دادستان کل کشور خبر داد:
دادستان کل کشور گفت: فهرست دوم 52 نفر از افراد دو تابعيتي، چند روز پيش به وزارت اطلاعات ارسال شد. به گزارش ميزان ، حجت الاسلام محمدجعفر منتظري افزود: برخي از اين افراد دو تابعيتي اند برخي اقامت دارند و برخي ديگر داراي گرين کارت هستند.وي با تاکيد بر اينکه وزارت اطلاعات بايد وضعيت اين افراد را بررسي و در مورد انان اعلام نظر کندگفت: کساني که دو تابعيتي هستند معمولا وجود تابعيت دوم را مخفي ميکنند و اين وظيفه وزارت اطلاعات است که با بررسيهاي فني اين مسئله را کشف کند. دادستان کل کشور با اشاره به اطلاعات رسيده به دادستان کل کشور در مورد مديران دو تابعيتي گفت: پيش تر فهرستي 16 نفره از اين افراد را به وزارت اطلاعات ارسال کرديم که وزارت پس از بررسي، وضعيت هيچکدامشان را منتفي اعلام نکرد. وي افزود: در آن فهرست مشخص شد برخي از مسئولان گرين کارت آمريکا داشتهاند، سه نفر از آنان در خارج از کشور اقامت داشتند و دو نفرشان به مسئولان کشور خصوصا آنان که در قضيه برجام فعال بودند مشاوره ميدانند. دادستان کل کشور گفت: سوال اينجاست که چرا بايد به کسي که اقامت کانادا را دارد مسئوليت دولتي داده شود. حجت الاسلام والمسلمين منتظري افزود: برخي دو تابعيتيها مشاور مقامات عالي در مراکز مهم کشوري بودهاند. وي گفت: وزير اطلاعات ميگويد مشاوره گرفتن اشکالي ندارد اما حرف ما اين است که مرکزي مهميکه بسياري از اسناد محرمانه و طبقه بندي شده کشور در آن نگهداري ميشود چرا فردي دو تابعيتي بايد مشاور رئيس آن شود. دادستان کل کشور افزود: وزارت اطلاعات اعلام کرد که برخي از افرادي که در فهرست اعلام شده است از طرف ما به عنوان دو تابعيتي معرفي شدند در بخش خصوصي فعال هستند حال سوال اينجاست که آيا وزارت اطلاعات بر فعاليت اين شرکتهاي خصوصي اشراف دارد؟ حجت الاسلام والمسلمين منتظري گفت: افراد دو تابعيتي بر اساس ماده 989 قانون مدني نميتوانند در کشور داراي اموال منقول باشند و دادستانهاي سراسر کشور موظفند به اين ماده قانوني توجه کنند.
وي افزود: دو تابعيتيها ميتوانند افراد خطرناکي باشند و ما به دولت در اين باره هشدار داديم که مراقب اين افراد باشند. دادستان کل کشور گفت: به موجب قانون به کار گيري افراد دو تابعيتي در پستها و مسئوليتهاي دولتي ممنوع است. منتظري با اشاره به جرايم انتخاباتي گفت: ستاد پيشگيري از جرائم انتخاباتي در قوه قضاييه و استانهاي کشور تشکيل شده و براي صيانت از برگزاري انتخابات پيش بينيهاي لازم صورت گرفته است.
دادستان کل کشور فضاي مجازي را جزو لوازم ضروري زندگي روزمره مردم دانست و افزود: ما امکان آن را که از مردم فضاي مجازي را بگيريم نداريم و اين مسئله خواست مسئولان هم نيست اما بايد آن را ساماندهي کنيم و نبايد فضاي مجازي را رها کنيم. وي گفت: دولت دو سال پيش بخشنامه اي را به دستگاههاي مختلف ابلاغ کرده و در ان استفاده از پيام رسان تلگرام را ممنوع اعلام کرده که متاسفانه اين بخشنامه مغفول مانده است.
منتظري افزود: وقتي سرور تلگرام در خارج از کشور است و هيچ نظارتي بر ان نداريم چرا بايد اطلاعات خودمان را در آن قرار دهيم. دادستان کل کشور گفت: بر اساس مصوبات کارگروه تعيين مصاديق مجرمانه در هر هفته 16 تا 20 هزار کانال تلگرام را فيلتر ميکنيم اما اين کافي نيست و بايد شبکه ملي بوجود آيد. منتظري با اشاره به استفاده غير مجاز از فضاي مجازي در انتخابات گذشته گفت: ما در حال رصد فضاي مجازي هستيم و اگر افرادي بخواهند با استفاده از فضاي مجازي افراد را تخريب کنند با آنها برخورد قضايي خواهيم کرد.
با تقويت رويکرد دفاعي دولت آمریکا صورت گرفت؛
گروه بين الملل: دونالد ترامپ همچنان رويکرد تحريک کننده خود را در سياستهاي داخلي و خارجي ادامه ميدهد اين رويکرد در رابطه با لغو مجدد منع قانون مهاجرتي شش کشور مسلمان از جمله ايران در سخنان ترامپ خود را نشان داد که از ادامه مبارزه براي پيشبرد اين قانون حاکي بود. دراين ميان ديدار وزير دفاع آمريکا با جانشين وليعهد عربستان و همچنين سخنان وزير خارجه اين کشور در آسيا بيانگر رويکرد دفاعي آمريکاست. افزايش بالاي بودجه دفاعي آمريکا نيز تاکيدي براين امر است. در بيانيه پنتاگون جيمز ماتيس در ديدار با محمد بن سلمان درباره مبارزه با تروريسم و مقابله با ايران گفتگو کرده است. در آسيا نيز رکس تيلرسون، وزير خارجهامريکا که از کره جنوبي بازديد ميکند، در واکنش به اقدامات نظاميکره شمالي گفت که ممکن است سياست کنوني آمريکا نسبت به کره شمالي تغيير يابد و افزود که ايالات متحده گزينه نظاميعليه کره شمالي را مردود نميداند.
تيلرسون، همچنين از برنامهامريکا براي استقرار سامانه موشکي پيشرفته «تاد» در خاک کره جنوبي دفاع کرد و گفت که اجراي اين برنامه براي سئول کاملا دفاعي است.وزير امور خارجهامريکا تدابير تلافي جويانه چين را نيز در ارتباط با برنامه آرايش تاد مورد انتقاد تلويحي قرار داد و از پکن خواست به اينگونه تدابير پايان داده و از اقدامات تلافي جويانه پرهيز کند.هدف از تور آسيايي تيلرسون، تقويت تعهد آمريکا در قبال همپيمانانش در برابر تهديدهاي منطقه اي و آغاز گفت وگو در خصوص اتخاذ بهترين راههاي ممکن براي مقابله با کره شمالي است.
ديدار با مرکل
انتظار ميرود در جريان سفر آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان بهامريکا بحثهاي دشواري مطرح شوند. موضوعاتي همچون تجارت بينالمللي، ناتو، بحران پناهجويي و اتحاديه اروپا در کانون مذاکرات رهبران آلمان و آمريکا قرار دارند.نگراني و ترسهاي اوليه در مورد نزديکي ترامپ به ولاديمير پوتين، رئيس جمهور روسيه، اکنون ديگر رنگ باخته است. با وجود اين هنوز ترديدهايي در مورد سياست ترامپ در قبال روسيه وجود دارد.به گزارش دويچه وله، چگونگي مناسبات آمريکا با روسيه تاثيري مستقيم بر نزاع بينالمللي همچون درگيريهاي خونين در اوکراين و سوريه دارد.
ترامپ سياست آمريکا در کشورهايي نظير افغانستان، سوريه و ليبي را بر اساس مقابله با تروريستها تعيين کرده است. اما آلمان در اين مبارزه بر ثبات سياسي در منطقه و جلوگيري از بيخانماني و آوارگي شهروندان اين کشورها نيز تاکيد ميکند.آمريکا اعلام کرده که به کمکهاي خود به دولت افغانستان ادامه خواهد داد. مرکل ضمن حمايت از اين سياست، از ترامپ تقدير کرده است، اما هنوز مواضع آمريکا در قبال سوريه و ليبي براي آلمانيها ناروشن است. يکي از موضوعات اصلي در گفتوگوهاي رهبران دو کشور آلمان و آمريکا بر سر موضوع خروج بريتانيا از اتحاديه اروپاست.
ترامپ اقدام بريتانيا براي خروج از اتحاديه اروپا را الگويي براي کشورهاي ديگر اين اتحاديه خواند و از آن استقبال کرد.اما خانم مرکل بر وحدت اتحاديه اروپا و اتخاذ سياستي مشترک در همه زمينهها، بهويژه در حوزه اقتصادي و مالي، تاکيد دارد. مشاوران ارشد ترامپ تا کنون بارها اعلام کردهاند که مايلند اختلافات تجاري ميان آمريکا و کشورهاي اروپايي را نه از طريق گفتوگو با اتحاديه اروپا، بلکه از طريق مذاکرات دو جانبه با اين کشورها حل کنند.
يکي از موضوعات مورد اختلاف ديگر موازنه مثبت تجاري آلمان است که همچون خاري در چشم دولت آمريکا محسوب ميشود. دولت آمريکا مدعي است که آلمان از ضعف پول يورو بهره برده و کالاهاي بيشتري بهامريکا صادر ميکند و به اين دليل ايالات متحده قادر به ايجاد توازن تجاري در معاملات خود با آلمان نيست. آلمان در مقابل مدعي است که ميزان حجم صادرات در حيطه اختيارات اتحاديه اروپاست و ارزش مبادله يورو نيز از سوي بانک مرکزي اتحاديه اروپا تنظيم ميشود. هنوز سياست ترامپ در قبال پيمان همکاري ميان آمريکا و اتحاديه اروپا در زمينه ايجاد منطقه آزاد تجاري (TTIP) روشن نيست. اما آلمان به شدت مخالف انزواي اقتصادي در عرصه بينالمللي است و آن را براي تجارت جهاني خطرناک ميداند.
بودجه جنجالي
دونالد ترامپ، رئيسجمهور آمريکا در حالي از بودجه پيشنهادي خود براي سال آينده ميلادي رونمايي کرد که در اين بودجه تقاضاي افزايش ۵۴ ميليارد دلاري بودجه دفاعي به قيمت کاهش بودجه برنامههاي کمکهاي خارجي و زيست محيطي را مطرح کرده است. به گزارش راشاتودي، دونالد ترامپ همچنين در اين بودجه به دنبال آن بوده که مبلغ ۳.۱ ميليارد دلار طي دو سال صرف هزينه احداث ديوار در مرز کشورش با مکزيک شود.
با اين حال اين بودجه شامل يکسري برنامههاي رفاه اجتماعي و بهداشت و درمان نميشود و قرار است گزارش کامل بودجه در ماه مه منتشر شود.در بودجه پيشنهادي درباره افزايش ۵۴ ميليارد دلاري بودجه دفاعي گفته شده است اين افزايش بودجه به تنهايي فراتر از کل بودجه دفاعي اکثر کشورهاست و يکي از بيشترين ميزان افزايش بودجه دفاعي در يکسال در تاريخ آمريکاست.براساس بودجه پيشنهادي ترامپ وزارت دفاع آمريکا ميزان ۶۳۹ ميليارد دلار بودجه دريافت خواهد کرد که با افزايش ۵۲ ميليارد دلاري به ميزان ۱۰ درصد افزايش يافته و ۲ ميليارد دلار نيز صرف برنامههاي دفاع ملي ديگر در خارج از وزارت دفاع خواهد شد.
به دنبال اعلام واشنگتن مبني بر تصميماش براي کاهش کمکهاي ارائه شده به خارج از کشور، وزارت خارجهامريکا اعلام کرد که رژيم صهيونيستي تنها طرفي است که کمکهاي ايالات متحده به آن تضمين شده است. آمريکا سال گذشته ميلادي يادداشت تفاهميرا با رژيم صهيونيستي امضا کرد که به موجب آن قرار شد از ابتداي سال 2018 کمکهاي نظاميبه ارزش 3.1 ميليارد دلار سالانه و به مدت 10 سال در اختيار اين رژيم قرار دهد.در همين حال آنتونيو گوترش، دبيرکل سازمان ملل نسبت به پيامدهاي کاهش بودجه اختصاص داده شدهامريکا براي انجام اصلاحات در اين نهاد بينالمللي هشدار داد و اعلام کرد: کاهش چشمگير بودجه پشنهادي دونالد ترامپ، رئيس جمهوري آمريکا براي سال 2018 ممکن است تلاشها براي اصلاح سازمان ملل را در طولاني مدت با شکست رو به رو کند.
رد اتهام شنود مکالمات توسط اوباما
کميته اطلاعات سناي آمريکا اعلام کرد هيچ مدرکي مبني بر شنود مکالمات تلفني دونالد ترامپ، رييس جمهوري آمريکا توسط باراک اوباما وجود ندارد.ترامپ روز چهاردهم اسفند با ارسال چند توييت باراک اوباما را به شنود مکالماتش در جريان مبارزات انتخاباتي متهم کرده و او را فردي «بد يا بيمار» خوانده بود.شان اسپايسر، مسئول رسانه اي کاخ سفيد اما بار ديگر اين ادعا را تکرار کرد و گفت که بيانيه سنا بر اساس مدارکي بوده که تا کنون در اختيار داشته و با اطلاعات جديدي که در اختيارش قرار خواهد گرفت نتيجه گيري متفاوت خواهد بود.سازمان اطلاعاتي و جاسوسي انگليس(GCHQ) ادعاهاي مطرح شده از سوي دولت آمريکا مبني بر کمک به دولت باراک اوباما براي شنود مکالمات تلفني دونالد ترامپ در جريان کمپين انتخابات رياست جمهوري سال 2016 آمريکا را رد کرد.
اسپايسر مدعي شده بود: اوباما براي شنود ترامپ از آژانس امنيت ملي آمريکا استفاده نکرده است، از آژانس اطلاعات مرکزي (سيا) استفاده نکرده است، از پليس فدرال (افبيآي) استفاده نکرده است؛ بلکه او از ستاد ارتباطات دولت انگليس (GCHQ) استفاده کرده است."سخنگوي ستاد ارتباطات دولت انگليس گفت: ادعاهايي که اخيرا از سوي قاضي اندرو ناپوليتانو، يک مفسر رسانهاي، درباره اين ستاد تحت عنوان درخواست شنود عليه رئيس جمهور منتخب آمريکا مطرح شده، کاملا مهمل است.او اين ادعاها را "کاملا مضحک" توصيف کرده و گفت که بايد ناديده گرفته شوند.
سال اعتدال و عقلانیت
گروه سیاسی- کوروش شرفشاهی: شايد سال 1395، را سياسيترين سال يا به عبارتي ديگر انتخاباتيترين سال در چند سال اخير باشد. سالي که هر چند سال يک بار مثل روزهاي کبيسه براي فضاي سياسي ايران به وقوع ميپيوندد. در انتهاي سال 94، دهمين دوره انتخابات مجلس شوراي اسلاميو پنجمين دوره انتخابات مجلس خبرگان رهبري برگزار شد که پس زلزلههاي آن را در سه ماهه ابتدايي سال 95 به خوبي فضاي سياسي کشور را تحت الشعا خود قرار داد.
حالا در انتهاي اين سال نيز تب انتخابات دوازدهمين دوره رئيس جمهوري وششمين دوره انتخابات شوراهاي اسلاميشهر و روستا تمام محافل سياسي کشور را فرا گرفته است.
اين انتخابات در حالي بسيار مهم و بيش از پيش از نگاه مردم و سياسيون داراي اهميت ويژه اي است که در امتخابات مجلس و خبرگان رهبري محافظه کاران اکثيرت خود را در دو مجلسين از دست دادهاند و حالا پيش بيني ميشود که در انتخابات پيش رو برگ برنده در اختيار اصلاح طلبان و ميانه روها باشد.
اين انتخابات اولين دوره اي است که بدون حضور آيت اللههاشميرفسنجاني انجام ميگيرد. فردي که يکي از تاثيرگذاران کشور بود که همواره نقش ويژه اي را در همه اين سي و هفت سال اخير در کشور بر عده داشت و در طي چند سال اخير نيز رهبري گروه ميانه رو را برعهده داشت. در حقيقت آيت اللههاشميرفسنجاني پدر معنوي اعتدال گرايان و به نوعي نقش کاتاليزور را در بين گروههاي سياسي بر عهده داشت.
در اين سال دستاوردهاي پسا برجام با وجود موضع منتقدانه محافظه کاران در داخل همچنان يکي پس از ديگري رونمايي ميشد که نمونه اخير ورود دو فروند هواپيماي جديد بود و ديگر آن حضور هياتهاي اقتصادي و سياسي برخي از کشورهاي اروپايي و آسيايي در کشور بود. نتايج اين سفرها انعقاد قرادادهاي اقتصادي بود که برخي از اين تفاهم نامههاي اقتصادي در همين سال اجرايي شد.
در اين سال اقتصاد مقاومتي رنگ و بوي جدي تري به خود گرفت. در اين سال مقام معظم رهبري درآغازين ساعات سال در پيام نوروزي با تاکيد بر اقتصاد مقاومتي ، دولت را به اجرايي کردن اين اقتصاد ملزم کرد و اين نوع اقتصاد با تشکيل ستاد ويژه اي توانست به اهداف خود تا حدودي دست يابد.
در اين مطلب به مهمترين رويدادهاي رخ داده سياسي در سال 95 پرداخته ميشود.
پيام نوروزي رهبري و ابلاغ اهتمام در اجراي اقتصاد مقاومتي
رهبر معظم انقلاب در پياميبهمناسبت آغاز سال ۱۳۹۵ هجري شمسي، با تبريک سال نو و عيد نوروز به همه همميهنان و ايرانيان بخصوص خانوادههاي معظم شهيدان و ايثارگران، و با گراميداشت ياد شهيدان و امام بزرگوار، سال جديد را سال «اقتصاد مقاومتي؛ اقدام و عمل» نامگذاري کردند.
اقتصاد مقاومتي به معني تشخيص حوزههاي فشار و متعاقباً تلاش براي کنترل و بياثر کردن آن تاثيرها بوده و در شرايط آرماني تبديل چنين فشارهايي به فرصت است. همچنين براي رسيدن به اقتصاد مقاومتي بايد وابستگيهاي خارجي کاهش يابد و بر توليد داخلي کشور و تلاش براي خوداتکايي تأکيد شود.
اقتصاد مقاومتي در ايران اولين بار در ديدار کارآفرينان با مقام معظم رهبري در شهريور سال ۱۳۸۹ مطرح شد.
آيت الله خامنه اي «اقتصاد مقاومتي» را معنا و مفهومياز کارآفريني معرفي و براي نياز اساسي کشور به کارآفريني نيز دو دليل «فشار اقتصادي دشمنان» و «آمادگي کشور براي جهش» را معرفي کردند.
ايشان اقتصاد مقاومتي را اقتصادي برون نگر و درون زا توصيف کرده و فرمودند: اين اقتصاد درون گرا نيست.
با پيام رهبري، دولت با تشکيل ستاد فرماندهي اقتصاد مقاومتي و تشکيل جلسات منظم براي اجرايي کردن اهداف آن توانست در اين سال به دستاوردهاي مطلوبي دست يابد.
به گفته جهانگيري، رئيس ستاد فرماندهي اقتصاد مقاومتي، در اجراي اين اقتصاد مقاومتي سه دوره زماني را مدنظر قرار داد که دوره اول تا پايان دولت يازدهم و تدوين 120 پروژه براي سال جاري بود. دوره ي ديگر در طول برنامه ششم و دوره ي سوم تا پايان سند چشم انداز بيست ساله است.
در نخستين جلسه سال 96 درباره اولويتهاي سال آينده و نيز برنامه ريزي براي اجراي اقتصاد مقاومتي در طول برنامه ششم توسعه بررسي و تصميم گيري خواهيم کرد.
رييس ستاد فرماندهي اقتصاد مقاومتي همچنين با اشاره به گزارش وزير جهاد کشاورزي مبني بر افزايش قابل توجه ميزان توليد محصولات راهبردي بخش کشاورزي از جمله گندم، گفت: دولت در سال 95 حدود 11.5 ميليون تن گندم از کشاورزان به ازاي هر کيلو 1270 تومان خريداري کرد و ميزان پرداختي به گندم کاران حدود 17 برابر پرداختي دولت قبل در سال 91 بوده است که اين موضوع نقش موثري در بهبود معيشتي و جبران کاهش قدرت خريد کشاورزان داشته است.
اجراي بسته حمايت از توسعه صادرات غيرنفتي، بسته حمايت از توسعه ي اشتغال پايدار، احيا و به حرکت درآوردن توليد داخلي با تمرکز بر بنگاههاي کوچک و متوسط، توسعه صادرات و مديريت واردات و تکميل و راهاندازي 33 طرح منتخب از جمله اقدامات صورت گرفته در چارچوب اقتصاد مقاومتي بوده است.
پيام نوروزي رئيس جمهوري و اميدواريهاي سال 95
رئيس جمهوري اسلاميايران نيز در پيام نوروزي به مناسبت آغاز سال 1395، ابراز اميدواري کرد در سال جديد با همکاري يکديگر و تلاش و کوشش داخلي و با تعامل سازنده با جهان، در مسير رونق، تلاش و رشد و فعاليت اقتصادي قرار بگيريم.
«حسن روحاني» در پيام خود به ملت بزرگ ايران تاکيد کرد: من باز هم دستم را به سوي ملت بزرگ ايران دراز ميکنم؛ اميدوارم و مطمئنم که با همکاري يکديگر و با تلاش و کوشش داخلي و با تعامل سازنده با جهان ميتوانيم در مسير رونق، تلاش و رشد و فعاليت اقتصادي قرار بگيريم.
ان شاءالله خواهيم توانست با کمک يکديگر به رشد دو برابري متوسط 10 ساله گذشته برسيم.
تا حدودي ميتوان گفت که دولت در اين سال توانست به اهداف خود پس از برجام و رفع تحريمها دست يابد و پيام نوروزي روحاني نيز تقريبا اجرايي شد.
در اين سال تورم تک رقميشد و رونق تقريبا تا حدودي به صنايع بازگشت. هر چند که بيکاري در اين سال همچنان همان روند افزايشي خود را داشت اما دولت نيز توانست در اين مدت رشد اقتصادي را نيز تجربه کند.
