مجتبي آزاديان
روزنامه‌نگار
mojtaba.azadiyan@gmail.com
در حالی که التهاب ارزی چند هفته گذشته در بازار آزاد به یکی از مهم‌ترین رویدادهای اقتصادی در ایران تبدیل شده است، راه‌اندازی معاملات آتی به عنوان یکی از ابزارهای مهم در کنترل تلاطم ارزی و نیز فراهم کردن بستری برای اطلاع از روند آینده می‌تواند در کنترل نرخ ارز بسیار موثر واقع شود. اما با وجود اهمیت راه‌اندازی بازاری رسمی برای مبادلات ارز و فراهم شدن زیرساخت‌های لازم برای انجام این امر از سوی بازار سرمایه، طرح راه‌اندازی بازار آتی ارز هنوز اجرایی نشده و مسئولان بازار سرمایه خبر از راه اندازی آن تا پایان سال جاری را داده‌اند. البته راه‌اندازی این بازار مشروط به تک نرخی شدن ارز شده است اما باید به این نکته توجه کرد که ایجاد بازار آتی ارز، ابزاری سودمند برای اطمینان بخشی به سرمایه گذاران خواهد بود چه اینکه می‌تواند ریسک نوسانات ارز را پوشش دهد. به هر حال سیاستگذار اصلی و منطقی راه اندازی بازار آتی ارز و تصمیم‌گیرنده نهایی در این خصوص بانک مرکزی است. بانک مرکزی باید اهتمام بیشتری در پیگیری و راه‌اندازی بازار آتی ارز داشته باشد و هرچه زودتر دستور آن را صادر کند چراکه برای راه‌اندازی چنین بازاری باید زیرساخت ها، نرخ افزار و قوانین ایجاد آن فراهم شود. همچنین برای راه اندازی بورس آتی ارز باید موضوعاتی مانند تک نرخی شدن ارز و نیز راه اندازی بازار بین بانکی ارز، برطرف شود.
باید توجه داشت که معاملات فیزیکی ارز در بورس انجام نمی‌شود و بازار مشتقه ایجاد خواهد شد. در چنین حالتی بازار مشتقه اطمینانی به سرمایه‌گذار خارجی و اشخاصی که تجهیزات و کالاهایی را به صورت ارزی خریداری کرده‌اند، می‌دهد که تا بتوانند در آینده منابع ارزی خود را با خیال راحت تامین کنند و اینگونه نیست که تحویل کالایی در بازار انجام شود. در دنیا بازار مشتقه ارزی حدود پنج درصد از کل بازار را تشکیل می‌دهد، ولی اطمینان بخشی زیادی برای سرمایه گذاران خواهد داشت چراکه بازاری برای پوشش دادن ریسک سرمایه‌گذاری است. به هر حال بازار مشتقه ارز با پوشش دادن ریسک نوسانات نرخ ارز، ابزار بسیار مفیدی برای سرمایه‌گذاران خارجی و نیز فعالان اقتصادی داخلی خواهد بود.
در تعریف کلی، یک قرارداد آتی ارز، تعهدی دوسویه است که مطابق آن مقدار مشخصی از یک پول پایه (که اکثرا پول خارجی است) است به نرخ معاوضه معین و در تاریخ سررسید معین، با پول دیگری (که معمولا پول داخلی است)، معاوضه می‌شود. هر دو طرف معامله، مطابق سازوکار قراردادهای آتی، وجهی را به‌عنوان ضمانت ایفای تعهدات یا وجه تضمین نزد کارگزاری یا اتاق معاملات پایاپای می‌گذارند. البته این وجه تضمین، متناسب با تغییرات نرخ آتی ارز و در روند عملیات به‌روزرسانی حساب‌ها تعدیل خواهد شد.
