گروه سیاسی: حمله روز دوشنبه (13 فرودین) رژیم صهیونیستی به ساختمان کنسولی سفارت ایران در جنوب غربی دمشق همچنان مهمترین سوژه روز ناظران سیاسی و رسانهها است. در این میان، بیش از هر بازیگر دیگری این موضوع ایالات متحده آمریکا است که اهمیت پپدا کرده است. به گزارش «تجارت»، در این حمله ۱۳ نفر از جمله سردار سرتیپ پاسدار محمدرضا زاهدی و سردار سرتیپ پاسدار محمدهادی حاجی رحیمی به شهادت رسیدند. بسیاری از کشورهای خارجی، این حمله را که نقض قوانین بینالمللی به شمار میآید، محکوم کردهاند اما این مواضع آمریکا است که اهمیت دو چندانی پیدا کرده است.
تاکید آمریکا بر عدم مداخله در حمله نظامی اسرائیل به کنسولگری ایران
معاون سخنگوی پنتاگون از حمله رژیم صهیونیستی، متحد اصلی خود در منطقه به ساختمان کنسولگری ایران در دمشق اظهار بیاطلاعی کرد. سابرینا سینگ معاون سخنگوی پنتاگون شامگاه سهشنبه(دیروز) در توضیح حمله هوایی رژیم صهیونیستی به ساختمان کنسولگری ایران در دمشق گفت که اسرائیل از حمله به دمشق به ایالات متحده اطلاع نداده بود. کاخ سفید پیشتر، مدعی شده بود که آمریکا به هیچ وجه در حمله به کنسولگری ایران دست نداشته است. سینگ همچنین گفت که نمیتواند مشخص کند که کدام ساختمان مورد حمله قرار گرفته است اما با این وجود، اطمینان داد که آمریکا ز حمله به مراکز دیپلماتیک حمایت نمیکند. سینگ بیان کرد: نمیدانم چه نوع ساختمانی بود. من اطلاعات دقیقی درباره نوع ساختمان آن ندارم، اما ما از حمله به مراکز دیپلماتیک حمایت نمیکنیم. در سطحی دیگر، معاون نماینده آمریکا در سازمان ملل متحد گفت که همانطور که کاخ سفید اعلام کرده است، ایالات متحده هیچ دخالتی در حمله روز دوشنبه به کنسولگری ایران در سوریه نداشته است. «رابرت وود» معاون نماینده آمریکا در سازمان ملل متحد گفت که همانطور که کاخ سفید اعلام کرده است، ایالات متحده هیچ دخالتی در حمله روز دوشنبه به کنسولگری ایران در سوریه نداشته است. وی افزود که آمریکا پیش از وقوع این حمله اطلاعی از آن نداشت و این موضوع را به طور مستقیم به ایران اطلاع داده است. وود مدعی شد: «ما نمیتوانیم هیچ اطلاعاتی را در مورد این رویداد تایید کنیم». وی طی موضعی بیاساس و با تکرار برخی فرافکنیها گفت: «همانطور که ما جزئیات را جمعآوری میکنیم، یک چیز واضح است: ایران و گروههای نیابتی و شریک آن باید از تشدید تنشها در منطقه اجتناب کنند».
زیرپوست اصرار بر عدم مداخله
اینکه آمریکاییها با رژیم اسرائیل در حمله اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق پایتخت کشور سوریه، همکاری داشتهاند یا خیر، یک سوی ماجرا است و اینکه آنها اصرار دارند خود را از نقش و اطلاع داشتن در حمله تبرئه کنند، سوی دیگر ماجرا است. بُعد اول ماجرا درباره نقش داشتن آمریکا تا حدود زیادی نه قابل اثبات است و نه رد؛ لذا مساله مهم این است که چرا سران دولت آمریکا اصرار دارند خود را نقش داشتن رد حمله اسرائیل به ایران مبرا کنند. در ارتباط با این پرسش مهم میتوان چمند علت مهم را مطرح کرد:
در سطح ابتدایی باید توجه داشت که دکترین سیاست خارجی دولت بایدن که در قالب استراتژی موازنه فراساحلی قابل تعریف است به هیچ عنوان خواستار تحمیل هزنیه سنگین بر آمرکا در مناطق مختلف جهان از جمله خاورمیانه نیست. در چارچوب این دکترین، آمریکاییها تلاش دارند از هر گونه مداخله نظامی مستقیم امتناع کنند و در مرحله دوم هزینههای مالی را به حداقل برسانند. همچنین، در چارچوب این دکترین دولت آمریکا مسئولیت حفظ موازنه قوا را متحدان و بازیگران نزدیک خود میسپارد و اجازه نمیدهد هیچ قدرت فرامنطقهای به بازیگر هژمون در یک منطقه خاص به ویژه خاورمیانه تبدیل شود. با توجه به این دکترین دولت بایدن به هیچ عنوان قصد دارد وارد یک منازعه پرهزینه و سنگین با بازیگری همچون ایران شود. حتی میتوان مدعی شد که دولت بایدن مخالف اقدام اسرائیل علیه ایران در سوریه نیز بوده است.
در سطح دوم، ایالات متحده آمریکا به وضوح نسبت به توانمندیهای ایرانی و نیروهای متحداش در منطقه اطلاع دارد. آنها حملات چند ماه اخیر نیروهای انصارالله را در دریای سرخ تجربه کرده و میدانند که ورود به تقابل با نیروهای مقاومت در منطقه برای آنها میتواند چه هزینه گزافی داشته باشد. در سطح سوم، تمرکز سیاست خارجی آمریکا در بیش از یک دهه اخیر، بر مهار چین و در چارچوب استراتژی نگاه به شرق قابل تفسیر است. لذا آنها نمیخواهند با درگیر شدن در یک بحران بزرگ در خاورمیانه از تمرکز اصلی خود در سیاست خارجی منحرف شوند.
گروه سیاسی: سید ابراهیم رئیسی در جلسه صبح دیروز چهارشنبه هیئت دولت با اشاره به گزارش وزیر راه شهرسازی درباره جا به جایی و تردد بیش از ۸ میلیون مسافر نوروزی از طریق بخشهای مختلف حمل و نقل جادهای، هوایی، ریلی و دریایی، آمار ارائه شده از سفرهای نوروزی و حضور گردشگران در اقصی نقاط کشور را امیدبخش و از نشانههای نشاط اجتماعی دانست و با تاکید بر تقویت زیر ساختهای لازم در حوزه گردشگری و اهتمام دولت به خدماتدهی بهینه به مردم، تبیین اقدامات انجام شده برای افکار عمومی را خواستار شد.
به گزارش «تجارت»، رئیس جمهور در بخش دیگری از سخنان خود در جلسه دیروز هیئت دولت بر اهمیت نقش نخبگان علمی در پیشرفت کشور و لزوم رفع دغدغهها و مشکلات آنها تاکید کرد و افزود: با رفع دغدغهها و مشکلات پیش روی نخبگان علمی، میتوان زمینه مشارکت بیشتر آنها در پیشرفت کشور را فراهم کرد. آروزی بهرهمندی هر چه بیشتر مردم از فضلیت شب قدر و توصیه به تلاش برای درک بیشتر این ایام با فضیلت ماه مبارک رمضان از دیگر محورهای سخنان رئیس جمهور در جلسه دیروز بود.
مدیریت صحیح مسافرتهای نوروزی
پیش از سخنان رئیس جمهور وزیر راه و شهرسازی در گزارشی از خدمترسانی این وزارتخانه به مسافران در طرح نوروزی ۲۴ اسفند تا ۱۴ فروردین گفت: طی این مدت ۲۰ روزه حدود ۲۰۰ هزار نفر در شبکه حمل و نقل جادهای، ریلی، هوایی و دریایی مشغول خدمترسانی به هموطنان عزیز بودند که به موجب آن بیش از ۵ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر از مسافران نوروزی از شبکه حمل و نقل جادهای، حدود ۱.۵ میلیون نفر از شبکه ریلی و بیش از ۲ میلیون و ۹۶۰ هزار نفر از شبکه حمل و نقل هوایی و فرودگاهی با ۳ میلیون سفر هوایی داخلی و خارجی در ۲۵ هزار پرواز استفاده کردهاند.
وزیر راه و شهرسازی همچنین انجام حدود ۵۰۰ هزار سفر در در دریاهای شمال و جنوب کشور را اتفاقی بزرگ در خدمترسانی شبکه حمل و نقل دریایی کشور توصیف کرد. در ادامه این جلسه وزیر امور اقتصادی و دارایی نیز در گزارشی به وضعیت میزان بدهی خارجی و داخلی دولت مردمی در مقایسه با دیگر کشورها پرداخت و تصریح کرد: در شاخص تعیین کننده نسبت بدهی به جیتیپی هر کشور، در برخی از کشورها این عدد خیلی بالاست به عنوان مثال در ایتالیا ۱۴۵ درصد ،آمریکا نزدیک به ۱۲۹ درصد و ژاپن ۲۶۴ درصد است و در مورد کشورهای همسایه ما نیز مصر و اردن بالای ۸۰ درصد،قطر ۴۷ درصد، عراق ۴۳ درصد، امارات ۳۸ درصد، ترکیه ۳۲ درصد، عربستان ۳۰ درصد است که این آمار در جمهوری اسلامی ایران عدد ۲۹ درصد است که نشانده وضع به نسبت مطلوب کشور در مقایسه با دگیر کشورهاست.
