجود تلاش دولتها برای افزایش صدور کالاهای صنعتی به بازارهای جهانی، آمارهای ارائه شده در خصوص تجارت خارجی ایران نشان دهنده آن است که هنوز بخش عمدهای از صادرات غیرنفتی ایران تحت تأثیر نفت قرار دارد و میعانات گازی و محصولات پتروشیمی در صدر فهرست کالاهای غیرنفتی ایران قرار دارند. کالاهای معروف ایران در بازارهای جهانی نیز سالهاست که تغییری نکرده و همچنان پسته، زعفران و فرش ایرانی معروفترین کالاهای صادراتی کشور تلقی میشوند. با این حال بسیاری از کارشناسان معتقدند ایران پتانسیل صادرات کالاهای غیرنفتی فراوانی را در خود دارد و با سرمایه گذاری و توجه میتوان برندهای فراوانی را برای کشور در بازارهای جهانی ساخت.

ساختار صادراتی یک کشور با گذر از مراحل توسعه یافتگی به تدریج متنوعتر میشود و طی زمان در برخی از بخشهای اقتصادی تمرکز بیشتر و تنوع کمتری خواهد یافت. بر این اساس متنوع ساختن ساختار تولید یک کشور برای تنوع بخشی صادرات و سپس رسیدن به مرحله تخصص صادراتی امری ضروری است. روند تغییرات بازار هدف نیز حاکی از آن است که به لحاظ تعداد کشورهایی که کالا از ایران وارد کردهاند، تغییر محسوسی ایجاد نشده است، اما روند کلی آن نزولی است و نشان از آن است که بازار بخشی از کشورها را در این دوره زمانی از دست دادهایم. اما بررسی حجم صادرات به هریک از کشورهای طرف تجارت با ایران نشان داد که تعداد اندکی از کشورها سهم بالایی در صادرات ما دارند و تعداد بسیار زیادی از آنها دارای سهمی اندک هستند و متأسفانه روند این تغییرات به گونهای است که تعداد کشورهایی که ۸۰ درصد درآمد صادراتی ما را تأمین میکردهاند از ۲۳ کشور در سال ۱۳۸۰ به ۹ کشور در سال ۱۳۹۹ تقلیل یافته است.

صادرات به ٩ کشور

در سال ۱۳۸۰ کشور کمی بیش از ۱۵ درصد از کل صادرات کالایی ایران سهم داشته و حدود ۵۵ درصد صادرات ایران به ۹ کشور انجام میشده است. الگوی صادرات ما از نظر شرکای تجاری الگوی نامتقارنی است. منظور از عدم تقارن، این است که تعداد کمی از کشورها سهم بالایی در تجارت ما دارند و تعداد زیادی از آنها سهمی بسیار اندک. همچنین در سال ۱۳۹۷، از میان ۱۴۷ کشور، تنها سه کشور چین، امارات متحده عربی و عراق ۵۴ درصد ارز حاصل از صادرات کالاهای غیرنفتی را عاید کشور ما ساختهاند. به عبارت دیگر، در این سال، تنها ۲ درصد از کشورهای طرف معامله ما، ۵۴ درصد درآمد ارزی از محل صادرات کالاهای غیرنفتیمان را تشکیل دادهاند.

تهدید کشور با تمرکز

تمرکز نسبتاً شدید در بازارهای هدف صادراتی میتواند برای کشور یک تهدید تلقی شود. در این بین سهم کشور امارات عربی متحده از واردات کالا از ایران در مجموع نزولی اما سهم کشورهای چین و عراق هر دو صعودی بودهاند با این تفاوت که شیب افزایش سهم صادرات ایران به چین تقریباً دو برابر شیب افزایش سهم صادرات به عراق است. نتایج به دست آمده از محاسبه شاخصهای تمرکزگرایی مؤید وضعیت تمرکزگرایی صادراتی کالاهای غیرنفتی میباشند.

شاخص تمرکز ۱۶ کالایی، حاکی از تمرکز نسبی در صادرات است، و شاخص تمرکز بر حسب گروههای کالایی بیست ویک گانه نشان از تمرکز نسبتاً زیاد در قسمتهای ۵ و ۶ و ۲ و ۱۵ و ۷ است.