به طوری که در تعریف این قرارداد مشخص شده است، قرارداد آتی، قرارداد تعهد مقابل تعهد است که پرداخت وجه تضمین در قرارداد به‌صورت شرط ضمن عقد و به‌روز رسانی وجه تضمین بر مبنای «اباحه تصرف» است.  مطابق مصوبه کمیته فقهی سازمان بورس برای جلوگیری از صوری شدن معاملات، اگر یکی از طرفین قرارداد، تصمیم به تحویل فیزیکی دارایی پایه قرارداد بگیرد، طرف مقابل موظف است به تعهدات خود عمل کند، در غیر این ‌صورت باید خسارتی را که بورس برایش تعیین می‌کند، بپردازد. به هر حال همه علمای فقهی در خصوص شرعی بودن معاملات نقدی ارز، اتفاق نظر دارند و اعتقاد دارند معاملات نقدی ارز ماهیت ربوی ندارد و همه ویژگی‌های یک معامله صحیح از نظر اسلامی را دارا است.
بر همگان مبرهن است که حضور بانک مرکزی در بازار آتی ارز و بر عهده گرفتن نقش بازارگردانی آن، بسیار مهم و حیاتی است و بدون آن، این بازار توسعه و تعادل لازم را نخواهد داشت.
مشارکت‌کنندگان در بازار آتی ارز چهار گروه هستند که شامل پوشش‌دهندگان ریسک، آربیتراژگران، سرمایه‌گذاران و سرمایه‌گذاران با افق سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت هستند.
پوشش‌دهندگان ریسک به منظور محافظت از دارایی خود و یا برای سرمایه‌گذاری در آینده مقابل تغییرات احتمالی نرخ ارز، از قرارداد آتی ارز استفاده می‌کنند. به ‌عنوان مثال، واردکنندگان کالا و تجهیزات که نگران تضعیف پول داخلی در مقابل یک ارز خارجی هستند، می‌توانند موقعیت خرید را در قرارداد آتی پول پایه (ارز خارجی) اتخاذ کنند. بدینگونه که تضعیف پول داخلی، هزینه کالای وارداتی خارجی را افزایش خواهد داد و حاشیه سود کاهش خواهد یافت. بنابراین اتخاذ موقعیت خرید در قرارداد آتی ارز، شخص را در برابر تضعیف پول داخلی مصون خواهد کرد، به گونه‌ای که زیان ناشی از خرید کالای خارجی به ارز خارجی با سود حاصل از قرارداد آتی جبران خواهد شد.
همچنین صادرکنندگان که نگران تقویت پول داخلی در مقابل یک ارز خارجی هستند، موقعیت فروش را در قرارداد آتی پول پایه (ارز خارجی) اتخاذ می‌کنند. تقویت پول داخلی، ارزش درآمد ارزی شخص را کاهش می‌دهد. بنابراین اتخاذ موقعیت فروش در قرارداد آتی ارز، صادرکننده را مقابل تقویت پول داخلی مصون خواهد کرد به طوری که زیان ناشی از فروش کالا به پول خارجی با سود حاصل از قرارداد فروش جبران خواهد شد. اما آربیتراژگران نیز از تفاوت قیمت یک دارایی در بازارهای متفاوت سود کسب می‌کنند. و از تفاوت قیمت بین نرخ جاری و نرخ آتی ارز انتفاع می‌برند. همچنین سرمایه‌گذاران هم به منظور افزایش بازدهی بلندمدت سبد دارایی‌های خود از قرارداد آتی ارز استفاده می‌کنند. در نهایت سرمایه‌گذاران با افق سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت نیز با هدف کسب سود از تغییرات کوتاه‌مدت نرخ آتی، از قراردادهای آتی ارز استفاده می‌کنند. این سرمایه‌گذاران، منفعتی در پول پایه (ارز خارجی) مدنظر خود ندارند، بلکه با پیش‌بینی جهت تغییرات آینده نرخ ارز کسب سود می‌کنند. این افراد، اگر نرخ جاری ارز در حال افزایش باشد، موقعیت خرید و اگر نرخ جاری ارز در حال کاهش باشد، موقعیت فروش در قرارداد آتی اتخاذ می‌کنند.
با توجه به چشم انداز بازار ارز آیا در صورتی که این اوراق آتی با نرخ بالایی برای سررسیدهای آتی کشف قیمت شود، منجر به افزایش التهاب بازار ارز نمی‌شود؟
تعیین نرخ آتی ارز به قیمت جاری ارز و تفاوت نرخ بهره بین دو کشور بستگی دارد. به همین دلیل، یکی از عوامل تعیین‌کننده در تعیین نرخ آتی توسط معامله‌گران، نرخ جاری ارز است، اما عوامل مختلفی نظیر نرخ سود علی‌الحساب بانکی، زمان باقیمانده تا سررسید و نیروهای عرضه و تقاضا باعث انحراف نرخ آتی ارز از نرخ جاری آن می‌شود.