افتتاح دهمين دوره مجلس، مجلسي با رويکرد اعتدالي
دوره دهم مجلس شوراي اسلامياز ۸ خرداد ۱۳۹۵ رسماً آغاز شد. نمايندگان اين دوره در انتخابات دهمين دوره مجلس شوراي اسلاميکه در ۷ اسفند ۱۳۹۴ و ۱۰ ارديبهشت ۱۳۹۵ برگزار شد نيز انتخاب شدند.
از نظر ترکيب جنسيتي رأيدهندگان، ۴۸ درصد زن و ۵۲ درصد مرد هستند و از کل مجموعه آرا در کشور تعداد رأيدهندگان در روستاها ۳۱ درصد و در نقاط شهري ۶۹ درصد بوده است.
از مجموع ۲۸۸ نفر منتخب دهمين دوره مجلس، ۲۷۱ نفر مرد و ۱۷ نفر زن هستند. در ميان آنها ۷۳ نفر در ترکيب سني ۳۰ تا ۴۵ سال، ۱۸۷ نفر در ترکيب سني ۴۵ تا ۶۰ سال و ۲۸ نفر در ترکيب سني ۶۵ سال به بالا قرار دارند و ميانگين سني نمايندگان مجلس دهم ۵۰ سال است.
قابل ذکر است که اين تعداد نماينده زن (۱-۱۸ نفر) در مجلس رکورد محسوب ميشود.
همچنين ۱۱۱ نفر از نمايندگان اين دوره از نمايندگان دورههاي گذشته مجلس هستند و ۱۷۷ نفر نيز براي نخستين بار نماينده مجلس شدند.
اين مجلس بر خلاف مجلس نهم، هيچ گروهي حائز اکثريت نشد و ترکيب مجلس محتلط اما طيف اعتدالگراها بيشترين کرسي را در اختيار گرفتند.
در مجلس دهم، فراکسيوني با نام اميد که بيشتر اعضاي آن متشکل از اصلاح طلبان و بعد اعتدالگراها بودند تشکيل شد و نقش بسيار ويژه اي را در سال اول اين دوره از مجلس در رخدادها بر عده داشت.
تصويب برنامه ششم توسعه، بودجه 96، راي اعتماد به وزراي آموزش و پرورش، فرهنگ و ارشاد اسلاميو ورزش و جوانان و همچنين استيضاح وزير راه و مسکن در مجلس دهم و راي اعتماد دوباره به وي از مهمترين رخدادهاي اولين سال دوره دهم مجلس بود.
اين مجلس در سالي که در حال عبور است همکاري تقريبا مطلوبي با دولت
داشت.
علي لاريجاني براي بار سوم پس از نشستن بر کرسي رياست مجالس هشتم و نهم اين بار نيز به عنوان رئيس اولين سال اين دوره انتخاب شد. او بزرگترين رقيبش يعني محمدرضا عارف رئيس فراکسيون اميد را مقابل خود ميديد.
افتتاح پنجمين دوره مجلس خبرگان رهبري و انتخاب علي جنتي به عنوان رئيس
دوره پنجم مجلس خبرگان رهبري يا خبرگان پنجم روز ۴ خرداد ۱۳۹۵ آغاز به کار کرد. دورههاي خبرگان ۸ ساله است. انتخابات اين دوره مجلس خبرگان در ۷ اسفند ۱۳۹۴ همراه با انتخابات دوره دهم مجلس شوراي اسلاميبرگزار شد. اين دوره ۸۸ نماينده داشت.
احمد جنتي در پنجمين دوره مجلس خبرگان رهبري در رقابت با سيد محمودهاشميشاهرودي و ابراهيم اميني با ۵۱ راي رئيس مجلس خبرگان شد.
در اين دوره نامزدهايي که در هر سه ليست جامعه مدرسين، جامعه روحانيت و ليست اميد و خبرگان مردم حضور داشتند، بيشترين اقبال را براي حضور به اين مجلس يافتند. چه آنکه 27 نفر از نمايندگان مجلس خبرگان آتي از سوي هر سه فهرست حمايت شده بودند.
24 نفر هم افراد مشترک در هر دو ليست جامعه روحانيت و جامعه مدرسين يعني جامعتين بودند. 5 نامزد اختصاصي ليست جامعه روحانيت، 3 نامزد اختصاصي ليست جامعه مدرسين و 19 نامزد ليست خبرگان مردم را نيز بايد به اين آمار افزود.
اگرچه جامعتين در کل کشور پيروز بلامنازع اين انتخابات به شمار ميروند اما در تهران از ميان 16 نماينده منتخب، نام 9 نفر در هر سه فهرست مشترک بود، 7 نفر فقط در ليست خبرگان مردم منتسب به آيت اللههاشميرفسنجاني بودند (هاشمي، علوي، شاه آبادي، تسخيري، اسماعيلي، بطحايي، زالي) و آيت الله جنتي نيز نامزد مشترک جامعتين بود.
از پديدههاي اين دوره از انتخابات مجلس خبرگان رهبري ميتوان به ورود يک فرد غيرروحاني براي اولين بار به اين مجلس اشاره کرد.
محسن اسماعيلي با حضور در ليست «خبرگان مردم» از حوزه انتخابيه تهران به خبرگان پنجم راه يافت.
شش نفر از نامزدهاي تهران نيز با آرايي بيش از 2 ميليون به اين مجلس وارد شدند.
آقايانهاشميرفسنجاني، اماميکاشاني، روحاني، قمي، موحدي کرماني و دري نجف آبادي اين شش نفر بودند.
تحويل سامانه موشکي خريداري شده اس 300 به ايران
سرانجام پس از 9 سال از امضاي قرارداد فروش سامانه موشکي اس 300 بين ايران و روسيه، اين محموله از طريق راه انزلي فروردين ماه وارد ايران شد.
سال 2007 ميلادي بود که خبر امضاي يک قرارداد نظاميميان ايران و روسيه، به خبر اول بيشتر رسانههاي جهان تبديل شد: "ايران از روسيه سامانه موشکي اس300 خريد". جمهوري اسلاميايران و شرکت "روس آبارون اکسپورت" شرکت دولتي صادرات و واردات تسليحات و تجهيزات نظاميروسيه در سال 2007 قراردادي را امضا کردند که به موجب آن، اين شرکت موظف شد 5 آتشبار S300 را به ارزش حدود 800 ميليون دلار به ايران تحويل دهد؛ اما ديميتري مدودف، رئيس جمهور وقت روسيه سه سال بعد و در سال 2010 ميلادي با صدور فرماني، تحويل سامانه موشکي اس300 به ايران را ممنوع کرد.
همزمان با لغو اين قرارداد از سوي دولت روسيه، جمهوري اسلاميايران نيز به دادگاه بينالمللي در اين باره شکايت و نهايتا دادگاه، رأي خود را صادر و روسيه را محکوم کرد و مقرر شد، مسکو طبق قرارداد، خسارت لغو اين قرارداد را که چيزي حدود 4ميليارد دلار اعلام شده بود، به تهران بپردازد.
چندي بعد و در سال 2013، روزنامه «کامرسانت» چاپ روسيه با انتشار خبري، اعلام کرد که "ولاديمير پوتين" رئيسجمهوري روسيه در دوازدهم آگوست به ايران سفر خواهد کرد تا با حسن روحاني رئيس جمهور جديد ايران مذاکره کند.
سرانجام بر اساس کش و قوسهاي فروان، امروز اين سامانه به ايران وارد شد هرچند امريکاييها بارها به انتقاد از تصميم روسيه درباره تحويل موشکهاي اس 300 به ايران پرداخته بودند.
سخنگوي وزرات خارجه، ورود بخش اول سامانه دفاع هوايي S300 از روسيه به ايران را تأييد کرد.
در اين باره وزير دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح در مردادماه سال 95 گفت: سامانه موشکي اس 300 به طور کامل را تحويل گرفتيم که بخشي از آن از روسيه وارد کشور شده و بخش ديگري از آن نيز در حال بارگيري و انتقال به کشور است.
سردار سرتيپ پاسدار حسين دهقان گفت: در باره بحث اس 300 قبلا نيز اين را به عرض مردم شريف ايران و اصحاب رسانه رسانده بوديم که ما قراردادي قبلي با دولت روسيه داشتيم که آن قرارداد به صورت يک طرفه از سوي روسها به بهانه قطعنامههاي صادره از سوي شوراي امنيت سازمان ملل لغو شده بود.
وزير دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح اضافه کرد: در سايه لغو يک طرفه اين قرارداد جمهوري اسلاميايران شکايتي را در مراجع حقوقي بين المللي مطرح کرد و آن را پيگير بود که با روي کار آمدن دولت يازدهم اين موضوع در بالاترين سطوح سياسي مسائل في مابين بين دو کشور ايران و روسيه مورد بحث قرار گرفت که يکي از مسائل قرارداد اس 300 بود که هم از طرف روسها و هم از طرف ما مطرح بود که در اين خصوص آقاي روحاني و آقاي پوتين به بحث و گفت و گو پرداختند.
وي گفت: در نخستين سفري که من پس از قبولي مسئوليتم در وزارت دفاع براي شرکت در همايشي به مسکو داشتم بحث اس 300 را مطرح کرديم که قرار شد وزير دفاع روسيه اين موضوع را دنبال کند که نهايتا در دومين کنفرانسي که شرکت کرديم اعلام موافقت رئيس جمهور روسيه براي اجرايي شدن قرارداد يادشده اعلام شد.
سردار دهقان افزود: به طور طبيعي يک بحثي را فقط طرف روسي ما مطرح ميکرد که در کشور روسيه اگر رييس جمهور يک فرماني را صادر کند اين فرمان در قانون اساسي مطرح ميشود و بعدا لغو آن مشکل است اما روسها اين تصميم را گرفتند و تصميم رييس جمهور قبلي را دال بر تحويل سامانه موشکي اس 300 ملغي اعلام کردند.
وي در خصوص پس گرفتن شکايت جمهوري اسلاميايران در موضوع اس 300 نيز گفت: به طور طبيعي اين موضوع در يک چارچوب کلي توافق شده بر نظر طرفين قرار گرفت که اگر روسها قرارداد تحويل سامانه ياد شده را به شکل کامل اجرا کند طرف ايراني هم شکايت خود را پس گيرد البته تا زمان بازپس گيري شکايت چندين بار عدم طرح در دادگاه را مطرح کرديم يا آن را به تعويق انداخيتم.
وزير دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح جمهوري اسلاميايران ادامه داد: در باره بحث سامانه موشکي اس 400 نيز طرف روس در همان زمان که بحث اس 300 مطرح بود پيشنهاد تحويل سامانه موشکي اس 400 و يک سيستم آنتي 2500 را به ما داده بود و اصرار بر اين داشت که ما آن سيستمها را دريافت کنيم که به دلايل مختلف ما اصرارمان بر روي تحول سامانه موشکي اس 300 بود.
سردار دهقان تاکيد کرد: ما حاضر نشديم بحث يا مذاکره اي را در قبال پيشنهادهاي روسها انجام دهيم از اين رو موضوع اس 400 را تاکنون مطرح نکردهايم و بناي پيگيري آن را در شرايط فعلي نداريم.
سامانه موشکي S۳۰۰، يک سامانه موشکي سطح به هواي دوربرد و خودکششي با قابليت استفاده در تماميارتفاعهاست و در واقع نوع تکميلي سامانه پدافندي ارتفاع بالاي S۲۰۰ به شمار ميرود. اين سامانه اواخر دهه ۱۹۷۰ توسط شرکت همکاريهاي صنعتي آلماز براي نيروي دفاع هوايي شوروي ساخته شد و مدلهاي مختلف اين موشک در سازمان ناتو با نامهاي سام ۱۰، سام ۱۲ و سام ۲۰ شناخته ميشوند.
اس300 در حال حاضر يک خانواده است و انواع مختلفي از اين سامانه با کاربردهاي متفاوت در وزارت دفاع روسيه توليد شده است. هماکنون اس300 پياميو (S-300PMU) به عنوان يکي از مرگبارترين و پيشرفتهترين سامانههاي موشکي خانواده اس300 است که توانايي رديابي و انهدام حدود 100 هدف را دارد. آن طور که روسها اعلام کردهاند، زمان آمادهسازي اين نوع از سامانهها، حدود پنج دقيقه است که اين خود يکي از ويژگيهاي مهم سامانه موشکي اس300 پياميو به شمار ميرود.
ساخت سامانه باور 373
سامانه موشکي باور 373 نيز در سال جاري رونمايي شد.
وزير دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح در اين باره گفت: قرار نبود ما سامانه اس 300 بسازيم ما ميخواستيم سامانه اي ايراني توليد کنيم که آن را توليد کردهايم و اسمش را باور 373 گذاشتهايم؛ اين سامانه تماميامکانات و شرايط اس 300 را دارد اما اينکه گفته شود ما ميخواهيم اس 300 را کپي کرده و مدل ايراني آن را بسازيم، درست نيست.
استفاده هواپيماهاي روسي از پايگاه نوژه همدان به خواست دولت سوريه
در تابستان 95 برخي خبرها از حضور هواپيماهاي روسي در پايگا ه هوايي نوژه منتشر شد که وزير دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح در يک نشت خبري در اين باره گفت: در بحث استفاده هواپيماهاي روسيه از پايگاههاي هوايي ايران، مغلطه انجام ميشود؛ ما پايگاهي را در اختيار روسها قرار ندادهايم و تنها براساس توافق طرفين و به خواست دولت سوريه مقرر شد، براي انجام عمليات و ماموريت موثرترعليه تروريستها در سوريه هواپيماهاي روس از پايگاه ايران استفاده کنند.
وي در پاسخ به سئوالي در خصوص اينکه رئيس کميسيون امنيت ملي گفته است که هواپيماهاي روسيه تنها براي سوخت گيري از پايگاه نوژه همدان در اين پايگاه حضور پيدا کردهاند، نيز گفت: معلوم است آنها (هواپيماهاي روسيه) براي تفريح به ايران نميآيند، ميآيند تا در صورت لزوم سوخت گيري کنند يا مسلح شوند؛ اما ما فعلا برنامه اي براي استفاده روسها از ديگر پايگاههاي هوايي ايران نداريم اما اگر شرايط اقتضا کند آن را بررسي خواهيم کرد.
سردار دهقان در پاسخ به سئوال خبرنگاري از يکي از رسانههاي روسي که پرسيد استفاده هواپيماها از پايگاه نوژه همدان تا چه زماني ادامه خواهد داشت؟ افزود: تا هر زمان که لازم باشد اين تصميم پابرجا خواهد بود.
استعفاي سه وزير دولت روحاني براي ترميم کابينه و کارآيي بيشتر
استعفاي وزراي آموزش و پرورش، فرهنگ و ورزش در اواخر مهر ماه سال 95 يکي ديگر از اتفاقت اين سال بود.
در حاليکه از ماهها پيش گمانه زنيهايي مبني بر ترميم کابينه به گوش ميرسيد به ناگاه در اواخر مهر ماه به دنبال استعفاي گودرزي ، وزير ورزش و جوانان، علي جنتي وزير فرهنگ و ارشاد اسلامينيز اتعفا داد. در همين حال فاني وزير آموزش و پرورش نيز که استيضاح او از سوي مجلس دهم در صحن علني پارلمان اعلام وصول شده بود نيز استعفا داد.
در آن هنگام گفته شد، حسن روحاني، رئيس جمهوري برخي اين جابجاييها را براي سرعت بخشي در اصلاح نواقص و پاسخ به مطالبات عموميانجام داده است.
محمد رضا عارف رئيس فراکسيون اميد، آن زمان در اين باره گفت «اين موضوع جزو مطالبات مردم بود و من در اين راستا از دولت تشکر ميکنم. اگر چه اين موضوع يکي دو ماه دير اتفاق افتاد ولي در اين راستا اميدوارم که بازتاب مثبتي در ايجاد فضاي جديد داشته باشد.»
در مورد اين مسئله که يکي از دلايل ترميم کابينه، تصميم رئيس جمهور براي انتخاب وزيراني کارآتر و منطبق تر با برنامههاي اوست و يا نوعي عقب نشيني دربرابر فشار اصولگرايان تندرو، ديدگاههاي متفاوتي وجود دارد.
در آن هنگام برخي تحليل گران استعفاي وزير فرهنگ و ارشاد را از پي آمدهاي مربوط به برنامههاي فرهنگي و بويژه مسئله برگزاري کنسرتهاي موسيقي در شهرهاي مختلف و ناشي از فشار روحانيون تندرو ارزيابي کرده بوند.
با اين حال محمد رضا عارف در پاسخ به پرسش يک خبرنگار «آيا دولت در جريان استعفاي جنتي عقب نشيني کرده؟» گفته بود: «با اين نظر موافق نيستم و فکر ميکنم اين مسئله درپي جمعبندي دولت اتفاق افتاده و اميدواريم هر ترميميدر کابينه انجام ميشود مثبت باشد و منجر به انجام تحرک بيشتري در آن بخش شود.»
رئيس فراکسيون اميد همچنين توصيه کرده که «قرار نيست وزراي جديد براي چندماه آينده برنامهريزي کنند؛ بلکه هر وزيري که روي کار بيايد، بايد براي پنج سال پيش رو فعاليت و برنامهريزي کند تا برنامهاي جامع براي هر دو دوره داشته باشد.»
حسابهاي قوه قضائيه
يکي ديگر از اتفاقات سال 95 جريانهايي بود که نسبت به حسابهاي قوه قضاييه مطرح شد. همه چيز از انتشار برخي مطالب در فضاي مجازي شروع شد و به دنبال آن يکي از رسانههاي غربي به اين مطالب دامن زد.
درنهايت محمود صادقي در صحن علني مجلس شوراي اسلاميدر قالب تذکري شفاهي از مسوولان دستگاه قضايي خواست تا در اين خصوص شفاف سازي کنند.
اما اين تذکر شفاهي براي محمود صادقي گران تمام شد و دادستاني وي را احضار کرد. اين عضو فراکسيون اميد مجلس شوراي اسلاميدر تشريح جزييات شکايت دادستاني از خودش گفت: باتوجه به اينکه احضار و شکايت از نمايندگان داراي تشريفات قانوني مختص خود است و قانون نظارت بر رفتار نمايندگان اين آيين و تشريفات را پيشبيني کرده، تاکيد کردم که اين مسئله ابتدا بايد از سوي مرجع قضايي به صورت کتبي به هيات رييسه مجلس اعلام شود و پس از طرح موضوع در جلسه هيات نظارت بر رفتار نمايندگان، در صورت تشخيص اين هيات که موضوع مورد شکايت در حوزه وظايف نمايندگي باشد، به مرجع قضايي اعلام شود که دليلي بر حضور نماينده در دادسرا نيست و در غير اين صورت، ازسوي اين هيات به نماينده اعلام ميشود که نزد مرجع قضايي حاضر
شود.
نماينده اصلاحطلب مردم تهران در مجلس همچنين اضافه کرد: بر اين اساس گويا آقاي وکيلي به مرجع قضايي اعلام کرده که موضوع شکايت در راستاي وظايف نمايندگي بنده بودهاما باتوجه به تعطيلي مجلس در هفته جاري، قرار است پس از آغاز به کار مجلس در هفته آينده و تشکيل جلسه هيات نظارت بر رفتار نمايندگان، در اينباره تصميمگيري شود و بنده نيز مطابق تصميم اين هيات اقدام خواهم
کرد.
اما حجت الاسلام غلامحسين محسني اژه اي در اين خصوص واکنش نشان داد و در نشست خبري با اصحاب رسانه با نشان دادن اسنادِ وجوه واريزي به حساب قوه در طول ساليان مختلف به خبرنگاران و نشان دادن اين مطلب که حتي يک سند هم در ميان اسناد واريزي به نام شخص نيست و همه اسناد به نام قوه قضائيه است، پاسخ به اظهارات عليه حسابهاي قوه قضاييه داد.
درگذشت و تشييع پيکر آيت الله اکبرهاشميرفسنجاني
يکي ديگر از وقايع فراموش نشدني سال 95 درگذشت ناگهاني آيت الله اکبرهاشميرفسنجاني، يار ديرين امام و رهبري بود.
هاشميرفسنجاني حدود ساعت هفت شب يکشنبه ۱۹ دي ۱۳۹۵ در حالي که به تنهايي در استخر کوشک متعلق به مجمع تشخيص مصلحت نظام در نزديکي مجموعه سعدآباد شنا ميکرد، دچار ايست قلبي شد و در شرايطي که علايم حياتي نداشت، به بيمارستان شهداي تجريش منتقل شد.
مراحل احياي قلبي براي وي انجام شد، اما تلاش بيش از يک ساعت براي احياي وي ناموفق ماند و در سن ۸۲ سالگي درگذشت.
پس از اين حادثه مهديهاشمياز زندان با خودروي نيروي انتظاميبراي ديدن آيتاللههاشميوارد بيمارستان شد و ساير فرزندان وي، رييس جمهوري و بسياري از شخصيتها نيز در بيمارستان حاضر شدند.
پيکر ايشان همان روز درگذشتش از بيمارستان به حسينيه جماران منتقل شد و شخصيتهاي سياسي و مذهبي براي وداع به جماران مراجعه کردند. دو روز بعد نيز پيکر وي براي تشييع به دانشگاه تهران منتقل شد.
پس از مرگ آيت اللههاشميچندين مکان براي محل دفن وي مد نظر قرار داشت که يکي از آنها حرم حضرت معصومه(س) بود اما در نهايت تصميم بر اين شد که وي در آرامگاهامام خميني(ره) به خاک سپرده شود. مراسم تشييع از ساعت ۱۰ صبح روز ۲۱ دي ۹۵ در دانشگاه تهران آغاز شد. نماز ميت آيت الله اکبرهاشميرفسنجاني بهامامت آيت الله خامنه اي رهبر معظم انقلاب خوانده شد و پس از آن پيکر آيت الله بر دوش مردم قرار گرفت.
تشييع پيکر آيت اللههاشميبنابه اعتراف بسياري از مسوولان و صاحب نظران، دومين مراسم بزرگ تشييع بعد از ارتحال امام خميني(ره) بوده است. در اين رابطه حسينعلي اميري معاون رئيسجمهور گفت: طبق آمار اعلامياز سوي استانداري تهران حداقل دو ميليون و 500 هزار نفربراي مراسم تشييع پيکر آيتاللههاشميدر دانشگاه تهران و اطراف آن حضور داشتند. اين تشييع با به خاک سپردن وي در حرم سيد روحالله خميني، خاتمه يافت.