شاخص تایل نشان میدهد که نوعی تمرکز نسبتاً شدید در بازار کالاهای صادراتی غیرنفتی به چشم میخورد و روند زمانی آن نیز حاکی از حرکت به سمت عدم تمرکز است. صادرات کالاهای با ارزش افزوده پایین، ارزآوری عمده توسط چند گروه کالایی خاص و با ارزش افزوده پایین و تمرکز عمده صادرات کالا بر چند کشور از آسیبهای جدی در صادرات غیرنفتی است.

گروه صنعت و تجارت: اتاق بازرگانی تهران میگوید، ارزش صادرات غیرنفتی ایران در فروردین سال ۹۹ در قیاس با مدت مشابه سال قبل، کاهشی ۳۶ درصدی داشته است. تحت تأثیر شیوع کرونا، تجارت بینالمللی ایران و بسیاری از کشورهای جهان از اسفند ماه سال گذشته تحت تأثیر قرار گرفته است و بسیاری از کشورها عملاً یا مرزهای اقتصادی خود را بستهاند یا محدودیتهای جدی در این زمینه وضع کردهاند. ایران نیز پس از آنکه از ابتدای اسفند محدودیتهایی در مسیر فعالیتهای اقتصادی خود به وجود آورد، تلاش کرده از مرزهای موجود تجارت خود را ادامه دهد و با این حال تحت تأثیر کرونا، آمارهای فروردین حاکی از کاهش جدی تجارت است.

براساس اطلاعات ارائه شده از سوی اتاق بازرگانی تهران، تاجران ایرانی در نخستین ماه از سال جاری، حدوداً یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار صادرات داشتهاند که این عدد در قیاس با مدت مشابه سال قبل کاهشی ۳۶ درصدی را نشان میدهد. واردات ایران در فروردین ۱۳۹۸ نیز بیش از ۲.۳ میلیارد دلار بوده که در فروردین امسال به کمتر از دو میلیارد دلار رسیده و کاهشی ۱۷ درصدی را نشان میدهد. وزن صادراتی ایران نیز از بیش از هشت میلیون تن در فروردین ۱۳۹۸ به حدود پنج میلیون تن در نخستین ماه امسال رسیده و کاهشی ۳۹ درصدی را نشان میدهد. وزن واردات ایران در این دوره اما ۲۱ درصد افزایش یافته است.

متوسط قیمت کالاهای تجاری کشور دیگر گزارش منتشر شده در فروردین ماه است. بر این اساس متوسط قیمت صادراتی کالاهای ایران در فروردین ماه امسال به ۳۰۹ دلار در هر تن رسیده که در قیاس با مدت مشابه سال گذشته، افزایشی چهار درصدی را نشان میدهد. متوسط ارزش واردات ایران اما از ۱۱۲۱ دلار در هرتن در فروردین گذشته به ۷۶۴ تن در ماه ابتدایی سال ۱۳۹۹ رسیده که کاهشی ۳۲ درصدی را نشان میدهد.

فعالان حوزه بازرگانی و صادرکنندگان نسبت به تغییر و تحول صورت گرفته در وزارت صنعت، معدن و تجارت امیدوارند. این موضوع را از صحبتهای این روزهای اعضای اتاق بازرگانی میتوان متوجه شد. تا پیش از این دولت تلاش زیادی برای احیای وزارت بازرگانی انجام داده بود، اما با از دستور کار مجلس شورای اسلامی خارج شدن این موضوع، حالا فعالان این حوزه منتظر تصمیمهای مهم و تاثیرگذار از سوی سرپرست جدید وزارت صمت هستند. نگاهی به کارنامه فعالیت مدرس خیابانی در سالهای گذشته نیز تا اندازهای نشان دهنده آشنایی و آگاهی بیشتر او به مقوله بازرگانی است.

