مرید در کنار مراد آرام گرفت؛
مراسم تشييع و تدفين پيکر مرحوم آيتالله اکبرهاشميرفسنجاني که با حضور ميليوني مردم از ساعت 8 و نيم صبح آغاز شده بود، با خاکسپاري رييس فقيد مجمع تشخيص مصلحت نظام در جوار امام راحل پايان يافت. در لحظات اول آغاز اين مراسم پيام مقام معظم رهبري به مناسبت درگذشت آيت اللههاشميرفسنجاني در دانشگاه تهران قرائت شد.
بيت مرحوم آيت اللههاشميرفسنجاني، حجتالاسلام حسن روحاني ، آيت الله صادق آملي لاريجاني و علي لاريجاني، آيت الله يوسف صانعي، آيت اللهاماميکاشاني، ابراهيم جعفري وزير خارجه عراق، عمار حکيم رييس مجلس اعلاي عراق، قاسم سليماني، محمدعلي جعفري، باقري، رحيم صفوي ، امير سياري، محمد نهاونديان، حسين دهقان، سيدمحمود علوي، سيدحسن قاضيزادههاشمي، محسن رضايي، بيژن زنگنه، آيتالله حائريشيرازي، عبدالرضا رحمانيفضلي، سورنا ستاري، حسينهاشمي، احمد جنتي، محمد اماميکاشاني ،محمدرضا تابش، عبدالله جاسبي، ميرزاده، حاجيبابايي، پرويز فتاح، احمد توکلي، محمدرضا نعمتزاده، عباس آخوندي، حجتالاسلام ناطقنوري، سيدمحمد دعايي، حجتالاسلام عليعسگري، حجتالاسلام موحدي کرماني، موسوي لاري، کمال خرازي، طهماسب مظاهري، محمدرضا باهنر، حجتالاسلام مجيد انصاري، صالحياميري، محمدباقر قاليباف، حسن قشقاوي، سيدمحمد حسيني، محمدرضا ميرتاجالديني، جعفريدولتآبادي، علاالدين بروجردي، الياس حضرتي، حجتالاسلام سيدهادي خامنهاي و جمع زيادي از نمايندگان مجلس و مسئولان لشکري و کشوري از ساعات اوليه مراسم تشييع پيکر آيت اللههاشميرفسنجاني در دانشگاه تهران حاضر شدند. به گزارش ايسنا، مهدي و ياسرهاشميدر حاشيه مراسم تشييع پيکر آيت اللههاشميرفسنجاني در ميان جمعيت حضور يافتند و مردم نيز به ابراز همدردي با آنها پرداختند.
محمدهاشميبرادر رييس فقيد مجمع تشخيص مصلحت نظام نيز که از ميان جمعيت مردم خود را به محل برگزاري مراسم تشييع آيت اللههاشميرساند، از ابراز ارادت مردم به برادر فقيدش و همدريهاي مردميتشکر کرد.
"عزا عزاست امروز روز عزاست امروز، خامنهاي رهبر صاحب عزاست امروز"، "هاشميراهت ادامه دارد" "، "روحاني، خاتمي، تسليت تسليت"، " عزا عزاست امروز روز عزاست امروز، جمهوري اسلاميصاحب عزاست امروز" ، "عزا عزاست امروز روز عزاست امروز،هاشميمبارز پيش خداست امروز" " هاشميدرود رهبر ما بدرقه راه تو"، "عزا عزاست امروز،هاشميعزيز ما پيش خداست امروز" ، "عزا عزاست امروزهاشميمبارز پيش خداست امروز"، "بهشتي، مهمان برايت آمده،هاشميخدانگهدار تو" "حسين حسين شعار ماستهاشميافتخار ماست" ، از جمله شعارهايي بود که در اين مراسم دوستداران رييس فقيد مجمع تشخيص مصلحت نظام سر دادند.