اما بسياري از شخصيتها نسبت به درگذشت آيت اللههاشميعکل العمل نشان دادند. آيت الله خامنهاي رهبر معظم انقلاب در پياميتسليتشان گفتند: با فقدان آيت اللههاشمياينجانب هيچ شخصيت ديگري را نميشناسم که تجربهاي مشترک و چنين درازمدت را با او در نشيب و فرازهاي اين دوران تاريخساز به ياد داشته باشم.
حجت الاسلام سيدمحمد خاتمي، رييس دولت اصلاحات نيز در پيامينوشت: او انديشمندي اسلامشناس و آزادي خواه و انقلابي و خستگي ناپذير و مورد اعتماد و عنايت ويژهامام خميني(ره) و گره گشا در تنگناها و بحرانها بود و قهرماني که جز به اعتلاي انقلاب و ايران و دفع و رفع خطرها از نظام و مردم نينديشيد و عمل نکرد.
حسن روحاني رييس جمهور نيز اعلام کرد: امروز اسلام سرمايهاي پرارزش، ايران اميري بزرگ، انقلاب اسلاميپرچمداري شجاع و نظام مدبري کمنظير را از دست داد. او محبوب امام بود و خادم مردم؛ هرکجا که او مسئوليت آن را بر عهده داشت، مايه آرامش امام و رهبري و مردم
بود.
اما درگذشت آيتاللههاشميبازتاب گستردهاي در جهان داشت و دهها نفر از سران کشورهاي مختلف به درگذشت ايشان واکنش نشان دادند. از جمله اين افراد ولاديمير پوتين رئيسجمهور روسيه، شينزو آبه نخست وزير ژاپن، چين لو کانگ سخنگوي وزارت خارجه چين، جان کري سخنگوي وزارت امور خارجهامريکا بود. همچنين نماينده سازمان ملل متحد در ايران، يوکيا آمانو مديرکل آژانس بينالمللي انرژي اتمينيز پيامهاي تسليتي ارسال کردند.
زيان واقعي سهامداران 6 برابر بازار
گروه بورس- مجتبی آزادیان: بازار سرمايه در سال 1395، بسيار پرتلاطم سپري شد و اتفاقات ريز و درشت بسيار زيادي در آن رخ داد، از زيان بانکهاي ملت و تجارت به سرمايهگذاران گرفته تا موضوع مخابرات، شفافسازي صورتهاي مالي بانکها، انتخاب دونالد ترامپ که چند هفتهاي بورس را تحت تاثير خود داشت و نيز تامين اجتماعي تا راهاندازي بازارهاي آتي و قراردادهاي اختيار معامله اعم از خريد و فروش و نيز تعيين تکليف سهام عدالت همه و همه از معدود اتفاقات رخ داده در اين سال پرحادثه بودند.
با توجه به اينکه صنايع محصولات شيميايي و بانکها و موسسات اعتباري و ساير نهادهاي پولي، فلزات اساسي و مخابرات به ترتيب با 20.91 ، 11.17، 9.62 9 و 8 درصد بيشترين سهم بازار را در ميان صنايع بورسي به خود اختصاص دادهاند و جمعاً در حدود 50 درصد سهم بازار را در دست دارند، شاخص بورس را نيز بيشتر از ديگر صنايع تحت تاثير قرار دادهاند.
نگاهي به وضعيت صنايع در 9 ماه ابتدايي سال 95 نشان ميدهد که صنايع فلزات اساسي، استخراج کانههاي فلزي، مواد و محصولات دارويي، مخابرات و رايانه بيشترين تاثير مثبت را بر شاخص داشتهاند.
موسي احمدي، عضو هيات علميدانشگاه آزاد اسلاميدر گفتگو با سنا، با بيان مطلب فوق گفت: در طرف مقابل، صنايع خودرو و ساخت قطعات، محصولات شيميايي، بانکها، موسسات اعتباري و ساير نهادهاي پولي، حمل و نقل، انبارداري و ارتباطات و فراوردههاي نفتي، کک و سوخت هستهاي بيشترين تاثير منفي را در اين مدت بر شاخص داشتهاند.
اين استاد دانشگاه با بيان اينکه بررسي وضعيت بازار سرمايه هر کشوري نشان از حرکت نظام تامين مالي آن بوده و ارزيابي و آسيبشناسي آن کمک بسزايي در پرکردن خلاها ميکند، گفت: گزارشهاي اخير حاکي از آن است که ارزش وزني کل بورس در پايان آذر ماه 1395 (سه ماهه سوم) به 80,123 بالغ شد که اين ميزان در مقايسه با سه ماهههاي قبلي مربوط به پايان شهريور 95، پايان خرداد 95 به ترتيب با76,451 و 72,615 با رشد مواجه بوده است.
وي افزود: در عين حال ارزش وزني کل بورس در مقايسه با پايان اسفند 94 با مقدار 80,216 با 0.12 درصد کاهش مواجه بوده است. به عبارت ديگر شاخص قيمت (ارزش - وزني) در طول 9 ماهه ابتدايي سال با 7.6 درصد کاهش همراه بوده و از مقدار 30,511 در پايان اسفند 94 به 28,192 رسيده است.
عمده اخبار موجود در سه ماهه سوم سال 1395 مشتمل بر اخبار انتخابات رياست جمهوري آمريکا و مباحث مربوط به سياستهاي اين کشور در مورد ايران، نرخ خوراک پتروشيميها، لايحه بودجه 96، اعلام موضع بانک مرکزي در خصوص صورتهاي مالي بانکها و پذيرش شرکتهاي جديد در بورس و پذيرهنويسي برخي صندوقها و انتشار انواع اوراق بدهي شامل مرابحه و مشارکت از جمله اخبار مهم موجود در بازار سرمايه بوده است.
عضو هيات علميدانشگاه آزاد اسلامياظهار داشت: با توجه به اينکه صنايع محصولات شيميايي و بانکها و موسسات اعتباري و ساير نهادهاي پولي، فلزات اساسي و مخابرات به ترتيب با 20.91 ، 11.17، 9.62 ، 9 و 8 درصد بيشترين سهم بازار را در ميان صنايع بورسي به خود اختصاص دادهاند و جمعاً در حدود 50 درصد سهم بازار را در دست دارند، شاخص بورس را نيز بيشتر از ديگر صنايع تحت تاثير قرار دادهاند.
احمدي خاطرنشان کرد: در 9 ماهه سال 95، حجم و ارزش کل معاملات بازار در مقايسه با دوره مشابه سال قبل به ترتيب با 54.7 و 85.3 درصد رشد مواجه بوده که قريب به نيمياز آن مربوط به صنايع خودرو و ساخت قطعات، صنعت سرمايهگذاريها، صنعت فلزات اساسي و محصولات شيميايي بوده است.
وي ادامه داد: همچنين نگاهي به وضعيت صنايع در 9 ماهه ابتدايي سال نشان ميدهد که صنايع فلزات اساسي، استخراج کانههاي فلزي، مواد و محصولات دارويي، مخابرات و رايانه بيشترين تاثير مثبت را بر شاخص داشتهاند و در طرف مقابل صنايع خودرو و ساخت قطعات، محصولات شيميايي، بانکها، موسسات اعتباري و ساير نهادهاي پولي، حمل و نقل، انبارداري و ارتباطات و فراوردههاي نفتي، کک و سوخت هستهاي بيشترين تاثير منفي را بر شاخص داشتهاند.
عضو هيات علميدانشگاه آزاد اسلامياظهار داشت: به طور مشابه شرکتهاي ملي صنايع مس ايران، پتروشيميجم، فولاد خوزستان، فولاد خراسان و معدني و صنعتي گلگهر بيشترين تاثير مثبت و صنايع پتروشيميخليج فارس، ايران خودرو، کشتيراني جمهوري اسلاميايران، سايپا بيشترين تاثير منفي را در شاخص داشتهاند.
به گفته احمدي، قريب به 73 درصد معاملات در بورس و فرابورس به ميزان 80,870ميليارد ريال مربوط به اشخاص حقوقي و 27 درصد مابقي به ميزان 30,403 ميليارد ريال توسط اشخاص صورت پذيرفته است.
اين استاد دکتراي مالي افزود: عملکرد 11 ماهه در زمينه انتشار انواع ابزارهاي تأمين مالي نشان ميدهد که طي 11 ماه ابتدايي سال 285,348 ميليارد ريال ابزار تامين مالي منتشر شده که از افزايش قابل ملاحظهاي در مقايسه با عملکرد 12 ماهه سال 1394 برخوردار و عمدتاً در زمينه اسناد خزانه اسلامي، اوراق اجاره دولتي و انتشار اوراق سلف موازي استاندارد بوده است.
عضو هيات علميدانشگاه آزاد اسلاميادامه داد: نگاهي بهامارها نشان ميدهد که در همين مدت حدود 96.5 درصد معاملات اوراق بدهي و 87.1 درصد صندوقهاي ETF توسط اشخاص حقوقي انجام ميشود.
به گفته احمدي، کل ارزش تامين مالي صورت گرفته در بازار اوليه و ثانويه در 12 ماهه سال 1394 به ميزان 473,384 ميليارد ريال بوده است که در 11 ماهه سال جاري به ميزان 501,539 ميليارد افزايش يافته و عمده افزايش صورت پذيرفته در انتشار انواع ابزارهاي تامين مالي بوده است.
وي با تاکيد بر لزوم حرکت به سمت کاراتر کردن بازار و آسيبهاي ناشي از نوسانات زياد در سهام ناشي از شايعات و ابهام در سياستگذاريهاست، افزود: يکي از اقدامات در اين زمينه، اقدام عملياتي در بهرهگيري از خدمات موسسات رتبهبندي اعتباري در بازار پول و سرمايه و استفاده از خدمات آنها در تصميمگيري است.
احمدي با اشاره به اينکه معمولاً ترکيبي از صنايع مهم بورسي از بانک و نفت و پتروشيميگرفته تا سنگآهن و فولاد و واسطه گري مالي در منفيشدن شاخص بازار در ماههاي اخير تاثير داشتهاند، اظهار داشت: اين نشان ميدهد که در شرايط رکود اقتصادي موجود، بازار نگاهي منفي به مجموعهاي از صنايع دارد و نه تعداد معدودي از صنايع.
اين استاد دانشگاه ادامه داد: متاسفانه اين موضوع بيانگر ديد منفي موجود در بازار به صنايع برتر بورسي است که بعضاً با شکلگيري شايعات و اخبار، منتج به کاهش شديد شاخص بازار ميشود.
وي همچنين بر توسعه بازار بدهي با توجه به ايجاد زيرساختهاي لازم تاکيد کرد و گفت: صرف انتشار اوراق بدهي براي شرکتها و عمدتاٌ دولت و شرکتهاي دولتي در بازپرداخت بدهيها به پيمانکاران نميتواند مفيد باشد و در بلندمدت ميتواند مشکلاتي را براي بازار سرمايه ايجاد کند.
وي تصريح کرد: اين موضوع حاکي از آن است که ميبايست ظرفيت لازم و متناسب با نقدينگي موجود در بازار براي پذيرش اوراق در بازار صورت پذيرد که از جمله اين اقدامات ايجاد زيرساخت رتبهبندي اعتباري، ارتقاء فرهنگ سرمايهگذاري از طريق بهبود سواد مالي اشخاص و استفاده از فنآوريهاي مالي در بازار سرمايه است.
احمدي خاطرنشان کرد: با معرفي ابزارهاي مختلف و متفاوت ميتوان سليقهها و ذائقههاي متنوع سرمايهگذاران را پوشش داد.
اين استاد دانشگاه همچنين به پتانسيل اوراق استصناع و صندوقهاي پروژه براي پروژههايي که در قالب مشارکت عموميخصوصي به بخش خصوصي واگذار ميشود، اشاره کرد و با تاکيد بر لزوم بهره گيري از اين ابزار گفت: توسعه ابزارهاي مشتقه نيز از اهميت ويژهاي دارد و در پوشش ريسک سرمايهگذاران خصوصاً سرمايهگذاران خارجي نقش مهميايفا ميکند.
عضو هيات علميدانشگاه آزاد اسلاميتاکيد کرد: از سوي ديگر تخصصيتر شدن و افزايش نقش بازارگردانها ميتواند موجبات رونق بيشتر معاملات بازار را فراهم کند.
به گفته احمدي، برنامهريزي تدريجي براي تطبيق سازوکار گزارشگري مالي و حسابرسي شرکتهاي بورسي در زمينه تعامل آتي با بازارهاي بينالمللي و تطبيق با استانداردهاي بينالمللي در فعاليت اين شرکتها نيز زمينه لازم براي انتشار اوراق ارزي بينالمللي را فراهم
ميآورد.
وي ابراز اميدواري کرد: تدابير پيشنهادي فوق در برنامههاي سال آتي بازار سرمايه کشور انديشيده شود تا شاهد تحولاتي موثر در حرکت بازار در راستاي تامين منابع مالي مورد نياز شرکتها و بنگاههاي اقتصادي و دولت باشيم.
متوسط زيان امسال 30 درصد!
ارزش بازار سهام طي يک سال اخير بيش از 5 درصد کاهش يافته و شاخص بورس نيز در همين دوره حدود 5 درصد کاهش داشته حال آن که رقم اصلاح قيمتي در سهام شرکتها، بسيار بيش از اين مقادير بوده است.
تنها چند روز معاملاتي تا پايان سال «ميمون» باقي مانده است، سالي که طبق تقويم سنتي ايران قرار بود ميمون و مبارک باشد و نماد شانس؛اما به واقع يکي از سختترين سالهاي سپري شده براي فعالان بازار سهام بود.
به نقل از عصر ايران، بازار سرمايه که به مدد نفت بالاي 100 دلار و حرکت رو به جلوي اقتصاد در يک دهه گذشته کمتر کسي را به زمين بود، در اين سال ثابت کرد که ديگر بازار قابل اعتمادي براي سرمايه گذاري يا شايد بگويم تمرکز سرمايه گذاري نيست.
شاخص بورس که به دليل احتساب سود نقدي شرکتها در مجامع و انجام معاملاتي هدفمند هيچگاه نماد قابل اعتمادي براي نشان دادن افت و خيزهاي بازار سهام نبوده از ابتداي سال جاري تا کنون 5 درصد افت را نشان ميدهد، در حالي که متوسط زيان واقعي سرمايه گذاران 30 درصد به بالاست!
به تعبيري واضح تر کساني که در ابتداي 95 در بورس سهم خريدهاند هم 30 درصد دارايي خود را از دست دادهاند و هم از سود دست کم 20 درصدي سيستم بانکي و 25 درصد اوراق مالي (اسناد خزانه حاضر در بورس) جا ماندهاند و اين يعني ثبت بيش از 50 درصد زيان در صورتهاي مالي اشخاص حقيقي و حقوقي و عمق فاجعه اي است که در کوره پول سوزي ايران رخ داده است.
دومينوي اعتبارات!
اما در حالي زيان اشخاص در بازار سهام بهامري عادي و پذيرفته شده تبديل شده! که خبرهاي بدتري نيز در راه است. قبلا نيز درباره اعتبار خريد سهام هشدار داده شده بود:
«وام خريد سهام يا همان اعتبار به اين صورت است که شرکت کارگزاري بر اساس ميزان گردش و حجم حساب و مبادلاتي که با شعب بانکها دارد،از آنها مبالغي را تحت عنوان تسهيلات دريافت ميکند و اين تسهيلات را در اختيار مشتريان خود قرار ميدهد و مشتريان هم ميتوانند مثلا اگر يک خريد 100 ميليون توماني دارند 60 ميليون تومان آن را نقد و 40 ميليون تومان آن را اعتباري بگيرند.اين درصد گاها برعکس ميشود و حتي برخي از کارگزاريها به مشتريان ويژه خود معادل ارزش سهم اعتبار يا وام خريد سهام ميدهند،يعني 100 درصد!
مشتري يا همان سهامدار هم بابت اعتبار خريد سهام بايد دست کم ماهيانه 1.5 درصد به عنوان هزينه مالي به کارگزار بپردازد که البته اين هزينه مالي در بازار هيجاني و مثبت سال 92 تا ماهي 2.5 درصد هم افزايش يافت. اما ارقاميکه اخيرا درباره حجم اعتبارات در بورس صحبت ميشود عددي در حدود 3 هزار ميليارد تومان است.يعني بخشي از کارگزاران بورس در آستانه ريسک نکول پرداخت 3 هزار ميليارد تومان پول نقد به سيستم بانکي قرار گرفتهاند. بعضا رخدادهاي خطرناکي هم اتفاق ميافتد تا پازل شکل گرفته براي ايجاد يک بحران جديد در بورس در ذهنها رفته رفته تکميل شود. در يکي از نمونههاي خطرناک خريدار سهام شرکت آذرآب که با استفاده از اعتبار سهام اين شرکت تجهيزاتي را خريده به دليل شرايط بد بورس از پرداخت بخشي از اعتبارات خود نکول کرده است و اين زنگ خطري جدي براي بازار سرمايه است. بدون ترديد اگر اين شرايط ادامه پيدا کند بايد بزودي و در روزهاي آغازين سال 96 اخبار ورشکستي کارگزاران را مرور کنيم.
البته سازمان بورس چند هفته پيش مقرراتي براي اعتبار دهي کارگزاران بورس ابلاغ کرد. مقرراتي که مهمترين قسمت آن اين بود «مجموع خالص بدهي هر يک از شرکتهاي کارگزاري بابت معاملات اوراق بهادار که تسويه آنها با شرکت سپرده گذاري مرکزي اوراق بهادار و تسويه وجوه انجام نشده است، نبايد از مجموع حقوق صاحبان سهام شرکتهاي کارگزاري به علاوه ضمانت نامه بانکي اين شرکتها نزد شرکت سپرده گذاري مرکزي اوراق بهادار و تسويه وجوه و همچنين ميزان سهم مشارکت آنها نزد صندوق تضمين بيشتر باشد. در صورت نقض اين سقف تعهدات از سوي شرکتهاي کارگزاري معاملات خريد بالاتر از اين سقف تا رسيدن به حد مجاز فوق ابطال و کليه مسئوليتهاي ناشي از ابطال اين معاملات صرفاً با شرکتهاي کارگزاري ميباشد.»
کورسوي اميدي از برگشت بازار سهام
هرچند در مقطع کنوني سخن گفتن از خريد سهام شايد در نگاه اول پذيرفتني نباشد ولي بررسيها کورسوي اميدي براي برگشت بازار در ماههاي پيش رو ايجاد کرده است.
يک شاخص ابداعي که توسط يکي از بنيادي کاران بازار سهام طراحي شده است از ورود نقدينگي جديد به بورس و احتمال رخدادي مشابه زمستان 94 در بورس خبر ميدهد:
ارزش بازار سهام طي يک سال اخير بيش از 5 درصد کاهش يافته و شاخص بورس نيز در همين دوره حدود 5 درصد کاهش داشته است اما بر هيچ کس پوشيده نيست که رقم اصلاح قيمتي در سهام شرکتها، بسيار بيشتر از اين مقادير بوده است. سهاميوجود دارند که طي يک سال اخير نصف شدهاند و برخي بعد از توقف طولاني با فشار فروش روند منفي را ادامه دادهاند و اين افت قيمت را الزاما نميتوان به شرايط بنيادي شرکتها نسبت داد. براي سهاميمثل ايران خودرو که 40 درصد از ارزش بازاري خود را از دست داده است هيچ اتفاق بدي طي يک سال اخير رخ نداده، يا آذراب و کشتيراني جمهوري اسلاميکه 50 درصد کاهش قيمت را تجربه کردهاند، بلکه انتظارات زياد بازار در خصوص آنها محقق نشده و صرفا وزنه احساسات به تحولات بنيادي چربيده است. حال در هفتههاي پاياني سال 95 متوسط حجم معاملات بازار بورس در حالي به 9.7 ميليارد سهم رسيد که در يک سال اخير هيچگاه چنين حجميرا تجربه نکرده بود. بخشي از اين مبادلات سنگين به بازگشايي سهمها مربوط ميشود و بخشي هم به تامين نقدينگي براي شرکتهاي کارگزاري، سرمايه گذاريها و ساير حقوقيها و حقيقيهاي بازار ، اما در تمام اين معاملات يک سمت خريدار هم دارد و حضور اين خريدار براي آينده بازار از اهميت زيادي برخوردار است. مطابق محاسبات شاخص ابداعي مزبور براي سنجش جريان نقدينگي در بازار بورس، اخيرا طي هفته گذشته حجم بالايي از نقدينگي بين سهام بزرگ جابجا شده تا شائبه ورود پول هوشمند به بازار در صورت توالي ورود نقدينگي، تاييد گردد تا بدين وسيله شاهد بازگشت رونق به بازار طي هفتهها و شايد ماههاي ابتدايي سال 96 باشيم. بايد خاطر نشان کرد که شاخص شناور آزاد به کمترين مقدار طي 7 ماه اخير رسيده است که مؤيد لبريز شدن کاسه صبر سهامداران طي هفتههاي اخير است.
بي شک بلوغ بنيادي بسياري از شرکتهاي بورسي در نيمه دوم سال 95 از ديدگان سرمايه گذاران دور مانده و افت قيمتي شرکتهاي ارزنده در هياهوي سرمايه گذاران احساسي، موقعيتهاي جذابي براي سرمايه گذاران ميان مدت ايجاد نموده است تا ضمن استفاده از نوسانات سهم، شايد در مجامع از فوايد سودهاي نقدي نيز بهره لازم را ببرند.
هزارتوي معامله مهمترين شرکت سرمايهگذاري بورس ؛ «ونيکي»
در شامگاه روز 11 اسفند ماه اطلاعيه اي روي سايت رسميبورس قرار گرفت که بر مبناي آن بانک تجارت، ميزان وثايق ملکي، سهام و ضماتنامه را از 500 به 250 ميليارد تومان کاهش داده بود و به جاي آن 250 ميليارد تومان سفته از خريدار مورد پذيرش قرار ميگرفت. اطلاعيه مزبور که به تاييد مديريت عمليات بازار نقد شرکت بورس رسيده بود، با کمال شگفتي روز بعد از روي سايت رسميبورس ناگهان محو شد تا با سخت شدن دوبارهامکان رقابت براي خريداران به دليل لزوم توديع وثايق سنگين، ماجراي اين واگذاري ابعاد پيچيده اي به خود بگيرد. نکته جالب اين که محو اطلاعيه آن هم 48 ساعت قبل از معامله بدون درج اطلاعيه جديد و تکذيب اطلاعات قبلي صورت پذيرفت. علاوه بر اين، نکته مهم تر اين است که بر اساس بند 38 آيين نامه شرايط معامله عمده در بورس، هر گونه تغيير شرايط معامله در چنين فاصله زماني از معامله به منزله انصراف فروشنده تلقي ميشود، حال آن که عرضه سهم عملا در روز مقرر انجام شد.