سهم اندک پایه پولی از بانک مرکزی
وزیر امور اقتصادی و دارایی نیز به نرخ پایه پولی کشور در مقایسه با دیگر کشورها اشاره کرد و گفت: پایه پولی یا از محل داراییهای خارجی بانک مرکزی است یا از محل بدهی دولت است و یا از محل بدهی بانکهاست که سهم بدهی دولت از پایه پولی در آمریکا ۶۹ درصد، در کانادا ۹۱ درصد، در فرانسه ۶۵ درصد، در ایتالیا بالای ۱۰۰ درصد، در اسپانیا ۹۱ درصد، در ژاپن ۷۶ درصد و در برزیل۷۰ درصد پایه پولیشان را بدهی دولت به بانک مرکزی تشکیل میدهد، اما این عدد در جمهوری اسلامی ایران کمی بیشتر از ۳ درصد است. به این معنا که تنها ۳ درصد
از پایه پولی کشور ما بدهی دولت به بانک مرکزی است و بالعکس سهم بزرگ آن که ۶۵ درصد است بدهی بانکها به بانک مرکزی است، به عبارت دیگر برخلاف همه دنیا که بزرگترین جزء پایه پولی آن کشور را مطالبات بانک مرکزی از دولت تشکیل میدهد در کشور ما عمده طلب بانک مرکزی از بانکهاست و دولت درصد بسیار اندکی به بانک مرکزی بدهی دارد.
کنترل رشد نقدینگی به خوبی پیش میرود
در ادامه این جلسه رئیس کل بانک مرکزی هم گزارشی از کنترل بسیار مطلوب رشد نقدینگی در دولت مردمی ارائه کرد و گفت: در سال ۱۴۰۲ نرخ رشد نقدینگی ما به ۲۴.۳ درصد کاهش یافت که این عدد پایینترین میزان رشد نقدینگی در چند سال اخیر است و از سوی دیگر طی ۲۰ سال گذشته تعداد بسیار کمی از سالها ،نرخ رشد نقدینگی زیر ۲۵ درصد بوده و از این جهت اتفاق بسیار خوبی در این زمینه صورت گرفته است. رئیس کل بانک مرکزی در ادامه افزود: همچنین در سال ۱۴۰۱ نرخ رشد پول ۶۵.۲ درصد بود که خوشبختانه در سال ۱۴۰۲ این رقم به ۱۷.۸ درصد رسید که کاهش شدید رشد پول در کشور ناشی از کنترل انتظارات تورمی را نشان میذهد.
گزارش شهرداری تهران از پیشرفت در زمینه ایجاد فضای سبز
در جلسه دیروز هیئت دولت همچنین شهردار تهران گزارشی از میزان فضا سبز ایجاد شده در دو سال و نیم گذشته و همچنین میزان فضای سبز ایجاد شده در تهران در دوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی ارائه کرد و گفت: تا قبل از پیروزی انقلاب پایتخت کشور تنها ۷۹ پارک و ۳ هزار و ۹۰۰ هکتار فضای سبز پیرامونی داشت که این آمار امروز به ۳ هزار و ۴۰۰ پارک با مساحتی بالغ بر ۴۹ هزار هکتار فضای سبز پیرامونی رسیده که به هیچ وجه قابل مقایسه با قبل از انقلاب نیست. شهردار تهران ادامه داد: همچنین در طی ۳۱ ماه گذشته در شهرداری تهران به میزان کل فضای سبز ایجاد شده تا قبل از این زمان، یعنی ۴ هزار و ۷۵۰ هکتار فضای سبز پیرامونی در تهران ایجاد کرده است.
محمود خاقانی
کارشناس انرژی
توسعه میادین تولید نفت و گاز غیرمتعارف وقتی اقتصادی شد که از سال ۸۴ تحریم به ایران تحمیل و از بازار نفت و گاز کنار گذاشته شد، در هماهنگی شرکتهای بزرگ نفتی و دولتهای متبوعشان؛ ایران تحت تحریم قرار گرفت. به عبارت دیگر ایران در خاورمیانه و ونزوئلا در امریکای لاتین از بازار نفت محدود و کنار گذاشته شدند نتیجه اینکه شرایطی بوجود آمد که قیمتها در سطحی باشد که برای تولید نفت و گاز شیل امریکا که اکنون حدود ۴۰ دلار هزینه دارد؛ مقرون به صرفه باشد و اینگونه هم شد.
اکنون در جدول کشورهای تولیدکننده نفت و گاز؛ امریکا در ردیف اول قرار دارد و بزرگترین تولیدکننده نفت خام و گاز طبیعی است و میزان صادرات این کشور هم بویژه گاز الانجی قابل توجه است و میتوان گفت که امریکا زمینهای فراهم کرد که جنگ اوکراین به دو دلیل انجام شود؛، یکی اینکه بین اروپا و روسیه فاصله ایجاد شود و روسیه بعنوان اصلیترین تامینکننده گاز طبیعی اروپا؛ از میدان خارج شود و امریکا جای روسیه را در اروپا بگیرد که این اتفاق هم افتاد.
در منطقه مدیترانه جنگ نوار غزه که حمایت امریکا از اسرائیل انجام شد هم بخاطر منابع غنی گاز طبیعی است و باتوجه به اینکه امارات، قطر، کویت و عربستان با شرکتهای اسرائیلی، اروپایی و امریکایی برای تولید گاز در این منطقه مشارکت دارند در مقابل فجایع سکوت کردهاند، تداوم تحریم در ایران هم قیمت را در سطحی نگه داشته که هم به نفع امریکا و تا حدودی به نفع شیوخ خلیجفارس است و اروپا هم میتواند قیمتها را تحمل کند.
چین هم علیرغم اینکه بدنبال خرید نفت ارزان است در عین حال در همکاری با امریکا در تلاش است که قیمتها را در سطحی نگه دارد که توسعه میدان بزرگ شیلی را که اخیرا کشف کرده توجیهپذیر کند. روشی که در امریکا و چین برای ذخایر شیل بکار میرود روش فرکینگ است به این ترتیب که به تلههای نفتی نفوذ کرده و لایههای مشخص نفت و گاز را در عمق زیاد شکاف میدهند و با روشهای خاصی ذخایر را به زمین انتقال میدهند. اکنون گفته میشود که روش استخراج بومی این نفت ۲۵ دلار هزینه دارد البته در مقطعی در اروپا روش فرکینگ ممنوع شد زیرا در منطقهای در انگلستان منجر به زلزله شد یعنی منجر به جابجایی طبقات شد.
واقعیت اینکه میزان قابل توجهی نفت خام و گاز طبیعی متعارف داریم که با هزینه کمتر از شیل یعنی بین ۱۰ تا ۱۵ دلار تولید میشود، ضمن اینکه ما در کشوری هستیم که آبهای زیرزمینی را خارج کردهایم و در مناطق مرکزی کشور زمین فرونشست زمین را داریم، چون لایههای زیرزمینی جابجا شدهاند و افزایش وقوع زلزله را هم شاهدیم، نتیجه اینکه برداشتهای جدید منجمله نفت و گاز شیل باید با در نظر گرفتن این ملاحظات صورت گیرد. اکنون به لحاظ جذب سرمایه در صنعت نفت کشور مشکل داریم و این در شرایطی است که تحریم ادامه دارد و عضو FATF هم نیستیم. باضافه اینکه در مورد نفت و گاز غیرمتعارف این نکته هم باید مورد توجه قرار گیرد که خطر اینکه نتوانیم مخزن را توسعه دهیم وجود دارد تولید و سرمایهگذاری در این میادین ریسک بالایی دارد. بنابراین هرچند در توسعه این میادین با نرخ امروز بابت هر بشکه ۶۵ دلار سود کسب می کنیم اما تولید از میادین متعارف باید در اولویت باشد.
مصدق مصدقپور
کارشناس مسائل منطقه
در مورد مذاکراتی که در قاهره طی روزهای گذشته برگزار شده باید گفت که حماس هیچ تیمی برای حضور در این مذاکرات اعزام نکرده و دلیل آن هم عدم تحقق شروط این جریان در مذاکرات گذشته است. حماس اعلام کرده که توقف حملات، ورود کمکهای بشردوستانه، بازگشت آوارگان .و بازسازی غزه اولویت فعلی آنها بوده اما اسرائیل از این مسائل عدول کرده است. این در حالیست که نتانیاهو نیاز به مذاکرات دارد؛ چراکه در داخل تلآویو تحت فشار گسترده خانواده اسرای اسرائیلی قرار دارد. در این میان ایالات متحده اعلام کرده که با حمله زمینی به رفح مخالف است اما توجه داشته باشید که این به معنای مخالفت تمام عیار واشنگتن با تلآویو نیست بلکه بایدن در سخنان اخیر خود به گونهای اعلام کرد که اسرائیل همچنان حق دفاع از خود را دارد.