چشم امید به تصمیمات مدرس خیابانی

حسین مدرس خیابانی، سرپرست جدید وزارت صنعت، معدن و تجارت تا پبش از این به عنوان قائم مقام وزیر در امور بازرگانی فعالیت میکرد. او که دانش آموخته دانشگاه علم و صنعت ایران است، حدود ۱۷ سال در وزارت بازرگانی در مسئولیتهایی چون قائم مقام معاونت بازرگانی داخلی، مدیرکل برنامه ریزی وزارت بازرگانی، مدیرکل تأمین و توزیع کالا، مدیرکل دفتر تنظیم بازار، هیات مدیره شرکت بازرگانی دولتی ایران و همچنین نزدیک به ۱۰ سال به عنوان مدیرعامل و عضو هیات مدیره چند واحد تولیدی و صنعتی از جمله شرکتهای سیمان زنجان، سیمان فیروزکوه، مجتمع فولاد خراسان، موتور سازان (تراکتورسازی ایران)، سیمان مازندران، سیمان غرب و شرکت توسعه صادرات حضور داشته است.

دی ماه سال گذشته بود که مدرس خیابانی اعلام کرد که پیش نویس تشکیل «ستاد توسعه صادرات» با اختیارات اصل ۱۲۷ قانون اساسی، به معاون اول رئیس جمهور ارائه شده است. او همان زمان با اشاره به تلاش بی وقفه صادرکنندگان برای تأمین نیازهای ارزی کشور، گفته بود که در حال حاضر، بخش عمدهای از نیازهای ارزی کشور از محل منابع ارزی حاصل از صادرات تأمین شده و به همین دلیل، باید صادرکنندگان را مورد حمایت قرار داده و موانع و چالشهای پیش روی آنها را نیز برطرف کرد. مدرس خیابانی همچنین بارها پیش از این اعلام کرده است که نظرات تشکلها، انجمنها و اتاق بازرگانی باید در کارگروهی مطرح و نظرات صادرکنندگان و اعضای کارگروه به هم نزدیک شود؛ چراکه در این صورت میتوان به بهترین نتیجه برای توسعه صادرات کشور دست پیدا کرد.

هفته اول اردیبهشت ماه سال جاری و چند روز پیش از انتصاب مدرس خیابانی به عنوان سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت او در گفتگو با ایسنا اعلام کرده بود که صادرات غیرنفتی نه یک انتخاب بلکه تنها راهکار موجود برای تأمین نیازهای ارزی کشور است. مدرس خیابانی با بیان اینکه در مسیر توسعه صادرات حمایت از بنگاههای کوچک و متوسط یک اولویت جدی به شمار میرود، ادامه داد: دولت تلاش کرده با در نظر گرفتن وامهای صادراتی شرایط را برای به ثمر رسیدن ظرفیت در این حوزه به حداکثر برساند و وزارت امور خارجه و سایر بخشهایی که میتوانند به افزایش صادرات کمک کنند اعلام آمادگی کردهاند و ما امیدواریم یک تحول جدی به منظور توسعه صادرات فراهم شود.

عوارض بجای ممنوعیتهای صادراتی

رییس کنفدراسیون صادرات ایران لغو ممنوعیتهای صادراتی را یکی از دستاوردهای سرپرست کنونی وزارت صنعت عنوان کرد و گفت: در دوره ایشان ممنوعیت صادراتی لغو و عوارض جایگزین آن شد. محمد لاهوتی در گفتگو با ایرنا درباره عملکرد حسین مدرس خیابانی اظهار کرد: از زمانی که ایشان به عنوان قائم مقام وزیر در حوزه بازرگانی منصوب شد، اتفاقات مهمی از نظر پیگیری و حل مشکلات صادراتی در وزارتخانه رقم خورد که حذف عوارض صادراتی یکی از آنها بود؛ حتی برای کالاهایی که مشمول عوارض شدهاند ابتدا به آن فرجه و زمانی اختصاص یافته و سپس مصوبات اجرایی میشد. وی شکل گیری کمیته تسهیل صادرات در سازمان توسعه تجارت را یکی از اقدامات مدرس خیابانی عنوان کرد و افزود: این جلسات هر هفته در سازمان توسعه تجارت به حضور ایشان و تمام دستگاههای مرتبط با حوزه صادرات برگزار شد. عضو اتاق بازرگانی تهران تصریح کرد: در این جلسات تمام مشکلات توسط بخش خصوصی و دستگاههای مختلف مطرح و نهایتاً برای آن چاره اندیشی میشد؛ چنانچه رفع بسیاری از مشکلات صادرکنندگان را میتوان ثمره این جلسات دانست. لاهوتی با اشاره به اقدامات مدرس خیابانی در حوزه تنظیم بازار گفت: در شرایط سخت کرونا که در تمام دنیا رفع مایحتاج مردم بخصوص نیازهای بهداشتی با مشکل مواجه شده بود، ایشان تمام دستگاهها و کارخانهها را برای تأمین نیاز داخل به خط کرد. رییس کنفدراسیون صادرات ایران خاطرنشان کرد: حضور بخش خصوصی و اتاق بازرگانی در جلسات بسیار مورد تاکید ایشان بوده و نسبت به نظرات بخش خصوصی شنوایی بیشتری داشته و از نظرات مشورتی آنها استفاده کرده است. لاهوتی معتقد است مدیرانی که خودشان در واحدهای صنعتی مشغول فعالیت بودهاند، بهتر از دیگران مشکلات تولید، صنعت و تجارت را درک کرده و برای آن چاره اندیشی میکنند.

