گزارش ميداني«تجارت» ازکسب وکاري که در حال فراموش شدن است
تجارت- محمدخادمي:کفاشان خياباني سرما و گرما نميشناسند و هر روز صبح رهسپار محيط مشخصي از خيابانهاي تهران ميشوند و تا پاسي از شب بساط شان را در گوشه خيابان پهن ميکنند تا بتوانند با واکس زدن به روي کفشهاي خاک خورده مردم معيشت زندگي شان را تامين کنند.
بيش از 90درصد از هزاران کفاش خياباني پايتخت را اتباع افغاني تشکيل ميدهند و آن طور که در گزارش ميداني خبرنگار «تجارت» بررسي شده است، آنها روزانه بين 100تا300هزار تومان درآمد دارند و ماهيانه با درآمد ميليوني کسب و کارميکنند.
روزانه 50 مشتري داريم
براي اينکه از روش فعاليت کفاشان خياباني مطلع شويم با تعدادي از کفاشان معابر پايتخت گفتگو کردهايم، « نواب رحيمي» که در گوشه خيابان گلستان بلوار آيت ا.. کاشاني منطقه 5 مشغول به کار است و از لحجه اش پيداست از اتباع افغانستان است، ميگويد:« نزديک به 5سال است که در اين محيط مشغول به کار هستم و مشتريان زيادي از اقشار گوناگون براي نظافت و تعميرات کفشان به من مراجعه ميکنند.»او درپاسخ به اين سوال که روزانه چه مقدار در آمد داريد؟ پاسخ ميدهد:« از ساعت 8صبح تا 10 شب بساطمان را در گوشه خيابان پهن ميکنيم و روزانه حدود 10تا30 نفر مشتري راه مياندازيم، البته بعضي از همکارانم روزانه مشتريانشان به 50 نفر نيز ميرسند، که در محيطهاي معمولي درآمد همکارانم روزي 100 هزار تومان است و در محيطهاي پر رفت وآمد روزانه بين 200 تا 300 هزار تومان نيز کار ميکنند، که با اين حساب درآمد مان بد نيست .»اين کفاش خياباني ميگويد:« اين درست نيست که عده اي مطرح ميکنند کفاشان بدون پرداخت اجاره محيط مشغول به کار ميشود و نيروهاي شهرداري نيز کاري با آنها ندارند، چرا که ما در سرما و گرما در گوشه خيابانها مينشينيم و کفشهاي مردم را نظافت ميکنيم و اين کار از پس هر کسي بر نميآيد.»
90درصد افغاني هستيم
يکي ديگر از کفاشان که درخيابان ناهيد در محله مرزداران در گوشه خيابان بساطش را برپا کرده است و خود را «محمد موسوي» معرفي ميکند، ميگويد:« يکي ازهنرهاي افغانها در حوزه کفاشي است، به همين منظور بيش از 90 درصد کفاشان خياباني تهران افغانها هستند.»او ادامه ميدهد:« کفاشان افغان اين هنر را از پدران خود به ارث بردهاند و به شکل حرفه اي اين کار را انجام ميدهند، کفاشي شغل راحت و بدون درد سري نيست، اين شغل نيز درد سرهاي خودش را دارد.»به گفته اين کفاش خياباني بيشتر کفاشان در محله کن و سولقان به دليل ارزان بودن خانه با خانوادههايشان زندگي ميکنند.
يک متر خيابان 20 ميليون
از ديگر کفاشان شهرتهران«رسول حبيبي» است، او که نميخواهد نام محل کارش را در روزنامه درج کنيم، ميگويد:« چندسال پيش پسر عمويم در اين چهارراه مشغول به کار بودم و بعد از مدتي که مشتريان زيادي به دست آورده، تصميم گرفت به دلايل شخصي از ايران برود، به همين خاطر کاسبي در اين چهار راه را به من سپرد، که در قبال اين اقدام 4ميليون تومان پول گرفت، البته آن زمان افراد ديگر بودن که هزينه بيشتر به او پرداخت ميکردند، اما چون من پسر عمويش بودم اين محيط را در اختيار من قرار گذاشت.»او ادامه ميدهد:« در حال حاضر در صورتي که بخواهم از اين محيط به محيط ديگر نقل مکان کنم افرادي هستند که بخواهند جايگزين من شوند و حاضرند 20 ميليون تومان در قبال اين کار پرداخت کنند.»اين کفاش خياباني در پاسخ به سوال خبرنگار ما درباره اينکه مگر شهرداري باشما برخورد نميکند؟ پاسخ ميدهد:« شهرداري خيلي برخورد اساسي با کفاشان ندارد، گاهي يک تذکر ميدهد که خيلي سد معبر نکنيم يا در ديد مردم بساط مان را پهن نکنيم، البته بعضي از ماموران شهرداري نيز با پرداخت يک شيريني راضي ميشوند و ديگر سراغ مان را تا چند ماه نميگيرند.»