تیم بایدن به فکر انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در سال جاری میلادی است و باید متوجه بود که اعراب و مسلمانان بخش مهمی از رأیدهندگان را تشکیل میدهند و به هر ترتیب این طیف میتوانند با توجه به تند شدن اقدامات اسرائیل علیه غزه با رأی منفی بر انتخابات ریاست جمهوری آمریکا تاثیرگذار باشند. اسرائیل تمام قصور را در رابطه با وضعیت میدانی و سیاسی به گردن حماس میاندازد و بر همین اساس سعی میکنند تا تمام اوضاع مخرب را به سمت حماس و مقاومت فلسطین هدایت کنند. در این راستا دیوان عالی اسرائیل به کابینه نتانیاهو اعلام کرده که باید مصوبهای در مورد سربازی یهودیان ارتودکس ارائه دهد؛ چراکه در قانون مورد نظر، راستگراهای مورد اشاره از خدمت سربازی معاف هستند که ریشه در تحولات سال ۲۰۱۸ رژیم صهیونسیتی دارد.
این وضعیت در حالیست که هیات اسرائیلی به صورت کامل برای مذاکرات به قاهره اعزام نشد و در حال بررسی وضعیت و اوضاع و احوال حاکم بر مذاکرات بودند و اگر شرایط از نظر آنها مطلوب بود مابقی اعضای کلیدی تیم مذاکره کننده از تلآویو به قاهره اعزام خواهند شد و دلیل آن عدم حضور و مشارکت حماس در مذاکرات قاهره است. در این راستا نتانیاهو در تلاش برای دستیابی سریع به توافقی که منجر به آزادی اسرای اسرائیل شود، بوده و به همین دلیل به رئیس موساد اختیارات بیشتری در مذاکرات نسبت به گذشته اعطا کرده است. این در حالیست که طرح جدید برای تشکیل ائتلاف بینالمللی با مشارکت برخی کشورهای غربی و عربی مانند مصر، مراکش و اردن مطرح شده که برای نظارت بر روند توزیع کمکهای بشردوستانه فعالیت خواهند کرد.
به هر ترتیب این ائتلاف از سوی حماس رد شده؛ چراکه اسرائیل خواهان عدم حضور حماس و نیروهای آنروا در این روند است که به نظر میرسد اجرای آن تماماً دور از ذهن خواهد بود.
گروه اقتصاد کلان: بازار سرمایه پس از گذر از دوره طلایی اوایل دولت روحانی، دچار نوساناتی شد که منجر به سلب اعتماد مردم از این بازار و تصمیم به خروج سرمایه ها و هدایت به بازارهای غیرمولد ارز، سکه و... شد در حالی که کارشناسان معتقدند؛ بازار سرمایه و بورس از جمله گزینه های مطلوب به منظور سرمایه گذاری مردمی تلقی می شود که ضمن ایجاد فرصتی برای جمع آوری نقدینگی ها، امکان عملیاتی شدن بسیاری از پروژه های عمرانیِ شرکت های حاضر در این بازار را نیز مهیا می سازد. به گفته صاحبنظران؛ بازار در سال 1403 شروع امیدوار کنندهای داشت، هر چند پایانی تلخ در روزهای پایانی سال گذشته را پشت سرگذاشت. اما با عقب نشینی بانک مرکزی از تثبیت نرخ ارز نیما نقدینگی ها بازار سرمایه را فرصتی مطلوب برای سرمایه گذاری تشخیص دادند و این بازار رونق گرفت. همچنین کارشناسان بر این باور هستند حمله اسرائیل به کنسولگری ایران در سوریه با توجه به سیاست های منطقی ایران در دیگر موارد مشابه در ماه های اخیر، تاثیری در وضعیت این بازار در روزهای آینده نخواهد داشت.
به گزارش «تجارت»، سعید درخشانی کارشناس بازار سرمایه در این باره به «تجارت» گفت: نرخ بهره ونزدیک شدن به فصل مجامع و تقسیم سودها با توجه به اینکه نرخ ارز نیمایی از نرخ بازار آزاد فاصله زیادی گرفته است ، این گمان را ایجاد کرده است که نرخ نیما باید رشد کند تا از فسادهای احتمالی جلوگیری شود یا اینکه در این فاصله سود حاصله به جیب دلالان نرود، از این رو به نظر می رسد که در سال 1403 از طریق افزایش نرخ نیما و همچنین دلار بازار آزاد، بازار سرمایه متنبه خواهد شد و می شود گفت که به اندازه افزایش تورم در سال جاری، بازار سرمایه رشد خواهد داشت. همچنین شرکت هایی که افزایش سود خوبی دارند نیز با افزایش نرخ ارز بازار آزاد ونیمایی شرایط جذابی برای سرمایه گذاری خواهند داشت. این کارشناس اضافه کرد: افزایش مشارکت مردم در بازار سرمایه با ایجاد فضایی امن و سودده برای شرکت های حاضر در این بازار محقق می شود، چرا که با بهبود وضعیت شرکت ها فعال در این بازار و فروش مطلوب محصولات خود، توان سوددهی آن ها افزایش می یابد و به این ترتیب مردم نیز متمایل به حضور در این بازار به عنوان سرمایه گذار می شوند و از طریق شرکت ها و پروژه های اعلام شده از سوی آنها، سطح مشارکت آن ها نیز در این زمینه افزایش خواهد یافت.
ضرورت کاهش حضور دستوری دولت در بازار سرمایه
درخشانی بیان کرد: هر چقدر حضور دستوری دولت در بازار سرمایه کاهش یابد، فعالان حاضر در بازار سرمایه و بورس به خوبی راه خود را به سمت متعادل کردن بازار در بخش های مختلف پیدا کرده و بر اساس تجربه در سال های گذشته این روند بسیار مطلوبتر از حضور دولت است که تا کنون نتایج و خاطره خوبی از خود برجای نگذاشته است. قطعاً تحقق شعار دولت مبنی بر جهش تولید با افزایش مشارکت های مردمی نیز در سایه ایجاد اعتماد در این فضا و ایجاد شرایط مناسب برای فعالان بازار و حفظ حاشیه سود شرکت های حاضر در بازار سرمایه ایجاد می شود. فرضیات علمی و تجارب تاکنون ثابت کرده است که بهترین تصمیم گیرنده های اقتصادی خود مردم و بازار هستند، از این رو بهتر است حاکمیت به سمت قانون و موانع زدایی تا قانون گذاری حرکت کند، چرا که بسیاری از قوانین در این زمینه دست و پای سرمایه گذاران را برای اخذ مجوزهای بسیار زیاد و دست و پاگیر می بندد و با نظارت های نابجا مانع از حرکت در مسیر جهش و رونق تولید می شود.
اجرای پروژه های عمرانی با افزایش مشارکت های مردمی
او ادامه داد: بر اساس یک تفکر عامیانه، بازار سرمایه محلی برای خرید وفروش سهام تلقی می شود، اما قطعاٌ بازار سرمایه فقط محلی برای این امر نیست بلکه همه پروژه های کشور می توانند با حضور در بازار سرمایه به رشد و تولید کشور کمک کند ودر حقیقت هر دو بخش شعار سال مقام معظم رهبری یعنی مشارکت مردم و جهش تولید با تقویت بازار سرمایه فرصت اجرایی شدن می یابند. ما نمونه های بسیاری خوبی در این زمینه داریم که با افزایش سرمایه های مردمی بستر مناسب برای بهبود تولید پیدا کردند. بنابراین به نظر می رسد می توان با فراهم آوردن شرایط برای اعتمادسازی در بازار سرمایه شاهد حضور مردم و سرمایه های آن ها در این بازار، ضمن ایجاد فرصت برای عملیاتی کردن پروژه ها، شاهد رونق تولید و افزایش سوددهی شرکت ها و تسریع و تسهیل روند تولید در حوزه های مختلف در کشور باشیم.
شاخص های بهبود دهنده بازار سرمایه در 1403
این کارشناس شرایط خوب بازار سرمایه را عاملی جهت افزایش سرمایه های مردم دانست و گفت: قطعاً بازار سرمایه به اندازه تورم پیش خواهد رفت و چنانچه سرمایه گذاری های معقولی با افراد متخصص صورت گیرد، همگان می توانند سودی مطلوب از این حوزه عاید خود کنند، بهترین گزینه سرمایه گذاری مردم در برخی از صندوق های سرمایه گذاری است که می تواند با فعالیت به شکل منطقی و علمی نتیجه ای برد – برد را حاصل طرفین حاضر در بازار کند که احتمالاً حتی بازدهی بالاتر از دلار را نیز برای حاضرین داشته باشد.
