محمود خاقانی
کارشناس انرژی

توسعه میادین تولید نفت و گاز غیرمتعارف وقتی اقتصادی شد که از سال ۸۴ تحریم به ایران تحمیل و از بازار نفت و گاز کنار گذاشته شد، در هماهنگی شرکت‌های بزرگ نفتی و دولت‌های متبوع‌شان؛ ایران تحت تحریم قرار گرفت. به عبارت دیگر ایران در خاورمیانه و ونزوئلا در امریکای لاتین از بازار نفت محدود و کنار گذاشته شدند نتیجه اینکه شرایطی بوجود آمد که قیمت‌ها در سطحی باشد که برای تولید نفت و گاز شیل امریکا که اکنون حدود ۴۰ دلار هزینه دارد؛ مقرون به صرفه باشد و اینگونه هم شد.
اکنون در جدول کشورهای تولیدکننده نفت و گاز؛ امریکا در ردیف اول قرار دارد و بزرگترین تولیدکننده نفت خام و گاز طبیعی است و میزان صادرات این کشور هم بویژه گاز ال‌ان‌جی قابل توجه است و می‌توان گفت که امریکا زمینه‌ای فراهم کرد که جنگ اوکراین به دو دلیل انجام شود؛، یکی اینکه بین اروپا و روسیه فاصله ایجاد شود و روسیه بعنوان اصلی‌ترین تامین‌کننده گاز طبیعی اروپا؛ از میدان خارج شود و امریکا جای روسیه را در اروپا بگیرد که این اتفاق هم افتاد.
در منطقه مدیترانه جنگ نوار غزه که حمایت امریکا از اسرائیل انجام شد هم بخاطر منابع غنی گاز طبیعی است و باتوجه به اینکه امارات، قطر، کویت و عربستان با شرکت‌های اسرائیلی، اروپایی و امریکایی برای تولید گاز در این منطقه مشارکت دارند در مقابل فجایع سکوت کرده‌اند، تداوم تحریم در ایران هم قیمت را در سطحی نگه داشته که هم به نفع امریکا و تا حدودی به نفع شیوخ خلیج‌فارس است و اروپا هم می‌تواند قیمت‌ها را تحمل کند.
چین هم علیرغم اینکه بدنبال خرید نفت ارزان است در عین حال در همکاری با امریکا در تلاش است که قیمت‌ها را در سطحی نگه دارد که توسعه میدان بزرگ شیلی را که اخیرا کشف کرده توجیه‌پذیر کند. روشی که در امریکا و چین برای ذخایر شیل بکار می‌رود روش فرکینگ است به این ترتیب که به تله‌های نفتی نفوذ کرده و لایه‌های مشخص نفت و گاز را در عمق زیاد شکاف می‌دهند و با روش‌های خاصی ذخایر را به زمین انتقال می‌دهند. اکنون گفته می‌شود که روش استخراج بومی این نفت ۲۵ دلار هزینه دارد البته در مقطعی در اروپا روش فرکینگ ممنوع شد زیرا در منطقه‌ای در انگلستان منجر به زلزله شد یعنی منجر به جابجایی طبقات شد.
واقعیت اینکه میزان قابل توجهی نفت خام و گاز طبیعی متعارف داریم که با هزینه کمتر از شیل یعنی بین ۱۰ تا ۱۵ دلار تولید می‌شود، ضمن اینکه ما در کشوری هستیم که آب‌های زیرزمینی را خارج کرده‌ایم و در مناطق مرکزی کشور زمین فرونشست زمین را داریم، چون لایه‌های زیرزمینی جابجا شده‌اند و افزایش وقوع زلزله را هم شاهدیم، نتیجه اینکه برداشت‌های جدید منجمله نفت و گاز شیل باید با در نظر گرفتن این ملاحظات صورت گیرد. اکنون به لحاظ جذب سرمایه در صنعت نفت کشور مشکل داریم و این در شرایطی است که تحریم ادامه دارد و عضو FATF هم نیستیم. باضافه اینکه در مورد نفت و گاز غیرمتعارف این نکته هم باید مورد توجه قرار گیرد که خطر اینکه نتوانیم مخزن را توسعه دهیم وجود دارد تولید و سرمایه‌گذاری در این میادین ریسک بالایی دارد. بنابراین هرچند در توسعه این میادین با نرخ امروز بابت هر بشکه ۶۵ دلار سود کسب می کنیم اما تولید از میادین متعارف باید در اولویت باشد.