کفاشان خياباني ضرري ندارد
در اين ميان«علي قاسمي» عضو هيت مديره اتحاديه کفاشان تهران دراين باره، ميگويد:« تماميکفاشاني که به شکل فروشنده، توليدي و کارگاه در تهران مشغول به کار هستند مجوز لازم را از اتحاديه دريافت کردهاند و کاملا به شکل قانوني فعاليت ميکنند، اما کفاشان خياباني بدون مجوز و خلاف قانون در معابر شهري بساط بهن ميکنند.در حال حاضر 2هزار پروانه کسب براي کفش فروشي و توليد کفش در تهران وجود دارد که از اين تعداد 200پروانه کسب مربوط به مغازههاي است که در زمينه تعميرات کفش فعاليت دارد.»او ادامه ميدهد:« تعداد کفاشيهاي خياباني نيز در کلانشهر تهران بسيار بالا است و آماري در اين خصوص وجود ندارد، که بيشتر اين افراد نيز از اتباع افغانستان هستند.»«قاسمي» درپاسخ به سوال خبرنگار «تجارت» درباره اينکه کفاشان خياباني مشکلي را براي ديگر کفاشان که به شکل قانوني داراي مجوز و محيط کسب هستند، ايجاد نميکنند؟ پاسخ ميدهد:« کفاشان خياباني در حد تعميرات و واکس زدن کفش با در آمد اندک فعاليت دارند، اما کفاشاني که مجوز و محيط کسب دارند بيشتر به فروش و توليد کفش فعاليت دارند و نيازي به اين هزينهاندک ندارند، البته تعدادي مغازه تعميرات و واکس زدن کفش در سطح شهر زير نظر اتحاديه فعاليت دارند، که تاکنون اعتراضي در اين خصوص از سوي کفاشان با مجوز براي کفاشان بدون مجوز صورت نگرفته است.»
مردم از حضور کفاشان راضي هستند
يک عضو شوراي شهر تهران در گفتگو با خبرنگار «تجارت» در خصوص کفاشان خياباني معتقد است:« بايد براساس قانون با هر فرد و گروهي که به نظم شهري توجه نميکند و باعث برهم زدن مبلمان شهري است، برخورد شود.»«احمد حکيم پور» ميگويد:« پديده کفاشان خياباني موضوع جديدي نيست و از ساليان بسيار دور و دراز در معابر پر رفت و آمد شهرها کفاشان حضور داشتهاند.»او درپاسخ به اين سوال که چرا کفاشان براي خودشان يک مغازه اي راهاندازي نميکنند، تا موجب برهم زدن مبلمان شهري نشوند؟ پاسخ ميدهد:« يکي از دلايل اين موضوع اين است که مشتريان کفاشان به شکل گذري هستند و موجب شده است کفاشان بساط شان را در چهار راهها ، ميادين و خيابانهاي پر رفت و آمد انتخاب کنند.»«حکيم پور» در ادامه صحبتهايش ميگويد:« تاکنون موضوع فعاليت کفاشان خياباني را در شواراي شهر مورد بررسي قرار ندادهايم، فکر ميکنم علت اين امر نيز به اين دليل است که اين صنف نياز هر محله مسکوني است و شهروندان از وجود کفاشان در محله زندگي شان راضي هستند. البته ناگفته نماند در بسياري از کلانشهرهاي دنيا نيز کفاشان خياباني حضور دارند.»