یکشنبه؛ نخستین عرضه اولیه به روش جدید
شرکت پاکدیس با نماد «غدیس»، نخستین شرکت بازار سرمایه ایران خواهد بود که ۱۰ درصد سهام آن به روش جدید ثبت سفارش (Book Building) با محدوده قیمت و سهمیه مشخص هرسهامدار، عرضه اولیه خواهد شد.
به نقل از بورس پرس، در حالی تاکنون عرضه اولیه سهام شرکت های بورسی و فرابورسی تنها محدود به روش قدیمی حراج بود که از یکشنبه 19 دی 1395، بازارسرمایه ایران برای نخستین بار شاهد بکاری گیری روش جدید به نام ثبت سفارش (Book Building) خواهد بود. روشی که ازسال های دور در دنیا استفاده می شود و می‌تواند تمامی مشکلات قبلی در بازار سهام ایران را برطرف کند.

ساخت اپلیکیشن جدید برای سهامداران آمریکایی
تارنمای"هیل" از ساخت اپلیکیشن جدیدی خبر داد که وقتی ترامپ درباره بازار سهام توییت می کند، به سهام داران خبر می دهد! به گزارش تجارت، تارنمای"هیل" از ساخت اپلیکیشن جدیدی خبر داد که وقتی ترامپ رئیس جمهوری منتخب و جنجالی درباره بازار سهام توییت می کند، به سهام داران خبر می دهد! این اقدام برای ساخت اپلیکیشن احتمالا به این دلیل صورت گرفته است که اظهارات دونالد ترامپ در هر زمینه ای تاثیر فراوانی بر بازار سهام آمریکا و حتی دیگر کشور های غربی خواهد گذاشت و قطعا ورود این اپلیکیشن جدی به سهامداران کمک خواهد کرد با پیش بینی به موقع اظهارات ترامپ، در خصوص اقدامات خود در خصوص فعالیت در بازار سهام تجدید نظر کنند.

جذابیت بورس کالا برای سرمایه‌گذاران خارجی
 ورود سرمایه های خارجی به ایران موضوعی که سال ها به دلیل تحریم های اقتصادی از آن محروم بودیم. در این بین کشور ما همواره به دلیل برخورداری از منابع فراوان و زمینه های بکر سرمایه گذاری، مورد توجه سرمایه گذاران خارجی بوده که البته وجود این منابع به تنهایی کافی نیست و باید زمینه های حضور آنها در ایران نیز فراهم باشد.
به نقل از سنا، از الزامات توسعه اقتصاد کشور و تعامل با بازارهای مالی دنیا و جذب سرمایه گذاران خارجی سوق دادن بازارها به سمت استفاده ابزارهای نوین مالی است به طوریکه تمام حلقه های ابزار در بازارهای مالی باید تکمیل شود تا سرمایه گذاران داخلی و خارجی بتوانند بهترین استراتژی را اتخاذ کنند.






تاثیر منفی بسته بودن نمادها موجب شد؛
رییس سازمان بورس از بازنگری و تدوین مجدد دستور العمل توقف و بازگشایی نماد ها خبر داد و عنوان کرد: بسته بودن نماد ها یکی از مسائل مهم بازار سرمایه است و ما بی وقفه به دنبال آن هستیم که طی یک یا دو هفته آینده تعدادی از نماد‌های مهم بازگشایی شود.