به اين ترتيب، سه ميليارد و 486 ميليون و 129 هزار و 904 سهم "ونيکي" (معادل 8 /49 درصد) از سهام شرکت سرمايه گذاري ملي ايران به ارزش 826ر14 ميليارد ريال به يک شرکت با مسئوليت محدود تحت عنوان «توسعه معادن جنوب» فروخته شد. در واقع پرتفوي 2000 ميليارد توماني سرمايه گذاري ملي ايران با دارا بودن حدود 40 شرکت عضو هيات مديره در شرکتهاي بورسي در اختيار اين خريدار قرار گرفت. گمانه زنيها از کنترل نهايي يک شخص حقيقي، که در سالهاي اخير خريدهاي گسترده اي را در زمينه بلوکهاي مديريتي (از جمله آلومنيوم المهدي) داشته است، بر شرکت خريدار بلوک «ونيکي» حکايت دارد.
بزرگترين سهامدار بورس آيا از خير سهمهاي کم بازده ميگذرد!؟
پروژه خروج تامين اجتماعي از برخي شرکتهاي غير مرتبط يا کم بازده قرار است در سال 96 به شکل جدي تري دنبال شود. تامين اجتماعي بهار امسال اعلام کرده بود که در کاشي سعدي68درصد، پارس الکتريک56 درصد، نيرو کلر48درصد،لاستيکي سهند44درصد، کاغد سازي کاوه 83درصد، کاشي الوند91درصد، دوده صنعتي پارس13درصد، کربن ايران43درصد، فارسيت اهواز84درصد، فارسيت دورود13درصد، لعابيران56درصد،داروسازي زاگرس فارمد پارس40درصد، پتروشيميآبادان59درصد، ايران ياسا تاير و رابر17درصد، سرمايه گذاري ساختمان ايران25درصد، کارتن ايران33درصد،سيمان دورود33درصد و لوازم خانگي پارس 98درصد مالکيت دارد و اين شرکتها را در سال 1395 براي فروش آماده ميکند،اما در عمل بخش زيادي از اين واگذاريها محقق نشد!
بهروز خالق مدير امور مجامع و شرکتهاي شرکت سرمايه گذاري تامين اجتماعي که در خصوص برخي واگذاريهاي در دستور کار اين سازمان سخن ميگفت،درباره برنامه فروش برخي شرکتها که در ابتداي سال جاري اعلام شده بود،گفت:اصولا شرکتهايي که در اختيار سازمان تامين اجتماعي است و در سنوات قبل واگذار نشده شرکتهايي است که به صورت رد ديون از سوي دولت به اين سازمان رسيده و انتخابي سازمان تامين اجتماعي نبوده است.به همين دليل سازمان تامين اجتماعي در خواست کرد که اين شرکتها از طريق سازمان خصوصي سازي به مردم واگذار شوند و در صورتي که خريداري وجود نداشت در اختيار ما قرار گيرد.
نماينده شرکت سرمايه گذاري سازمان تامين اجتماعي در مجامع شرکتها تاکيد کرد: در سال 96 با بهبود نسبي اوضاع اقتصادي واگذاريهاي تامين اجتماعي با سرعت بيشتري انجام ميشود.
وي افزود: بيشتر شرکتهاي تامين اجتماعي به هلدينگهاي تخصصي واگذار شده است،به طور مثال شرکت سرمايه گذاري ساختمان ايران در حال حاضر زير نظر شرکت سرمايه گذاري پتروشيمياست. در واقع شستا تمام شرکتهاي در اختيار خود را به هلدينگهاي خود منتقل کرده و مسئوليت مستقيميدر قبال آنها ندارد.
رئيس مجمع سرمايه گذاري پتروشيميدر برابر اين سوال که تامين اجتماعي با وجود حضور بيش از 12 ساله خود در سهام ساختمان ايران که سود جذابي براي شرکت در بر نداشته است چه برنامه اي براي واگذاري اين سهم دارد، گفت: شرکت سرمايه گذاري پتروشيميموسوم به PIICبرنامه واگذاري «وساخت» را همواره داشته و دارد اما به دليل اين که شرايط دائما در حال تغيير بوده و هست. مجموعه تامين اجتماعي بزرگترين سهامدار بورس است که در سالهاي گذشته عملکرد درخور توجهي در بورس نداشته است.تصميمات بورسي در اين سازمان با سرعت خوبي گرفته نميشود و يکي از نمونههاي آن تنها سردادن شعار خروج از بنگاهداري است که سبب شد هزينه مالي اين سازمان به دليل اين کم تحرکي در بورس افزايش پيدا کند.
دلايل افت شاخص بورس در اسفند
با توجه به پايان سال مالي بخش قابل توجهي از شرکتهاي کارگزاري فعال در بورس در انتهاي سال، تمايل کارگزاران براي تسويه اعتبارات افزايش پيدا ميکند و از سوي ديگر اين موضوع موجب کاهش و اجتناب کارگزاران از اعطاي اعتبارات جديد ميشود؛ از اين رو اين رخداد به صورت سنتي و سالانه موجب افت معاملات اسفندماه در بورس ميشود.
هراس بورس از «صادرات»
عظيم ثابت سرپرست بازارگرداني تأمين سرمايه آرمان در گفتگو با خبرنگار بورس روزنامه تجارت در خصوص اتفاقات رخ داده در یکی از روزهای کاری بهمن ماه بورس، و ريزش شاخص کل با بازگشايي نماد بانک تجارت پس از شش ماه، اظهار داشت: در ادامه مشکلاتي که بانکها بعد از بازگشايي بدترِ بانک ملت صورت گرفت، به نظرم در روز بازگشایی بانک تجارت، مقداري سرمايهگذاران آن استرسي که در موقع بازگشايي نماد بانک ملت و ريزش 40 درصدي آن داشتند، مقدار کمتري استرس در بازگشايي نماد بانک تجارت شاهد بوديم.
وي ادامه داد: يکي از دلايل آن به اين امر بازميگردد که مقداري از تنش اوليه بازگشايي نماد بانکهاکاسته شده است، به علاوه اينکه قيمت هر سهم بانک تجارت در زمان توقف حول و حوش 100 تومان بود، بنابراين ريزش آن يک اتفاق طبيعي بود چراکه وقتي قيمت يک سهم به زير قيمت اسميميآيد، مقداري چسبندگي وجود دارد؛ علاوه بر اينکه از اين نماد نسبت به بانک ملت حمايتهاي بهتري شد، به علاوه از لحاظ ريزش شاخص هم مثل بانک ملت نبود و حدود 370 واحد سقوط داشت.
سرپرست بازارگرداني تأمين سرمايه آرمان افزود: اين امر به چند عامل بازميگشت، يکي اينکه آن استرسي که گفتم کاهش پيدا کرده بود، يکي اينکه قيمت سهم زير قيمت اسميبسته شده بود و زير قيمت اسميمقداري چسبندگي دارد و موجب ميشود که خيلي قيمت پايين نيايد، تاکنون فکر نميکنم بانک تجارت چنين قيمتهايي را تجربه کرده باشد، و يک علت ديگر هم اينکه شايد حمايت بهتري از اين نماد با توجه به ترکيب سهامداري بانک تجارت نسبت به بانک ملت ديديم، اينها باعث شدند که خيلي ريزش نداشتيم.
وي ادامه داد: يک بحث ديگري که بايد آن را طبيعي بدانيم اينکه در شش هفت ماهي که اين نماد بانکها بسته بوده است، خود بازار هم ريزش کرده است، و خود سهمهاي ديگر هم به نسبت پايين آمدهاند مثلا بانکهاي موفق که زيان هم نداشتهاند، هم در صنعت و هم در کل بازار؛ به نسبت اصلاح شدهاند.
بنابراين اين يک اتفاق طبيعي بود که مثلا ما ريزشي را از طرف بانک تجارت در حد 25 درصد يا 20 درصد داشته باشيم که البته يک مقداري بيشتر شد.
ثابت بيان کرد: به نظر ميرسد که تا اينجا يک روند تقريبا متعادلتري نسبت به بازگشايي بانک ملت داشتيم، اما فکر ميکنم در بازگشايي نماد بانک صادرات مقداري قضيه پيچيدهتر است، با توجه به زيان بيشتر بانک صادرات، فکر ميکنم اگر حمايت سهامدار عمدهشان نباشد، ريزش بيشتري خواهد داشت، پيشبينيام اين است که بانک صادرات وضعيت بغرنجتري نسبت به بانک تجارت دارد و وضعيت بانک صادرات را مقداري بدتر ميبينم. اما بستگي به اين هم دارد که سهامدارانشان چه تدبيري بخواهند بيانديشند.
وي در خصوص بازگشايي نماد بانکها در آخر هفته و ساعات پاياني فعاليت بورس و اينکه اين اقدام مسئولان بازار سرمايه شکبرانگيز نيست؟ اظهار داشت: نميتوانم به اين صورت آن را شکبرانگيز قلمداد کنم، ولي اينکه آخر ساعت بازگشايي ميشود، شايد بيشتر به خاطر اين است که خيلي بازار را معطل نکند، مثلا معاملات بازار انجام شده باشد، چون مثلا اگر فرض کنيد بخواهند از حدود نه و نيم يا 10 شروع کنند و پيام بازگشايي را بدهند، به خاطر حساسيتي که اين نوع سهام دارند، بازار خيلي از حالت عادي خودش خارج خواهد شد و همه منتظرند ببينند که اين سهم کي باز خواهد شد و چون خيليها اين سهم را دارند ميخواهند ببينند چه اتفاقي ميافتد، بيشتر به نظرم پيامش را ديرتر دادند و حتي بازگشايي آن هم ديرتر شد، به اين علت بوده که بازار را زياد معطل نگاه ندارند، و در سيستم مچينگ هم به هر لحاظ زمان نيم ساعته بايد براي اين قضيه بگذارند، و بيشتر از اين مقدار زمان هم زياد جالب نيست چون همه را درگير خواهد کرد.
سرپرست بازارگرداني تأمين سرمايه آرمان در ادامه گفت: يکي از دلايل ديگري هم که ريزشهاي اينچنيني در نماد بانکها وجود دارد، اين است که زماني که نمادها متوقف ميشوند و مردم مدتها از نقدينگي خودشان که حق مسلمشان است، محروم ميشوند، يک تعداد زيادي از سهامداران طبيعتا سعي ميکنند از اين سهام به هر قيمتي که شده است، خارج شوند، چون احساس ميکنند که خريدشان نامناسب بوده و بنابراين هر قيمتي هم شد، بفروشند و به نوعي از شر آن سهم خلاص شوند. ما واقعا حق نداريم سهام سرمايهگذاري را از منابع خودش که مهمترين دارايياش است، محروم کنيم اما متاسفانه اين وضعيت را مشاهده کرديم.
وي در پايان گفت: اميدواريم که با اين اتفاقاتي که افتاد ديگر شاهد چنين مسائلي نباشيم، جا دارد که مسئولين به ويژه بانک مرکزي توجه کنند که سهاميکه با سود به مجمع رفته است، و سهاميکه بر اساس نظر حسابرس رسميو مورد اعتماد سازمان، با سود به مجمع رفته است، در شب مجمع بگوييم که حتما بايد اين اصلاحات را انجام دهيد و از آنطرف با زيان هنگفت از مجمع بيرون بيايد، اين بدترين تصميم براي يک شرکت ميتواند باشد و بدترين اثر منفي را روي سرمايهگذار ميگذارد، يعني ممکن است که سهامداران خرد به اين نتيجه برسند که ديگر با هيچ سهميبه مجمع نروند، و اين اتفاق خيلي بدي است، به نظرم بايد مقداري تحمل ميکردند و به آنها فرصت ميدادند تا اين امر به صورت خُرد خُرد اصلاح شود نه اينکه يکشبه سهميرا به مجمع ببريد و زيانهاي هنگفت شناسايي کنيد و اين يکي از ايرادهاي مهميبود که در مجامع اين شرکتها به سرمايهگذاران کملطفي شد.
از برجام نفتی و قطع گاز ترکمنستان تا فاجعه ریزگردها در خوزستان
تجارت – مجتبی آزادیان: در حوزه نفت و نیرو در سالی که گذشت اتفاقات ریز و درشت بسیار زیادی رخ داد، به ویژه در حوزه نفت و گاز که میتوان به مهمترین رخداد آن یعنی توافق نفتی کشورهای عضو اوپک و در پی آن توافق اوپکیها با غیراوپکیها که از آن به عنوان برجام 2 یاد میکنند، اشاره کرد که در کل افزایش قیمت جهانی نفت را در پی داشت، همچنین انتخاب دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهوری امریکا که بر اقتصاد جهان به ویژه نفت و گاز تاثیرگذار بود، موضوع قرارداد یونیت بین ایران و ترکیه و موضوع خسارتی که ایرانیها باید بپردازند، موضوع قطع گاز ترکمنستان و سوءاستفاده آنها از سرمای فراگیر شدید در ایران، موضوع پرداخت بدهیهای دولت به استفاده از اسناد خزانه به ویژه در حوزه برق و آب، تکمیل اکثر فازهای پارس جنوبی و نیز موضوع صادرات گاز به عراق و آبرسانی و گازرسانی به اکثر نقاط کشور توسط دو وزارتخانه نفت و نیرو و نیز در نهایت اتفاق غمانگیز گرد و غبار و ریزگردها در خوزستان و در پی آن از بین رفتن تاسیسات برقی و آبی نیروگاهها در این استان در دیگر رویدادهای بسیار مهم نیرو و نفت در سال 1395 بود.
نفت در سالی که گذشت
گروه انرژی- مجتبی آزادیان: سال گذشته مهمترین حادثه در مورد نفت كه هنوز هم تأثیر خود را در جهان بر جا گذاشته و بحث و گفتگوی بسیاری را موجب شده، افزایش قیمت بود. دلیل اصلی این افزایش نیز كاهش ظرفیت مازاد تولید نفت كشورهای تولیدكننده به ویژه اعضای سازمان كشورهای صادركننده نفت اوپك بوده است.
عدم سرمایه گذاری در صنعت نفت برخی كشورها، مازاد ظرفیت تولید در جهان را كه پیش از این تا ۶ میلیون بشكه بیش از سقف مصرف در جهان بود به عدد صفر نزدیك كرد و تعادل شكننده ای را میان عرضه و مصرف نفت در جهان برقرار كرد.
به هر حال تحولات بازار نفت آثار سیاسی اقتصادی فراوانی در جهان داشته و این آثار در سال های اخیر به شكل شفاف تری خود را در تصمیم گیری های سران كشورهای جهان نشان می دهد، چرا كه بی شك امنیت انرژی مهم ترین مسئله دو دهه آینده است و همه كشورها در رقابتی تنگاتنگ در این زمینه قرار دارند كه به نظر می رسد در پس این رقابت ها به یك تقسیم كار و توافق عمومی نزدیك میشوند.
معضل گاز روسها
روسیه براساس سیاست های گذشته به فروش گاز ارزان به كشورهای یادشده ادامه می دهد. این صادرات كه بر اساس سیاست های عرفی رایج از گذشته ادامه دارد براساس هیچ قرارداد مشخصی نیست و افزایش قیمت نفت بر این سیاست ها تأثیر گذاشته است.
در زمستان امسال كه نیاز این كشورها افزایش یافت، دولت روسیه و شركت های دولتی این كشور با قطع صادرات گاز به دلایل مختلف، تلاش كردند مبادلات خود را با این كشورها قانونمند كرده و از چارچوب های عرفی خارج كنند؛ درگیری های روی داده در این زمینه با اوكراین و گرجستان از آن جمله است. این رویداد در عین حال روند گریز از مركز این كشورها و دور شدن بیشتر آنان از دولت روسیه را تشدید خواهد كرد. در داخل روسیه نیز افزایش قیمت نفت و رشد درآمد نفتی به پرونده سازی برای شركت های نفتی خصوصی شده در این كشور منجر شد. این روند كه از مدت ها قبل و با روی كار آمدن ولادیمیر پوتین آغاز شده بود، تشدید شد و اغلب شركت های نفتی خصوصی شده بار دیگر دولتی شد و با كنترل بیشتر دولت در این بخش، منجر شد این رویداد امید شركت های بزرگ غربی را برای تبدیل شدن روسیه به یك تولیدكننده بزرگ نفتی، با توجه به منابع بزرگ نفتی و گازی، برای مدتی به تأخیر انداخته و سرمایه گذاری در این كشور را كند كند، ولی در نهایت روندی كه آغاز شده بود به طور قطع بار دیگر آغاز شد و روسیه هنوز به عنوان یك نیروی مهم در صنعت نفت جهان حضور دارد.
یک سال دیگر به فرصتسوزی هندیها در "فرزادB" اضافه شد
در حالی که عربستان از مخزن مشترک "فرزاد B" تولید گاز دارد، ایران هنوز فعالیتهای عملی برای توسعه این میدان مشترک را آغاز نکرده است.
در سمت ایران امضای قرارداد اولیه اکتشاف و توسعه فرزاد B با کنسرسیومی متشکل از سه شرکت دولتی هند به سال 2000 میلادی بازمیگردد؛ اما این قرارداد تنها در بخش اکتشاف اجرایی شد و در بخش توسعه هیچ اقدامی برای برداشت منابع گازی این میدان نشد.
در طول 17 سال اخیر، بارها در خصوص توسعه این میدان با شرکتهای هندی مذاکره شده اما سالها تعلل ایران تا امروز فقط به عقبافتادگی ایران در برداشت از این مخزن مشترک گازی منجر شده است.
به نقل از تسنیم، در حالی که سال 95 به روزهای پایانی خود میرسد، هنوز دو طرف ایرانی و هندی روی مسائل مالی و فنی به توافق نرسیدهاند و حتی این احتمال وجود دارد که سالها مذاکره با شرکتهای هندی بدون نتیجه به پایان برسد. تنها نتیجه مذاکرات وزارت نفت ایران با شرکتهای هندی در سال 95 برای آغاز توسعه میدان گازی فرزاد B، اضافه شدن یک سال دیگر به تأخیرها و فرصتسوزی هندی روی این میدان مشترک بوده است.
میزان ذخایر درجای گاز در میدان مشترک فرزاد B بالغ بر 18 تریلیون و 750 میلیارد فوتمکعب برآورد شده است.
ایران دومین صادرکننده بزرگ نفت به هند شد
به گزارش ایسنا به نقل از رویترز، افزایش واردات نفت هند از ایران به معنای آن است که ایران جای عراق به عنوان دومین تامین کننده بزرگ نفت برای هند را گرفته است. تهران پیش از تحریمهای غربی علیه برنامه هسته ای این جایگاه را در اختیار داشت.
در حالیکه عربستان سعودی همچنان بزرگترین صادرکننده نفت به هند است، طبق آمار کشتیرانی و گزارش واحد تحقیقات و پیشبینیهای نفتی تامسون رویترز، واردات نفت هند از ایران در فوریه به ۶۷۴ هزار بشکه در روز افزایش یافت که ۱۶.۷ درصد نسبت به ژانویه رشد داشت و تقریبا سه برابر میزان واردات در فوریه سال ۲۰۱۶ بود.
سازمان کشورهای صادرکننده نفت اوپک در نخستین توافق کاهش تولید خود در هشت سال اخیر، متعهد شده است از اول ژانویه تولید گروهی را به میزان حدود ۱.۲ میلیون بشکه در روز کاهش دهد. این اقدام با هدف کمک به حذف عرضه اضافی و حمایت از قیمتها انجام می گیرد با اینهمه کشورهای ایران، لیبی و نیجریه از مشارکت در توافق کاهش تولید معاف شده اند.
هند در ۱۱ ماه نخست سال مالی جاری در فاصله آوریل تا فوریه، حدود ۵۴۲ هزار و ۴۰۰ هزار بشکه در روز نفت از ایران وارد کرد در حالیکه در مدت مشابه سال گذشته میزان وارداتش حدود ۲۲۵ هزار و ۵۲۲ بشکه در روز بود. متوسط حجم واردات از ایران در مدت مذکور، بالاترین رکورد ثبت شده بوده است.
واردات نفت هند از ایران در دو ماه نخست سال میلادی جاری به ۵۹۸ هزار و ۴۰۰ بشکه در روز در مقایسه با حدود ۱۹۲ هزار و ۵۰۰ بشکه در روز در مدت مشابه سال ۲۰۱۵ بالغ شد.
پالایشگاههای هندی از جمله شرکت ریلاینس اینداستریز که اپراتور بزرگترین مجتمع پالایشگاهی جهان در جمناگار است، پس از رفع تحریمها خرید نفت از ایران را ازسرگرفتند.
در این بین، واردات نفت هند از عربستان سعودی و عراق در فوریه حدود یک سوم کمتر از مدت مشابه سال گذشته بود.
همچنین واردات نفت هند از نیجریه در فوریه به ۵۲۷ هزار و ۴۰۰ بشکه در روز رسید که ۹۴ درصد نسبت به ژانویه افزایش داشت و به این ترتیب این کشور آفریقایی، چهارمین صادرکننده بزرگ نفت به هند شناخته شد.
این کشور که شاهد کاهش تولید بوده است، برای عمل به تعهداتی که تحت توافق نفت در قبال وام با چین و روسیه دارد، صادرات نفت به هند را کاهش می دهد.
٩٩ درصد برنامه تولید در مناطق نفتخیز جنوب محقق شد
به نقل از شانا، بیژن عالیپور، مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب، در جلسه پیشبینی بهرهدهی چاههای شرکت بهره برداری نفت و گاز مارون، گفت: با وجود برخی مشکلات ناشی از پدیده ریزگردها، قطع برق و اعمال کاهش تکلیفی، این حد نصاب موفقیت آمیز ارزیابی میشود.
وی با تمجید از تلاش شبانهروزی مدیران و نیروهای شاغل در ستاد و شرکت های عملیاتی این شرکت اظهار امیدواری کرد که روند تحقق برنامه در ماه پایانی سال نیز ادامه یابد.
مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب با اشاره به ضرورت اعمال دستورعملهای ایمنی، سلامت کارکنان و صیانت از تاسیسات و زیرساختهای تولید را اولویتهای این شرکت برشمرد و بر تداوم اجرای پروژههایی از این دست بهویژه برنامه ضخامتسنجی خطوط لوله و مخازن تاکید کرد.