بازار سرمایه، ارزنده ترین بازار در اقتصاد
داوود حسنی کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه بازار در سال ۱۴۰۲ شروع امیدوار کنندهای داشت، گفت: متأسفانه پایان بورس در سال ۱۴۰۲ تلخ بود، مهمترین دلیل صعود بورس تا ۱۷ اردیبهشت عقب نشینی بانک مرکزی از تثبیت نرخ ارز نیما در قیمت ۲۸،۵۰۰ تومان بود که باعث هجوم نقدینگی به بازار سرمایه شد و تا ۱۷ اردیبهشت که نامه نرخ خوراک پتروشیمی منتشر شد شاخص تا ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار واحد رشد کرد. ولی در ادامه که نزول بازار رخ داد سازمان بورس با ابلاغیههای جدید، کاهش حد نصاب سهام با درآمد ثابت را از ۱۵ به ۱۰ درصد اعلام کرده که افزایش عرضهها را دامن زد، موضوع بعد ظهور اثرات منفی کسری بودجه و برداشتن دولت از خوراک و صنایع بود. مورد بعدی نیز که از اوایل مهر ماه اتفاق افتاد ریسک جنگ غزه و تنشهای بین المللی و ژئوپلوتیک بود که باعث شد شوک جدیدی به بازار وارد شود. حسنی افزود: ارزندهترین بازار در اقتصاد ایران، بازار سرمایه است، از لحاظ دلاری، بورس ایران در کف قرار دارد و ارزش دلاری بورس به ۱۴۰ میلیارد دلار رسیده و از لحاظ نسبت پی برای نیز وضعیت بازار بسیار مناسب است.
تهدیدهای بازار سرمایه
وی اضافه کرد: با توجه اختلاف ۵۰ درصدی نرخ دلار نیمایی بازار مبادله و قیمت دلار در بازار آزاد، یکی از ظرفیتهای بالقوه بازار سرمایه برای رشد کاهش فاصله به سمت بازار آزاد است و هر زمان در سال ۱۴۰۳ میتواند اتفاق بیفتد، تهدیدهایی نیز برای بازار سرمایه در سال ۱۴۰۳ وجود دارد که مهمترین تهدید افزایش نرخ بهره بدون ریسک به ۳۴ درصد است و ادامه سیاست انقباضی پولی توسط بانک مرکزی در سال ۱۴۰۳ نیز پیش بینی میشود مگر اینکه اتفاق خاصی افتاده و بانک مرکزی مجبور به تعدیل سیاست انقباضی باشد. تهدید بعدی برای بازار سرمایه در سال ۱۴۰۳ را پیش بینی ناپذیری اقتصاد کلان خوانده و افزود: این مورد میتواند به بورس در سال آینده ضربه بزند، اما در نگاه مقابل سیاست گذار هر زمان اراده کند میتواند با تغییر پارامترهای کلان اقتصاد بازار سرمایه را برای سرمایه گذاری جذاب کند، با در نظر گرفتن تمام موارد فوق، بازار سرمایه اکنون در کف خود قرار دارد و حداقل میتواند به اندازه تورم رشد داشته باشد و اگر دولت بخواهد میتواند رشد بسیار مطلوبی را در بورس ایجاد کند.
افزایش قیمت لوازم خانگی تکذیب شد
عضو هیات مدیره انجمن صنایع لوازم خانگی ایران هرگونه افزایش قیمت این کالاها توسط تولیدکنندگان را تکذیب کرد و از کاهش چشمگیر قدرت خرید مردم در سال گذشته خبر داد. به گزارش ایلنا، با وجود اینکه اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی در گفتوگو با رسانهها از افزایش قیمت برخی کارخانهها در ماه آخر سال 1402 گلایه کرده بود، سعید رضوانی، عضو هیات مدیره انجمن صنایع لوازم خانگی ایران هر گونه افزایش قیمت لوازم خانگی را تکذیب کرد و گفت: به دلیل رکود اقتصادی هیچ کارخانهای در سال 1402 قیمت محصولات خود را افزایش نداده است. تنها افزایش قیمتی که در سال 1402 اتفاق افتاد در خرداد بود و پس از آن هیچ تغییری در قیمتها در هیچ یک از واحدهای تولیدی اتفاق نیفتاد. وی افزود: در سالهای اخیر افزایش مستمر و بیرویه قیمت ارز و به دنبال آن افزایش قیمت مواد اولیه تولید لوازم خانگی قیمت تمامشده کالاها را به شدت بالا برده است. عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی اراک ادامه داد: بخشی از ارز موردنیاز برای تولید لوازم خانگی از محل ارزهای 42000 تومانی تامین میشد اما تولیدکنندگان برای تامین بخشی دیگر مجبور به تامین مواد اولیه تولید با قیمت ارز در بازار آزاد هستند.
افزایش ۸.۶ درصدی صادرات نفت
رئیس کل گمرک ایران ضمن اعلام اینکه پارسال ۸۶.۹ میلیارد دلار صادرات و ۶۶.۳ میلیارد دلار واردات انجام شده است، گفت: صادرات نفت در سال گذشته رشد ۸.۶ درصدی داشته و همچنین بالغ بر ۱۱ هزار و ۲۳۶ دستگاه خودروی سواری نو به ارزش ۲۲۴ میلیون دلار وارد شده است. به گزارش ایسنا، محمد رضوانی فر اعلام کرد: نخستین بار است که گزارشی با در نظر گرفتن ۴۰ شاخص مهم و تاثیرگذار از وضعیت تجارت خارجی کشور در یکسال گذشته ارائه میشود تا صاحبنظران اقتصادی، منتقدان، تحلیل گران، فعالان حوزه کسب و کار و تجارت، تصمیمگیران و تصمیمسازان در فضایی شفاف و روشن موضوعات مرتبط با حوزه تجارت خارجی را تحلیل کنند. به گفته وی، روند مبادلات تجاری کشور، واردات خودرو سواری نو، کشندهها، شمش طلا، گوشی تلفنهمراه، محصولات پتروشیمی، اقلام عمده کالاهای وارداتی و صادراتی و کالاهای اساسی، کشورهای عمده مقاصد صادراتی و طرف معامله واردات، تراز تجاری کشور بدون نفت و با احتساب نفت، صادرات فرش و ترانزیت خارجی از عمدهترین مواردی است که در ۴۰ نکته جمع بندی و به صورت مختصر به آنها پرداخته شده است.
گروه صنعت و تجارت: شعار امسال که از سوی مقام رهبر انقلاب با عنوان جهش تولید، با مشارکت مردم نام گذاری شده است. موضوعی که نشان از اهمیت حضور بخش خصوصی در کشور و کاهش تصدی گری های دولتی دارد. اتفاقی که در سال های گذشته با آزمون و خطاهای زیادی روبرو بوده و بسیاری از خصوصی سازی ها در عمل نوعی واگذاری و شبه دولتی سازی بوده است که خروجی مثبتی به دنبال نداشته است. بنابراین لازم است که چارچوب مشخصی برای تعریف حضور مردم و بخش خصوصی واقعی در اقتصاد و بنگاه داری کلان ایجاد شود. به گزارش تجارت، در این ارتباط رئیس اتاق ایران، در نشست هیات رئیسه اتاق ایران با معاون اول رئیسجمهوری، بر ضرورت استفاده از ظرفیتهای بخش خصوصی برای تحقق شعار سال تأکید کرد. معاون اول رئیسجمهوری تعاملپذیری، اعتماد، دوری از دیوانسالاری، چابکی در تصمیمگیری و بهرهگیری از تیمهای کارشناسی حرفهای اقتصادی را از مهمترین ویژگیهای بخش خصوصی برشمرد و تأکید کرد: هیچ گره اقتصادی در داخل کشور وجود ندارد که توسط مردم و فعالین اقتصادی قابلحل نباشد. محمد مخبر در دیدار با هیات رئیسه اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران، افزود: تجارب دنیا و تحقیقات علمی نشان میدهد که پیشرفت و توسعه جز از طریق سازوکار مردمی کردن اقتصاد میسر نیست. او ادامه داد: فعالیت اتاق بازرگانی طی سالیان گذشته با بهرهگیری از ساختار متنوع و بهروز و پوششی از طیف بزرگ فعالان اقتصادی و بخش خصوصی، مزیتی برای اقتصاد کشور بوده که تاکنون استفاده حداقلی از ظرفیتهای آنان انجام شده است. معاون اول رئیسجمهوری با اشاره به ظرفیتهای فوقالعاده کشور و همچنین امکانات خدادادی افزود: اداره کشور متناسب با این ظرفیتها نبوده است و تصدیگری دولت و وزارتخانهها در اقتصاد و عدم وجود روحیه خطرپذیری در مسائل اقتصادی به عدم بهرهگیری از ظرفیتهای اقتصادی کشور منجر شده، چراکه اساس کار دولت در حوزه اقتصاد سیاستگذاری، هدایت و نظارت و نه بنگاهداری باید باشد. مخبر افزود: ظرفیت ذخایر شناسایی شده نفت و گاز در کنار پتانسیلهای معدنی، اقتصاد دریا و جوانان تحصیلکرده در حوزه اقتصاد دیجیتال تنها بخشی از ظرفیتهای شناسایی شده در کشور است که باید با اعتماد به بخش خصوصی و مردم از این نعمات الهی در راستای پیشرفت و توسعه کشور استفاده کنیم. او با اشاره به نامگذاری سال 1403 با عنوان «جهش تولید با مشارکت مردم» از سوی مقام معظم رهبری خاطرنشان کرد: تحقق شعار سال گذشته جز با مردمی سازی اقتصاد میسر نبود و امسال نیز معظم له کشور را آماده یک جهش اقتصادی دیدهاند که این شعار را برای سال جاری انتخاب کردند چراکه در سال گذشته دولت موفق شد به رشد اقتصادی ۶ درصدی باوجود نزدیک به یک دهه رشد اقتصادی منفی دست یابد.