مصدق مصدق‌‌پور
کارشناس مسائل منطقه

در مورد مذاکراتی که در قاهره طی روزهای گذشته برگزار شده باید گفت که حماس هیچ تیمی برای حضور در این مذاکرات اعزام نکرده و دلیل آن هم عدم تحقق شروط این جریان در مذاکرات گذشته است. حماس اعلام کرده که توقف حملات، ورود کمک‌های بشردوستانه، بازگشت آوارگان .و بازسازی غزه اولویت فعلی آنها بوده اما اسرائیل از این مسائل عدول کرده است. این در حالیست که نتانیاهو نیاز به مذاکرات دارد؛ چراکه در داخل تل‌آویو تحت فشار گسترده خانواده اسرای اسرائیلی قرار دارد. در این میان ایالات متحده اعلام کرده که با حمله زمینی به رفح مخالف است اما توجه داشته باشید که این به معنای مخالفت تمام عیار واشنگتن با تل‌آویو نیست بلکه بایدن در سخنان اخیر خود به گونه‌ای اعلام کرد که اسرائیل همچنان حق دفاع از خود را دارد.
تیم بایدن به فکر انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در سال جاری میلادی است و باید متوجه بود که اعراب و مسلمانان بخش مهمی از رأی‌دهندگان را تشکیل می‌دهند و به هر ترتیب این طیف می‌توانند با توجه به تند شدن اقدامات اسرائیل علیه غزه با رأی منفی بر انتخابات ریاست جمهوری آمریکا تاثیرگذار باشند. اسرائیل تمام قصور را در رابطه با وضعیت میدانی و سیاسی به گردن حماس می‌اندازد و بر همین اساس سعی می‌کنند تا تمام اوضاع مخرب را به سمت حماس و مقاومت فلسطین هدایت کنند. در این راستا دیوان عالی اسرائیل به کابینه نتانیاهو اعلام کرده که باید مصوبه‌ای در مورد سربازی یهودیان ارتودکس ارائه دهد؛ چراکه در قانون مورد نظر، راستگراهای مورد اشاره از خدمت سربازی معاف هستند که ریشه در تحولات سال ۲۰۱۸ رژیم صهیونسیتی دارد.
این وضعیت در حالیست که هیات اسرائیلی به صورت کامل برای مذاکرات به قاهره اعزام نشد و در حال بررسی وضعیت و اوضاع و احوال حاکم بر مذاکرات بودند و اگر شرایط از نظر آنها مطلوب بود مابقی اعضای کلیدی تیم مذاکره کننده از تل‌آویو به قاهره اعزام خواهند شد و دلیل آن عدم حضور و مشارکت حماس در مذاکرات قاهره است. در این راستا نتانیاهو در تلاش برای دستیابی سریع به توافقی که منجر به آزادی اسرای اسرائیل شود، بوده و به همین دلیل به رئیس موساد اختیارات بیشتری در مذاکرات نسبت به گذشته اعطا کرده است. این در حالیست که طرح جدید برای تشکیل ائتلاف بین‌المللی با مشارکت برخی کشورهای غربی و عربی مانند مصر، مراکش و اردن مطرح شده که برای نظارت بر روند توزیع کمک‌های بشردوستانه فعالیت خواهند کرد.
به هر ترتیب این ائتلاف از سوی حماس رد شده؛ چراکه اسرائیل خواهان عدم حضور حماس و نیروهای آنروا در این روند است که به نظر می‌رسد اجرای آن تماماً دور از ذهن خواهد بود. 