تحقق ٩٧ درصد برنامه تولید تکلیفی شرکت نفت و گاز مارون
وی با اشاره به سهم ٢٠ درصدی شرکت بهره برداری نفت و گاز مارون از تولید نفت خام مناطق نفتخیز جنوب، یادآور شد: با توجه به طول عمر میادین تحت پوشش، بخش اعظم این تولید نتیجه اجرای برنامههای موفق تزریق گاز و اعمال سازوکارهای تولید صیانتی پس از انقلاب اسلامی است.
عالیپور با اشاره به برنامه جامع شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب در زمینه پایداری تولید، افزایش ظرفیت فرآورش از طریق تکمیل پروژههای نمکزدایی، جمعآوری و تزریق گاز را مهم ارزیابی و تاکید کرد: توسعه و نوسازی واحدهای نمکزدایی و افزایش امکان تزریق گاز، ما را تا حدودی از حفاری چاههای جدید بی نیاز می کند.
در ادامه این جلسه، جهانگیر پورهنگ، مدیرعامل شرکت بهره برداری نفت و گاز مارون به ارائه گزارش عملکرد این شرکت را در ١١ ماه امسال پرداخت و با اشاره به تحقق بیش از ٩٧ درصد اهداف برنامه تولید در نفت و گاز مارون گفت: طی این مدت، برنامه تولید گاز از مخزن خامی مارون نیز بیش از ١١٠ درصد محقق شده است.
وی از افزایش ٢٣ درصدی استحصال نفت با استفاده از دستگاه های فرآورش و تفکیک گر سیار نفت خبر داد.
توافقی تاریخی با چاشنی «عقلانیت»
مجتبي آزاديان – تجارت: زنگنه وزیر نفت ایران از زمان آغاز به کار دولت یازدهم و انتصاب خود در وزارت نفت، همیشه این واقعیت را یادآوری میکرد که درصنعت نفت همیشه کارها با مطالعات کارشناسی پیش میرفته است و تربیت مدیر و ارتقای مقام و انتصاب مدیران بر اساس شایستگی بوده است. وی دقیقا همین رویکرد را نیز در دیپلماسی خارجی خود به کار برد و از بدو ورود دوباره به وزارت نفت تاکید بر پیشبرد اهداف کشورها در صنعت نفت بر پایه منطق و عقلانیت بود و مرتبا بر این امر در مذاکرات و نشستهای داخلی و خارجی خود اصرار میورزید. وی همیشه سعی میکرد تا برنامههای جامع را برای تحقق اهدف دولت تدبیر و امید ارائه و پیگیری و دیپلماسی نفتی را بر مدار عقلانیت اداره کند. و حال پش از 3 سال و اندی نتیجه این منطق مشخص شد و ایران برنده برندگان اجلاس دهم آذر ماه اوپک در وین لقب گرفت.
باید گفت بیژن زنگنه وزیر نفت ایران کاری کرد کارستان. این امر که توافق تاریخی وین در سایه برجام و در واقع زیر پرچم برجام بود، چیزی از ارزشهای این کار شیخالوزرا کم نخواهد کرد چراکه در مدت 2 روز قیمت نفت حدود 15 درصد رشد کرد.
مطابق بیانیه اوپک سقف تولید روزانه اعضا، 1.2 میلیون بشکه کاهش مییابد اما ایران مجاز شد در 6 ماهه نخست سال 2017 تولید روزانه خود را 90 هزار بشکه افزایش دهد. عربستان نیز به کاهش روزانه 500 هزار بشکهای تولید خود متعهد شد. توافق «اوپک» قیمت هر بشکه نفت را حدود 6 دلار در بازارهای جهانی افزایش داد.
میتوان گفت، راه توسعه صنعت نفت ایران بسیار منطقی هموار شد و با پشت سر گذاشتن همه موانع، و با رویکرد منطق، تدبیر و عقلانیت، وزیر نفت ایران مسیر دشوار توافق را که مدتها در سایه سیاست کجدار و مریز به پیش میرفت به سرمنزل مقصود رساند.
توافق تاریخی اوپک برای کاهش تولید نفت با رعایت مشکلات و خواستههای همه کشورهای عضو کاری بس مشکل بود که به وضوح عقلانیت، دست آخر موفق شد آن را به منصه ظهور برساند.
در این بین تنها یک ابهام وجود دارد و آن رویکرد رئیس جمهوری جدید آمریکا دونالد ترامپ به مسائل جهانی است که قطعا در همه امور اقتصادی دنیا به ویژه بازار نفت تاثیر گذار خواهد بود اما میتوان حداقل خوشبینی را تا زمان ورود ترامپ به کاخ سفید برای بازار نفت متصور بود.
عملکرد صنعت نفت موجب ارتقا غرور ملی است
به نقل از شانا، اسدالله قره خانی، سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی، با اشاره به اینکه صنعت نفت، بعد از برجام به موفقیتهای خوبی رسیده است، گفت: متاسفانه تحریمها، نفت ایران را نشانه گرفته بود، نفت صادر میکردیم، اما پول آن بلوکه شده بود، محدودتهایی نیز در فروش نفت بوجود آمد، اما بعد از برجام در مدت کوتاهی فروش و صادرات نفت ایران ٢ برابر شد. وی افزود: هم اکنون مشتریان نفت ایران افزایش و سرمایه گذاران خارجی اشتیاق فراوانی برای حضور در صنعت نفت ایران دارند.
قره خانی با بیان این که موضوع قراردادهای جدید نفتی، نقشه راه آینده و پشتوانهای برای جذب سرمایه گذاری در این صنعت است، عنوان کرد: عملکرد وزارت نفت در سال ٩٥ باتوجه به برخی مشکلات و محدودیتهای اقتصادی قابل قبول است. سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس با اشاره به این که افزایش تولید گاز و همچنین گازرسانی شهری و روستایی در کشور نوعی غرور ملی محسوب میشود، تصریح کرد: امروز مجموعه صنعت نفت از ناامیدی و نبود انگیزه ناشی از نبود سرمایه در حال خارج شدن است. وی با اشاره به این که ریل گذاری مناسبی در صنعت نفت کشور انجام شده است، گفت: در بخش پتروشیمی نیز کارهای بزرگی انجام شده، اما باید بیش از گذشته به این بخش توجه کرد.
پیشبینی افزایش چشمگیر قیمت جهانی نفت
به نقل از ایرنا، آژانس یاد شده در گزارش نفت سال 2017 خود با عنوان «تحلیل و پیش بینی بازار» اعلام کرد: به نظر می رسد ظرف سه سال آینده قیمت های جهانی نفت با خطر افزایش روبرو نیستند، اما پس از آن رشد عرضه به طور چشمگیری کاهش خواهد داشت. روند عرضه و تقاضای نفت نشان می دهد در سال 2022 تولید جهانی نفت به کمترین سطح آن در 14 سال گذشته می رسد و بازار با کمبود عرضه روبرو می شود.
طی چند سال آینده عرضه نفت در آمریکا، کانادا، برزیل و نقاط دیگر افزایش خواهد داشت، اما چنانچه افت سرمایه گذاری در صنعت نفت بروز کند، در سال های 2015 و 2016، این رشد ممکن است در سال 2020 متوقف شود. بنابر اعلام آژانس مزبور، تقاضای جهانی نفت در پنج سال آینده، رشد پیدا می کند و در سال 2019 از مرز 100 میلیون بشکه در روز خواهد گذشت و در سال 2020 رکورد 104 میلیون بشکه در روز را ثبت می کند. پیش بینی شده است، از هر 10 بشکه تقاضای نفت جهان، هفت بشکه آن مربوط به آسیا باشد و تقاضای نفت هند از چین فراتر خواهد رفت.
وسایط نقلیه برقی مهمترین عامل تاثیر گذار بر تقاضای نفت است و آژانس بین المللی نفت پیش بینی می کند که در سال 2022، بخش ناچیزی از تقاضای سوخت کاهش پیدا کند. «فاتح بیرول» مدیرعامل آژانس بین المللی انرژی گفت: شاهد آغاز دومین تکانه عرضه نفت در آمریکا هستیم و بزرگی آن بستگی به چگونگی تغییر قیمت های نفت دارد. وی افزود: چنانچه سرمایه گذاری در صنعت نفت جهان به طور چشمگیری افزایش پیدا نکند، دور جدید ناپایداری قیمت نفت را در آینده مشاهده خواهیم کرد.
پیروزی به شرط غیرت ایرانی
مجتبي آزاديان – تجارت: شرکت ترکمن گاز از 12 دی ماه امسال شیر گاز صادراتی به ایران را بست. این شرکت مدعی طلب 1.8 میلیارد دلاری از شرکت ملی گاز ایران بابت صادرات درسالهای 1386 و1387 شده است، درحالی که تهران آن را قبول ندارد و خواستار ارجاع موضوع به داوری بین المللی است.
ترکمن گاز در دی ماه 1386 که سرمای زمستان به اوج خود رسید و بیش از 20 استان کشور با افت شدید دمای هوا و یخبندان مواجه شدند، با سوءاستفاده از این فرصت و مغایر با قرارداد منعقد شده، قیمت گاز صادراتی خود به ایران را 9 برابر کرد و از 40 دلار به ازای هر هزار مترمکعب به 360 دلار افزایش داد.دولت وقت ایران، به هر دلیلی در آن مقطع زمانی با این درخواست غیرمنطقی موافقت کرد و بدین ترتیب بر اساس محاسبات ترکمنها، طلبی حدود 1.8 میلیارد دلار به حساب ایران نوشته شد.شرکت ترکمن گاز این بار نیز بنا را بر سوءاستفاده گذاشته و چون شاهد سرمای کمسابقه پائیزی در مناطق مختلف ایران بوده، ادامه صادرات گاز به ایران را به دریافت طلب واهی 1.8 میلیارد دلاری مشروط کرده است.شرکت ملی گاز ایران اعلام کرده است که با توجه به رفتار خلاف قرارداد شرکت ترکمن گاز، ایران با قطع واردات گاز از ترکمنستان با شتاب بخشیدن به ساخت خط لوله های در دست ساخت و تغییر موقت سوخت صنایع از گاز به سوخت مایع، میتواند نیاز نواحی شمالی شرقی کشور را برطرف کند. برخی کارشناسان حقوقی و اقتصادی معتقدند شرکت ترکمن گاز بازنده اصلی این ماجرا خواهد بود زیرا بزرگترین مشتری خود را از دست خواهد داد. مناقشه بین ایران و ترکمنستان که به نوعی به بگو مگوی بین المللی تبدیل شده حمایت مردم حداقل برای حفظ غیرت و حمیت ایرانی برای کوتاه نیامدن دولت مقابل حرف زور را میطلبد تا دولت با پشتگرمی مردمی بتواند پاسخ قاطعی به زیادهخواهیهای ترکمنها بدهد. با نگاهی متفکرانه و عمیق به این مشکل درمییابیم که راه حل درست و عاقلانه در خصوص این مناقشه، همکاری و صرفهجویی مردم در مصرف گاز است تا دولت بتواند با پشتوانه محکمتری مساله را پیگیری کند و حق خود را بازپس بگیرد و از طرفی در بلندمدت این اتفاق به نفع ایران و به ضرر ترکمنها خواهد بود چراکه آنها بازار ایران را به طور کلی از دست خواهند داد اما ایران با برنامههای متفاوت میتواند 5 درصد گاز مورد نیاز خود را که از ترکمنستان وارد میکرد صرفهجویی کرده و این هزینه اضافی را برای تامین زیرساختهای کانالهای ارتباطی دیگر در صنعت گاز مورد استفاده قرار دهد. مردم نیز با صرفهجویی از هزینههای قبوض خود خواهند کاست و در نهایت بازنده قطعی این جریان به شرط غیرت ایرانی، ترکمنها خواهند بود.
قدرنشناسی ترکمنها از لطف آیتالله هاشمی
مجتبی آزادیان – تجارت: در مناسبات سیاسی و اقتصادی بین دو کشور همسایه، همیشه مراودات ویژه اقتصادی و ... سابق مورد توجه قرار میگیرد و پایه و اساسی در نشستها و مذاکرات جدید در حوزههای مختلف خواهد شد. بررسی قصه صادرات گاز ترکمنستان به ایران و مناقشاتی که بر سر این موضوع از سال 86 کلید خورد و امسال نیز تبلوری دوباره یافت، به خوبی قدرنشناسی ترکمنها (که به واسطه لطف ایران در خرید گاز از آنها در دوران قحطیشان، ایران را کشور دوست و برادر مینامیدند) را نمایان میکند و به یاد ضربالمثل معروف «نمک خوردن و نمکدان شکستن» میاندازد.
دلیل این امر گفتههای مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران است که میگوید: «بانی این قرارداد درازمدت مرحوم آیتالله هاشمی رفسنجانی بود که قرارداد خوبی هم بود. در آن زمان ترکمنستان به خوبی استقرار پیدا کرده و دنبال مشتری برای فروش گاز خود بود. در آن زمان در ترکمنستان قحطی افتاد و آیتالله هاشمی دستور دادند به آنها آرد ارسال کنیم و به همین دلیل آنها ایران را دوست و برادر خود میدانستند و با این فرض قرارداد گاز را امضا کردیم.»
این مراوده اقتصادی بین دو کشور که از حدود 20 سال پیش شروع شده بود، نخستین بار با بدعهدی ترکمنها در زمستان سال 1386 به مناقشه کشیده شد. در آن زمان ترکمنها با سوءاستفاده از سرمای شدید و بیسابقه زمستان آن زمان در ایران، قیمت گاز صادراتی خود را 9 برابر کرد و اولین گام در جهت بیاعتمادی و قدرنشناسی دو کشور دوست و همسایه را برداشت.
اگرچه در همان زمان مرحوم آیتالله هاشمی رفسنجانی نیز موضوع واردات گاز ترکمنستان به دلیل منابع عظیم گاز داخلی، خیانت محسوب میشد، و بسیاری کارشناسان انتقال گاز با هزینههای فراوان را حتی در درازمدت بهتر از واردات گاز از کشوری دیگر میدانستند، اما توجه به این نکته نیز ضروری است که این اقدام هاشمی در هر صورت هم به سود ایران بود و هم مشکلات عدیده ترکمنها به ویژه موضوع قحطی را برطرف میکرد و از این نگاه، اقدام رئیسجمهور وقت ایران قابل تحسین بود. ضمن اینکه به گفته مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران هزینه خطوط لوله و انتقال گاز داخل به استانهای شمالی که در سال 1396 قرار است انجام شود، 200 میلیون دلار است. جالب اینجاست که وزارت امور خارجه ترکمنستان طی بیانیهای رسمی اعلام کرده است، این کشور آماده انجام گفتوگو با ایران درباره مسئله صادرات گاز است اما حق طرح موضوع مربوط به اختلاف گازی دو کشور را برای طرح در داوری دارد. وزیر انرژی ترکمنستان در این بیانیه اعلام کرده که اختلاف گازی ترکمنستان با ایران ریشه در عدم پایبندی شرکت ملی گاز ایران به تعهدات خود درباره قرارداد صادرات گاز به این کشور دارد! به هر حال طلب 2 میلیارد دلاری که ترکمنها مدعی آن هستند، به دلیل بدهیهای گازی ایران در دوران احمدینژاد است که البته چندان هم شفاف به نظر نمیرسد و مطمئنا با طرح دعاوی از سوی ایران در مراجع بینالمللی این ترکمنستان است که متضرر خواهد شد بنابراین به نظر میرسد اگر قرار است در مواقع بحرانی کشور دوست و برادر ترکمنستان! به فکر سوءاستفاده از وضعیت موجود باشد، همان بهتر که موضوع به داوری بینالمللی کشیده شود. در حقیقت ترکمنها زمانی که متوجه شدند ایران در این مناقشه جدید قصد کوتاه آمدن را ندارد، و قطعا با داوری بینالمللی متضرر خواهند شد، دوباره رنگ عوض کرده و با انتشار بیانیه، قصد مذاکره مجدد دارند تا مبادا این مراوده حدود 20 ساله پرسود برایشان، به طور کلی از بین برود. این رفتار ترکمنها نماد بارز بدعهدی و قدرنشناسی است و مسئولان مربوطه باید در مذاکرات جدید با ترکمنها با لحاظ کردن این رفتار و انعقاد قراردادی سفت و محکم نه تنها از موضع برتر با آنها گفتگو کنند بلکه جلوی سوءاستفاده دوباره ترکمنها را نیز بگیرند.
تحقق ۹۰ درصد پروژههای اقتصاد مقاومتی وزارت نیرو
معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا گفت: با توجه به تدابیر در نظر گرفته شده، بیش از ۹۰ درصد پروژههای اقتصاد مقاومتی وزارت نیرو تحقق یافته است.
سال95 بر صنعت، معدن و تجارت چگونه گذشت؟
آمار نهايي نرخ رشد بخش صنعت در سال 95
گروه صنعت، معدن و تجارت- سعید قلیچی:رشد بخش صنعت در 9 ماههامسال 4.6 درصد بوده است که در سه ماهه اول 3.3 درصد در سه ماهه دوم 4.9 درصد و در سه ماهه سوم 6.8 درصد بوده است. اين رشد در 9 ماههامسال نسبت به مجموع رشد توليد ناخالص داخلي 7.3 درصد است که در سه ماهه اول 4.1 درصد سه ماهه دوم 8.3 درصد و سه ماهه سوم 8.9 درصد بوده است. در 10 ماهه سال جاري 13 هزا رو 440 جواز تاسيس صادر شده که نيم تا يک درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد کرده است. همچنين 4 هزارو 451 واحد به بهره برداري رسيدند که 11 درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد داشته است. طبق گزارش وزارت صنعت طي 11 ماههامسال صنعت خودرو در مجموع 39 درصد رشد توليد داشت و در مجموع يک ميليون و 225 هزار دستگاه خودرو توليد شد که تا پايان سال به يک ميليون و 350 هزار دستگاه ميرسد. اين در حالي است که در تعداد سواري 41.5 درصد در وانت 7.5 درصد در مينيبوس و ميدلباس 34.5 درصد و در اتوبوس 52 درصد و کاميون و کشنده 36.5 درصد رشد داشتهايم. در 11 ماههامسال توليد پودر شوينده 7.5 درصد انواع تاير 16 درصد انواع کاغذ 5.5 درصد نئوپان 6 درصد و سموم دفع آفات نباتي 17% رشد داشتهاند. همچنين دوده صنعتي 33 درصد مواد پتروشيمي8.3 درصد و الياف تاپس پلي استر 33 درصد رشد توليد داشتهاند و توليد الياف اکريليک 50 درصد کاهش و فرش ماشيني و چرم و پايپوش حدود نيم درصد افزايش توليد نشان ميدهد. در لوازم خانگي و انواع تلويزيون با 10 درصد افزايش به 133 هزار دستگاه يخچال با 20 درصد افزايش به 810 هزار دستگاه ماشين لباسشويي با 61.5 درصد افزايش به 745 دستگاه و کولر آبي با 4 درصد افزايش به 600 هزاردستگاه رسيده است. همچنين انواع فولادخام با 8 درصد افزايش رشد صادرات نيز داشته و کنسانتره ذغالسنگ 11 درصد افزايش نشان ميدهد ان در حالي است که توليد سيمان و کاشي و سراميک به ترتيب به 6 و 5 درصد کاهش به خاطر رکود مسکن مواجه بوده است.
انجام طرح رونق طبق برنامهريزيها
پرداخت تسهيلات از سوي شبکه بانکي به واحدهاي توليدي براي بازگشت رونق به توليد يکي از مهمترين برنامههاي وزارت صنعت، معدن و تجارت براي سال 95 بود. براساس آخرين گزارش ارائه شده از سوي وزارت صنعت تا 18 اسفندماه سال 95 معادل 16 هزار و 8 ميليارد تومان تسهيلات طرح رونق توليد به واحدهاي کوچک و متوسط صنعتي، معدني و کشاورزي از سوي شبکه بانکي پرداخت شده است. از اين تعداد 12 هزار ميليارد تومان مربوط به واحدهاي صنعتي و معدني و 4 هزار ميليارد تومان مربوط به بخش کشاورزي است. همچنين متوسط پرداخت تسهيلات را يک ميليارد و 90 ميليون تومان در بخش صنعت و معدن و 308 ميليون تومان در بخش کشاورزي بوده است. کل تسهيلات پرداختي در طرح رونق توليد به واحدهاي صنعتي و توليدي و طرحهاي نيمه تمام 22 هزار و 433 واحد بوده که از اين تعداد 9 هزارو 500 واحد صنعتي و معدني، حدود 10 هزار و 700 واحد جهاد کشاورزي و 3150 طرح نيمه تمام شامل 1400 طرح صنعتي و معدني و 1700 طرح جهاد کشاورزي بوده است. همچنين حدود 59 هزار واحد توليدي صنعتي، معدني و کشاورزي و طرحهاي توليدي براي دريافت تسهيلات ثبتنام کردند که از اين تعداد 46 هزار و 500 واحد توليدي شامل 16 هزار واحد صنعتي و معدني و 30 هزار واحد کشاورزي بودند. همچنين از کل واحدهاي ثبتنام شده 12 هزار و 400 طرح نيمهتمام شامل 4 هزار طرح صنعتي و معدني و 8 هزار و 500 هزار واحد کشاورزي بودند.
تاييد و تکذيب توقف توليد پرايد و پژو 405
روزهاي پاياني مهرماه سال 95 بود که مطرح مطرح شد دو خودروي پرايد و پژو405 با استانداردهاي ۵۵ گانه فاصله قابل توجهي دارند، ضمن اينکه از عمر توليد آنها در کشور بيش از استاندارد معمول ميگذرد. براساس استراتژي تعيين شده وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت خودروهاي برند داخلي تا ۱۰ سال و خودروهاي تحت ليسانس تا هفت سال بايد توليد شوند. اين در حالي است که عمر پرايد و پژو۴۰۵ در ايران از اين استاندارد فراتر رفته است. بر اين اساس بايد دهها ميليارد تومان خرج اين دو خودرو شود تا با استانداردهاي موجود همخواني پيدا کنند. با اين حال وعده خروج پرايد و پژو405 از خط توليد خودروسازان تنها در حد صحبتهاي مقدماتي باقي ماند و پس از آن مسئولان وزارت صنعت، معدن و تجارت در چند نوبت اين خبر را تکذيب کردند. در نهايت هم اين محسن صالحينيا، معاون امور صنايع وزير صنعت، معدن و تجارت بود که در آخرين نشست خبري به تمام گمانهزنيها در اين رابطه خاتمه داد و به صراحت اعلام کرد که خط توليد هيچ خودرويي تا دي ماه سال ۱۳۹۷ متوقف نخواهد شد. اين يعني تا آن زمان قطعا خبري از خروج خودروهايي مانند پرايد و پژو ۴۰۵ از خط توليد نخواهد بود و البته اين گفته توقف توليد آنها در آن زمان را نيز اعلام نميکند.