ارگانها و نهادهاي مختلف نيز پيامهاي تسليت خود را در بنرها و پلاکاردهاي مختلف نصب و يا به همراه پوسترهايي از رييس فقيد مجمع تشخيص مصلحت نظام توزيع ميکردند.
تشييع کنندگان پيکر آيتاللههاشميرفسنجاني همچنين تصاويري از ايشان در کنار رهبري در دست داشتند که از جمله روي يکي از آنها نوشته شده بود؛ " 59 سال همدلي و هفکري". همچنين پلاکاردهايي با مضامين؛ "به خدا ميسپارمت" ، "هاشميروحت شاد، روحاني زندهباد" و ... در دست داشتند. تصاويري از آيتاللههاشميرفسنجاني و حجتالاسلام حسن روحاني که بر روي آن نوشته شده بود،" آيتاللههاشمي؛ مظهر استقامت و صبر ، مرد فردا" نيز در دست تشييع کنندگان ديده ميشد. رهبر معظم انقلاب راس ساعت10 صبح جهت اقامه نماز بر پيکر آيت اللههاشميرفسنجاني وارد دانشگاه تهران شدند و نماز را بر پيکر رييس فقيد مجمع تشخيص مصلحت نظام اقامه کردند. در جريان اين مراسم حال برخي از تشييع کنندگان از جمله آيت الله يوسف صانعي و آيت اللهاماميکاشاني به هم خورد. مراسم تشييع پيکر مرحومهاشميرفسنجاني بعد از اقامه نماز توسط حضرت آيت الله خامنهاي از دانشگاه تهران آغاز شد و خودروي حامل پيکر رييس فقيد مجمع تشخيص مصلحت نظام در ميان سيل دوستدارانش تا ميدان راه آهن و سپس حرم امام راحل حرکت کرد. تشييع کنندگان پيکر آيتاللههاشميرفسنجاني را با ذکر لا اله الا الله، از لشکر حزبالله، الله اکبر ، لا اله الا الله بدرقه کردند.
همزمان با حرکت خوروي حامل پيکر آيت اللههاشميرفسنجاني در ميان خيل دوستداران آن فقيد انقلابي، جمعيت زيادي از مردم جهت وداع با پيکر آيت اللههاشميرفسنجاني و شرکت در مراسم خاکسپاري آن يار ديرين امام و رهبري، در حرم مطهر امام خميني(ره) حضور يافته و با سردار دادن شعارهايي نظير عزا عزاست امروز، روز عزاست امروز، خامنه اي رهبر صاحب عزاست امروز، به عزاداري پرداختند. پيشاپيش ماشين حامل پيکر "آيتالله" بر روي پلاکاردي قسمتي از بيانات حضرت امام خميني(ره) مبني بر اين که " مردان تاريخ تا آخر زنده هستند. بدخواهان بايد بدانندهاشميزنده است، چون نهضت زنده است". همچنين قسمتي از پيام تسليت حضرت آيتالله خامنهاي رهبر انقلاب اسلامينيز در پشت اين پلاکار آورده شده بود. مقارن ظهر و اندکي بعد از اذان ظهر پيکر آيت اللههاشميرفسنجاني بر روي دست دوستداران آن فقيد انقلابي وارد صحن حرم مطهر امام (ره)شد و برروي دستان خيل دوستدارانش وارد ضريح امام راحل گرديد و بعد از انجام آداب ديني خاکسپاري در جوار مقتداي خود آرام گرفت. پس از پايان مراسم خاکسپاري آيتاللههاشميرفسنجاني در حرم مطهر امام خميني (ره) هنگام خروج خانواده ايشان از حرم مطهر مردم قدرشناس و هميشه در صحنه کشورمان با سردادن شعارهاي«هاشميهاشميتسليت تسليت » آنها را تا درب خروجي حرم مطهر امام خميني (ره) همراهي کردند. اما شخصيتهايي که براي تشييع آيت اللهامده بودند، ديدگاههاي جالبي داشتند.