چگونگی جهش تولید با مشارکت مردم

رئیس سازمان ملی بهره وری در خصوص الزامات تحقق شعار سال گفت: با ابتکارات تازه در حوزه ارتقا بهره وری و ایجاد انگیزه برای مشارکت مردم میتوان گامهای مستمر در تحقق شعار سال برداشت. میر سامان پیشوایی با اشاره به الزامات تحقق شعار سال "جهش تولید با مشارکت مردم" با اشاره به اینکه، رشد تولید پایدار میتواند عقب ماندگیهای دهه 90را برای کشور جبران کند، گفت: باید به این نکته نیز توجه کرد که رشد تولید از طریق تزریق سرمایه بیشتر یا ارتقای بهره وری قابل تحقق است. به گفته رئیس سازمان ملی بهره وروی ایران، اگر بتوان ارتقای مستمر بهره وری را در دستور کار قرار داد، میتوان به مراتب بالاتر رشد تولید یعنی جهش تولید رسید. وی خاطر نشان کرد، نفوذ فناوری و اصلاح مدیریت دو رکن ارتقا بهره وری در بخشهای مختلف کشور هستند. یکی از موضوعاتی که به ارتقای بهره وری کمک میکند افزایش مشارکت مردم و بخش خصوصی و هسته های فناور در حرکت ملی بهره وری است که این موضوع خود نیاز مند دو پیش نیاز کلیدی است.

زمان افزایش حقوق بازنشستگان مشخص شد

معاون توسعه مدیریت و منابع انسانی سازمان تامین اجتماعی از پرداخت مستمری بازنشستگان تامین اجتماعی در فرودین‌ماه مطابق سال گذشته خبر داد و گفت: حقوق اردیبهشت بر اساس نرخ جدید اعمال می‌شود و مابه‌التفاوت حقوق فروردین در اردیبهشت پرداخت می‌شود. سید مرتضی حسینی؛ معاون توسعه مدیریت و منابع انسانی سازمان تامین اجتماعی اظهار کرد: هر ساله محاسبات افزایش مستمری بازنشستگان تامین اجتماعی در فروردین ماه انجام می‌گیرد و امسال نیز همین روند ادامه می‌یابد و متناسب با افزایش ۳۵ درصدی دستمزد کارگران، مستمری بازنشستگان نیز به همین میزان افزایش پیدا می‌کند. وی تصریح کرد: براین اساس مستمری بازنشستگان در فرودین‌ماه مطابق سال گذشته پرداخت می‌شود اما حقوق اردیبهشت بر اساس نرخ جدید اعمال می‌شود و مابه‌التفاوت حقوق فروردین مستمری‌بگیران نیز در اردیبهشت پرداخت می‌شود. حسینی گفت: امیدواریم سازمان تامین اجتماعی در سال جدید نیز مانند سال گذشته برای پرداخت مستمری بازنشستگان نیازی به استقراض از سیستم بانکی پیدا نکند.

گروه اقتصاد کلان: بازار سرمایه پس از گذر از دوره طلایی اوایل دولت روحانی، دچار نوساناتی شد که منجر به سلب اعتماد مردم از این بازار و تصمیم به خروج سرمایه ها و هدایت به بازارهای غیرمولد ارز، سکه و... شد در حالی که کارشناسان معتقدند؛ بازار سرمایه و بورس از جمله گزینه های مطلوب به منظور سرمایه گذاری مردمی تلقی می شود که ضمن ایجاد فرصتی برای جمع آوری نقدینگی ها، امکان عملیاتی شدن بسیاری از پروژه های عمرانیِ شرکت های حاضر در این بازار را نیز مهیا می سازد. به گفته صاحبنظران؛ بازار در سال 1403 شروع امیدوار کننده‌ای داشت، هر چند پایانی تلخ در روزهای پایانی سال گذشته را پشت سرگذاشت. اما با عقب نشینی بانک مرکزی از تثبیت نرخ ارز نیما نقدینگی ها بازار سرمایه را فرصتی مطلوب برای سرمایه گذاری تشخیص دادند و این بازار رونق گرفت. همچنین کارشناسان بر این باور هستند حمله اسرائیل به کنسولگری ایران در سوریه با توجه به سیاست های منطقی ایران در دیگر موارد مشابه در ماه های اخیر، تاثیری در وضعیت این بازار در روزهای آینده نخواهد داشت.
به گزارش «تجارت»، سعید درخشانی کارشناس بازار سرمایه در این باره به «تجارت» گفت: نرخ بهره ونزدیک شدن به فصل مجامع و تقسیم سودها با توجه به اینکه نرخ ارز نیمایی از نرخ بازار آزاد فاصله زیادی گرفته است ، این گمان را ایجاد کرده است که نرخ نیما باید رشد کند تا از فسادهای احتمالی جلوگیری شود یا اینکه در این فاصله سود حاصله به جیب دلالان نرود، از این رو به نظر می رسد که در سال 1403 از طریق افزایش نرخ نیما و همچنین دلار بازار آزاد، بازار سرمایه متنبه خواهد شد و می شود گفت که به اندازه افزایش تورم در سال جاری، بازار سرمایه رشد خواهد داشت. همچنین شرکت هایی که افزایش سود خوبی دارند نیز با افزایش نرخ ارز بازار آزاد ونیمایی شرایط جذابی برای سرمایه گذاری خواهند داشت. این کارشناس اضافه کرد: افزایش مشارکت مردم در بازار سرمایه با ایجاد فضایی امن و سودده برای شرکت های حاضر در این بازار محقق می شود، چرا که با بهبود وضعیت شرکت ها فعال در این بازار و فروش مطلوب محصولات خود، توان سوددهی آن ها افزایش می یابد و به این ترتیب مردم نیز متمایل به حضور در این بازار به عنوان سرمایه گذار می شوند و از طریق شرکت ها و پروژه های اعلام شده از سوی آنها، سطح مشارکت آن ها نیز در این زمینه افزایش خواهد یافت.