حاشيه پنجره واحد براي دو وزارتخانه
پنجره واحد، قرار بود محل وحدت اطلاعات باشد، اما از همان اول كه حرفش بود، شد محل اختلاف دو وزير صنعت، معدن و تجارت و امور اقتصاد و دارايي در سال 95. محمدرضا نعمتزاده، وزير صنعت ماهها به دنبال آن بود كه اين اقدام ملي را به نام خود و در لواي سازمان توسعه تجارت ثبت كند، اما مسعود كرباسيان، رئيس گمرك ايران و معاون علي طيبنيا، وزير اقتصاد، پيشدستي كرده و «پنجره واحد» را به نام خود ثبت كردند. آخرين تلاش نعمتزاده براي در راستاي پنجره واحد گمرکي، نامهاي چهارصفحهاي به اسحاق جهانگيري، معاون اول رئيسجمهوري بود. سرانجام بعد از چالشي شش ماهه ميان گمرک و وزات صنعت با حکميت معاون اول رئيسجمهوري متولي اصلي تجارت کشور؛ وزارت صنعت، معدن و تجارت شناخته شد و مقرر شد پنجره واحد گمرک نيز بهعنوان بخشي از پازل سامانه جامع تجارت فعاليت کند. معاون اول رييسجمهور با حمايت از عملکرد گمرک در شفافيت و مبارزه با فساد تلويحا به اين موضوع واکنش نشان داد و گفت: گمرک مسئول اصلي دروازه ورودي و پنجره واحد است. جهانگيري در واکنش به مشکل وزارت صمت با گمرک و ضرورت رفع اين اختلاف گفت: حتما اين کار را ميکنم و با هماهنگي دستگاهها انجام خواهد شد، چون گمرک مسئول اصلي است و بايد دروازه ورودي و پنجره واحد گمرکي در اختيار آن قرار بگيرد و وزارت صمت مسئول تجارت خارجي کشور است و نظراتي هم دارد. در سال 95 سامانه تجارت با هدف رصد زنجيرهاي واردات و صادرات کالا در کشور با 5 زير سامانه که يکي از آنها پنجره واحد گمرک است در بخش برونمرزي طراحي شد که به دليل زنجيرهاي و الکترونيکي بودن آن، هم باعث شفافيت و هم باعث تسهيل امر تجارت و بهبود فضاي کسب و کار ميشود.
پايان کار کارتهاي بازرگاني اجارهاي
با اجرايي شدن اين قابليت جديد در سامانه جامع امور گمرکي و پنجره واحد تجارت فرامرزي، شناسايي صاحبان کارتهاي بازرگاني اجارهاي توسط گمرک به راحتي امکانپذير خواهد بود. با اتصال گمرک به بخش اعتبارسنجي سازمان امور مالياتي زماني که صاحب کارت بازرگاني اقدام به اظهار کالاي خود در گمرک ميکند سامانه جامع گمرکي به صورت هوشمند اعتبار صاحب کارت و حتي حقالعملکار يا پرسنل وي را بررسي و مشخص ميکند که صاحب کارت بازرگاني يا ساير ذينفعان در گمرک اعتبار کافي را براي انجام عمليات گمرکي دارند يا خير که در صورت تأييد اعتبار امکان ادامه عمليات گمرکي براي وي فراهم و در غير اين صورت ادامه انجام تشريفات گمرکي امکانپذير نخواهد بود. گمرک ايران موفق شده به همت دانشپژوهان داخلي تماميفرآيندهاي گمرکي را الکترونيکي کند که اين عمليات از مرحله اظهار تا درب خروج گمرک را شامل ميشود. راهاندازي بزرگترين بانک اطلاعات تجارت خارجي کشور، پنجره واحد تجاري مجازي، کيف پول الکترونيکي، پروانه الکترونيکي، سامانه آنلاين ارزش، دوراظهاري واردات، دوراظهاري صادرات، دوراظهاري ترانزيت، طرح کارشناسي مجازي، مانيفست الکترونيکي، صندوق الکترونيکي، کنترل الکترونيک بدهيها، سامانه جامع بازبيني، توزين هوشمند، بايگاني ديجيتال، اعمال بخشنامهها به صورت الکترونيکي، سامانه ثبت و دريافت شماره سريال گوشيهاي تلفن همراه، سامانه هوشمند بيمه و تير الکترونيکي از جمله مهمترين دستاوردهاي گمرک الکترونيک در دولت يازدهم بود.
نماينده هميشه منتقد عليه نعمتزاده
نامههاي احمد توکلي در قامت مسئول ديدهبان شفافيت و عدالت به جهانگيري، معاون اول رئيسجمهوري در ارتباط با عملکرد نعمتزاده، وزير صنعت، معدن و تجارت طي ماههاي پاياني سال تبديل به يکي حاشيههاي سال 95 شد. توکلي در دو نوبت به معاون اول رئيسجمهوري نامه نوشت، نامههايي که در آن نماينده سابق مجلس خواستار برکناري نعمتزاده، وزير صنعت شده بود. هرچند جهانگيري به هيچ کدام از اين نامهها پاسخي رسمينداد، اما در چند نوبت اين نامهها با واکنش مستقيم نعمتزاده همراه شد. اولين نامه توکلي پس از حاشيههاي ايجاد شده پيرامون تخلف 3000 ميلياردي شرکت ال جي براي واردات از گمرک بود، تخلفي که هرچند اين روزها زمزمه تاييد آن به صورت غيررسميدر برخي رسانهها مطرح شده، اما آن زمان با نامه نعمتزاده براي بخشش کمپاني کرهاي همراه بود. در بين واکنشها به نامه نعمتزاده به گمرک بود که توکلي دست به قلم شد و نامهاي به در آن با استناد به دلايل حقوقي و اقتصادي خواستار برکناري وزير صنعت شد. در مقابل نعمتزاده همه اين نامه دروغ است و آقاي توکلي بايد در اين باره توضيح دهد. او گفت که قبلا از ايشان شکايت کردهام و دادگاه نيز به او گفته است صحبتهايشان را تمام کنند اما متاسفانه ايشان گاهي از اين حرفها ميزنند. هنوز مدت زيادي از نامه اول توکلي درباره نعمتزاده نگذشته بود که نماينده سابق مجلس مجددا دست به قلم شد و اين مرتبه از نعمتزاده بهعنوان وزيري ميلياردر و ويژهخوار نام برد و خواهان عزل او شد. توکلي همچنين انتقاداتي را نسبت به قراردادهاي جديد خودرويي ايران با طرفهايي مطرح کرد و آنها را عجولانه دانست. در مقابل به اين انتقادها، نعمتزاده صراحتا اعلام کرد که هيچ عجلهاي براي امضاي قرارداد با خودروهاي خارجي وجود ندارد.
اتهام دامپينگ عليه صنعت فولاد ايران
آخرين روزهاي بهمنماه سال 95 بود که نشريه ايتاليايي'سايدروب' از هشت برابر شدن صادرات فولاد ايران به اروپا طي سه سال اخير خبر داده و نوشته اين موضوع نگراني توليدکنندگان و رقباي اروپايي فولاد ايران را برانگيخته است. براساس اين گزارش پس از چين و هند، اکنون افزايش صادرات فولاد ساخت ايران باعث ترس توليدکنندگان فولاد در اروپا شده است. طبق اين گزارش واردات فولاد از ايران در سه سال اخير 8 برابر شده و به يک ميليون تن در سال رسيده، رقميکه باعث به صدا درآمدن زنگ خطر در لابي فولادسازان اروپايي شده است. با اين حساب از نگاه اروپاييها فولاد ايران معرف يک تهديد جديد است و بايد به سه کشور ايران، هند و چين به دقت توجه شود. پيش از اين توليدکنندگان ايراني اعلام کردند که در صدد افزايش سطح صادرات فولاد بين 20 تا 25 ميليون تن تا سال 2025 هستند و اين توليد فولاد را از 16 ميليون تن کنوني به 55 ميليون تن افزايش خواهند داد. در مقابل اين تهام مطرح شده از سوي اروپاييها، نعمتزاده، وزير صنعت، معدن و تجارت، سرقيني، معاون امور معادن و صنايع معدني وزارتخانه و مهدي کرباسيان، رئيس هيات عامل ايميدرو چندين مرتبه ادعاي دامپينگ فولاد ايران در بازارهاي اتحاديه اروپا را تکذيب کردند. در نهايت نيز رحماني، قائم مقام وزير صنعت در امور توليد توضيحاتي را درباره علت ايجاد شائبه ارزانفروشي محصولات فولادي به خارجيها مطرح کرد. رحماني در توضيح اين مساله گفت: دليل تفاوت قيمت فولاد در داخل و خارج از کشور را اخذ ۹ درصدي ماليات برارزش افزوده از داخليها عنوان کرد. رحماني با اشاره به اينکه ارزانفروشي فولاد به خارجيها نسبت به بازار داخلي مورد بررسي قرار گرفته، ادامه داد: در ابتدا که اين بحث مطرح شد، بنده تعجب کردم، اما با بررسيها مشخص شد که صادرات از ماليات بر ارزش افزوده معاف است، اما توليد داخل بايد 9 درصد ماليات برارش افزوده پرداخت کند، که قيمت فولاد در داخل را نسبت به خارج گرانتر ميکند.
بازگشت رسميخودروسازان فرانسوي به ايران
چند ماه پس از سفر اروپايي رئيسجمهوري به فرانسه، همکاريهاي اقتصادي ميان اين دو کشور رنگ و بوي تازهاي به خود گرفت. نخستين نشانههاي رونق همکاريهاي جديد اقتصادي ميان ايران و فرانسه بازگشت رسميخودروسازان اين کشور اروپايي طي ماههاي گذشته بود. در اين مدت ميزان در صد داخليسازي خودروهاي جديد يکي از حاشيههاي تکرار شده در رسانهها بوده، هرچند خودروسازان و مسئولان وزارت صنعت از وضعيت پيش آمده ابراز رضايت ميکردند، با اين حال قطعهسازان از ميزان و نحوه حضورشان در اين قراردادها احساس نگراني ميکردند. سرانجام کار به جايي رسيد که چندين قرارداد همکاري با قطعهسازان و چند مورد قرارداد ايجاد جوينت ونچر ميان قطعهسازان ايراني و فرانسوي براي اتصال به شبکه جهاني تامين قطعات نيز نهايي شد. ارديبهشت 95 زماني بود که مسئولان وزارت صنعت براي آغاز همکاري رسميبا پژو مشخص کرده بودند و اسفندماه نيز ماه رونمايي و ورود رسمينخستين محصولات مشترک به بازار بود، اتفاقاتي که طبق برنامهريزي صورت گرفته هرچند به نظر ميرسد نخستين محصول مشترک پس از رونمايي هنوز روانه بازارها نشده است. مدتي بعد از پژو زمزمههاي همکاري سيتروئن و سايپا در رسانهها مطرح شد، همکاريهايي که پس از امضاء چند تفاهمنامه مدتهاست در حال نهايي شدن قرارداد به سر ميبرد. حالا و در آخرين اظهار نظرهاي مسئولان وزارت صنعت آغاز همکاري رسميو نهايي شدن قرارداد براي توليد محصول مشترک سايپا و سيتروئن زماني حدود ارديبهشتماه سال آينده خواهد بود. رنو سومين خودروساز فرانسوي است که طي سال 95 مراحل ورود مجدد و آغاز همکاري خود با صنعت خودروسازي ايران را آغاز کرد. در حالي که سيتروئن و پژو براي ورود به بازار خودروي ايران با همتايان ايراني خود مشغول مذاکره شدند، رنو (ديگر خودروساز فرانسوي) براي توليد محصولات جديد خود در ايران راه ديگري را پيمود. همزمان با برگزاري نمايشگاه خودروي پاريس بود که مديران رنو قرارداد همکاري خود براي حضور در ايران را با مسئولان سازمان گسترش و نوسازي صنايع (ايدرو) از زيرمجموعههاي وزارت صنعت، معدن و تجارت بهامضاء رساندند. اين خبر به سادگي نشان دهنده اين بود که رنو حضور مشترک در کنار خودروسازان داخلي را نپذيرفته و ميخواهد به توليد محصولات خود به صورت مستقل اقتدام کند.
قراردادهاي خودرويي که نهايي نشد
در نخستين ماههاي سال 95 بارها مسئولان وزارت صنعت، معدن و تجارت و همچنين خودروسازان خبرهايي را درباره مذاکره با خودروسازان خارجي براي آغاز همکاريهاي جديد و توليد محصولات مشترک در بازارهاي ايران را مطرح ميکردند. با اين حال تا پايان سال 95 تنها همکاري با پژو تبديل به قرارداد نهايي شده و محصول مشترک جديد حاصل از همکاري پژو و ايرانخودرو رونمايي شده است. هرچند برخي منابع خبري از امضاي قرارداد ميان بنز و ايرانخودرو براي توليد خودروي سنگين خبر دادهاند. با اين حال تا لحظه تنظيم اين گزارش تنها حضور سواريسازان فرانسوي در ايران طي دوران پسابرجام قطعي شده است. در اين ميان اعلام شده که چند خودروساز آسيايي و اروپايي ديگر مذاکرات خوبي را با خودروسازان داشتهاند. فولکس واگن، يکي از مطرحترين خودروسازان جهان و آلمان يکي از کمپانيهاي بينالمللي است که طي ماههاي گذشته اعلام شد با يکي از خودورسازان بخش خصوصي ايران مذاکراتي را داشته و قرار است بهامضاء قرارداد براي توليد در داخل کشور منتهي شود. فيات، خودروساز ايتاليايي هرچند مدتي قبل بارها از زمزمههاي حضور جدي آن در ايران براي توليد محصولاتي ارزانقيمت مطرح ميشد، اما در نهايت اين خبرها به مرور از خبرها به کناري گذاشته شد. کيا و هيونداي دو خودروساز کرهاي هستند که مدتهاست خبرهاي همکاري آنها با خودروسازان داخلي شنيده ميشود، اما بررسيها از ممکن بودن حضور رسميو امضاء قرارداد نهايي با آنها را در زماني ديگر شايد در سال آينده نشان ميدهد. در فصل زمستان سال 95 بود که برخي خبرها درباره همکاري اسکانيا با طرف ايران نيز شنيده شد. همچنين از روزهاي ابتدايي اسفندماه خبر ورود خودروساز روسي براي مونتاژ چندين مدل از خودروهاي خود در داخل ايران رسانهاي شد. طي ماههاي گذشته معظمي، رئيس هيات عامل ايدرو بارها از نهايي شدن قرارداد همکاري خودرويي با 5 يا 6 خودروساز خارجي صحبت ميکرد، همچنين نعمتزاده، وزير صنعت نيز بارها از امضاء قرارداد نهايي با دو خودروساز بينالمللي را بارها اعلام کرد، اتفاقاتي که با نزديک شدن به روزهاي پاياني سال 95 به نظر ميرسد عملي نخواهد شد. در آخرين اظهار نظر مسئولان وزارت صنعت، صالحينيا اعلام کرد که اين قراردادها آماده است اما امضاء قرارداد نهايي و آغاز همکاريها در نيمه نخست سال 96 عملياتي خواهد شد.
کارتهاي اعتباري بياعتبار
در حالي که روزهاي پاياني سال 95 در حال سپري شدن است و زمان استفاده از کارت اعتباري خريد کالاي ايراني به پايان رسيده، اما آمار نشان ميدهد از مجموع 4200 ميليارد تومان اعتباري که از منابع بانک مرکزي براي اين طرح در نظر گرفته شده، تنها 43 ميليارد و 600 هزار تومان يعني اندکي بيش از يک درصد آن مصرف شده است. طرح کارت اعتباري خريد کالاي ايراني يکي از سه سياست اعتباري بانک مرکزي بود که در قالب بسته تسريع رونق اقتصادي در اواخر مهرماه سال 94 رونمايي شد. طرح «کارت اعتباري خريد کالاي ايراني» بيشتر از دو طرح ديگر به محل مناقشه ميان وزارت صنعت و بانک مرکزي تبديل شد. در يکسو، نعمتزاده، وزير صنعت علت شکست طرح کارتهاي اعتباري را عدم تامين مالي از سوي شبکه بانکي اعلام کرد و در نامهاي سرگشاده به رئيسجمهور در مردادماهامسال از عدم همکاري بانکها در اين زمينه گله کرد و در سوي ديگر، سيف، رئيس کل بانک مرکزي دليل شکست اين طرح را نه بحث تامين مالي بلکه انتخاب کالاهاي بيکيفيتي دانست که از سوي وزارت صنعت تعيين شد و مردم علاقهاي به خريد آن نداشتند. مناقشه ميان بانک مرکزي و وزارت صنعت براي طرح کارت اعتباري خريد کالاي ايراني در شرايطي است کهامارها بيشتر از آنکه نشان دهنده عدم تامين مالي اين طرح از سوي شبکه بانکي باشد، بيانگر عدم استقبال از کارتهاي اعتباري از سوي جامعه است، چراکه حتي کارتهايي که صادر شده نيز کاملا مورد استفاده متقاضيان قرار نگرفته است. هرچه هست، طرح کارت اعتباري خريد کالاي ايراني در سال 95 پايان خوشي نداشته و جدا از زمان و هزينهاي که صرف اين طرح شده، بخشي از منابع ارزشمند بانک مرکزي نيز از دست رفته و به نظر ميرسد نه وزارت صنعت، معدن و تجارت و نه بانک مرکزي ديگر رغبتي براي ادامه و تمديد اين طرح شکست خورده ندارند.
نگاهي به بخش معدن در سال 95
سال 95 بزرگترين پروژه اکتشافي ذخاير معدني کشور به پايان رسيد، پروژهاي که پس از پايان آن مسئولان فعال در بخش معدن کشور ارزش ذخاير کشف شده در طول سال را بيش از 4.2 ميليارد دلار اعلام کردند. براساس گزارشهاي منتشر شده از سوي ايميدرو و ديگر بخشهاي فعال در حوزه معدن کشور، مواد معدني کشف شده در سال 95 عمدتا به زغالسنگ، سنگ آهن، طلا و آنتيموان اختصاص دارد. همچنين نتايج اوليه اکتشاف توسط اين شرکت نشان ميدهد که 322 ميليون تن زغالسنگ، 350 ميليون تن سنگ آهن و 150هزار تن آنتيموان کشف شده است. از طرف ديگر بررسيها نشان ميدهد که 4800 ميليارد تومان در مجتمعهاي زيرمجموعه شرکت تهيه و توليد مواد معدني ايران سرمايهگذاري شده که 88 درصد از اين رقم توسط شرکتهاي خصوصي انجام شده است. به اين ترتيب ميتوان سال 95 را سال جلب اعتماد بخش خصوصي فعال در حوزه معدن و صنايع معدني کشور دانست. از طرف ديگر آمارهاي مربوط به توليد فولاد نيز از مهمترين اتفاقات سال 95 در بخش معدن و صنايع معدني بوده است. آمادهسازي براي افزايش ظرفيت توليد، زيرساختها، انرژي و... از جمله ملزومات صادرات فولاد در افق چشمانداز 1404 است. طبق برنامهريزيهاي صورت گرفته در آن سال قرار است تا ظرفيت توليد فولاد کشور به 55 ميليون تن خواهد رسيد که 15 ميليون تن از اين رقم به صادرات اختصاص پيدا خواهد کرد. اين در حالي است که در سال 95 ظرفيت توليد فولاد خام ايران به حدود 29 ميليون تن رسيده بود و به غير از چند شرکت، اکثر توليدکنندگان با ظرفيتهاي پايين و در حدود 500 هزار تني فعاليت ميکنند. همچنين در ميانه اسفندماه سال 95 بود که بزرگترين قرارداد صنعت روي ايران با حضور نعمتزاده، وزير صنعت، کرباسيان، رييس هيات عامل ايميدرو، مدير مجتمع معدني مهدي آباد و کنسرسيومياز شرکتهاي خصوصي بهامضا رسيد. از طرف ديگر ساماندهي طرحهاي مربوط به مجمتعهاي فولاد استاني نيز يکي از مهمترين عملکردهاي دولت يازدهم در سال 95 در حوزه معدن و صنايع معدني بود. بر اين اساس از هفت طرح عمده فولاد استاني يکي از آنها در سال 95 فعاليت خود را آغاز کرد و شش پروژه ديگر نيز با پيشرفت قابل توجه طي ماههاي ابتدايي سال 96 آماده بهرهبرداري هستند. به اين ترتيب به نظر ميرسد که تا سال 97 بتوان به اتمام تماميطرحهاي فولاد استاني اميدوار بود.
توقف فعاليت چند واردکننده خودرو
در سال 95 فعاليت چند شرکت واردکننده خودرو به دليل تغيير و اصلاح قوانين واردات خودرو، متوقف شد. در سالهاي گذشته به دليل شرايط تحريم، برخي شرکتهاي داخلي مجوز نمايندگي واردات کالاهاي گروه خودرويي را نه از توليدکننده خارجي صاحب برند بلکه از شرکتهاي واسطه اخذ کردند. با اين حال در سال ۱۳۹۴ با اجرايي شدن برجام، وزارت صنعت از اين شرکتها خواست هرچه زودتر نسبت به مذاکره با شرکت توليدکننده خارجي صاحب برند و کسب نمايندگي مستقيم اقدام کنند و در غير اين صورت مجوز فعاليت آنها باطل خواهد شد. به دنبال آن ۱۶ آبان ماه سال ۱۳۹۵ نام شرکتهايي که با واسطه اقدام به اخذ نمايندگي واردات محصولات گروه خودرويي کردهاند اعلام و ابلاغ شد که از ۱۸ آذرماه گواهي فعاليت صادره براي اين شرکتها ابطال خواهد شد. پس از آن اواسط دي ماه سال ۹۵ اعلام شد که با دستورالعمل جديد ابلاغي از سوي معاون اول رييسجمهوري برخي از اين شرکتها به دليل اينکه نتوانستهاند نسبت به اخذ مجوز نمايندگي مستقيم ار خودروسازان خارجي توليدکننده اين برندهاي خودرويي اقدام کنند، از ادامه فعاليت منع شدند. به اين ترتيب با دستورالعمل ابلاغي در زمينه ساماندهي واردات و بازار ارز از سوي معاون اول رييسجمهوري در اواسط مهر ماه ۹۵ گذشته، فعاليت شرکتهاي واردکننده خودروي فاقد نمايندگي مستقيم از خودروسازان خارجي از سوي وزارت صنعت، معدن و تجارت متوقف شده و اين شرکتها ديگر قادر به ثبت سفارش و واردات خودرو نبودند. در اين شرايط بايد ديد در سال 96 ترکيب شرکتهاي واردکننده خودرو چه تغييري ميکند و احتمالا کدام يک از اين شرکتها ميتوانند با ارتباط مستقيم و عقد قرارداد با خودروساز مادر خارجي، مجددا به جمع شرکتهاي واردکننده خودرو باز گردند.