وظيفه شرکت ساماندهي نيست
اما در اين ميان«مجيد محسني نيا» مديرشرکت ساماندهي شهرداري تهران به خبرنگار «تجارت»ميگويد:«در گذشته شرکت ساماندهي تحقيقات بسياري پيرامون کفاشان دوره گرد يا به اصطلاح کفاشان معابر محلي انجام داده است و به اين نتيجه رسيدهايم که مسئوليت برطرف شدن اين مشاغل برعهده واحد سدمعبر است و شرکت ساماندهي هيچ مسئوليت در اين باره ندارد.»
در صورت مشاهده جمع آوري ميشوند
براي اينکه اين موضوع را به شکل اساسي تر مورد بررسي قرار دهيم، به سراغ« محمد صادق زماني» مدير روابط عموميواحد شهربان شهرداري تهران رفتهايم، که در اين خصوص ميگويد:« طبق بنديک تبصره 2 ماده 55 قانون شهرداريها معابر عموميجز املاک شهرداري به حساب ميآيند و در صورتي که هرفرد وگروهي در معابر و پياده روهاي شهري ايجاد مزاحمت براي تردد شهروندان کند بايد از سوي نيروهاي شهرداري جمع آوري شوند.»او ادامه ميدهد:« بساط کردن کفاشان خياباني نيز به هر شکل خلاف قانون است و در صورت مشاهده از سوي نيروهاي شهرداري جمع آوري ميشوند.»
رئيس اتحاديه کفاشان دست دوز از وضعيت وخيم توليديهاي کفش خبر داد و گفت: از سال 93 رکود پا در کفش بازار کرده و با شروع سال جاري بر شدت آن افزوده شد، بطوري که عمده توليديها را با تعطيلي مواجه کرده است.
رسول شجري در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران با بيان اينکه افزايش نرخ تورم تأثير بسياري بر تشديد رکود حاکم بر بازار داشته است، اظهار کرد: افزايش هزينههاي توليد کفش و در مقابل آن کاهش قدرت خريد مردم عامل اصلي در تشديد رکود بازار کفش شده است که در اين ميان عرضه توليدات بي کيفيت خارجي بر اين کسادي دامن زده و کمر عمده توليد کنندگان اين صنف را خم کرده است. رئيس اتحاديه کفاشان دست دوز با بيان يکي ديگر از عوامل تأثير گذار بر تشديد رکود حاکم بر بازار تصريح کرد: بي برنامگي دولت براي هدايت سرمايههاي مردم به حوزه بازارهاي مولد و همچنين حمايت اندک سازمانهاي ذيربط از اين بخش موجب شد تا بخش زيادي از توليدکنندگان فعال که توليداتي با کيفيت در بازار عرضه ميکنند هم از گردونه توليد خارج شوند. وي با توجه به برپايي برخي بازارچههاي بهاره در سطح شهر، بيان کرد: به علت وجود حجم بالاي توليدات کارگاهها و واحدهاي صنفي در بازار و سطح شهر لزوميبه برپايي چنين بازارچههايي براي شب عيد نخواهد بود بلکه اين بازارچهها عمدتاً موجب تضعيف و تضرر اين واحدهاي صنفي فعال خواهد شد.
رسول شجري در خصوص مبلغي که دولت قرار بود به توليديهايي که دچار مشکل شدهاند اعطا کند، تصريح کرد: طبق گزارشات اتحاديه از واحدهاي صنفي و توليديها، حتي هزار تومان هم از سازمانهاي ذيربط تا به الان به دست اين افراد نرسيده است.
از سوي ديگر رئيس اتحاديه فروشندگان چرم طبيعي و مصنوعي و لوازم کفش در خصوص افزايش آمار چکهاي برگشتي توليدکنندگان در سال جاري اظهار داشت: اوضاع وخيم بازار کفش دست دوز در 40 سال گذشته بي سابقه بوده و عمده توليدکنندگان با توجه به رکود حاکم بر بازار با تعطيل کردن کارگاههايشان به سراغ مشاغل ديگري نظير پيک موتوري و باربري در اين اواخر رفتهاند.
سعيد حياتي با اشاره به کاهش چشمگير قدرت خريد مردم در سال 95 افزود: اعطاي سودهاي بالا توسط عمده مؤسسات مالي و بانکها سبب نااميدي مردم از بازارهاي مولد و جذب افراد براي واگذاري سرمايههايشان به بانکها شده است.