وزارت صمت در دوره جدید موانع صادرات را بردارد

از طرف دیگر نایب رییس اتاق تهران معتقد است: امروز وزارت صنعت، معدن وتجارت در دوره فعالیت سرپرست جدید آن نیاز به برطرف کردن موانع پیش روی صادرات دارد و این مهم باید در دستور کار قرار گیرد. محمد اتابک تصریح کرد: وزارت صنعت، معدن و تجارت لازم است بسترساز توسعه صادرات کشور باشد و انتظار میرود سرپرست جدید وزارتخانه یاد شده در این ارتباط گام بردارد. وی خاطرنشان ساخت: امروز چنانچه بخواهیم تقسیم بندی کنیم که در ارتباط با امر صادرات چه میزان با موانع داخلی و خارجی روبرو هستیم، قطع به یقین موانع داخلی که مانع از صادرات میشود، بیش از مساله تحریم است. اتابک تاکید کرد: فعالان عرصه صنعت، معدن و تجارت از سرپرست جدید وزارتخانه انتظار دارند موانع پیش روی صادرات را بردارند و تولید هم با جهش همراه خواهد شد. اتابک گفت: تدوین قوانین و دستورالعملهای غیرضرور موجب برهم خوردن توازن در روند تولید میشود و سود این امر برای دلالان و واسطهها مهیا خواهد شد و کاهش صادرات را هم به دنبال دارد. آنطور که ایرنا گزارش داده؛ اتابک، موضوع جلوگیری از خام فروشی را مورد تأیید قرار داده و گفته است که آنچه که باید در این دوره وزارت صنعت مورد توجه قرار دهد، اینکه محصولات واحدهای تولیدی باید به سهولت قابلیت صادرات داشته باشد. وی اضافه کرد: امروز مسوولان در وزارت صمت باید به حرفهای اهل حرفه و دست اندرکاران تولید و صادرات گوش فرا دهند، زیرا عملکرد برخلاف این امر، پیامدهای زیان باری برای کشور به همراه دارد. نایب رییس اتاق بازرگانی تهران در پایان ابراز امیدواری کرد: سرپرست جدید وزارت صنعت، فشار را از روی تولید بردارد و به جای آنکه محصولات در انبارهای دلالان دپو شود، راهی بازارهای صادراتی شده و پیامد ارزآوری برای کشورمان به همراه داشته باشد.

سرپرست وزارت صمت گفت: تا قبل از رسیدن به عید فطر حتماً بازار بهتری در بخش خودرو خواهیم داشت و اقداماتی که در این زمینه انجام میشود اثرگذار خواهد بود و روش فروش فوقالعاده را در ایام عید فطر عملی میکنیم. به گزارش ایسنا، حسین مدرس خیابانی در حاشیه جلسه هیئت دولت گفت: جهش تولید در حوزه صمت و مرتبطان با آن، تولیدات صادرات و صیانت از منابع ارزی و صیانت از دارایی مردم از مواردی است که باید در وزارت صمت مورد توجه بیشتر قرار گیرد. وی با بیان اینکه قطعاً در حوزه وزارت صمت جدیت داریم تا از واردات بیمورد جلوگیری کنیم، اظهار کرد: مدیریت بازار خودرو نیز یکی دیگر از وجوه برنامهها و شعارهای وزارت صمت خواهد بود تا وضعیت فعلی را به سرعت پشت سر بگذاریم.