مردم خادمان خود را به خوبي ميشناسند
رئيس سازمان حفاظت محيط زيست، حضور مردميدر مراسم تشييع پيکر آيت اللههاشميرفسنجاني را بسيار خوب دانست و گفت: مردم همواره به خادمان خود و آنان که بر سر پيمانشان با انقلاب و مردم ماندهاند علاقمند بوده و آنها را به خوبي ميشناسند. معصومه ابتکار در گفتوگو با ايسنا گفت: مردم همواره در صحنه بوده و انشالله اين حضور به هنگام آنان سبب همدلي و قوت بيشتر ايران و سربلندي ميهن عزيزمان باشد. رئيس سازمان حفاظت محيط زيست گفت: امروز همه مردم براي سربلندي ايران در مراسم تشييع آيت اللههاشميرفسنجاني حضور پيدا کردند.
هيجانات معمولي را بروز نداد
از سوي ديگر يک عضو شوراي شهر تهران با اشاره به ويژگيهاي شخصيتي آيت اللههاشميرفسنجاني گفت: ايشان نيم قرن نقشي اساسي را در تحولات ايران و منطقه ايفا کردند. احمد مسجدجامعي در گفتوگو با ايسنا مهمترين ويژگي ايشان را جامعيت دانست و گفت: ايشان نشان دادنده بودند که هيچ گاه هيجان زده نشده و صبور هستند و در شرايط مختلف ميتوانستند متانتشان را حفظ کنند. وي افزود: آيت اللههاشميرفسنجاني هيچ گاه هيجانات معمولي را که بعضا در سايرين ميبينيم در سخنان و رفتارشان بروز ندادند. ايشان شخصيت برجستهاي در حوزه سياست بودند و سالهاي متمادي در عرصه سياسي کشور حضور موثر داشتند، همچنين همواره براي مسائل تحليل داشتند و اطلاعات تاريخيشان درباره ايران بسيار زياد بود و در عين حال نيم قرن نقش اساسي در تحولات ايران و منطقه ايفا کردند.اين عضو شوراي شهر تهران تاکيد کرد: از اين جهت آيت اللههاشميرفسنجاني شخصيت فوق العادهاي بودند و پيشگوييها و نظراتشان در حوزه مسائل منطقه بعضا شگفت آور است و طبعا فقدان شخصيتي با اين ويژگيها براي کشور بسيار تلخ است.
انتقال تجارب به مردم و جوانان
همچنين رئيس فراکسيون اميد مجلس گفت: آقايهاشميرفسنجاني فردي انقلابي و مبارز بود که تجارب خود را به مردم و جوانان و نيز مديران منتقل کرد. به گزارش ايسنا، محمدرضا عارف افزود: صبر، مقاومت و دورانديشي از وجهههاي بارز مرحوم آيت اللههاشميرفسنجاني بود
دوستدار انقلاب بيش از همه
در اين رابطه نايب رييس اول مجلس شوراي اسلاميگفت: خيلي از افراد به دنبال تحريک آيت اللههاشميرفسنجاني و قرار دادن وي در مقابل انقلاب بودند اما او انقلاب را بيش از هر کس ديگري دوست داشت.مسعود پزشکيان در گفت و گو با ايرنا گفت: انواع و اقسام توهينها را به آيت اللههاشميرفسنجاني کردند اما در مقابل اينها چيزي نگفت و کلمه اي حرف نزد و اين براي کساني که ميفهمند کافي است.وي با بيان اين که آيت اللههاشميرفسنجاني جايگزيني ندارد و نميتوان خلاء وي را جبران کرد گفت: آيت اللههاشميرفسنجاني فردي بود که با رفتن او کسي نميتواند جايش را پر کند و در نوع خود انساني استثنايي بود.پزشکيان گفت: احتمال اينکه نبود وي باعث شود کميمشکلات بيشتر شود کم هم نيست؛ به خاطر اين که خيلي از وقتها در گرفتاريها با صبر و تحمل خود، مساله را مقداري آرام کرده و جامعه را از تلاطم ميانداخت. نايب رييس اول مجلس شوراي اسلاميافزود: ممکن است با رفتن وي ، عده اي از جاي خود سري بالا ببرند و بازي درآورند. پزشکيان گفت: عده اي هر چه خواستند به مرحوم نسبت دادند و وي به خاطر اين که انقلاب و کشور را دوست داشت در مقابل هر گونه توهين و بي احتراميکه به وي کردند مقاومت کرد. وي افزود: آيت اللههاشميرفسنجاني فردي استثنايي بود و اگر صبر پيشه نميکرد جامعه نا امن ميشد.