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در جمع تعدادی از سهامداران و فعالین حقیقی بازار سرمایه حاضر شد و به ایراد سخن پرداخت. در این نشست دوستانه که در سازمان بورس و اوراق بهادار برگزار شد شاپور محمدی مشکلات فعالین بازار سرمایه را شنید و به پرسش های آنها پاسخ داد. در این دیدار، فعالین و سهامداران حقیقی بازار سرمایه ضمن اذعان به صحت عملکرد رییس سازمان بورس طی ماه های گذشته، از راه اندازی ابزار های نوین مالی همچون "آپشن" قدردانی و مشکلات خود را مطرح کردند. به نقل از سنا، در ابتدای این نشست، سخنگوی سازمان بورس ضمن خوش آمد گویی به فعالین حقیقی بازار سرمایه  به مشکلات امروز بورس از جمله بسته بودن برخی نماد ها اشاره کرد و گفت: بسته بودن نماد ها یکی از مسائل مهم بازار سرمایه است و ما بی وقفه به دنبال آن هستیم که طی یک یا دو هفته آینده تعدادی از نماد های مهم بازگشایی شود.
 نمادهای مهم طی دو هفته آینده بازگشایی می‌شود
رییس سازمان بورس ابراز امیدواری کرد تعداد نماد های بسته در روزهای پیش رو به حداقل ممکن برسد و افزود: یکی از دلایل بسته شدن نماد‌ها تاخیر در ارسال گزارش های مالی به سازمان بورس است. در برخی از کشور ها مانند انگلیس گزارش های مالی 6 ماهه و یک ساله و در برخی از کشور ها همچون ایالات متحده و ایران این گزارش ها به صورت سه ماهه منتشر می شود و این زمان کوتاه، به تاخیر انتشار گزارش های مالی شرکت ها منجر می شود. همچنین در برخی موارد گزارش های مالی به سازمان بورس ارائه می شود اما این گزارش ها در مرحله حسابرسی به دقت بیشتری نیاز دارد و لذا زمان بر است.
محمدی ادامه داد: به نحوی از انحا دستور العمل بازگشایی نماد ها با محدودیت هایی روبرو است و بازنگری و تدوین مجدد آن در دستور کار سازمان بورس قرار دارد.
 عرضه اوراق بدهی متناسب با ظرفیت بازار سرمایه
رییس سازمان بورس، عرضه اوراق بدهی را یکی دیگر از موضوعات مهم بازار سرمایه دانست و گفت: این اوراق باید بر اساس ظرفیت بازار سرمایه منتشر شود و با تعامل بین سازمان بورس و مجلس تلاش می کنیم عرضه این اوراق در بودجه سال آینده با حجم متناسب بازار سرمایه باشد.
سخنگوی سازمان بورس تاکید کرد: منافع مردم همواره رسالت سازمان بورس بوده و چون سهام نسبت به اوراق بدهی نقش بیشتری در بورس ایفا می کند و حجم زیادی از سرمایه گذاری ها را به خود اختصاص داده و منافع بیشتری درگیر آن است، بنابراین باید به آن توجه داشت.
 برای رفع محدودیت‌های معاملات بر خط تلاش می‌شود
به گفته این مدیر ارشد بازار سرمایه رفع محدودیت‌های معاملات بر خط یکی دیگر از مسائل مورد توجه سازمان بورس است و دسترسی سرمایه گذاران بر خط باید با سایرین برابری کند.
 رفع اختلال سامانه معاملات در دستور کار سازمان بورس
رییس سازمان بورس رفع اختلال های موجود در سامانه معاملات را یکی دیگر از اقدامات اخیر دانست و گفت: اختلال در سامانه معاملات بخشی از ذات رویکرد های مبتنی بر فن آوری اطلاعات است و طی ماه های گذشته تلاش گسترده ای برای بروز رسانی این سامانه صورت گرفته و مشکلات آن در سال آینده به حداقل ممکن خواهد رسید.
 تکثر ابزارهای نوین مالی تنوع بازار سرمایه را به همراه دارد
محمدی به راه اندازی معاملات آپشن اشاره کرد و گفت: به اعتقاد من ابزار های نوین مالی باید به صورت کامل راه اندازی شود و به زودی اختیار فروش نیز به اختیار خرید اضافه خواهد شد.
سخنگوی سازمان بورس افزود: تکثر ابزار های مالی، تنوع بازار سرمایه و توسعه آن را به همراه دارد و یکی از مهمترین مسایل پیش روی سازمان است.