سرپرست وزارت صمت با اشاره به اقداماتش برای بهبود وضعیت بازار خودرو گفت: ما باید تأمین خودرو و کاهش تعهدات خودروسازان به مردم را در نظر داشته باشیم تا این تعهدات انجام شود و در عین حال تولید را هم مدیریت کنیم. همچنین برای اصلاح شیوه تولید، باید عدالت توزیعی و واقعی کردن تقاضاها را به وجود آوریم تا کسانی که به دنبال کاسبی از بازار خودرو هستند کنار روند. مدرس خیابانی با تاکید بر اینکه تا قبل از رسیدن به عید فطر حتماً بازار بهتری در بخش خودرو خواهیم داشت، تصریح کرد: اقداماتی که در این زمینه انجام میشود اثرگذار است و روش فروش فوقالعاده را در ایام عید فطر عملی میکنیم. وی با بیان اینکه از آغاز به عهده گرفتن سرپرستی وزارت صمت سه جلسه با خودروسازان، بخش نظارتی وزارتخانه و شورای رقابت برگزار کردیم، اظهار کرد: قطعاً باید در سال جهش تولید در نظر داشته باشیم که هر تصمیمی برای بخش خودرو میگیریم حتماً حمایت از تولید داخلی باشد به خصوص که الان دو سال است صنعت خودروسازی در ایران دستش روی شانههای دو شرکت خودروسازی فرانسوی و کرهای بود که آنها هم دوسال است ساک خود را جمع کردند و از کشور رفتهاند و الان خودروسازی ما یک حالت استقلالی را تجربه میکند.

گروه راه و مسکن: از اسفند ماه سال گذشته و با شیوع و گسترش ویروس کرونا در کشورهای مختلف سخت گیری دولتها برای تردد مسافران و حتی انجام هر گونه پرواز غیرضروری بیشتر شد تا جایی که کشورهای مختلف مرزهایشان را به روی یکدیگر بستند. حالا پس از گذشت بیش از دو ماه به نظر میرسد که مذاکرات دو و چندجانبهای بین کشورهای مختلف آغاز شده تا مرزهای هوایی به تدریج بازگشایی شده و ترددهای مسافری و تبادلات تجاری از این طریق از سر گرفته شود که البته در این میان رعایت پروتکلهای بهداشتی و جلوگیری از شیوع کرونا در اولویت برای همه دولتها قرار دارد.

شیوع ویروس کرونا در جهان بسیاری از مشاغل و صنایع به ویژه اکثر شرکتهای هواپیمایی جهان را تحت تأثیر خود قرار داد و تغییرات بسیاری در سفرهای بینالمللی ایجاد کرد. از ابتدای مواجه شدن با بحران ویروس کرونا در کشور اعمال محدودیتها نیز در سطح گسترده آغاز شد و به دلیل تاکید بر کاهش سفرها حمل و نقل کشور اعم از جادهای، ریلی و هوایی با کاهش شدید مسافر روبرو شد و با کمترین ظرفیت به فعالیت خود ادامه داد. در ابتدا پروازهای داخلی با کمترین ظرفیت خود به فعالیت ادامه دادند، اما پروازهای خارجی در روزهای نخست تعطیل شدند و تنها برخی پروازها برای بازگرداندن مسافرانی که قصد بازگشت به کشور را داشتند صورت گرفت. در بسیاری از کشورها در سراسر جهان به مردم توصیه شد از سفرهای بینالمللی و غیر ضروری خودداری کنند و به واسطه آن بسیاری از پروازهای هوایی کنسل شد.