معاون اول رئیسجمهوری با بیان اینکه جهش اقتصادی جز با حضور مردم در اقتصاد و فعالیت بخش خصوصی و اعتماد به ایشان امکانپذیر نیست، تصریح کرد: با مردمی سازی اقتصاد میتوانیم همه بخشهای اقتصادی را بهصورت همهجانبه فعال کرده و ضمن تحرک بخشی اقتصادی به کل جغرافیای کشور و گسترش فعالیتهای اقتصادی و تجاری به خارج از مرزها، شاهد جهش تولید با مشارکت مردم باشیم. او همچنین به سیاست خارجی دولت سیزدهم در توسعه روابط با همسایگان و همچنین عضویت در چندین سازمان مهم تجاری و اقتصادی بینالمللی اشاره و تأکید کرد: عضویت ایران در سازمان همکاریهای شانگهای و تجارت اوراسیا که با تلاشهای رئیسجمهوری و دستگاه دیپلماسی دولت سیزدهم محقق شد قطعاً فرصت مناسب برای بخش خصوصی فراهم کرده و همواره در دیدار با سران کشورهای خارجی نیز تأکید شده است که باید بستر فعالسازی بخش خصوصی با حل مسائل بانکی، حملونقل، مقررات گمرکی و مالیات حل شود. در ادامه این نشست، صمد حسنزاده، رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران با تأکید بر همکاری و هماهنگی اتاق بازرگانی با سیاستهای اقتصادی دولت سیزدهم گفت: برای تحقق شعار سال استفاده از ظرفیتهای بخش خصوصی بسیار ضروری است. او، بهبود محیط کسبوکار، حذف قوانین و مقررات زائد و پیشبینی پذیر کردن اقتصاد را از مطالبات بخش خصوصی و عامه مردم برشمرد که تحقق جهش تولید با مشارکت مردم را نیز شتاب میبخشد.
در ادامه، اعضای هیات رئیسه اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی ایران به تشریح پیشنهادها، درخواستها و راهکارهای خود در جهت ارتقاء همکاریهای دولت و بخش خصوصی ازجمله اجرای درست اصل ۴۴، جلوگیری از مهاجرت نخبگان و دانشجویان، تنقیح قوانین حوزه اقتصاد دیجیتال، تدوین سند جامع جهش تولید، توسعه بینالمللی و رفع مشکلات بخش خصوصی در این حوزه، جذب سرمایهگذاری داخلی و خارجی، اعتمادسازی و پیشبینی پذیری اقتصاد، واگذاری مدیریت در خصوصیسازی و ارتقای ارتباطات بخش خصوصی و دولتی پرداختند. در پایان این جلسه نیز تفاهمنامه اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی ایران و مرکز پژوهشهای توسعه و آیندهنگری با هدف تسریع در روند امور اجرایی مربوط به فعالیتهای اقتصادی و پیگیری فوری موانع اداری پیش روی فعالان اقتصادی بهویژه صادرکنندگان
در راستای بهبود فضای کسبوکار، در حضور معاون اول رئیسجمهوری و رئیس اتاق ایران، توسط دبیر کل اتاق ایران و مدیرکل پژوهشی مرکز پژوهشهای توسعه و آیندهنگری امضا شد.
گروه راه ومسکن: نمایندگان مجلس و اعضای دولت اولتیماتوم داده اند که از سال آینده، قانون کنترل و ساماندهی بازار اجاره به اجرا درمی آید اما در طی سه سالی که از تصویب این طرح می گذرد، خبری از اثرگذاری آن نبوده و بیشتر جنبه نمایشی داشته است. حالا سوال اینجاست که آیا رویکرد دولت در سال آتی نسبت به این قانون تغییر خواهد کرد؟ نظیر سایر سال هایی که پیش از این نو شدند قطع به یقین با افزایش قیمت ها همراه خواهد بود؛ افزایشی که احتمال دارد شما هم با اولین روز کاری بعد از تعطیلات در بیشتر شدن کرایه پرداختی به اتومبیل ها برای رفتن به محل کار احساسش کرده اید.
تغییر آرزویی خرید به اجاره نشینی
به گزارش «تجارت»، اما شاید بیشترین نگرانی افزایش قیمت ها برای خانه به دوشان شهر باشد یا آن ها که بعد از چند سال متوالی کار کردن و اندوختن سرمایه، قصد خرید خانه داشته اند. این در حالی است که کارشناسان مسکن گفته اند باید با خرید خانه خداحافظی کرد و بانک مرکزی هم از نگران کننده بودن قیمت مسکن خبر داده و در عین حالی که مشاوران املاک از سایه سنگین دلار بر بازار خرید و اجاره مسکن صحبت کرده و گفته اند که از آن باید ترسید و هشدار جدی داده اند که مستاجران وارد بحران می شوند، نایب رییس همان اتحادیه مشاوران املاک از آمدن عروسی به کوچه مستاجران خبر داده! با این توضیح که وضعیت قیمت اجاره در سال ۱۴۰۳ بسیار خوب خواهد بود و امیدوار است که این سال برای مستاجران موفق باشد چرا که هر سالی که تعداد آپارتمان های ساخته و تولید و عرضه شده بیشتر بوده است، سالی بوده که مستاجران بهره وری بیشتری داشته اند. هرچه باشد و هر گمانه زنی در مورد قیمت اجاره و خرید مسکن درست از آب دربیاید، مردم مطمئن هستند که باید خود را برای یک سال سخت آماده کنند؛ سالی که امیدوارند شانس آورده و پول جیبشان کفاف داشتن سقف بالای سرشان را بدهد هرچند ته دلشان نوعی ترس دائمی موج می زند چرا که هیچگاه میزان افزایش قیمت ها با افزایش دستمزدشان در سال جدید همخوانی نداشته است.
آرزوی محال خرید خانه حتی با متراژ پایین
وقتی می گویند قیمت خانه (در این بحث در تهران) نگران کننده شده است با این توضیحات که باید با خرید خانه خداحافظی کرد و حسرت تهرانی ها ۱۶۰ ساله شده، پس قطعا بر تعداد مستاجران افزوده خواهد شد و از ان طرف هم قیمت اجاره بها هم بیشتر خواهد شد. بنابراین اعلام این خبر از سوی برخی کارشنایان که ساخت و ساز بیشتر شده و از قبل آن مستاجران سال سختی را نخواهند داشت و عروسی به کوچه آنها هم خواهد آمد، تا حد زیادی بعید به نظر می رسد. بازار مسکن پس از نوسانات ارزی اخیر و اتفاقات مختلف سیاسی طی چند ماه گذشته، دستخوش تغییراتی شده و حالا خرید یک خانه حتی با متراژ پایین نیز برای بسیاری از اشخاص جامعه بدل به یک آرزوی محال شده است. از سویی، این بازار در طول سال ۱۴۰۲ با یک رکود تورمی کم سابقه مواجه شده و همین، حجم معاملات را تا حدی بسیار زیادی کاهش داده. عملکرد دولت در این میان انتقادات فراوانی را به همراه داشته و انفعال وزارت راه و شهرسازی در این زمینه باعث شده تا قیمت مسکن در سال پیش، سیر نزولی نداشته باشد. به گزارش این رسانه، وعده های دولت سیزدهم مبنی بر ساخت یک میلیون مسکن به جایی نرسیده و ادامه این روند می تواند کار را برای دولت دشوار کند. باید گفت که دولت با پیگیری طرح هایی مانند نهضت ملی مسکن سعی داشت تا مشکل خانه دار شدن مردم را به نوعی برطرف کند اما آمارها نشان می دهد که در روی همان پاشنه همیشگی می چرخد و مشکلات سابق بر قوت خود باقی است. بر اساس آخرین تحلیل ها و آمارها، شهر تهران در سال گذشته به عنوان بدترین پایتخت جهان برای خانه دار شدن لقب گرفت. بر مبنای این داده، یک شخص تهرانی برای تهیه مسکن مورد نیاز خود بایستی ۱۵۰ سال کار کند و پس انداز خود را به هیچ وجه خرج نکند. البته این شرایط در حالی است که تورم موجود ثابت بماند و در سال های آینده رشدی در نرخ تورم نداشته باشیم! به سراغ مستاجرانم می رویم با این توضیح دبیر اتحادیه مشاوران املاک تهران که تاکید کرده افزایش نرخ دلار تأثیر قابل مشاهده ای در بازار اجاره خواهد داشت. به گفته او عوامل دیگری نیز بر این موضوع تأثیرگذار هستند، از جمله وضعیت اقتصاد کلان؛ وقتی درآمدها کاهش می یابد، موجران برای حفظ قدرت خرید خود، فشاری بر اجاره بها اعمال می کنند.