درگذشت آيت اللههاشميرفسنجاني نه تنها در داخل کشور بلکه در سراسر جهان تاثيرگذار بود. بسياري از روساي جمهور ديگر کشورها پيام تسليت صادر کردند. سفارتخانههاي کشورمان در ديگر کشورها پرچم خود را نيمه افراشته کردند و دفاتر يادبودي به مناسبت اين فاجعه تعريف شد تا شخصيتهاي برجسته پيامهاي خود را منعکس کنند.
اما روسيه و آمريکا نيز واکنشهاي جالبي در اين رابطه نشان دادند. به نوعي که سخنگوي کاخ سفيد درگذشت آيتاللههاشميرفسنجاني را تسليت گفت. جاش ارنست سخنگوي کاخ سفيد گفت: آيتالله رفسنجاني شخصيتي برجسته در تاريخ جمهوري اسلاميبود و ايالات متحده تسليت خود را به مردم ايران اعلام ميکند. ارنست از اظهارنظر درباره تأثير درگذشت وي بر سياستهاي ايران سر باز زد و گفت که درباره اين موضوع تئوريپردازي نميکند. از سوي ديگر سخنگوي وزارت امور خارجهامريکا در اظهاراتي مشابه همتاي خود در کاخ سفيد آيت اللههاشميرفسنجاني را فردي برجسته در تاريخ ايران خواند و درگذشت وي را به خانوادهاش تسليت گفت. جان کربي گفت: آيت اللههاشميرفسنجاني رئيس جمهور پيشين ايران چهره اي برجسته در تاريخ جمهوري اسلاميبود و ما تاسف و تسليت خود را از درگذشت وي به خانواده و عزيزانش اعلام ميکنيم.اما تاريخ پيچيده است و ما نميخواهيم که درباره تاريخ بحث کنيم. از نظر من براي ما ارزشمند نيست کهامروز بخواهيم نسبت به تاثير مرگ وي بر سياست داخلي ايران و احتمال تاثيرگذاري آن بر اين کشور پيشبيني داشته باشيم. ما به خانواده و عزيزانش تسليت ميگوييم و تاريخ پيچيده وي هر چه باشد، شما همچنان با خانوادهاي مواجه هستيد که غمگين است و عزيزي را از دست داد؛ بنابراين کار مناسب براي ما اين است که حس کنوني مان را به خانوادهاي که در حال حاضر اندوهناک است، ابراز کنيم. کربي درباره موضع آيت الله رفسنجاني در گذشته که خلاف آمريکا بوده است، اظهار کرد: آيا ما بايد خانواده و عزيزان وي را به دليل آنچه رئيس جمهور پيشين ايران انجام داده و ما دوست نداشتهايم، مسئول بدانيم. اين مرد از دنيا رفت و ما به خانواده اش تسليت گفتيم. ما پيش از اين نيز زماني که فيدل کاسترو فوت کرد، کار مشابهي انجام داديم. بدون شک اگر در آينده نيز فرد ديگري با داشتن سوابق مشابه و اقدامات، تصميمات، سياستها و اظهارات که تاييدش نميکنيم از دنيا برود، باز هم خانوادهاي وجود دارد که عزادار است. تاکيد ميکنم که ما نيازي نيست کاري بيشتر از اين انجام دهيم. ما تسليت خود را و دعايمان را به اين خانواده رسانديم و اين کار مناسبي است. همچنين ولاديمير پوتين رئيس جمهوري روسيه درگذشت آيت اللههاشميرفسنجاني