 نقد شوندگی و شفافیت متعادل، راه توسعه بازار سرمایه
وی همچنین تعادل میان نقد شوندگی و شفافیت در بازار سرمایه را راه توسعه این بازار دانست و گفت: تعادل میان نقدشوندگی و شفافیت، توسعه و ثبات بازار سرمایه را به همراه دارد و یکی از دغدغه های سازمان بورس است.
در پایان رییس سازمان بورس عنوان کرد ما اینجاییم تا بازار سرمایه را به جلو حرکت دهیم. افزایش شفافیت، نقدشوندگی و توسعه ابزار های مالی مهمترین موضوعات مورد توجه سازمان است. وی تاکید کرد: عملکرد اخیر سازمان بورس نشان می دهد همواره مشکلات و صدای سرمایه گذاران و فعالین بازار سرمایه شنیده شده و برای حل مشکلات آنها تلاش کرده ایم. اقدامات سازمان بورس به حق انجام شده و باید در مورد آن منصفانه قضاوت کرد و از فضای شایعات دور شد.
سرمایه گذاری خارجی در بازار سرمایه ایران 782 درصد افزایش یافت؛
ارزش روز صندوق های سرمایه گذاری تا پایان آذر ماه 1395، معادل 1،246 هزار میلیارد ریال بوده که در مقایسه با عدد 24 هزار میلیارد ریالی در انتهای سال 1391، تقریباً 52 برابر شده است.
رئیس مرکز پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس و اوراق بهادار، میزان تامین مالی از طریق بازار سرمایه، ضریب نفوذ این بازار و حجم سرمایه‌گذاری خارجی را در سال های اخیر اعلام کرد.
سعید فلاح پور، عضو هیات مدیره سازمان بورس به سنا گفت: میانگین تامین مالی از طریق بازار سرمایه در پنج سال اخیر معادل 398 هزار میلیارد ریال بوده است.
وی با بیان اینکه تامین مالی از رقم 156 هزار میلیارد ریال در انتهای سال 1391، به 991 هزار میلیارد ریال در پایان آذر 1395 رسیده است، افزود: این رقم بیانگر رشد 535 درصدی است و در مجموع از سال 92 تا کنون 2,846 هزار میلیارد ریال تامین مالی از طریق بازار سرمایه صورت گرفته است.
فلاح پور اظهار داشت: در راستای اجرای سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی برای توسعه بازار سرمایه و تقویت نقش آن در تامین مالی بنگاه ها، سازمان بورس و اوراق بهادار با هدف بکارگیری ابزارهای مالی طراحی شده در سنوات قبل، طراحی ابزارهای جدید تامین مالی، جایگزینی تامین مالی بانک محور به تامین مالی از طریق بازار سرمایه، بکارگیری سرمایه های خرد در پروژه های کلان و فرهنگ سازی و ارتقای سطح سواد مالی علاوه بر اقدامات و فعالیت های روزمره خود، نسبت به طرح ریزی و برنامه ریزی 40 اقدام کلیدی و برجسته در 5 محور توسعه بازار سهام، توسعه بازار صکوک، توسعه بورس‌های کالایی، جذب سرمایه‌گذاری خارجی و بهبود زیرساخت‌ها کرده است.
وی با بیان اینکه میانگین اندازه بازار در پنج سال اخیر معادل 3.877 هزار میلیارد ریال بوده است، گفت: این رقم از 2.445 هزار میلیارد ریال در پایان سال 1391، به 6،320 هزار میلیارد ریال در پایان 9ماهه سال 1395 رسیده است که امید است تا پایان سال جاری به عدد 6.881 هزار میلیارد ریال برسد. عدد دست یافته در پایان آذر ماه سال جاری، بیانگر تحقق 92 درصدی هدف‌گذاری انجام شده خواهد بود.
فلاح‌پور سپس با اشاره به ارزش معاملات توضیح داد: میانگین ارزش معاملات طی پنج سال اخیر معادل 1,321 هزار میلیارد ریال است. در 9ماهه سال جاری این شاخص به 1،320 هزار میلیارد ریال رسیده است که تقریباً 76 درصد از هدف گذاری 1740 هزار میلیارد ریالی برای پایان سال 1395 محقق شده است. عضو هیات مدیره سازمان تصریح کرد: جمع ارزش معاملات بازار سرمایه از سال 1392 تا پایان آذر ماه سال 1395 نیز بالغ بر 6,214 هزار میلیارد ریال است که تقریباً 6. 2 برابر مجموع معاملات بازار سرمایه طی 4 سال قبل از آن بوده است.