اعلام زمان از سر گیری پروازها پس از برداشت محدودیتها

در همین راستا رضا جعفرزاده سخنگوی سازمان هواپیمایی کشور در گفتوگو با میزان درباره از سرگیری پروازهای خارجی گفت: هنوز تصمیم جدیدی در زمینه از سرگیری تمام پروازهای خارجی صورت نگرفته است و باید منتظر تصمیمات جدید ستاد ملی مبارزه با کرونا بود. وی افزود: در این زمینه باید صبر کرد دید محدودیتها در کشورهای مقصد در چه زمانی برداشته میشود و نحوه پذیرش آنها به چه صورت انجام خواهد گرفت. سخنگوی سازمان هواپیمایی تاکید کرد: پس از برداشت محدودیتها نحوه از سرگیری پروازها طبق برنامه اعلام میشود. چندی پیش هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد با پیگیریهای صورت گرفته، موافقت مقامات بهداشتی و صدور مجوز پرواز از سوی هواپیمایی کشوری هلند، پروازهای برنامهای هما مجدداً به فرودگاه آمستردام برقرار میشود. لازم به ذکر است این پروازها با کسب مجوز از وزارت بهداشت و سازمان هواپیمایی کشوری و رعایت کامل پروتکلهای بهداشتی، روزهای پنجشنبه هر هفته از فرودگاه حضرت امام خمینی (ره) به مقصد فرودگاه آمستردام انجام میشود. همچنین مقصود اسعدی سامانی- دبیر انجمن شرکتهای هواپیمایی در گفتگو با ایسنا- درباره آخرین وضعیت پروازهای خارجی و مذاکرات برای بازگشایی تدریجی مرزهای هوایی گفت: براساس مذاکرات صورت گرفته کشورهای مختلف قوانین و پروتکلهای برای خود تعریف کردند تا ضمن جلوگیری و گسترش شیوع ویروس کرونا در کشورهای خود مرزهایشان را برای تردد مسافران به صورت تدریجی و البته با رعایت شرایط و مقررات سختگیرانه بازگشایی کنند. وی افزود: این اتفاق برای ایران نیز افتاده و مذاکرات در جریان است که در این راستا از امروز پنجشنبه پرواز به مقصد آمستردام هلند آغاز میشود و هر هفته پنجشنبه این پرواز انجام خواهد شد. دبیر انجمن شرکتهای هواپیمایی ادامه داد: براساس مذاکرات صورت گرفته بین ایران و هلند در تاریخ مذکور پروازهای تهران – آمستردام از سوی شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران انجام خواهد شد و مسافران با شرایط و ضوابطی که دو کشور به توافق رسیدهاند میتواند مسافرتهای هوایی خود را آغاز کنند البته همه مسافران ضمن داشتن گواهی بهداشت باید پروتکلها و مقررات توافق شده را به دقت اجرایی کنند. وی گفت: برخی دیگر از پروازهای اروپایی نیز به صورت موردی انجام میشود و درباره قطر نیز سفرهای هوایی به صورت موردی توافق شده است. اما پرواز به مقصد دوبی تنها به صورت باری امکان پذیر است. اسعدی سامانی با بیان این که پروازهای خارجی ایرلاینهای داخلی به مقصد پاریس، لندن، بانکوک و کوالالامپور طبق روال سابق و با رعایت پروتکلهای بهداشتی توافق شده ادامه دارد اظهار کرد: مذاکرات ایران با کشورهای مختلف همچنان انجام میشود و کشورها به تدریج محدودیتها و پروتکلهای مورد نظر خود را اعلام میکند اما پس از رسیدن به توافق نتایج مذاکرات اعلام خواهد شد و همه ایرلاینهای داخلی آمادگی کامل برای رعایت این ضوابط را در پروازهای خود دارند.

محمد اسماعیل سعیدی

نماینده تبریز در مجلس

در انجام رفرم پولی باید دواصل ملحوظ شود: اولاٌ، رفرم پولی باید در زمانی انجام شود که از رشد نرخ تورم کاسته شده دارای یک شیب ملایم باشد. ثانیاٌ، بهتر است بعد از انجام رفرم پولی عنوان " ریال جدید " جایگزین " ریال " شود. زیرا باحذف دو صفر از مقیاس پول ملی، اصالت پول ملی حفظ خواهد شد و از طرف دیگر در وهله اول از هزینههای گزاف چاپ و انتشار پول جدید تا مدتی اجتناب شده و به مرور اسکناسهای جدید صرفاٌ توسط بانکها در هنگام مراجعه مشریان برای انجام خدمات بانکی، در صورت تقاضای مشتری اسکناسهای جدید با اسکناسهای قدیمی معاوضه خواهدشد.

