امکان پهلوگيري نفتکشها در پايانه نفتي نکا فراهم شد
همزمان با آغاز مذاکرات نهايي ايران و روسيه براي امضاي قرارداد فروش ۱۰۰ هزار بشکه نفت، برنامهريزي براي تغيير آرايش شبکه خطوط لوله و آماده سازي پايانه نفتي نکا آغاز شده است. به نقل از مهر، بيژن زنگنه و «الکساندر نواک» وزيران نفت و انرژي ايران و روسيه آذر ماهامسال در تهران بر روي نهايي کردن قرارداد فروش روزانه ۱۰۰ هزار بشکه نفت خام به توافق رسيدند.
از اين رو در صورت توافق نهايي تهران- مسکو بر روي قرارداد فروش نفت، ۵۰ هزار بشکه نفت به صورت نقد و ۵۰ هزار بشکه در ازاي دريافت خدمات فني و مهندسي به روسها فروخته خواهد شد. با اين وجود يکي از ابهامات اجراي اين قرارداد تاريخي نفت بين ايران و روسيه، امکان انتقال نفت از جنوب به شمال کشور با اعمال تغيير آرايش در شبکه خطوط لوله نفتي از نظر فني و عملياتي است.
داريوش امير سرداري گودرزي دربارهاماده سازي شبکه انتقال نفت در شمال کشور براي آغاز صادرات نفت ايران به روسيه، گفت: هم اکنون خط لوله پايانه نفتي نکا به تهران از ظرفيت انتقال روزانه ۲۵۰ تا ۳۰۰ هزار بشکه نفت خام در روز برخوردار است. معاون شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ايران با اعلام اينکه در صورت نهايي شدن قرارداد فروش نفت بين ايران- روسيه از نظر فني و عملياتي امکان معکوس کردن و تغيير آرايش اين خط لوله نفتي وجود دارد، تصريح کرد: هم اکنون عمليات آماده سازي اين خط لوله نفتي با وجود توقف سوآپ نفت از کشورهاي حاشيه درياي خزر انجام شده و حتي امکان انتقال نفت از جنوب به شمال کشور با رويکرد صادرات به کشورهاي همجوار از جمله روسيه وجود دارد. اين مقام مسئول با تاکيد بر اينکهامادهسازي خط لوله نفتي نکا- تهران (انبار نفت ري در جنوب تهران) با هدف صادرات نفت در مدت زمان کوتاهي انجام خواهد شد، تاکيد کرد: براي معکوس کردن جريان انتقال نفت بايد يکسري تغييرات فني در برخي از مراکز انتقال نفت در مسير اين خط لوله انجام شود.
در همين حال حسن باقريان مدير خطوط لوله و مخابرات نفت منطقه تهران شهريور ماهامسال در جمع خبرنگاران از اعمال تغييراتي در برخي از توربينها و ايستگاههاي انتقال نفت در مسير خط لوله نکا- ري خبر داده و گفته بود: با اعمال تغييرات جديد بر روي تاسيسات و خطوط لوله حتي امکان سوآپ برعکس و صادرات نفت به کشورهاي حاشيه خزر از طريق اين خطوط لوله وجود دارد.