ضرورت کاهش حضور دستوری دولت در بازار سرمایه
درخشانی بیان کرد: هر چقدر حضور دستوری دولت در بازار سرمایه کاهش یابد، فعالان حاضر در بازار سرمایه و بورس به خوبی راه خود را به سمت متعادل کردن بازار در بخش های مختلف پیدا کرده و بر اساس تجربه در سال های گذشته این روند بسیار مطلوبتر از حضور دولت است که تا کنون نتایج و خاطره خوبی از خود برجای نگذاشته است. قطعاً تحقق شعار دولت مبنی بر جهش تولید با افزایش مشارکت های مردمی نیز در سایه ایجاد اعتماد در این فضا و ایجاد شرایط مناسب برای فعالان بازار و حفظ حاشیه سود شرکت های حاضر در بازار سرمایه ایجاد می شود. فرضیات علمی و تجارب تاکنون ثابت کرده است که بهترین تصمیم گیرنده های اقتصادی خود مردم و بازار هستند، از این رو بهتر است حاکمیت به سمت قانون و موانع زدایی تا قانون گذاری حرکت کند، چرا که بسیاری از قوانین در این زمینه دست و پای سرمایه گذاران را برای اخذ مجوزهای بسیار زیاد و دست و پاگیر می بندد و با نظارت های نابجا مانع از حرکت در مسیر جهش و رونق تولید می شود.

اجرای پروژه های عمرانی با افزایش مشارکت های مردمی
او ادامه داد: بر اساس یک تفکر عامیانه، بازار سرمایه محلی برای خرید وفروش سهام تلقی می شود، اما قطعاٌ بازار سرمایه فقط محلی برای این امر نیست بلکه همه پروژه های کشور می توانند با حضور در بازار سرمایه به رشد و تولید کشور کمک کند ودر حقیقت هر دو بخش شعار سال مقام معظم رهبری یعنی مشارکت مردم و جهش تولید با تقویت بازار سرمایه فرصت اجرایی شدن می یابند. ما نمونه های بسیاری خوبی در این زمینه داریم که با افزایش سرمایه های مردمی بستر مناسب برای بهبود تولید پیدا کردند. بنابراین به نظر می رسد می توان با فراهم آوردن شرایط برای اعتمادسازی در بازار سرمایه شاهد حضور مردم و سرمایه های آن ها در این بازار، ضمن ایجاد فرصت برای عملیاتی کردن پروژه ها، شاهد رونق تولید و افزایش سوددهی شرکت ها و تسریع و تسهیل روند تولید در حوزه های مختلف در کشور باشیم.

شاخص های بهبود دهنده بازار سرمایه در 1403
این کارشناس شرایط خوب بازار سرمایه را عاملی جهت افزایش سرمایه های مردم دانست و گفت: قطعاً بازار سرمایه به اندازه تورم پیش خواهد رفت و چنانچه سرمایه گذاری های معقولی با افراد متخصص صورت گیرد، همگان می توانند سودی مطلوب از این حوزه عاید خود کنند، بهترین گزینه سرمایه گذاری مردم در برخی از صندوق های سرمایه گذاری است که می تواند با فعالیت به شکل منطقی و علمی نتیجه ای برد – برد را حاصل طرفین حاضر در بازار کند که احتمالاً حتی بازدهی بالاتر از دلار را نیز برای حاضرین داشته باشد.