سوناميپوشاک قاچاق در مرزهاي ايران
با يک حساب سرانگشتي ميتوان فهميد که در هر ساعت شش کانتينر پوشاک قاچاق وارد کشور ميشود که اختلاف فاحشي با واردات رسميدارد، اين آخرين صحبتهاي صدقآميز، رييس مرکز پژوهشهاي اتحاديه پوشاک درباره حجم ورود پوشاک قاچاق به کشور است. بر اين اساس بررسيها نشان ميدهد که هنوز نميتوان در مورد حجم ورود پوشاک قاچاق اظهار نظر دقيقي داشت اما بهطور تخميني حدود ۶۰ درصد بازار پوشاک شب عيد در اختيار واردات و ۴۰ درصد در اختيار توليدکنندگان داخلي است. تا چند سال گذشته چينيها بيشتر بازار ايران را در اختيار داشتند اما از پنج سال گذشته تاکنون اجناس ترک جاي آنها را گرفته و اکنون ترکها توانستهاند بازار ايران را از دست چينيها در آورند. از سوي ديگر برخي گزارشها نشان ميدهد که برخي توليدکنندگان داخلي پوشاک اقدام به نصب برندهاي تقلبي روي پوشاک ايراني ميکنند. طبق برخي آمارمنتشر شده پنج ميليارد دلار واردات از کشور ترکيه به ايران داشتهايم. اگر به ادعاي ترکها پنج ميليارد دلار واردات پوشاک از ترکيه داشته باشيم و ارزش هر کانتينر پوشاک وارداتي از ترکيه ۱۰۰ هزار دلار قيمت داشته باشد با يک تقسيم ساده ميفهيم که ۵۰ هزار کانتينر در سال پوشاک ترک به صورت قاچاق وارد ايران ميشود. اگر همين رقم را تقسيم بر ۳۶۵ روز سال کنيم نشان ميدهد که در هر روز ۱۳۶ کانتينر و در هر ساعت شش کانتينر پوشاک ترک وارد بازار ايران ميشود. اين در حالي است که طبق آمار رسميگمرک در سال ۱۳۹۴ نيز ۱۴ ميليون دلار کالاي وارداتي و در ۱۰ ماههامسال ۵۰ ميليون دلار کل واردات رسميپوشاک به کشور بوده است. با اين حساب اگر ادعاي مطرح شده درباره صادرات پنج ميليارد دلاري پوشاک ترکيه به ايران صحت داشته باشد شاهد اختلاف فاحشي با آمار رسميگمرک خواهيم بود. اختلاف اين آمار به دليل واردات قاچاق به کشور است. هزينه واردات مواد اوليه براي توليدکننده داخلي ۵۰ درصد محاسبه ميشود در صورتي که هزينه واردات پوشاک آماده خارجي به صورت قاچاق ۲۰ درصد است. قاچاق شرايط نابرابري رقابت را ايجاد کرده است و با اين آمار توليدکننده داخلي قبل از ورود به چرخه توليد بازي را باخته است.
جهان تجربه جدیدی را آزمود؛
اوراق پاناما
افشای آنچه به "اوراق پاناما" در ماه آوریل معروف شد ، رسوایی سیاستمداران و رهبران و چهره های معروف جهان را به دنبال داشت. و بسیاری از دولتهای جهان را وادار به آغاز تحقیقات پیرامون تخلفات مالی احتمالی این افراد ثروتمند کرد. تقریبا ۶ /۲ ترابایت سند (برای مقایسه: ویکی لیکس ۷ / ۱ گیگا بایت سند بود) مربوط به تاسیس ۲۱۴ هزار شرکت فرامرزی از سال ۱۹۷۷ تا ۲۰۱۵ توسط فردی ناشناس فاش شدهاند. این شرکتها در دفتر وکالت "Mossack Fonseca" در پاناما به ثبت رسیدهاند. حجم اسناد افشا شده به قدری زیاد است که روزنامه "زوددویچه" از سازمان بینالمللی خبرنگاران برای بررسی اسناد کمک خواسته است. ۴۰۰ روزنامهنگار از ۱۰۰ روزنامه و شبکه رسانهای از ۸۰ کشور جهان به بررسی "اسناد پاناما" پرداختند که نتایج آن منتشر شد. بررسیهای اولیه این اسناد نشان میدهند که حدود ۱۴۰ سیاستمدار و مدیر برجسته از سراسر جهان در مظان اتهام پولشویی قرار دارند. در این میان نام ۱۲ رئیسجمهور یا نخستوزیر کشورهای جهان دیده میشود که برخی از آنان دیگر مسئولیتهای دولتی ندارند. حافظ و رامی مخلوف، دو پسر خاله بشار اسد هستند که نام آنها در چند شرکتی که در پاناما به ثبت رسیده، دیده میشود. شرکتی نیز با نام ایاد علاوی، سیاستمدار عراقی به ثبت رسیده است. جمال و علاء مبارک پسران حسنی مبارک، رئیس جمهور اسبق مصر نیز نامشان دیده میشود. یکی از شرکتهای علا مبارک که در خارج از کشور ثبت شده به موضوع تحقیقات ماموران اداره دارایی مصر تبدیل شده است. ایان کامرون، پدر دیوید کامرون، نخست وزیر سابق انگلیس شرکتهایی را در آن سوی مرزهای کشورش به ثبت رسانده بود تا بتواند مالیات کمتری در بریتانیا بپردازد. اسامی ۶ تن از اعضای مجلس اعیان انگلیس نیز در "اسناد پاناما" دیده میشود. شرکت وابسته به ملک سلمان، پادشاه عربستان در "اسناد پاناما" نیز وجود دارد. وظیفه این شرکت تامین مالی خرید مسکن لوکس در لندن است. نام تعدادی از شرکتهایی که در آن سوی مرزهای آذربایجان تاسیس شدهاند با اعضای خانواده الهام علیاف، رئیس جمهور کشور پیوند خورده است. بیشتر این شرکتها در تجارت طلا فعال هستند. دفتر وکالت "موساک فونسکا" در پاناما که به "بهشت مالیاتی" شهرت دارد این شرکتها را به ثبت رسانده است.دو ماه پس از انتخاب به عنوان رئیس جمهور اوکراین در سال ۲۰۱۴، پترو پوروشنکو، شرکت فرامرزی خود را به وسیله دفتر وکالت "موساک فونسکا" به ثبت میرساند. بر اساس گزارش مجله فوربس ثروت پوروشنکو برابر ۸۵۸ میلیون دلار است. او ماهانه بین ۱۰۰ تا ۳۰۰ هزار دلار به حساب شرکت واریز کرده و از آنجا پولها روانه اتریش و لیتوانی شدهاند.شرکتهایی با سرمایههای میلیونی که صاحبان آنها بسیار نزدیک به ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه هستند توسط دفتر وکالت "موساک فونسکا" در پاناما به ثبت رسیدهاند. یکیاز آنها سرگئی رولدوگین است. او موزیسینی است که در سال ۱۹۸۵ سمت پدرخواندگی دختر پوتین را در مراسم غسل تعمید بر عهده گرفته بود. سخنگوی ولادیمیر پوتین هدف از انتشار اسناد پاناما را تقویت "پوتینهراسی" در جهان خوانده است.
تهدید ویروس زیکا بر جهان
سازمان بهداشت جهانی سال ۲۰۱۶ میلادی ویروس کمتر شناخته شده زیکا را یکی از اصلیترین تهدیدها اعلام کرد. به نظر می رسید زیکا در اخبار مرتبط با بهداشت و سلامت جای ابولا را گرفته است یک ویروس که از طریق پشه انتقال می یابد و سبب به دنیا آمدن نوزادانی در برزیل با مغز ناقص شده بود. هنگامی که سازمان بهداشت جهانی مجموعه ای از موارد میکروسفالی و سایر اختلالات عصبی مرتبط با زیکا را اعلام کرد سرمایه گذاری برای انجام تحقیقات پیرامون این ویروس و پیامدهای آن و تلاش برای یافتن داروهای موثر به منظور درمان و خنثی سازی آن انجام شد. انتقال ویروس زیکا از طریق پشه در ۷۵ کشور گزارش شده است و راه درازی برای درک و کنترل این ویروس در پیش است.
شکست کودتا در ترکیه
در نیمههای شب 15 جولای بود که گروهی از نیروهای ارتش ترکیه اقدام به کودتا علیه «رجب طیب اردوغان» رییسجمهور ترکیه کردند. به نظر میرسید که رییسجمهور در تعطیلات سواحل مارماریس به سر میبرد اما ناگهان از طریق گوشی آیفون خود بر تلویزیون ملی ترکیه ظاهر شد و اعلام کرد که علیه وی کودتا شده و از مردم ترکیه خواست که به خیابانها بیایند و به نفع او بر علیه کودتاچیان اقدام کنند. هواداران اردوغان نیز چنین کردند. هزاران نفر به خیابانهای ترکیه آمدند و نیروهای نظامی وفادار به دولت، در آستانه صبح موفق به خنثی کردن کودتا شدند. اردوغان بلافاصله «فتحالله گولن» رهبر اپوزیسیون خود که طی یک تبعید خودخواسته در پنسیلوانیای آمریکا زندگی میکند را به رهبری این کودتا متهم کرد و خواهان استرداد او شد. آمریکا، به دلیل اینکه مدارک و شواهد کافی برای این ادعا وجود ندارد درخواست ارودغان را رد کرد، لذا اردوغان آمریکا را متهم به کارشکنی و هدایت کودتا نمود، و در نتیجه روابط دو کشور به سردی گرایید. کمی بعد، اردوغان دست به تصفیه داخلی زد و بیش از 100 هزار نفر شامل فعالان اجتماعی و سیاسی، مقامات و نیروهای دولتی، نظامیان، و اصحاب جراید را به اتهام گولنیست بودن و یا همراهی با عاملین کودتا بازداشت و محکوم کرد. نتیجه اینکه دموکراسی ترکیه در این روزها به شدت ضعیف شده و اردوغان با قدرت روزافزون روبروست. 17 آگوست ترکیه ، سرگرد «شکرو سیمن» که به اتهام دست داشتن در کودتا علیه دولت اردوغان توسط نیروهای پلیس به جلسه دادگاه برده میشود؛ تاکنون بیش از 100 هزار نیرو و مقام دولتی در ترکیه دستگیر و یا اخراج شدهاند؛ بسیاری از جراید یا تعطیل و یا تنبیه گردیدهاند؛ و سران سیاسی کرد نیز به زندان افتادهاند.پس از کودتای نافرجام رجب طیب اردوغان به دنبال تقویت قدرت خود به عنوان رئیس جمهور طرح رفراندوم اصلاحات قانون اساسی را مطرح کرده که در ماه آوریل برگزار خواهد شد. تبلیغات مقامات ترک در کشورهای اروپایی برای جذب رای به نفع اردوغان باعث تنش بین اروپا و ترکیه شده به طوریکه هلند از ورود وزیر رفاه ترکیه به این کشور خودداری کرد و باعث تنش سیاسی بین دوکشور شد. سخنرانی مقامات ترک در آلمان و اتریش نیز ممنوع شده است.
خروج انگلیس از اتحادیه اروپا
برخلاف انتظارها در کمال شگفتی مردم بریتانیا در همه پرسی برگزیت یا خروج انگلیس از اتحادیه اروپا در ماه ژوئن سرنوشت را به شکل دیگری رقم زدند. انگلیس با رای 52 با 48 رسما از اتحادیه اروپا خارج شد.این درحالی بود که مردم ایرلند شمالی، اسکاتلند، اکثر جوانان بریتانیایی، و شهر لندن رای به ماندن دادند و در نقطه مقابل دیگر شهرهای انگلیس، میانسالان و سالخوردگان بریتانیایی، و ولز رای به رفتن دادند که نهایتا کفه ترازو به نفع دسته دوم سنگینی کرد. پس از این رفراندوم، «دیوید کامرون» رسما از نخستوزیر انگلیس استعفا داد و «ترزا مِی» از حزب محافظهکار جایگزین وی شد. وی که از حامیان باقی ماندن در اتحادیه اروپا بود پس از نخستوزیری، در رفتاری مخالف با رویکردش به خروج از اتحادیه اروپا تاکید کرد. ترزا می اعلام کرده که تا مارس 2017 برگزیت را رسمی اجرا نخواهد کرد و منتظر برگزاری انتخابات در سه کشور آلمان، فرانسه، و هلند خواهد شد. در هر صورت با توجه به رویکرد نخست وزیر جدید انگلیس، میتوان انتظار داشت که به زودی شاهد وقایعی چون جدایی اسکاتلند از بریتانیا باشیم.
صلح پس از نیم قرن در کلمبیا
کلمبیا در این سال شاهد آشتی حکومت و سازمان «فارک» (نیروهای مسلح انقلابی کلمبیا) بود. وقتی «خوآن سانتوس» رییسجمهور فعلی کلمبیا در سال 2010 به ریاست جمهوری رسید، وعده داد که به مبارزه نیمقرنی حکومت کلمبیا با فارک ادامه خواهد داد. اما سال 2016 اتفاقی بزرگ رخ داد. با وساطت «رائول کاسترو» -رییسجمهور کوبا- دو طرف به پای میز سازش و مصالحه آمدند و این امر بزرگ محقق شد. دو طرف متخاصم، پس از 50 سال حاضر به پذیرش 6 بند توافقنامه صلح شدند و رسما در روز 25 آگوست این خبر اعلام شد.
قرار شد که تایید نهایی این توافق از سوی مردم کلمبیا با برگزاری رفراندوم صورت گیرد. «آلوارو یوریب» رییسجمهور سلف سانتوس در میان منتقدانی بود که به شدت به توافقنامه به خاطر رویکرد نرمی که نسبت به فارک داشت انتقاد کردند. نظرسنجیها نشان میداد که جامعه کلمبیا یک «آری» مسلم به این توافق خواهد گفت اما در پایان اینچنین نشد. سانتوس که نهایتا برنده جایزه صلح نوبل سال 2016 شد، ناامید نشد و در تاریخ 24 نوامبر طرح جدیدی از توافق را با اعمالی تغییراتی چند، ارائه داد. اما بزرگترین تحول این بود که دیگر نیاز به برگزاری رفراندوم ملی نبود. مجلس نمایندگان کلمبیا با اکثریت آراء این طرح را تصویب و لازمالاجرا کرد. اکنون بسیاری از ناظران داخلی و برونمرزی و مردم کلمبیا امیدوارند که پایان 50 سال جنگ که موجب کشتهشدن بیش از نیم میلیون انسان شد نتیجه داشته باشد.
برکناری روئسای جمهور برزیل و کره جنوبی
«دیلما روسف» رییس جمهور برزیل و «پارک گون هه» رییس جمهور کره جنوبی، بزرگترین چالش دوران زندگی خود را سپری کردند. این دو زن، در سال 2016 از سوی اکثریت مردم خود و مجلس کشورشان به دلیل کارشکنی و خیانت به ملت، به شدت مورد انتقاد قرار گرفتند. در نهایت، دیلما روسوف در 31 آگوست 2016 پس از استیضاح رسما از ریاست جمهوری برزیل خلع شد و معاونش جای او را گرفت. طرح استیضاح پارک گون هه نیز در 12 مارس 2017 پس از یک دوره تنش سیاسی، از سوی پارلمان کره تصویب شد و از قدرت عزل گردید. در حالی که روسف المپیک 2016 را در برزیل برای اولین بار برگزار کرد، درگیر اتهامات مربوط به رسوائی شرکت «پتروبراس» (بزرگترین شرکت نفتی و گازی آمریکای جنوبی در برزیل) شد. گرچه او زمانی در گذشته رییس این شرکت و سهمی در این رسوائی نداشت اما ترکشهای آن گریبانگیرش شد. تمرکز اصلی مخالفان روسف بر پنهانکاری او در رابطه با کسری بودجه کشور در سال 2014 بود که بدینوسیله میخواست برای دوره بعدی رای بیاورد. روسف در آگوست مستعفی شد و دوست قدیمی و همتای کرهایاش «پارک» در ماه نوامبر در کره جنوبی به بنبست خورد. وی نیز به این متهم شد که شرکتهای کرهای را تحت فشار قرار داده تا به نفع تصمیمات دولت عمل کنند. مردم در خیابانهای کره جنوبی خواستار استعفای وی شدند و نهایتا در ماه دسامبر، مجلس ملی کره جنوبی به خواسته مردم توجه کرد و ریاست جمهوری او را به حالت تعلیق درآورد. شرکت سامسونگ نیز در جریان رسوایی خانم پارک دخیل شده و مدیر آن بازداشت است. امری که باعث کاهش شدید سهام این شرکت بزرگ شد.
پایان روابط آمریکا فیلیپین با انتخاب رودریگو دوئرته
سیاست خارجی به ندرت به انتخابات شکل میدهد اما انتخابات کاملا به سیاست خارجی شکل میدهد. «رودریگو دوترته» در ماه می موفق شد که با کسب 39 درصد از آراء وارد دفتر ریاست جمهوری شد و بلافاصله پس از جلوس، رویکرد سیاست خارجی فیلیپین را تغییر داد. دوترته در اولین اقدام خود، مانیلا که به هوعی عهد اخوت با واشنگتن داشت را از آن جدا کرد. او، ریکرد ضدآمریکایی صریحی در پیش گرفته و رسما پس از جدیدترین روبروییاش با باراک اوباما، وی را «پسر یک فاحشه» خواند. سپس، رسما اعلام کرد که در دولت او این عهد اخوت به پایان میرسد و نیروهای آمریکایی باید ظرف مدت 2 سال از فیلیپین خارج شوند. اما برنده اصلی آمریکاستیزی کنونی فیلیپین، چین است.
کشوری که مردم فیلیپن آن را دوست ندارند. دوترته در جریان شکایت کشورهای حوزه دریای چین جنوبی از جاهطلبیهای چین نیز عقب کشید و رضایت پکن را بدست آورد. قطعا، رییس جمهور جدید فیلیپین برای آمریکاییها یک چالش است و در واقع دوست دارند که سر بر تن او نباشد. اما حرکت اخیرا وی مبنی بر تشکیل ستاد وسیع مقابله با قاچاقچیان مواد مخدر و برخورد بسیار جدی با آنها موجب محبوبیت وی در فیلیپین شده است.
مبارزه او با قاچاقچیان به کشته شدن 4 هزار نفر از این افراد ختم شده و با اینکه از حیث بینالمللی به جنایت جمعی متهم شده، هیچ وقعی
نمیگذارد و در اراده و تصمیم خود مصر و جدی است.
او حتی مدعی شده که وقتی شهردار «داوائو» بود، شخصا قاچاقچیان را میکشت. دوترته را میتوان یکی از پدیدههای بینالمللی دانست.
توقف پیمان تجارت آزاد فرا آتلانتیک
«پیمان فرا آتلانتیک» (TPP) در سال 2016 با هیاهوی بسیار کار خود را آغاز کرد. این توافق را میتوان بزرگترین توافق منطقهای تاریخ تاکنون و سنگبنای ایجاد توازن دولت اوباما در قبال آسیا دانست. باراک اوباما رئیس جمهور پیشین آمریکا تلاش داشت تا قبل از پایان دوران ریاست جمهوری خود تصویب این پیمان را از کنگره آمریکا دریافت نماید اما پیروزی ترامپ در انتخابات عملا همه چیز را برای وی خراب کرد و حالا رویکرد منفی ترامپ نسبت به این پیمان است که به نتیجه رسیدن آن را تقریبا منتفی کرده است. دونالد ترامپ در اولین روزهای ریاست جمهوری خود ، آمریکا را از این قرارداد خارج کرد، هم اکنون 11 کشور دیگر جهان منتظرند تا جایگزینی برای آمریکا در تجارت آزاد بیابند وسرنوشت این پیمان نامشخص است. بسیاری از کارشناسان سیاست خارجی معتقدند که برنده این پیمان کارگران آمریکایی نیستند بلکه چین است که با توجه به این پیمان قدرت نگارش قوانین در اقتصاد بینالمللی را پیدا خواهد کرد. آنها، خطر بزرگتر را مربوط به صدمه دیدن فرایند عظیم لیبرالی کردن تجارت که آمریکا کلید آن را در سرتاسر جهان زده میدانند. به اعتقاد آنها، این پیمان تجارت لیبرالی را به خطر میاندازد و این خطر دامنگیر بسیاری از کشورهای جهان میشود.
آزمایش موشکی کره شمالی
کره شمالی در سال 2016 و 2017 اقدام به آزمایشات موشکی و هسته ای کرد امری که بامحکومیت سازمان ملل و کشورهای غربی از جمله آمریکا روبرو شد. آزمایش هستهای ژانویه 2016 این کشور، چهارمین آزمایش هستهای آن از سال 2006 بود که در پی آن چند آزمایش موشک بالستیک هم صورت گرفت. در ماه سپتامبر پنجمین آزمایش هستهای صورت گرفت و راندمان انفجار آن 10 کیلوتن بود که تا به امروز بیسابقه است. آمریکاییها مدعی هستند که ادعای پیونگ یانگ مبنی بر دستیابی به بمب هیدروژنی و دستیابی موشکهای اتمی این کشور به خاک آمریکا بلوف است و این کشور چند سال تا این قضیه فاصله دارد. اما اگر این ادعای آمریکا را هم جدی بگیریم، دستیابی جنگافزارهای کره شمالی به ژاپن و کره جنوبی به عنوان دو متحد کلیدی آمریکا بسیار سهلالوصول است. تصویری که در 24 آوریل 2016 توسط روزنامه رسمی دولت پیونگ یانگ منتشر شد، یک موشک بالستیک پرتاب شده از یک زیردریایی را نشان میدهد. این کشور همچنین چهار فروند موشک بالستیک را به سمت دریای ژاپن شلیک کرد. در ماه جولای واشنگتن و سئول بر سر استقرار سامانه دفاع موشکی «تاد» در خاک کره جنوبی توافق کردند. و در ماه مارس بر اساس توافقی که بین سئول و واشنگتن صورت گرفته، بخش هایی از تجهیزات سامانه موشکی پیشرفته «تاد» آمریکا وارد کره جنوبی شده است. هر چند که آمریکا تلاش کرد تا چینیها را بر سر اعمال قطعنامه جدید علیه کره شمالی بر سر موضوع زغال سنگ به عنوان تنها منبع «ارز احتیاطی» این کشور با خود همراه کند و موفق هم شد، اما کره شمالی هیچ تغییری د رفتار خود نداد. شورای امنیت سازمان ملل متحد در بیانیه ای آزمایش های موشکی کره شمالی را قویا محکوم کرد و آنرا «نقض آشکار» قطعنامه های صادر شده پیشین دانسته است. شورای امنیت در این بیانیه هشدار داده است که اقدامات کره شمالی می تواند به رقابت های تسلیحاتی در منطقه بینجامد.