ايران آماده ميزباني نفتکشهاي روسي شد
از سوي ديگر در پايانه نفتي نکا هم به عنوان بزرگترين ترمينال نفتي ايران در درياي خزر با انجام عمليات لايروبي و ساخت اسکلههاي جديد ظرفيت پهلوگيري کشتيهاي نفتکش با ظرفيت بالا فراهم شده است. سيد پيروز موسوي مديرعامل شرکت پايانههاي نفتي ايران با اشاره بهاماده سازي پايانه نفتي نکا براي از سرگيري سوآپ نفت و يا صادرات نفت به کشورهاي متقاضي، گفت: در صورتيکه سياست شرکت ملي نفت ايران فروش نفت به کشورهاي حاشيه درياي خزر باشد محدوديتي براي پهلوگيري نفتکشهاي خارجي در اين ترمينال نفتي وجود ندارد. هم اکنون طراحي و ساخت پروژه عظيم حوضچه فراگير و افزايش ١٢ پست اسکله و عمق آبخور کشتيهاي نفتکش در پايانه نکا آغاز شده است. علاوه بر اين هم اکنون امکان پهلوگيري کشتيهاي نفتکش با ظرفيت ۱۲ تا ۱۴ هزار تن در پايانه نفتي نکا با تکميل طرح توسعه حوضچه فراگير فراهم شده ضمن آنکه در اين پايانه نفتي ظرفيتي براي ذخيرهسازي يک ميليون و ۳۵۰ هزار بشکه نفت ايجاد شده است. بر اين اساس در صورت توافق نهايي ايران و روسيه بر روي قرارداد فروش روزانه ۱۰۰ هزار بشکه نفت خام، محدوديتي به منظور پهلوگيري کشتيهاي نفتکش روسي در پايانه نفتي نکا وجود ندارد. ايران در طول دوران پسابرجام بالاترين ميزان مشارکت با شرکتهاي نفتي روسي را داشته به طوريکه تاکنون تفاهم نامه توسعه هفت ميدان نفت و گاز ايران با شرکتهاي متعدد روسيه همچون گازپروم نفت، لوک اويل، تات نفت، روس نفت و زابرژ نفت امضا شده است.
حجم گازسوزي در صنعت نفت به سالانه ۱۲ تا ۱۷ ميليارد مترمکعب رسيده که ارزش اين حجم گاز سوخته شده حدود ۴ تا ۶ ميليارد دلار برآورد ميشود. به نقل از مهر، ايران پس از آنکه با حدود ۳۴ تريليون مترمکعب با پيشي گرفتن از روسيه بزرگترين دارنده ذخاير گاز جهان شد، حالا با ثبت يک رکورد جديد با پيشي گرفتن از روسها به بزرگترين اتلاف کننده گاز در مشعل تاسيسات صنعت نفت هم تبديل شده است.
مرکز پژوهشهاي مجلس شوراي اسلاميبا انتشار گزارشي حجم گازسوزي در مشعل تاسيسات صنعت نفت، گاز و پتروشيميکشور را حدود ۱۷ ميليارد مترمکعب در سال اعلام کرد و يادآور شد: ارزش گازهاي سوزانده شده در مشعل تاسيسات نفت و گاز کشور حدود ۴ تا ۶ ميليارد دلار در سال برآورد ميشود.
علاوه بر اين با اين حجم اتلاف گاز، ايران به بزرگترين سوزاننده گاز همراه نفت در جهان تبديل شده است، با اين وجود بانک جهاني هفته گذشته با انتشار گزارشي بار ديگر از روسيه به عنوان بزرگترين اتلاف کننده گاز جهان نام برده است. بر اساس گزارش بانک جهاني تا پايان سال ۲۰۱۵ ميلادي حجم اتلاف و گازسوزي روسيه حدود ۲۱ ميليارد و ۲۰۰ ميليون مترمکعب در روز بوده که در مقايسه با سال ۲۰۱۴ ميلادي حجم اتلاف گاز اين کشور حدود ۵۰۰ ميليون مترمکعب در سال افزايش يافته است. در رده بندي جديد بانک جهاني پس از روسيه، عراق با سوزاندن حدود ۱۶ ميليارد و ۲۰۰ ميليون مترمکعب دومين سوزاننده گاز جهان بوده که حجم اتلاف گاز در اين کشور همسايه در سال ۲۰۱۵ در مقايسه با سال ۲۰۱۴ ميلادي حدود ۲.۲ ميليارد مترمکعب افزايش يافته است. در شرايط فعلي ايران در رتبه سومين سوزاننده گاز جهان قرار گرفته و تا پايان سال ۲۰۱۵ ميلادي به طور متوسط سالانه ۱۲ ميليارد و ۱۰۰ ميليون مترمکعب گاز بدون استفاده در ايران صرفا سوخته و آلايندههاي آن وارد محيط زيست شده است.