بازار سرمایه، ارزنده ترین بازار در اقتصاد
داوود حسنی کارشناس بازار سرمایه با بیان این‌که بازار در سال ۱۴۰۲ شروع امیدوار کننده‌ای داشت، گفت: متأسفانه پایان بورس در سال ۱۴۰۲ تلخ بود، مهمترین دلیل صعود بورس تا ۱۷ اردیبهشت عقب نشینی بانک مرکزی از تثبیت نرخ ارز نیما در قیمت ۲۸،۵۰۰ تومان بود که باعث هجوم نقدینگی به بازار سرمایه شد و تا ۱۷ اردیبهشت که نامه نرخ خوراک پتروشیمی منتشر شد شاخص تا ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار واحد رشد کرد. ولی در ادامه که نزول بازار رخ داد سازمان بورس با ابلاغیه‌های جدید، کاهش حد نصاب سهام با درآمد ثابت را از ۱۵ به ۱۰ درصد اعلام کرده که افزایش عرضه‌ها را دامن زد، موضوع بعد ظهور اثرات منفی کسری بودجه و برداشتن دولت از خوراک و صنایع بود. مورد بعدی نیز که از اوایل مهر ماه اتفاق افتاد ریسک جنگ غزه و تنش‌های بین المللی و ژئوپلوتیک بود که باعث شد شوک جدیدی به بازار وارد شود. حسنی افزود: ارزنده‌ترین بازار در اقتصاد ایران، بازار سرمایه است، از لحاظ دلاری، بورس ایران در کف قرار دارد و ارزش دلاری بورس به ۱۴۰ میلیارد دلار رسیده و از لحاظ نسبت پی بر‌ای نیز وضعیت بازار بسیار مناسب است.

تهدیدهای بازار سرمایه
وی اضافه کرد: با توجه اختلاف ۵۰ درصدی نرخ دلار نیمایی بازار مبادله و قیمت دلار در بازار آزاد، یکی از ظرفیت‌های بالقوه بازار سرمایه برای رشد کاهش فاصله به سمت بازار آزاد است و هر زمان در سال ۱۴۰۳ می‌تواند اتفاق بیفتد، تهدید‌هایی نیز برای بازار سرمایه در سال ۱۴۰۳ وجود دارد که مهمترین تهدید افزایش نرخ بهره بدون ریسک به ۳۴ درصد است و ادامه سیاست انقباضی پولی توسط بانک مرکزی در سال ۱۴۰۳ نیز پیش بینی می‌شود مگر اینکه اتفاق خاصی افتاده و بانک مرکزی مجبور به تعدیل سیاست انقباضی باشد. تهدید بعدی برای بازار سرمایه در سال ۱۴۰۳ را پیش بینی ناپذیری اقتصاد کلان خوانده و افزود: این مورد می‌تواند به بورس در سال آینده ضربه بزند، اما در نگاه مقابل سیاست گذار هر زمان اراده کند می‌تواند با تغییر پارامتر‌های کلان اقتصاد بازار سرمایه را برای سرمایه گذاری جذاب کند، با در نظر گرفتن تمام موارد فوق، بازار سرمایه اکنون در کف خود قرار دارد و حداقل می‌تواند به اندازه تورم رشد داشته باشد و اگر دولت بخواهد می‌تواند رشد بسیار مطلوبی را در بورس ایجاد کند.