به گفته فلاح پور، شاخص ضریب نفوذ بازار سرمایه نیز که از مجموع تعداد کدهای سهامداری و تعداد صاحبان واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌ها به دست می آید، از قریب به 6.5 میلیون نفر در ابتدای سال 1392 به بیش از 10،646،142 نفر تا پایان آذر ماه سال 1395 رسیده است که در واقع از هدف‌گذاری برای سال جاری (10 میلیون نفر)، فراتر رفته است.
توسعه بازار سرمایه حرفه ای از دیگر محورهایی بود که رئیس مرکز پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس و اوراق بهادار به آن اشاره کرد.
عضو هیات مدیره سازمان بورس با اشاره به اینکه تعداد نهادهای مالی از 299 شرکت در پایان سال 1391، به 481 شرکت در پایان نه ماهه سال 1395 رسیده است، گفت: طبق برنامه ریزی های انجام شده، پیش بینی می شود که این رقم در پایان سال جاری به 538 شرکت برسد.
وی خاطرنشان کرد: نهادهای مالی از جمله زیرساخت های بسیار مهم توسعه بازار سرمایه محسوب می شوند که بر اساس ماده 28 قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران مصوب آذر ماه سال 1384 مجلس شورای اسلامی، تاسیس آنها منوط به ثبت نزد سازمان بورس و اوراق بهادار است و فعالیت آنها تحت نظارت این سازمان صورت می گیرد.  عضو هیات مدیره سازمان بورس درباره سهم سرمایه گذاران خارجی در بازار سرمایه گفت: سرمایه‌گذاری خارجی در بازار سرمایه کشور در اوایل سال 1392 حدود 1,397 میلیارد ریال بوده که این رقم در آذر ماه 1395 با 782 درصد رشد به 12،328 میلیارد ریال رسیده است. به گفته فلاح پور، ارزش روز صندوق های سرمایه گذاری نیز تا پایان آذر ماه 1395، معادل 1،246 هزار میلیارد ریال بوده که در مقایسه با عدد 24 هزار میلیارد ریالی در انتهای سال 1391، تقریباً 52 برابر شده است.
رئیس مرکز پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس و اوراق بهادار در پایان گفتگو با "سنا" با اشاره به 40 اقدام کلیدی و برجسته در بخش های پنجگانه گفت: بخش قابل توجهی از این اقدامات انجام و در حال پیگیری است که تصویب مقررات تاسیس و تشکیل، موسسات رتبه بندی و عملیاتی کردن آن، تدوین مقررات و اعطای اولین مجوز انتشار اوراق رهنی (MBS)، تدوین مقررات و اعطای اولین مجوز انتشار اوراق بهادار با نرخ سود شناور (مصون از تورم)، و تدوین مقررات و اعطای اولین مجوز صندوق های جسورانه (startup )ها از جمله آنهاست.
وی یادآور شد: راه اندازی بازار نقد سکه طلا با ابزار گواهی سپرده کالایی، فرهنگ سازی، آموزش و ارائه سمینار به منظور افزایش تعداد شرکت های استفاده کننده از خدمات تامین مالی بازار سرمایه، پذیرش شرکت های تأمین سرمایه در بورس، بهبود فرآیند پذیرش شرکت ها در بازارهای متشکل، اصلاح ساختار مالی شرکت های آسیب دیده از تحریم ها از طریق افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی ها و توسعه مکانیزم قیمت تضمینی به جای خرید تضمینی از دیگر اقدامات در این بخش است.

بررسی وضعیت سرمایه‌گذاری خارجی در ایران به نسبت GDP در مقایسه با سایر کشورها، نشان‌دهنده وضعیت نامناسب ایران در این حوزه است. وضعیت جذب سرمایه‌گذاری خارجی در بازار سرمایه ایران نیز به مراتب ضعیف‌تر از سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی است.