نکته قابل توجه درباره اتلاف گاز در صنعت نفت کشور آن است که معادل سوخت و خوراک کل صنايع پتروشيميصرفا گاز در مشعل تاسيسات صنعت نفت به ويژه فازهاي پارس جنوبي، ميادين نفتي خليج فارس و ... گاز دود ميکنيم. حجم گازسوزيهاي ايران سال ۲۰۱۵ در مقايسه با سال ۲۰۱۴ ميلادي حدود ۱۰۰ ميليون مترمکعب کاهش يافتهاما در مقايسه با سال ۲۰۱۳ حدود يک ميليارد مترمکعب افزايش يافته است. پس از ايران به ترتيب آمريکا با سوزاندن ۱۱ ميليارد و ۹۰۰ ميليون مترمکعب و ونزوئلا با سوزاندن ۹ ميليارد و ۳۰۰ ميليون مترمکعب به ترتيب چهارمين و پنجمن اتلاف کننده بزرگ گاز جهان تا پايان سال ۲۰۱۵ ميلادي هستند. علاوه بر اين کشورهايي همچون الجزاير، نيجريه، مکزيک، آنگولا، مالزي و برخي از کشورهاي عربي منطقه خاورميانه هم در اين رتبه بندي جاي گرفتهاند. در مجموع سال ۲۰۱۵ ميلادي حدود ۱۴۷ ميليارد و ۳۰۰ ميليون مترمکعب گاز در جهان سوخته شده که اين ميران اتلاف گاز معادل توليد گاز نروژه به عنوان بزرگترين توليدکننده گاز اروپا است.
شرکت ملي گاز ايران با انتشار بيانيه رسمي، ضمن اعلام اينکه جريان گاز وارداتي از ترکمنستان به دليل کارشکني اين کشور قطع شده، ضمن درخواست از عموم مشترکان شبکه گاز مصرفي براي رعايت اصول مصرف بهينه، از تمهيدات لازم براي تامين گاز استانهاي شمالي خبر داد.
به نقل از وزارت نفت، متن بيانيه رسميشرکت ملي گاز ايران به شرح زير است: «به آگاهي ملت شريف ايران ميرساند، براساس قراردادي که از 20 سال پيش ميان شرکت ملي گاز ايران و شرکت ترکمن گاز امضا شده است، بخشي از گاز مصرفي مناطق شمالي با واردات از اين کشور تأمين ميشود. اما در طول اين مدت، هر ازگاهي، رفتارهايي مغاير با اصول قرارداد و حسن همجواري از شرکت ترکمني سرزده است که مهمترين آن قطع جريان گاز در اوج سرماي سال ٨٦ بود که متاسفانه منجر به پذيرش خواست نامعقول شرکت ترکمن گاز و افزايش 9 برابري قيمت گاز شد.
در سه سال اخير و با تلاشهاي صورت گرفته خوشبختانه مبالغ مربوط به خريد گاز به طور کامل به شرکت ترکمن پرداخت شد و مذاکرات براي چگونگي بازپرداخت بدهيهاي گذشته با حفظ ادعاهاي ايران مبني بر خسارت کميو کيفي نيز آغاز شد که در مذاکرات اخير مورد توافق طرفين قرار گرفت اما شرکت ترکمن گاز به طور ناگهاني و خارج از توافق به عمل آمده به صورت غير منطقي و در اقداميمغاير با چارچوب قرارداد بار ديگر با آغاز فصل سرما با اين ادعا که بايد مبلغ مورد مناقشه و اختلاف را به سرعت دريافت کند، از صبح امروز اقدام به قطع گاز ارسالي به ايران کرده است. از آنجا که اين رفتار شرکت ترکمن گاز خلاف قرارداد في مابين دو شرکت ميباشد ما همچنان بر موضع به حق خود پافشاري نموده و ضمن درخواست از عموم مردم براي مصرف بهينه گاز اعلام ميداريم در سايه سختکوشي کارکنان زحمتکش صنعت نفت در سه سال اخير ميزان توليد گاز به حدي افزايش يافته که ديگر نيازي به واردات نداشته و صرفا با صرفه جويي در نيروگاهها، صنايع و بخش خانگي در فصل زمستان ميتوان آن را جبران نمود.