گروه اقتصاد کالان: طرح مالیات بر عایدی سرمایه از زمان تصویب در مجلس با کش و قوس‌ هایی روبرو بوده و تا امروز به قانون تبدیل نشده است؛ چراکه باید ایرادات مطرح شده از سوی شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام برطرف شود. به گزارش «تجارت»، مالیات بر عایدی سرمایه که قرار است از سود خرید و فروش در حوزه‌های بازار خودرو، مسکن، ارزهای خارجی، طلا و سکه حاصل شود، سازمان امور مالیاتی نرخ و میزان آن را از صفر تا ۴۰ درصد (بسته به مدت نگهداری ملک یا کالای مزبور یا میزان نوسان بهای آن) تعیین می‌کند. طرح مالیات بر عایدی سرمایه، اردیبهشت ماه ۱۴۰۲ در مجلس شورای اسلامی تصویب و مقرر شد در صورت اجرای آن، هر شخص مکلف به پرداخت مالیات، به واسطه تفاوت میان قیمت خرید و فروش دارایی خود باشد. این طرح، هنوز در مرحله تصویب قرار دارد و به قانون تبدیل نشده است. با این وجود، همواره بحث‌های گوناگونی پیرامون آن صورت گرفته و ابهامات زیادی در مورد آن وجود دارد. مالیات بر عایدی سرمایه فقط در زمان فروش دارایی‌ها دریافت می‌شود؛ به‌ عبارت‌ بهتر، تمام دارایی‌هایی که پتانسیل واسطه‌گری و کسب سود در آن‌ها وجود دارد، مشمول مالیات‌ بر عایدی سرمایه می شود. اما مالک سرمایه، تا زمانی که دارایی‌ها را در اختیار دارد مشمول پرداخت این مالیات نمی‌شود.

نحوه اجرای طرح مالیات بر سرمایه
طراحی بستر اجرایی مالیات بر عایدی سرمایه به عهده سازمان امور مالیاتی و تدوین قانون این مالیات بر عهده مجلس شورای اسلامی است. البته هنوز شرایط ساز و کار این قانون و اجرایی شدن آن در کشور فراهم نیست و بایستی مسئولان مربوطه اقدامات مورد نیاز را برای ثبت خرید و فروش فراهم کنند. هنوز تکلیف نحوه دقیق پرداخت این مالیات مشخص نیست؛ با این حال، اگر این طرح به تصویب نهایی برسد برای پرداخت آن، مودیان مشمول مالیات بایستی از طریق سامانه و با استعلام پرونده مالیاتی خود از طریق سازمان امور مالیاتی کشور، قبض‌های مالیاتی خود را مشاهده و بر اساس آن، پرداخت کنند. برای پرداخت مالیات بر عایدی سرمایه، بازه‌های زمانی تعیین شده پرداخت مالیات، اهمیت فراوانی دارند. هر چه بازه زمانی خرید و فروش کوتاه‌تر باشد، مالیات بیشتر است و این نوع مالیات بر اساس روش پلکانی عمل می‌کند. علاوه بر این، اگر در یک بازه زمانی تمام معاملات شما با ضرر همراه باشند، میزان ضرر شما در حساب معاملاتی اعمال شده و از سود دوره بعدی کم می‌شود. به بیان دیگر، در دوره بعدی به همان میزان می‌توانید از معافیت مالیاتی، بهره‌مند شوید. مورد دیگر اینکه، این مالیات را می‌توان بر اساس اصل منفعت دانست. مثلا افرادی که از یک معامله دارایی، سودی کسب نکرده باشند و هدف آن‌ها تقاضای مصرفی خرید و فروش باشد، مشمول پرداخت این مالیات نمی‌شوند.

چه کسانی مشمول پرداخت مالیات بر عایدی سرمایه هستند؟
اتخاذ رفتار سوداگرانه توسط افراد، نقش اساسی در افزایش جهشی قیمت اقلام در بازه‌های زمانی مختلف دارد و به‌طورکلی افرادی مشمول مالیات بر عایدی سرمایه می‌شوند که در فعالیت‌های اقتصادی غیر مولد مانند خرید و فروش مسکن، خودرو، طلا و ارز، مشغول هستند. سفته بازی در بازارهای مورد اشاره، قیمت این اقلام را افزایش و تامین نیاز مصرفی مردم را با مشکل روبرو ساخته و جامعه هدف این طرح بیشتر بازار سوداگری و سرمایه است. در این راستا، چندی پیش مهدی عسگری - نایب رئیس اول کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی - گفت: برآوردی که مرکز پژوهش‌های مجلس داشته است، این‌گونه نشان می‌دهد که حدود یک درصد از جمعیت شامل مالیات بر عایدی سرمایه می‌شوند ولی همان یک درصد صاحبان بیشترین سپرده‌های بانکی در کشور هستند، یعنی حدود 1.5 درصد جامعه بیش از ۷۰ درصد سپرده‌های بانکی را در اختیار دارند. از طرفی برخی دیگر از دارایی‌های سرمایه ای مانند سپرده‌های بانکی، انواع اوراق سرمایه‌ای و همچنین بازار سهام مشمول پرداخت مالیات بر عایدی سرمایه نمی‌شود؛ چراکه این نوع سرمایه گذاری به صورت غیر مستقیم در فعالیت‌های اقتصادی مولد، شریک است.