اهرم اجاره بها در دست موجران
سعید لطفی در گفتگویی از دیگر عوامل مهم و موثر را وضعیت اقتصاد کلان دانسته و گفته وقتی درآمدها کاهش پیدا می کند موجران برای حفظ قدرت خرید خود، به اجاره بها فشار آورد می کنند. لطفی با بیان اینکه شاهد جابهجایی و نزول منطقه سکونت خانوار خواهیم بود، تاکید کرده این در حالی است که مستاجران هم تحمل افزایش اجاره بها را ندارند به همین دلیل است که خانوار و مستاجران هر سال منطقه سکونت خود را تغییر می دهند و به منطقه پایین نقل مکان می کنند و از سوی دیگر شاهد افزایش تراکم جمعیت حاشیه نشینی هستیم.
گروه سیاسی: رژیم صهیونیستی همچنان به دنبال بهانهتراشی برای کشتن کارمندان «آشپزخانه مرکزی جهانی» در غزه است و مدعی است این حمله اشتباهی و غیر عمد و به دلیل وجود یک فرد مسلح در کاروان امدادرسانان بوده است، اما یک رسانه عبری زبان فاش کرد مأموریت این امدادرسانان با ارتش این رژیم هماهنگ شده بود. بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی حمله به امدادرسانان «آشپزخانه مرکزی جهانی» در غزه را غیرعمد دانست و برای توجیه این کشتار گفت: این اتفاق در زمان جنگ رخ میدهد و ما آن را به طور کامل بررسی میکنیم و تماسهایی با دولتهای ذیربط برقرار میکنیم و تمام تلاشمان را میکنیم که این کار تکرار نشود.
به گزارش «تجارت»، دنیل هاگاری، سخنگوی ارتش رژیم صهیونیستی نیز به رغم بسیاری از کشتارهای عمدی در جنگ غزه مدعی شد: ما به عنوان یک قدرت نظامی به قوانین بینالمللی پایبند هستیم و عملیاتمان را با دقت و شفافیت بررسی میکنیم. ما تحقیقاتی را برای بررسی این حادثه مهم انجام خواهیم داد.
افشاگری بزرگ هاآرتص
روزنامه هاآرتص به نقل از منابع امنیتی صهیونیست ادعا کرد: حمله ارتش اسرائیل به کاروان امدادرسانان که منجر به کشته شدن هفت تن از کارمندان آشپزخانه مرکزی جهانی شد به دلیل ظن وجود یک فرد مسلح در کاروان صورت گرفت. یک پهپاد سه موشک را به سمت این کاروان شلیک کرد. این روزنامه نوشت: یک کاروان با سه خودرو سازمان آشپزخانه مرکزی جهانی به همراه یک کامیون کمک به سمت انبار وابسته به این سازمان در منطقه دیرالبلح در مرکز نوار غزه به راه افتادند. خودروهای آشپزخانه مرکزی دارای علامت واضح بودند که نشان میداد متعلق به این سازمان هستند، اما منابع اسرائیلی وابسته به واحدی که مسؤول تأمین امنیت محوری بوده که این کاروان از آن عبور کرده است، مدعی شدند یک فرد مسلح را در کامیون رصد کردهاند. این منابع اعلام کردند: کامیون به همراه سه خودرو به انبار رسیدند. هفت امدادرسان شامل ۲ فلسطینی که دارای تابعیت آمریکا و کانادا بودند و پنج نفر دیگر از استرالیا، انگلیس و لهستان بود. بعد از چند دقیقه سه خودرو انبار را ترک کردند، اما کامیونی که ادعا شده بود یک فرد مسلح در آن است، با خودروها همراه نشد. این منابع گزارش دادند فرد مسلح منطقه انبار را ترک کرد و خودروها به سمت محوری که از قبل با ارتش رژیم صهیونیستی درباره آن هماهنگی صورت گرفته بود، به راه افتادند. حین عبور کاروان از محوری که مجوز عبور از آن صادر شده بود، دستوراتی از اتاق اضطراری وابسته به یگان مسؤول تأمین امنیت محور به یک پهپاد برای حمله موشکی به یکی از خودروها داده شد. تعدادی از افراد داخل یکی از خودروها حین اصابت موشک از آن خارج شدند و سوار خودرو دیگری شدند و به سفرشان ادامه دادند و به مسؤولان خود اطلاع دادند که در معرض حمله قرار گرفتهاند. اما بعد از چند ثانیه موشک دیگری به خودروهایشان اصابت کرد. سرنشینان خودروی سومی مجروحانی را که از حمله دوم جان به در برده بودند به خودرویشان منتقل کردند و در همان لحظه پهپاد موشک سومی را شلیک کرد که منجر به کشته شدن هفت امدادرسان شد. منابعی در ارتش رژیم صهیونیستی اعلام کردند قتل تیم امدادرسان در غزه به دلیل مشکلات در هماهنگی میان ارتش این رژیم و سازمانهای امدادرسانی در غزه نبود، بلکه به دلیل عدم پایبندی رهبران میدانی ارتش به دستورات بوده است. این منابع گزارش دادند رهبران میدانی و نیروها برخلاف دستورات عمل میکنند. فرماندهی منطقه جنوبی ارتش میخواهد از زیر بار مسؤولیت این جنایت شانه خالی کند.
افشای دلایل حمله
روزنامه هاآرتص همچنین به نقل از منبعی در شعبه اطلاعات نظامی نوشت: مقامات دقیقا میدانند دلیل این حمله چه بوده است. در نوار غزه همه هر کاری دلشان بخواهد میکنند. اقدامات ارتش اسرائیل بر این اساس است که کسانی موافقت نهایی با هدف قرار دادن اهداف حساس مثل سازمانهای امدادرسانی را صادر میکنند که از افسران ارشد با درجه فرمانده لشگر یا فرمانده کل یا حتی رئیس ستاد ارتش باشند. هر فرماندهی در غزه قوانین خود را صادر میکند. مشخص نیست که آیا تصمیم حمله به کاروان تیم امدادرسانی با موافقت افسران ارشد بوده است یا خیر. ارتش رژیم صهیونیستی و وزارت جنگ این رژیم مدعی شده بودند حمله به کارمندان آشپزخانه مرکزی جهانی به دلیل نبود هماهنگی میان نیروهای ارتش در غزه و نمایندگان سازمانها در میدان بوده است. براساس گزارش هاآرتص ارتش رژیم متوجه شده است که حمله به کاروان امدادی خطرناک است و پیامدهایی برای جنگ در غزه خواهد داشت. نهاد نظامی ارتش رژیم صهیونیستی تأکید کرد آماده است نمایندگانی را برای ارائه نتایج تحقیقات به کشورهایی بفرستد که این هفت امدادرسان از آنجا آمده بودند. حمله رژیم صهیونیستی به کاروان امدادرسانان آشپزخانه مرکزی جهانی اولین حمله نیست. این رژیم بارها چنین حملاتی را در غزه انجام داده است.
انزوای فزآینده رژیم صهیونیستی
در سطحی دیگر، توجه به این موضوع ضروری است که حمله به آشپزخانه مرکزی جهانی موجب رسوایی و افزایش انزوای تلآویو خواهد شد. در همین زمینه، «دونالد تاسک» نخستوزیر لهستان در صفحه کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) نوشت: «آقای نخستوزیر نتانیاهو، آقای سفیر یاکوف لیونی، اکثر لهستانیها پس از حمله هفتم اکتبر با اسرائیل همبستگی کامل نشان دادند، امروز شما این همبستگی را در یک آزمون واقعا سخت قرار میدهید.» «رادوسلاو سیکورسکی» وزیر امور خارجه لهستان هم پیشتر اعلام کرده بود در پی حملهای که منجر به کشته شدن هفت کارمند سازمان آشپزخانه مرکزی جهانی، از جمله یک مرد لهستانی در نوار غزه شد، از تلآویو خواسته توضیح دهد. وی در پلتفرم «ایکس» نوشت: من شخصا از «یاکوف لیونی» سفیر اسرائیل خواستم توضیح فوری ارائه دهد. او به من اطمینان داد که لهستان به زودی نتایج تحقیقات درباره این فاجعه را دریافت خواهد کرد. وزیر خارجه لهستان در ادامه اعلام کرد: ورشو قصد دارد تحقیقات مستقل خود را انجام دهد. سازمان آشپزخانه مرکزی جهانی توضیح داد که هفت کشته از استرالیا، لهستان و بریتانیا بوده و برخی از آنها دارای تابعیت دوگانه از آمریکا، کانادا و فلسطین بودند. آشپزخانه مرکزی جهانی از اکتبر ۲۰۲۳ در غزه فعالیت داشته و مواد غذایی را از طریق زمینی وارد این منطقه میکند و همچنین در عملیاتهای هلیبرن مشارکت دارد.