همچنين به آگاهي ميرسانيم همکاران ما در صنعت نفت و شرکت گاز تمهيدات لازم را براي جلوگيري از قطع گاز شبکه مصرف خانگي در نظر گرفتهاند و با ياري خداوند و همراهي مردم در کاهش مصرف سوخت اين دوره سرما نيز با حداقل مشکل پشت سر گذاشته خواهد شد.» این در حالی است که روز جمعه هیات ایرانی پس از عدم توافق با ترکها جلسه مذاکره را ترک کرده بود و به فرودگاه برای بازگشت به ایران مراجعه کرد. اما ترکمن ها هراسان خود را به هیات ایرانی رسانده و با پذیرش شروط تهران قبول کردند که در وهله نخست صادرات گاز به ایران را قطع نکرده و سپس درباره طلب ادعایی خود به مجامع بین المللی شکایت کنند و اگر ادعایشان ثابت شد طلب خود را به صورت قسطی از ایران دریافت کنند. تا صبح روز شنبه نیز این توافق به قوت خود باقی بود اما طی روز شنبه تا دیروز که خبر قطع صادرات گاز منتشر شد، معلوم نیست در عشق آباد چه گذشته است که به ناگاه نظرشان تغییر کرد و شیر گاز را به روی ایران بستند.
برداشت نفت از ميدان مشترک يارانجنوبي امسال آغاز ميشود
در ادامه روند افزايش توليد نفت در ميدانهاي غرب کارون، امسال ميدان مشترک ياران جنوبي به توليد ميرسد و برداشت روزانه 10 هزار بشکه نفت از اين ميدان محقق ميشود. همايون کاظميني، مجري طرح توسعه ميدان ياران جنوبي در شرکت مهندسي و توسعه نفت (متن) در گفتوگو با شانا اعلام کرد: هماکنون عمليات حفاري 18 حلقه چاه پايان يافته و از اين ميان، عمليات نصب رشته تکميلي 15 حلقه چاه هم نهايي شده است. ميدان ياران به 2 بخش ياران شمالي و جنوبي تقسيم شده است و با حدود 2 ميليارد بشکه ذخيره نفت درجا با ميدان مجنون عراق مشترک است. توسعه اين ميدان بر اساس مصوبه هيئت مديره شرکت ملي نفت ايران در تيرماه سال 92 به شرکت مهندسي و توسعه نفت (متن) سپرده شد.
طبق مصوبه اوليه، هدف از توسعه ياران جنوبي توليد 50 تا 60 هزار بشکه نفت در روز و 60 ميليون فوت مکعب گاز با حفاري 30 حلقه چاه بود؛ اين در حالي است که روزآمد کردن اطلاعات اين ميدان در سال 94 نشان داد لايه فهليان ياران جنوبي ظرفيت مناسبي براي توليد ندارد. کاظميني در اينباره توضيح داد: براين اساس، ميزان توليد نفت هدفگذاري شده در ميدان ياران جنوبي به 25 هزار بشکه در روز کاهش يافت و با اطلاعات جديد به دست آمده، برنامهريزيهاي توسعه ميدان نيز تغيير کرد. پيش از اين همه برنامهها بر اساس توليد روزانه 50 تا 60 هزار بشکه تدوين شده بود و بستههاي کاري و حفاريها هم براين اساس بود.
وي درباره دلايل تاخير در اين طرح توسعهاي گفت: از آنجا که ياران جنوبي با منابع داخلي شرکت ملي نفت ايران توسعه مييابد، در ابتدا با مشکل تامين مالي مواجه بوديم اما اين مشکل رفع شد. نداشتن اطلاعات دقيق از مخزن و تغيير در برنامهريزي نيز از ديگر دلايل تاخير در فرايند توسعه اين ميدان بوده است.
مدير گازرساني شرکت ملي گاز ايران گفت: 23 هزار واحد صنعتي در کشور تاکنون به شبکه سراسري گاز متصل شدهاند.