ابعاد مختلف مالیات بر عایدی سرمایه
از سوی دیگر، اگر درآمد حاصل از این مالیات تا حدودی کسری بودجه دولت را پوشش دهد، می‌تواند باعث شود که دولت فعالیت‌های تورم‌زای خود به منظور جبران کسری بودجه مثل استقراض از بانک مرکزی را کاهش دهد. همچنین، مالیات بر عایدی سرمایه می‌تواند سبب شود که دارایی‌های منجمد، بار دیگر به چرخه تولید بازگشته و به رشد اقتصادی، کمک کند. با این حال، پیامدهای مالیات بر عایدی سرمایه تنها به وجوه مثبت آن ختم نمی‌شود و برخی از کارشناسان، پیامدهایی منفی نیز برای این طرح متصور هستند. به عنوان نمونه، مالیات بر عایدی سرمایه می‌تواند باعث تغییر رفتار سرمایه‌گذاران شود و سرمایه آنها را به سمت دارایی‌هایی مثل سهام بورس، سوق دهد. با وجود اینکه این اتفاق می‌تواند از جهاتی مثبت قلمداد شود، اما این نگرانی نیز وجود دارد که تزریق این منابع به بازارهای مالی باعث بی‌ثباتی آنها شود.

مهم‌ترین حوزه های مالیات بر عایدی سرمایه
مالیات بر عایدی مسکن: معروف‌ترین منبع مالیات بر عایدی سرمایه که امروزه توجه بیشتر افراد جامعه را به خود جلب کرده، مالیات بر عایدی مسکن است. اگر یک ملک زیر یک سال به فروش برسد؛ میزان مالیات آن ۶۰ درصد از سود خواهد بود. اما در سال دوم ۴۰ درصد از سود، در سال سوم ۲۰ درصد از سود و در سال چهارم ۱۰ درصد از سود و اگر بعد از پنج سال به فروش برسد پنج درصد از سود، میزان مالیات آن خواهد بود. خودرو: نگهداری خودرو کمتر از یک سال شامل مالیات ۳۰ درصد از فروش خواهد بود. اما اگر بین یک تا دو سال نگهداری شود ۲۰ درصد است. اما بیش از دو سال نگهداری شود ۱۰ درصد از سود و اگر بیش از سه سال نگهداری شود؛ معاف از مالیات عایدی سرمایه خواهد بود. مالیات بر عایدی طلا و ارز: برای نگهداری طلا و ارز کمتر از یک سال مالیات ۳۰ درصدی برای آن لحاظ خواهد شد. اما بین یک تا دو سال مالیات آن ۲۰ درصد و اگر بیشتر از دو سال نگهداری شود ۱۰ درصد مالیات بر آن تعلق خواهد گرفت. اما شخص حقیقی که دارای بالای ۱۸ سال ‌باشد و میزان فروش آن معادل با ۲۰۰ گرم طلا ۱۸ عیار باشد معاف از مالیات بر سرمایه عایدی خواهد بود. البته برخورداری از این معافیت تا سقف مذکور است و شخص در پنج سال گذشته از این معافیت استفاده نکرده باشد. افرادی هم که کمتر از ۲۰۰۰ یورو داشته باشند که معادل ۲۴۰۰ دلار خواهد بود از پرداخت این مالیات معاف خواهند بود.

تصویب قانون مالیات بر عایدی سرمایه چه مزایایی دارد؟
بازارهای ایران همواره در معرض نوسانات مختلف هستند که بستر را برای ورود دلالان و افزایش بی‌رویه‌ قیمت‌ها فراهم کرده است. تصویت قانون مالیات‌ بر عایدی سرمایه در کوتاه‌مدت می‌تواند باعث کاهش تورم شود و التهابات بازار را کنترل کند. همچنین با توجه به سرمایه‌گذاری‌های قشر مرفه جامعه، اجرای اصولی این قانون می‌تواند در جهت کاهش اختلاف طبقاتی، شفافیت مالیاتی و جلوگیری از فرار مالیاتی نقش داشته باشد.