به عنوان مثال از تاریخ اعلام اجرای رفرم پولی، هر اسکناس ۱۰۰۰۰ ریالی ۱۰۰ ریال جدید مورد محاسبه قرار خواهد گرفت و تبادل ریال و کالا وخدمات با همان اسکناسهای قدیم با مقیاس ریال جدید خواهد گرفت. یعنی در واقع ارزش اسکناسهای ۱۰۰۰۰ ریالی در واقع ۱۰۰ ریال مورد محاسبه قرار گرفته ودادو ستد میشود. همانطور که اشاره شد استفاده از اسکناسهای جدید با عادی شدن رفتار بازار، به صورت کامل جایگزین خواهد شد.

گرچه مجلس شورای اسلامی پیشنهاد دولت را در رابطه با با حذف چهار صفر از پول ملی را پذیرفت و لایحه دولت مورد تصویب مجلس شورای اسلامی قرار گرفت و برای تأیید شورای نگهبان ارسال شد. ولی بهتر است در این مورد مهم که چاپ و انتشار اسکناسهای جدید و مراحل اجرایی آن، هزینههای زیادی به دولت تحمیل خواهد کرد، در صورت عدم موفقیت طرح، موجب افزایش قیمت کالاها و خدمات و افزایش شدید نرخ تورم خواهد شد، تأمل بیشتری نسبت به کلیه جوانب طرح مبذول شود و طرح رفرم پولی مورد بازنگری مجدد قرار گیرد و در یک فرصت دیگر مورد بازنگری قرار گیرد.

رییس پلیس فتا تهران بزرگ در خصوص قیمتگذاری خودرو در فضای مجازی هشدار داد و گفت: فعالیت در این حوزه غیرقانونی است و هیچ کسی اجازه ندارد، اقدام به قیمتگذاری خودرو در فضای مجازی کند.

سرهنگ داوود معظمی در گفتوگو با ایلنا گفت: در رابطه با بحث قیمت خودرو در فضای مجازی جلساتی با دادستان تهران برگزار شد و برخورد با این موضوع به جدیت در دستور کار پلیس فتا تهران بزرگ قرار گرفت.

وی ادامه داد: در چند روز گذشته حدود ۴۰ مدیر سایت احضار شدهاند که متاسفانه مشخص شد، در برخی از این سایتها دلالبازی دنبال میشود و افرادی به صورت هدفمند بر بازار خودرو دخالت کرده و قیمتگذاری میکنند. رییس پلیس فتا تهران بزرگ با اشاره به تاثیرات این سایتها بر بازار خودرو خاطرنشان کرد: این سایتها باعث شدهاند، جو روانی بر بازار خودرو حاکم شود و همان قیمتهایی که به صورت فیک در این سایتها بارگذاری شدهاند، در بین عامه مردم نیز نهادینه شده است.

سرهنگ معظمی با تاکید براینکه برخورد با این سایتها کماکان در دستور کار پلیس فتای تهران بزرگ قرار دارد، تصریح کرد: برخی از سایتها با اخذ تعهد توجیه شدهاند که دیگر در این حوزه فعالیتی نداشته باشند. به صورت عمومی نیز اعلام کردهایم که فعالیت در این حوزه غیرقانونی است و هیچ کس اجازه ندارد در رابطه با بحث خودرو در فضای مجازی اقدام به قیمتگذاری کند.

وی ادامه داد: به سایتهای مرجع در این زمینه و همچنین سایتهای دیوار و شیپور اعلام کردهایم که قیمت خودروها را از سایت بردارند. رییس پلیس فتا تهران بزرگ تصریح کرد: در هماهنگی با دادستانی با افرادی که در این زمینه مقاومت کرده و از مطالبه پلیس سرباز بزنند به اتهام اختلال در بازار خودرو تحت پیگیرد قانونی قرار میگیرند. در روزهای اخیر نیز همانطور که گفتم برای حدود ۴۰ سایت این اقدام صورت گرفته است. سرهنگ معظمی خاطرنشان کرد: قیمت خودروها در سایت شرکتهای خودروساز بارگذاری شده و از مردم تقاضا داریم از همین سایتها به عنوان مرجع استفاده کنند و برای اطلاع از قیمت خودرو به سایت این شرکتهای خودروسازی مراجعه کنند و هیچ سایت دیگری حق بازنشر قیمت خودروها و فعالیت در این زمینه را ندارد.