آمریکا، غرب و رژیم صهیونیستی اسرائیل در جبهه مقابل محور مقاومت قرار گرفتهاند و در طول دستکم دو دهه گذشته، آمریکا ابتدا به دنبال تثبیت هژمونی و سلطه خود بر جهان، بویژه غرب آسیا بوده است و در مرحله بعد به دنبال ایجاد حاشیه امن برای رژیم صهیونیستی اسرائیل بود.
حمله آمریکا به افغانستان و عراق، طرح خاورمیانه بزرگ، ایجاد داعش(دولت اسلامی عراق و شام)، ایجاد ناامنی و آشوب در غرب آسیا، تحریک عربستان سعودی به حمله علیه یمن و اکنون جنگ غزه، در همین راستا صورت گرفت. اما آمریکا در افغانستان و عراق، با شکست مواجه شد و به همین جهت به استفاده از نیروهای نیابتی در غربآسیا(عربستان سعودی، ترکیه، قطر) و رژیم صهیونیستی اسرائیل متوسل شد و با ایجاد داعش، عملا محور مقاومت را با تهدیدات تروریستی و امنیتی مواجه ساخت. حمایت آمریکا و متحدانش بویژه رژیم اسرائیل، از داعش و تلاش برای ساقط کردن حکومت بشار اسد در سوریه در همین راستا صورت گرفت؛ اما به هر میزان که طراحیهای دشمن پیچیدهتر میشد، به همان میزان جبهه مقاومت نیز آبدیدهتر میشد.اما تمام اقدامات، سیاستها و راهبردهای آمریکا و جبهه صهیونیستها در طول دو دهه گذشته که حمایت از رژیم صهیونیستی اسرائیل بود، اکنون با چالشهای اساسی روبرو شده است. طوفان الاقصی در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ توسط حماس، ضربه ترمیمناپذیری به رژیم غاصب اسرائیل وارد کرد و اکنون که رژیم صهیونیستی بیش از ۳۳ هزار نفر از مردم غزه بویژه زنان و کودکان بیگناه را به شهادت رسانده و بیش از ۷۰ هزار نفر را مجروح و دو میلیون نفر از اهالی غزه را آواره و بیخانمان کرده است؛ نتوانسته به کمترین دستاوردی در مقابل حماس دست یابد و عملا در آزادی اسرای شهرکنشین اسرائیلی، ناکام بوده است. هرچند رژیم جنایتکار تلآویو نزدیک به ۸۰ درصد از مناطق مسکونی نوار غزه و شهرکهای آن را ویران کرده است، اما نتوانسته بر ارادههای اهالی غزه و حماس غلبه یابد. در سطح بینالمللی همه کشورها از آسیا گرفته تا آفریقا و آمریکای جنوبی و حتی در آمریکا و اروپا، ذات وحشیانه و جنایتکار و زورگوی رژیم صهیونیستی تلآویو بر همگان آشکار شده است. شاید برخی از کشورهای عربی مرتجع و خودباخته با سیاستهای دوگانه و شعار دو دولتی در فلسطین، آشکارا به مردم فلسطین و آرمانهای آن خیانت کردهاند؛ اما واقعیت این است که عملکردها و سیاستهای دوگانه و خائنانه این کشورها و در راس آن عربستان سعودی، جمهوری آذربایجان و ترکیه، نه تنها در داخل با مخالفتهایی روبرو بوده است، بلکه در سطح غرب آسیا و قدرتهای فرامنطقهای همسو یا نزدیک به محور مقاومت، این درک حاصل شده است که این کشورها به اهداف باطل و غلط آمریکا و متحدانش متعهد هستند تا این که از مردم مظلوم غزه و فلسطین حمایت کنند. امروزه با همه محدودیتها و روایتهای غلط از جنگ غزه از سوی کشورهای اروپایی و آمریکایی متحد رژیم صهیونیستی اسرائیل، افکار عمومی غرب علیه سیاستهای رژیم صهیونیستی اسرائیل است و در برخی از همین کشورها، دولتهای غربی با مشاهده اعتراضات گسترده مردمی، مجبور به موضعگیری در خصوص آتشبس فوری در غزه شدهاند. البته این موضعگیریها بیشتر مشی سیاسی و عوامفریبانه دارد و در این بین آمریکا بیش از هر بازیگری از جنایات رژیم جنایتکار اسرائیل حمایت کرده است و حتی در آخرین اجلاس شورای امنیت سازمان ملل، در مورد آتشبس فوری، رای ممتنع داد. در واقع آمریکا نه تنها تسلیحات و بمبهای رژیم صهیونیستی اسرائیل را تامین میکند، بلکه در طراحی حمله به غزه و رفح نیز پیشگام بوده است.
اگر در گذشته ۲۹ کشور (به استثنای ۴ کشور بولیوی، کوبا، کره شمالی و ونزوئلا، بقیه کشورها عمدتا مسلمان هستند) از ۱۹۳ عضو سازمان ملل، اسرائیل را به رسمیت میشناختند، پس از جنایات اسرائیل در نوار غزه، برخی از کشورها نظیر آفریقای جنوبی، بولیوی و برزیل، روابط خود با اسرائیل را قطع کرده یا کاهش دادهاند. روابط بین رژیم اسرائیل و سایر کشورها، پس از تداوم نسلکشیها در نوار غزه، رو به تیرگی نهاده است. بولیوی روابط رسمی خود را با اسرائیل به دلیل جنگ جاری با حماس قطع کرد.
وزارت خارجه تونس در بیانیهای حمله رژیم صهیونیستی به کنسولگری ایران در دمشق را به شدت محکوم و آن را نقض آشکار قوانین بینالمللی توصیف کرد. در این بیانیه آمده است: تحرکات رژیم صهیونیستی برای گسترش دایره جنگ در منطقه نتایج وخیم به دنبال خواهد داشت که امنیت تمام جهان را تهدید میکند. طبق گزارش المیادین، وزارت خارجه تونس تاکید کرد: تونس بار دیگر بر ایستادگی خود در کنار جمهوری عربی سوریه در برابر هرگونه تجاوزی که تهدیدی برای امنیت و ثبات این کشور است را اعلام میکند.
وزارت خارجه تونس همچنین این حادثه را به جمهوری اسلامی ایران و خانواده قربانیان تسلیت گفت. پیش از این، وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد: حمله موشکی عصر دوشنبه رژیم جعلی اسرائیل، به ساختمان بخش کنسولی سفارت ایران در دمشق را با شدیدترین عبارات محکوم میکنیم. وزارت خارجه اعلام کرد متأسفانه در این حمله هدفمند به یک مکان شناخته شده دیپلماتیک، تعدادی از مستشاران نظامی ضدتروریسم جمهوری اسلامی ایران - دارای مصونیت دیپلماتیک- که همزمان با حمله مزبور، در برنامه صرف افطار ماه مبارک رمضان در این ساختمان حضور داشتند، به شهادت رسیدند. در این بیانیه آمده است: «بیشک این حمله زبونانه و نفرتانگیز، نقض مصونیت افراد و اماکن دیپلماتیک -ساختمان سفارت جمهوری اسلامی ایران در دمشق- و در مغایرت آشکار با مقررات بینالمللی بهویژه کنوانسیون روابط دیپلماتیک ۱۹۶۱ وین، کنوانسیون راجع به پیشگیری و مجازات جرائم علیه اشخاص مورد حمایت بینالمللی از جمله ماموران دیپلماتیک ۱۹۷۳ و منشور ملل متحد است، فلذا انتظار این است که تعرض شنیع و خلاف حقوق بینالملل یادشده، از سوی دولتها و مجامع بینالمللی تقبیح و شدیدا محکوم گردد». تهران تاکید که از سازمان ملل متحد بهویژه شورای امنیت و دبیر کل آن سازمان انتظار میرود در مسیر مقابله با اعمال متخلفانه و ناقض مقررات بینالمللی رژیم صهیونیستی اسراییل، که تهدید کننده صلح و امنیت بینالمللی تلقی میگردند، واکنش لازم و سریع را داشته و اینگونه اعمال جنایتکارانه و تروریستی را محکوم و تقبیح نمایند.