به نقل از اقتصادنیوز ، عمق کم بازار سرمایه ایران و بازار بدهی توسعه‌نیافته دو مانع مهم در این دسته محسوب می‌شوند. بازار سرمایه ایران در مقایسه با اندازه اقتصاد کشور بسیار کوچک است. در واقع بازار سرمایه ایران به لحاظ نقدشوندگی و عمق معاملاتی، از درجه نقدشوندگی بسیار پایینی برخوردار است به نحوی که اگر قرار باشد پول زیادی وارد بازار سرمایه ایران شود، شاید خیلی از صنایع توان جذب آن را نداشته باشند یا برای خروج سرمایه مشکلات عدیده‌ای برای سرمایه‌گذار ایجاد شود. درصد حجم معاملات بازار سرمایه ایران به تولید ناخالص داخلی در مقایسه با جهان نیز بسیار پایین است. همچنین بازار سرمایه از تنوع مناسبی نیز برخوردار نیست. 20 شرکت برتر بازار سرمایه از لحاظ ارزش تقریبا 46 درصد بازار را در اختیار دارند. از سویی، بازار بدهی ایران نیز توسعه نیافته است. تمامی اوراق بدهی منتشر شده تاکنون به‌صورت تضمین اصل و سود منتشر شده‌اند و اوراق بدهی شرکتی هنوز منتشر نشده است.
«کوچک بودن ابعاد بازار سرمایه و بازار بدهی ایران و عدم تناسب اندازه بازار با تولید ناخالص داخلی کشور»، «نبود زیرساخت‌ها و ابزار مناسب برای پوشش ریسک نرخ ارز»، «فقدان نظام بانکی با معیارهای بین‌المللی»،‌ «بالا ارزیابی شدن ریسک تسویه وجوه در سیستم پایاپای شرکت سپرده‌گذاری مرکزی ایران»، «عدم اجرای استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی و حسابرسی مستقل»، «وضعیت سنتی بورس تهران در بخش‌زیرساختارها، عدم تنوع ابزارهای معاملاتی، فقدان یا محدودیت زیرساخت‌های الکترونیکی بازار سرمایه و عدم اتصال به بازارهای سرمایه دنیا»، «نبود دستور اقدام منسجم یا برنامه راهبردی بازار سرمایه، نگرانی‌های سیاسی و فرهنگی و عدم تقارن اطلاعاتی»،‌ «عدم توجه مستقیم به سرمایه‌گذاری خارجی در بازار سرمایه در قانون»، «فرآیند طولانی اخذ مجوز و اخذ کد سهامداری به‌خاطر عدم یکپارچگی میان سازمان‌های ذی‌ربط»، «عدم یکپارچگی و غیرالکترونیک بودن فرآیندها در میان سازمان‌های ذی‌ربط مانند مباحث ثبت افزایش سرمایه، اجرای استانداردهای گزارشگری...»، ‌«تناقض مقررات درخصوص افتتاح حساب بانکی ریالی برای سرمایه‌گذار خارجی»، «رویه سخت احراز هویت سرمایه‌گذاران خارجی مطابق قانون مبارزه با پولشویی»،‌ «محدودیت‌های سرمایه‌گذاری و انتخاب مدیران»، «محدودیت در خروج سرمایه توسط سرمایه‌گذار خارجی» موانعی است که براساس این گزارش،‌ در بخش سرمایه‌گذاری خارجی در بازار سرمایه وجود دارد. سرمایه‌گذاری خارجی معمولا در دو قالب «سرمایه‌گذاری خارجی در سبد مالی (FPI)» و «سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی(FDI)» صورت می‌گیرد. سرمایه‌گذاری در سبد مالی به‌طور غیرمستقیم و معمولا از طریق خرید سهام و اوراق قرضه در بورس از سوی سرمایه‌گذاران خارجی صورت می‌گیرد و از سوی سرمایه‌گذاران خرد جذابیت بسیاری دارد. ولی در سرمایه‌گذاری مستقیم کشور یا سرمایه‌گذار خارجی مستقیما یا با مشارکت سرمایه‌گذاران داخلی مبادرت به سرمایه‌گذاری می‌کند.