يار ديرين امام خميني (ره) و مقام معظم رهبري را تسليت گفت. به گزارش ايرنا، مهدي سنايي سفير ايران در مسکو با اعلام اين خبر در کانال تلگراميخود نوشت که رئيس جمهوري روسيه در گذشت رئيس جمهوري سابق ايران را به ملت و دولت ايران تسليت گفته است. صبح ديروز نيز نماينده ويژه وزارت امور خارجه روسيه با حضور در سفارت جمهوري اسلاميايران در مسکو تسليت در گذشت رئيس جمهوري سابق ايران را ابلاغ کرد. رئيس جمهوري اسبق ايران پايه گذار روابط تهران و مسکو پس از پيروزي انقلاب اسلاميبه شمار ميرود، زيرا در سفر سال 1368 و مذاکره با ميخائيل گورباچف آخرين رهبر و ديگر مقامهاي بلندپايه شوروي، اسناد و توافقهاي مهميدر مسکو امضا شد که زير بناي همکاريهاي ايران و روسيه نو پس از فروپاشي سال 1991 قرار گرفت. دفتر يادبود مقام رئيس جمهوري سابق ايران براي ثبت تسليت و اظهار نظر مقامها و شخصيتهاي مختلف روسي و خارجي تا پايان وقت اداري چهارشنبه در سفارت جمهوري اسلاميگشوده شده است. برگزاري مراسم سوگ و بزرگداشت رئيس مجمع تشخيص مصلحت نظام نيز با حضور ايرانيان مقيم و همچنين اتباع کشورهاي مختلف از ديگر برنامههاي سفارت و همچنين نهادهاي جمهوري اسلاميايران درمسکو اعلام شده است. اما مراسم خاکسپاري در خارج از کشور بازتاب گسترده اي داشت. خبرگزاري رويترز در اين باره گزارش داد: ايران در يک نمايش وحدت به رئيسجمهور پيشين خود اداي احترام و با وي خداحافظي کرد. صدها هزار ايراني در مرکز تهران براي خاکسپاري اکبرهاشميرفسنجاني رئيسجمهور پيشين اين کشور تجمع کردند تا وحدت خود را براي تکريم اين فرد مصلحت گراي جمهوري اسلامينشان دهد. سياستهايهاشميرفسنجاني در طول حيات سياسياش حاميان و به طور مشابه مخالفاني را به همراه داشت، اما در مراسم خاکسپاري وي از هر دو گروه براي نشان دادن همبستگي و اتحاد خود حضور يافتند. رويترز در ادامه گزارش خود آورده است: وي که به عنوان يکي از ستونهاي انقلاب شناخته ميشد، نفوذ زيادي در ايران داشت. آيتالله خامنه اي، رهبر ايران در پيام خود در پي درگذشت علي اکبرهاشميرفسنجاني تاکيد کرد که آنها نزديک به ۶۰ سال روابط دوستانه با يکديگر داشتند و اختلافات سياسي هرگز نتوانست اين روابط را از بين ببرد. در شبهاي گذشته خيابانهاي تهران پر شد از بيلبوردهايي که تصاويرهاشميرفسنجاني را نشان ميداد. پيکر رفسنجاني در يک تابوت فلزي که عمامهاش روي آن قرار داشت، پس از تشييع در طول خيابان انقلاب واقع در مرکز تهران براي دفن به حرم منتقل شد؛ جايي که دهها هزار ايراني در سرماي زمستان براي عزاداري در آن حضور پيدا کردند.