از شروع جنگ اسرائیل علیه فلسطین در ۸ اکتبر ۲۰۲۳ که به بهانه حمله برق آسا و ورود جنگجویان جنبش حماس به داخل سرزمینهای اشغالی انجام گرفت شش ماه می گذرد. اسرائیل در این مرحله از جنگ علیه غزه همانند جنگ ۳۳ روزه علیه لبنان در سال ۲۰۰۶ بر مبنای استراتژی خشونت و ویران سازی حداکثری وارد عمل شد و خسارات جانی و مالی گسترده ای را به مردم تحمیل کرد. از شروع جنگ اسرائیل علیه مردم فلسطین در ۸ اکتبر ۲۰۲۳ که به بهانه حمله برق آسا و ورود جنگجویان جنبش حماس به داخل سرزمینهای فلسطین اشغالی انجام گرفت شش ماه می گذرد. اسرائیل در این مرحله از جنگ علیه غزه همانند جنگ ۳۳ روزه علیه لبنان در سال ۲۰۰۶ بر مبنای استراتژی خشونت و ویران سازی حداکثری وارد عمل شد و خسارات جانی و مالی گسترده ای را به مردم فلسطین تحمیل کرد بطوریکه در حال حاضر صحبت از بیش از یکصد هزار نفر زخمی و مجروح زن و مرد و کودک فلسطینی و آوارگی نزدیک به یک و نیم میلیون نفر در نوار غزه می شود.
این درحالی است که نتانیاهو علیرغم صدور با تاخیر قطعنامه آتش بس از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد در تاریخ ۲۶ مارس ۲۰۲۴ همچنان در بوق جنگ می دمد و همزمان ناظران سیاسی بر این اعتقادند که اسرائیل بجز ویرانی و آوارگی مردم بی پناه فلسطین نه تنها هیچ دستاوردی بدست نیاورده؛ که خسارات زیادی را نیز متحمل شده است. بدون شک قضاوت عمومی تا این لحظه، این رژیم را بعنوان طرف بازنده این نبرد شناخته است. به اعتقاد بسیاری از تحلیلگران سیاسی و امنیتی، بنطر می رسد اسرائیل بعد از پیروزی در جنگ های کلاسیکی که علیه ارتش کشورهای عربی حوزه پیرامونی خود انجام داد و موفق به اشغال بخش هایی از خاک این کشورها شد، از اوئل دهه هشتاد به این طرف که شیوه نبرد در جبهه فلسطینی-عربی-اسلامی علیه اسرائیل تغییر کرد این رژیم نه تنها برتری در این نبردها را از دست داد، بلکه در نتیجه نقاط ضعف و آسیب پدیری های این رژیم که از سوی جریانهای مقاومتی شناسایی و مورد استفاده قرار گرفت، منحنی پیروزی های این رژیم متوقف و روند نزولی بخود گرفت. اوج این تغییر موازنه قدرت را می توان در خروج بی قید و شرط و برق آسای اسرائیل از جنوب لبنان در سال ۲۰۰۰، ترک غزه بدون هیچ پیش شرط در سال ۲۰۰۵، و شکست مفتضحانه این رژیم در جنگ ۳۳ روزه لبنان در سال ۲۰۰۶، و عملیات بی نتیجه در سالهای ۲۰۰۹ و ۲۰۱۴ علیه عزه مشاهده کرد.
در این ایام که جنگ دیگری به غزه تحمیل شده، به اعتراف بسیاری از تحلیلگران سیاسی و افکار عمومی جهان، رژیم اسرائیل موفقیت نظامی قابل قبولی برای خود ثبت نکرده است. بی تردید آسیب پذیری این رژیم در نبرد جاری از مهمترین عوامل ناکامی آن در جنگ جاری است. این رژیم برخلاف راهبرد نظامی خود در جنگها، مبنی بر اصل برق آسا بوددن عملیات، کوتاه بودن زمان نبرد، انتقال جنگ به میدان دشمن و پیروزی قطعی و قاطع در هر نبرد با دشمن، نه تنها در جنگ غزه از این اصول فاصله گرفته که حتی متحمل خسارات جبران ناپذیری نیز شده است. اصل شکست ناپذیری ماشین جنگی اسرائیل بار دیگر در این نبرد مخدوش شده، سیستم هشدار و واکنش سریع آن در عملیات ۷ اکتبر ۲۰۲۳ توان عملیاتی خود را از دست داد و این رژیم علاوه بر متحمل شدن خسارات مالی و اقتصادی، بطور بی سابقه و قابل توجهی اسیر در اختیار رزمندگان حماس داشته و صدها نفر از پرسنل نظامی این رژیم در جنگ غزه کشته و مجروح شده اند.
در پشت موضوع آسیب پذیری رژیم صهیونیستی که به وضوح در این جنگ خود را در برابر افکار عمومی جهان به نمایش گذاشته علل متعددی قرار دارد که ذکر تمام این موارد در این مقاله نمی گنجد و لذا حسب اولویت و به اختصار به بیان مهمترین این علل بسنده خواهد شد. یکی از مهمترین علل ضربه پذیری اسرائل را می توان در توان بالا و دست برتر جنگجویان فلسطینی در جنگ اراده ها دانست. رزمنده فلسطینی برای بازگرداندن سرزمین خود که توسط اشغالگر اسرائیلی غصب شده در قیاس با عنصر نظامی صهیونیستی که از سرزمین مادری خود به فلسطین هجرت کرده است از اراده ای محکم تر در میدان جنگ برخوردار بوده و احساس می کند که برای هدفی مقدس وارد این کارزار شده ولذا در هر دو صورت پیروزی یا شکست؛ خود را پیروز میدان میداند.
هنری کسینجر معتقد است که در جنگ نامتقارن بین یک ارتش کلاسیک با مجموعهای چریکی اگر ارتش کلاسیک به پیروزی قطعی نرسد شکست خورده و اگر چریک شکست نخورد، پیروز است. بدرستی این معادله در نبرد جاری در غزه به اثبات رسید. اشتباه بزرگ نتانیاهو در این جنگ، و ایهود اولمرت در جنگ ۳۳ روزه علیه رزمندگان حزب الله لبنان در سال ۲۰۰۶ این بود که اهداف غیر قابل دستیابی را برای ارتش اسرائیل ترسیم کردند که خود عامل ناکامی ماشین جنگی صهیوونیستها شد. اهدافی چون نابودی حزب الله و حماس! و یا آزادسازی اسرا بدون مذاکره، ویا اتخاذ رویکرد ویران سازی و نابود ساختن زیر ساخت های حزب الله در لبنان و حماس در غزه بدون توجه به توانمندی های محدود ارتش این رژیم و بدون در نظر گرفتن سناریوی بعد از جنگ، که این واقعیت ها به وضوح در نبرد غزه خود را نمایان ساخت و عامل تاثیر گذاری در ایجاد اختلاف نظر بین این رژیم و مسئولین امریکایی شد.
دبیرکل جزبالله لبنان با تاکید بر اینکه روز جهانی قدس امسال متفاوت تر از سالهای گذشته است، خاطرنشان کرد که نبرد طوفان الاقصی دشمن صهیونیستی را بر لبه پرتگاه قرار داد. به گزارش ایسنا، «سید حسن نصرالله»، دبیرکل حزبالله لبنان روز چهارشنبه و در همایش منبر القدس گفت: آنچه در فلسطین و منطقه و جهان درحال رخ دادن است «طوفان آزادگان» است و امیدواریم با گذر زمان هر روز گستردهتر و قویتر شود. ما باید برای تجلیل از مقاومت و ثبات مردم غزه بایستیم زیرا آنها با کشتار دستهجمعی و گرسنگی مواجه هستند. سید حسن نصرالله تاکید کرد: روز قدس امسال به برکت طوفان الاقصی بسیار متفاوتتر از سالهای گذشته است. دبیرکل حزبالله لبنان در بخش دیگری از سخنان خود خاطرنشان کرد: دشمن به قطعنامههای شورای امنیت، مطالبات کشورهای جهان و همچنین قوانین هیچ توجهی نمیکند. بر اهمیت ثبات و مقاومت و تداوم تلاشها و یقین به اینکه پیروزی در راه است تاکید می کنیم و این مساله به غزه و تمام جبههها مربوط میشود. وی ضمن تقدیر از مواضع جبهههای لبنان، یمن و عراق که بهرغم تهدیدها به حمایتهای خود از مردم فلسطین ادامه میدهند گفت: از جمهوری اسلامی ایران به خاطر موضع ثابت و محکم خود در حمایت از مردم فلسطین و مقاومت آن تشکر میکنیم. از کشور سوریه نیز به خاطر حمایت از جنبشهای مقاومت علیرغم تهدیدها تقدیر میکنیم. سید حسن نصرالله افزود: ما باید برای فراهم کردن عناصر قدرت تحقق اهداف طوفان الاقصی تلاش کنیم و این وظیفه همه ماست. برخی در راستای خدمت به دشمن بر روی حجم قربانیها و تلفات تمرکز می کنند و میزان دستاوردهای مقاومت را نادیده میگیرند. دبیرکل حزبالله لبنان در ادامه تاکید کرد: جنگ ۳۳ روزه پروژه خاورمیانه جدید و اسرائیل بزرگ را با شکست مواجه کرد و نبرد طوفان الاقصی رژیم صهیونیستی را بر لبه پرتگاه، سقوط نهایی و نابودی قرار داد و با گذر زمان نشانهای این امر برملا خواهد شد. باید تلاش کنیم تا پیروز از این نبرد خارج شویم و دشمن و حامیان آن شکست بخورند.