سعيد مومني در گفتگو با ايرنا اظهار کرد: بخش صنعت سالانه 52 ميليارد متر مکعب گاز توليدي را مصرف ميکند و بر اساس ارزيابيها حدود 30 درصد گاز استحصال شده در اين بخش مصرف ميشود در حاليکه 27 درصد در بخش خانگي و 34 درصد در بخش نيروگاهي و مابقي در ساير حوزهها مصرف شده است. وي افزود: قيمت تمام شده گاز در ايران به مراتب بالاتر از ميزان اخذ شده از مشترکان است و دولت سالانه يارانه قابل توجهي را براي حمايت از مصرف کنندگان پرداخت ميکند. مومني تاکيد کرد: قيمت گاز در بخش خانگي در ساير کشورها از بخش صنعت به مراتب بالاتر است ولي در ايران اين موضوع برعکس بوده و بخش صنعت هزينه بيشتري را براي دريافت گاز پرداخت ميکند. مدير گازرساني شرکت ملي گاز ايران با اشاره به اينکه ايران هم اکنون با در اختيار داشتن 34 تريليون مترمکعب گاز رتبه نخست منابع گازي دنيا را به خود اختصاص داده است، گفت: با وجود اين ذخائر، توليد کننده چهارم گاز در دنيا هستيم. وي يادآور شد: ايران با تنها يک درصد جمعيت دنيا سومين مصرف کننده گاز در جهان است که اين موضوع نشان دهنده رعايت نشدن الگوي مصرف و پايين بودن قيمت عرضه گاز به مشتريان است. مومني اضافه کرد: بخش قابل توجهي از شهرهاي کشور به شبکه سراسري گاز متصل شدهاند و تا پايان امسال نيز با تکميل خطوط انتقال و شبکه توزيع ساکنان شهر زاهدان نيز از اين نعمت خدادادي برخوردار خواهند شد، ضمن اينکه به اجراي اين طرح گاز مورد نياز براي بخشهاي صنعت و نيروگاهي اين استان نيز تامين خواهد شد. وي همچنين از اتصال 21 هزار و 600 روستا در سراسر به شبکه سراسري گاز خبر داد و افزود: برنامه ريزي براي اتصال پنج هزار روستاي ديگر در دست اقدام است که تا پايان امسال عمليات اجرايي سه هزار روستا به پايان ميرسد.
معاون شرکت پالايش و پخش فرآوردههاي نفتي ايران، با اشاره به توسعه و نوسازي پالايشگاهها اظهار کرد: نوسازي پالايشگاهها با همکاري شرکتهاي بزرگ بينالمللي و با هدف کاهش نفت کوره و استانداردسازي محصولات اين پالايشگاهها انجام ميشود.
شاهرخ خسرواني در گفتگو با ايسنا، با بيان اينکه توسعه و نوسازي پالايشگاه اراک انجام شده و طرح توسعه آبادان مصوب شده است، درمورد پالايشگاههاي کرمانشاه و شيراز توضيح داد: پالايشگاه کرمانشاه، پالايشگاه کوچکي است و نميتوان روي آن کار بهينه سازي انجام داد. امور توسعه در پالايشگاه شيراز در حال انجام است اما به طور کلي روي پالايشگاههاي کرمانشاه و شيراز تمرکز نشده است زيرا اين دو پالايشگاه آنچنان روي توليد اثري ندارند.
وي با بيان اينکه چهار پالايشگاه اصفهان، بندرعباس، تهران و تبريز در دستور قرار دارند درمورد طرح توسعه پالايشگاه اصفهان اظهار کرد:طرح توسعه پالايشگاه اصفهان شروع شده و در حال انجام است. توسعه اين پالايشگاه در دو بخش تصفيه گازوئيل و تقطير دوم که در حال ساخت است و اواخر سال ۱۳۹۷ به بهره برداري ميرسد و بخش دوم طرح توسعه براي به روز رساني پالايشگاه و کاهش نفت کوره اين پالايشگاه است.
معاون شرکت پالايش و پخش فرآوردههاي نفتي ايران ادامه داد: نفت کوره بايد بر اساس ماده ۵۹ سياستهاي ابلاغي الگوي مصرف سالانه دو درصد کاهش پيدا کند تا سال ۱۴۰۴ به زير ۱۰ درصد برسد. طرح توسعه کاهش نفت کوره و افزايش بنزين اصفهان با دايلم کره جنوبي است. خسرواني درمورد سه پالايشگاه بندرعباس، تهران و تبريز نيز توضيح داد: طرح کاهش توليد نفت کوره و اينکه کل محصولات اين سه پالايشگاه بر اساس استانداردهاي روز باشد، مراحل نهايي را طي ميکند و بعد از طراحي، تامين منابع مالي و اجراي پروژه در دستور کار قرار ميگيرد.