حملات تروریستی داعش در جهان
حملات تروریستی گروه داعش در سال گذشته کشورهای ، ترکیه ، فرانسه، بلژیک، پاکستان ، آلمان و آمریکا را مورد هدف قرارداد. در ۲۲ مارس سال ۲۰۱۶ (۳ فروردین ۱۳۹۵) سه انفجار در بروکسل، پایتخت بلژیک رخ داد که دو انفجار آن در فرودگاه بروکسل و دیگری در ایستگاه مترو بود. در این انفجار ۳۴ نفر کشته و ۱۳۶ نفر زخمی شدند. این حملات مرگبارترین اقدام تروریستی در خاک بلژیک میباشند. داعش مسئولیت این حملات را برعهده گرفتهاست. در 14 جولای عبور یک کامیون از روی حاضران در جشن روز ملی فرانسه در شهر نیس، منجر به کشته شدن 84 و 100 زخمی شد. حمله تروریستی یک دستگاه کامیون به بازار کریسمس برلین، 9 کشته و دستکم 50 زخمی برجای گذاشت. حمله تروریستی یک دستگاه کامیون به بازار کریسمس برلین، 9 کشته و دستکم 50 زخمی برجای گذاشت. حمله تروریستی داعش در قالب تیراندازی گسترده به یک کلوب شبانه به نام رینا در محله بشیکتاش استانبول باعث کشته شدن ۳۹ نفر شد که ۱۶ نفر از آنها شهروندان کشورهای خارجی بودند. در این حادثه دست کم ۶۹ نفر زخمی شدند. حمله تروریستی داعش به زیارتگاه «لعل شهباز قلندر» در شهر «سِهون شریف» در جنوب ایالت «سند» پاکستان، ۸۰ کشته و دست کم ۲۵۰ زخمی در پی داشت. گروه تروریستی داعش حمله مرگبار به یک باشگاه شبانه در شهر اورلاندوی آمریکا را که به کشته و زخمی شدن بیش از ۱۰۰ نفر منجر شد، بهعهده گرفت. فردی بهنام عمر متین که یک شهروند آمریکایی افغانیتبار است با تیراندازی در یک باشگاه شبانه در شهر اورلاندو منجر به کشته شدن 50 نفر و زخمی شدن 53 نفر دیگر شد.
رئیس جمهوری دونالد ترامپ با زمزمه های تقلب
انتخابات ریاست جمهوری آمریکا با پیروزی دونالد ترامپ در روز 8 نوامبر به پایان رسید اما سازمان CIA معتقد است که در مورد اثرگذاری پوتین در انتخابات آمریکا اطمینان دارد. هماکنون جامعه اطلاعاتی آمریکا معتقد است که پوتین شخصا دستور هک ایمیلهای حزب دموکرات را صادر کرده و موجب ریزش آرا بر علیه هیلاری کلینتون شده است. سپس اطلاعات مربوطه را در اختیار ویکی لیکس جهت افشا قرار داده است. FBI بر این باور است که پوتین با تخریب کلینتون و اطرافیان وی، موجب ریزش بخش عظیمی از آرای هواداران وی و پیروزی ترامپ شده است. ترامپ این ادعا را مضحک خوانده است. درعین حال هر روز اخباری از ارتباط مقامات ارشد کابینه ترامپ با سفیر روسیه جنجالی می شود. داماد ترامپ، وزیر دادگستری و معاون پیشین امنیت ملی ترامپ از متهمین اصلی این رابطه هستند. دونالد ترامپ در 16 ژوئن 2015 رسما به عنوان یک تاجر بیرون از سیستم اعلام کاندیداتوری کرد.
در سرتاسر کارزار انتخاباتی از سوی کارشناسان جدی گرفته نشد و شانسی برای او قائل نمیشدند اما مردم آمریکا در روز 8 نوامبر در کمال شگفتی همه وی را به عنوان رییس جمهور انتخاب کردند. وی یکی از پنج رییس جمهور تاریخ آمریکاست که ضمن شکست در جذب آرای ملی توانست به لطف آرای الکترال رییس جمهور شود. همچنین اولین رییس جمهور تاریخ آمریکاست که هیچ تجربهای در سیاست و نظام ندارد. ترامپ در سیاستهای اعلامی خود از ایجاد دیوار بین آمریکا و مکزیک، بر هم زدن حمایت 30 ساله آمریکا از متحدین خود، لغو همکاری با ناتو، و اخراج مهاجرین از کشور خود سخن گفت. رییس جمهور جدید آمریکا با سیاست «اول آمریکا» باعث نگرانی در میان متحدین اروپایی و دیگر کشورهای جهان درباره آینده بازارهای مالی و سیاست جهانی شده است. دونالد ترامپ در روزهای اول ریاست جمهوری خود با امضای یکسری قانون تازه دستور خروج آمریکا از توافق تجارت فرا آتلانتیک ، منع ورود شهروندان هفت کشور مسلمان عراق، ایران، سوریه، یمن، سودان، سومالی و لیبی و همچنین القای برنامه اوباما کر یا تامین اجتماعی و خدمات درمانی را به امضا رساند. منع ورود این کشورها با ایستادگی از سوی قضات ارشد آمریکا تعلیق شد با این حال بار دیگر دولت ترامپ با حذف کشور عراق از میان فهرست کشورهای ممنوع الورود باعث سردرگمی در فرودگاههای جهان شد. طرح پیشنهادی جمهوریخواهان برای جایگزینی طرح بیمه همگانی باراک اوباما، نیز در صورت تصویب و اجرا در همان سال نخست، ۱۴ میلیون آمریکایی را از خدمات بیمه درمانی که اکنون دارند، محروم خواهد کرد.
ریزش بازارهای مالی چین
بازار سهام چین در روزهای ۴ و ۷ ژانویه، شاهد ریزش شدید حدود هفت درصد بود که به سرعت در سراسر جهان طنین انداز شد. از ۴ تا ۱۵ ژانویه، بازار سهام چین حدود ۱۸ درصد سقوط کرد. ارزش یوان به پایینترین سطح از مارس سال ۲۰۱۱ سقوط کرد که صادرات چین را در بازار جهانی رقابتیتر ساخت و در مقابل، سرمایهگذاریهای خارجی را بسیار گرانتر کرد. ریزش بازار سهام چین امواج شوک را در سراسر جهان ارسال کرد و به بازارهای سهام اروپا و آمریکا لطمه زد. نوسانات شدید در بازارهای مالی جهان که به دلیل ریزش بازار سهام چین بود، تردیدی بر جای نگذاشت که چین اکنون سهم بزرگتری در اقتصاد جهانی ایفا می کند.
پدیده ال نینو
جهان در سال گذشته شاهد پدیده ال نینو بود که تغییرات زیادی را در اقیانوس اطللس و سرتاسر آبهای گرم ایجاد کرد. بخشی از این تغییرات بارش سیل اسا در مناطق آمریکای لاتین و آمرکیای مرکزی و در مقابل خشکسالی در بخش هایی از آسیا و آفریقا بود. یکی از تاثیرات منفی این پدیده آب شدن یخ های قطب شمال و جنوب بوده اند.
آزادسازی شرق حلب
پس از جنگ چند ساله در سوریه و قدرت گرفتن گروه های تروریستی در شهر حلب ، در ژوئن 2016 با ورود ارتش سوریه به بخش شرقی حلب و با کمک روسیه و ایران عملیات بسیار گستردهای علیه تروریستها در شرق حلب آغاز شد. نهایتا، در سپتامبر 2016 روسیه و آمریکا برای یک آتشبس توافق کردند و قرار شد که تروریستها به همراه بستگان خود از بزرگترین شهر سوریه خارج شوند. آزادسازی حلب به جنگ داخلی سوریه که طی آن نیم میلیون انسان بیگناه کشته و 11 میلیون دیگر آواره شدند پایان نداد. هماکنون اکثر نقاط شرقی سوریه در دست مخالفان اسد است. درعین حال پس از چندین درگیری شهر باستانی پالمیرا از چنگ داعش بیرون آورده شد و بسیاری از شهر ها و روستاها از دست تروریست ها خارج شده است. کشورهای ترکیه، روسیه ، ایران امیدوارند در مذاکرات صلح آستانه شورشیان سوری با دولت بشار اسد به توافق آتش بس برسند. در این میان آمریکا نیز نیروهای نظامی خود در سوریه را افزایش داده است و نماینده این کشور در مذاکرات آستانه حاضر خواهد شد.
عملیات موصل
ارتش عراق در 17 اوکتوبر با فرمان حیدر العبادی عملیات بزرگ موصل را با همکاری نیروهای ائتلاف آغاز کرد تا گروه تروریستی داعش را از مقر خود بیرون کند. موصل مرکز استان نینوا و دومین شهر بزرگ عراق در تابستان ۲۰۱۴ به اشغال گروه داعش درآمد. در این عملیات، نیروهای عراق شامل ارتش، الحشد الشعبی، پیشمرگه، پلیس اتحادیه، نیروهای عشایری و محلی و یگانهای نیروهای سازمان مبارزه با تروریسم حضور دارند. تعداد نیروهای گوناگون عراقی حاضر به شرکت در این عملیات حدود ۳۰ هزار نفر برآورد شده است.تخمین زده شده که بین ۳۵۰۰ تا ۴۵۰۰ نفر از عناصر داعش و بیش از یک میلیون غیرنظامی در موصل حضور دارند. با حمله ارتش عراق به موصل بیشتر سران داعش از این شهر فرار کردند. وزارت دفاع عراق با صدور بیانیه ای اعلام کرد: نیروهای عراقی تاکنون ۸۰ درصد کرانه راست موصل در شمال کشور را از لوث داعش آزاد کرده اند. در ادامه این پیشروی ها نیروهای عراقی موفق شدند کنترل کامل ایستگاه اصلی راه آهن موصل و فرودگاه این شهر را دردست گرفتند.
کشف سه سیاره قابل سکونت شبیه به زمین
اخترشناسان رصدخانه جنوبی اروپا موسوم به ESO موفق به کشف 3 سیاره جدید شده اند که به دور یک ستاره کوتوله می چرخند. نکته حیرت آور این کشف آن است که فاصله این مجموعه تا زمین تنها 40 سال نوری است.اما این تمام هیجان داستان نیست. به باور اخترشناسان هر سه این سیارات بر اساس ابعاد و دمایی که دارند قابل سکونت هستند. این اطمینان خاطر تا آن حد است که اخترشناسان این سه سیاره را به عنوان بهترین کاندیداهای کشف حیات در خارج از منظومه شمسی می دانند.اخترشناسان با استفاده از پیشرفته ترین ابزار رصدی در رصدخانه ESO که در صحرای آتاکامای پرو واقع شده موفق به کشف این سیارات شده اند. این دنیاهای جدید به دور ستاره کوتوله قرمز بسیار سردی به نام 2MASS J23062928-0502285 می گردند که اکنون با نام کوتاه تر TRAPPIST-1 شناخته می شود.بررسی های بیشتر اخترشناسان نشان داده که این سیارات از حیث اندازه شباهت زیادی به زمین دارند به طوریکه دوره حرکت مداری دو مورد از این سیارات 1.5 و 2.4 روز است. با این حال در مورد سیاره سوم اوضاع کمی فرق می کند. این سیاره مدار حرکتی نسبتا متغیری دارد تا جایی که دوره حرکت مداری آن بین 4.5 تا 73 روز است. از دیگر رویدادهای رخ داده در سال گذشته ترور سفیر روسیه در یک گالری عکاسی در ترکیه توسط داعش ، دیدار «پاپ فرانسیس» رهبر کاتولیکهای جهان و «کیریل یکم» اسقف کلیسای ارتدوکس روسیه که اولین دیدار رهبر کاتولیکهای جهان و رهبر ارتدوکسهای جهان با پس از یکهزار سال بود. اعلام خروج آفریقای جنوبی، گامبیا، و برونودی از دیوان بینالمللی کیفری. تشدید جنگ داخلی سودان جنوبی. «متیو رنتزی» به عنوان جوانترین نخستوزیر تاریخ ایتالیا در ماه دسامبر پس از رد درخواستش مبنی بر به اجرا گذاشتن ریاضت اقتصادی، رسما استعفا داد. ظهور «نوربرت هافر» به عنوان نامزد جناح راست «آزادی» بر صحنه سیاسی اتریش و واگذاری نتیجه به «السکاندر فاندر بلن» با اختلاف کم. اگر هافر موفق به پیروزی میشد، اولین مقام عالی راستگرای یک جامعه اروپایی پس از جنگ جهانی دوم بود که به عالیترین جایگاه کشور دست مییافت.
از غم کولبرها تا عروج آتشنشانان
گروه اجتماعی: «سال سخت»، بهترین تعریف برای سال 95 است. حوزه اجتماعی این سال بیش از هرچیز شاهد تعدد اتفاقات تلخ بود. سال 95 شاهد فاجعههای زیادی بود؛ سالی پر از حادثه. سال 95 هم آتشسوزی داشت، هم سیل، بهمن و گرد و غبار؛ سالی که هم برخورد مرگبار قطار را دید، هم گورخوابهای حاشیه پایتخت. شهرداری و شورای شهر پایتخت هم در سال 95 بدون حاشیه نبودند، سال آخر دور چهارم شورای شهر تهران هم املاک نجومی داشت، هم استخدام و بیلبوردهای تبلیغاتی نجومی. تهران 95 هم روزهای آلودهای داشت که نفسهای شهر را به شماره انداخت، هم شاهد تکرار سریال فرونشست بود. گزارش پیش رو تلاش میکند تا مروری گذرا و سریع باشد بر مهمترین اتفاقات و رویدادهای اجتماعی سالی که آخرین روزهای آن در حال سپری شدن است.
ورزشکاران آبروی ایران؛
استقلال خوزستان قهرمان لیگ برتر شد
در ارديبهشت امسال قهرمان ليگ پانزدهم سال 94-95 مشخص شد. تیم شایسته عبداله ویسی که نمایش بسیار خوبی در این فصل لیگ برتر داشت موفق شد به قهرمانی لیگ برتر برسد. این تیم در بازی آخر خود مقابل ذوب آهن با نتیجه 2-0 به پیروزی رسید و همین پیروزی سبب شد که آنها قهرمان لیگ برتر شوند. آنها همراه پرسپولیس 57 امتیازی شدند و با توجه به تفاضل گل برترشان قهرمان لیگ برتر شدند. این پیروزی برای استقلال خوزستان یک قهرمانی تاریخی، استثنایی و بیسابقه بود. همچنين تیمهای راهآهن، ملوان و استقلال اهواز نیز سه تیمی هستند که با قبول شکست به لیگ آزادگان سقوط کردند.
فتح جام هفتم در خاک آمریکا
در اواخر خرداد ماه امسال فينال رقابتهاي جام جهاني کشتي آزاد سال 2016 بين دو تيم ملي کشورمان و روسيه در سالن فروم شهر لس آنجلس آمريکا برگزار شد و تيم ايران با شکست 5 بر 3 مقابل روسيه براي هفتمين بار قهرمان اين رقابتها شد. اين رقابتها با حضور 8 تیم برتر جهان در شهر لُسآنجلس آمریکا برگزار شد كه تیم ملی کشورمان در فینال به مصاف روسیه رفت که با پیروزی در این دیدار برای هفتمین بار و پنجمین مرتبه متوالی عنوان قهرمانی را به خود اختصاص داد.
المپيك ريو
المپیک تابستانی ۲۰۱۶ که با نام رسمی «بازیهای المپیاد سی و یکم» و «المپیک ریو» شناخته میشود از ۵ تا ۲۱ اوت ۲۰۱۶ میلادی (۱۵ تا ۳۱ مرداد ۱۳۹۵) در شهر بندری ریو دو ژانیرو در کشور برزیل برگزار شد. در رقابتهاي المپيک ۲۸ رشته ورزشي برگزار شد که دو رشته ورزشي راگبيهفت نفره و گلف براي اولين بار به اين رقابتها اضافه شدهاند. کاروان ايران در المپيک ۲۰۱۶ ريو موفق به کسب هشت مدال شد. اين در حالي بود كه ريو سرزمين آرزوهاي ما در اين سال نبود. سرزمين طلايي که برايش روياهاي طلايي رنگ داشتيم، اما در نهايت براي ما از ريو طعم تلخ قهوهاش به يادگار ماند. کاروان ايران در المپيک ريو در 14 رشته کشتي آزاد و فرنگي، وزنهبرداري، تکواندو، بوکس، تيراندازي، تير و کمان، قايقراني، تنيس روي ميز، دوچرخهسواري، دووميداني، شمشيربازي، واليبال، جودو و شنا شرکت کرد و از همان روز آغاز رقابتها همه به درخشش ستارههاي ايران اميدوار بودند اما همه چيز طبق پيش بينيها پيش نرفت. در تيراندازي و در حاليکه همهاميدوار بودند تيراندازان ايران بتوانند بالاخره سيبل مدال را نشانه بگيرند و در روزهاي نخستين چراغ اول را روشن کنند اما در نهايت الهه احمدي همانند دوره قبل بهترين نتيجه را گرفت و رتبه ششم دوره قبل را تکرار کرد. در جودو طبق انتظار سعيد ملايي و جواد محجوب نمايندگان ايران تنها يک دور روي تاتاميحضور داشتند و خيلي زود حذف شدند تا روند نزولي اين رشته بيش از پيش به چشم بيايد. در تنيس روي ميز با توجه به موفقيت نسبي نوشاد عالميان در لندن اين انتظار وجود داشت که وي حداقل نتيجه دور قبل را تکرار کرده و يا بالاتر برود اما هر سه نماينده ايران در همان دور نخست حذف شدند. در دوچرخه سواري سه نماينده ايران در رشته جاده حتي از خط پايان هم عبور نکردند اگرچه در تايم تريل تا حدودي اين نتيجه ضعيف جبران شد. در بوکس اما ناکاميها ادامه يافت. رشتهاي که با کسب تنها يک سهميه نسبت به دوره قبل که 4 سهميه داشتيم، نزول قابل توجهي را تجربه کرد و همه منتظر بودند که احسان روزبهاني با تجربه حضور در ليگ حرفهاي بوکس مقام پنجم دوره قبل بتواند در اين دوره بدرخشد و يک مدال نوبرانه را براي بوکس کسب کند اما روزبهاني در يک نمايش دور از انتظار و ضعيف در همان دور نخست به يک حريف بينام و نشان هلندي باخت تا مشخص شود در بوکس خانه از پاي بست ويران شده. در واليبال هم که تنها رشته تيمي ما در ريو بود و براي نخستين بار المپيک را تجربه ميکرد، و به قولي به انتظار ۵۲ ساله براي حضور در المپيک پايان داده بود، حضور در جمع 8 تيم پاياني آن هم تنها با دو برد، با توجه به درخشش يکي دو سال اخير واليباليستها خيلي نتيجه خوبينبود. شمشيربازي اما يکي از پديدههاي ايران در ريو بود. رشتهاي که براي نخستين بار با دو سهميه به المپيک رفت و حسابيخوش درخشيد. مجتبيعابديني با ارائه نمايشهاي درخشان چهارم شد و اگر اندکي بخت يار او بود و داوران در بازي نيمه نهايي برابر حريف آمريکايي اندکي با او مهربانتر بودند، ميتوانست يک مدال غافلگيرکننده و باارزش را کسب کند. هر چند که چهارمياو نيز دست کمياز مدال نداشت.
تفتيان، دونده سرعت ايران خوش درخشيد
در دووميداني اما روزگار متفاوتي را تجربه کرديم. احسان حدادي نايب قهرمان المپيک لندن در ادامه روند نزولي خود پرتابهايي بسيار پايينتر از رکورد شخصياش داشت و حتي به فينال نيز نرسيد تا يک ناکاميمحض را تجربه کند در عوض حسن تفتيان دونده سرعت ايران خوش درخشيد و با راهيابيبه مرحله نيمه نهايي يک افتخار بزرگ را براي ورزش مادر ثبت کرد. بقيه نمايندگان کاروان پرتعداد دووميداني هم هماني بودند که از آنها انتظار ميرفت. وزنه برداري يک المپيک درخشان را پشت سر گذاشت. دو مدال خوشرنگ طلا توسط کيانوش رستميو سهراب مرادي حاصل شد که در حقيقت نخستين مدالهاي کاروان ايران بود.
وقتی حق هرکول ایران را خوردند
در سنگين وزن هم مافياي وزنهبرداري مدال بهداد سليميرا از او گرفت و با يک حق خوري آشکار اجازه نداد تا مدالهاي وزنه برداري به 3 برسد تا همان قانون نانوشته 2 طلا براي هر کشور در المپيک رعايت شود و حق بهداد سليمي كه معروف به هركول ايران است خورده شود.
کشتي فرنگي هم يک خزان تلخ را تجربه کرد. موفقترين رشته ما در المپيک لندن که در ريو دور از انتظار بود و هيچکدام از سرداران فاتح لندن در ريو نتوانستند درخشش دوره قبل را تکرار کنند و تنها دستاورد ما دو مدال برنز کمرنگ سعيد عبدولي و قاسم رضايي بود. ناکاميتلخي که حتي اشک محمد بنا را هم درآورد.
در عوض در کشتي آزاد تماميناکاميهاي کشتي فرنگي و البته ناکاميهاي ادوار قبل را جبران کرديم و با طلاي حسن يزداني، نقره کميل قاسميو برنز حسن رحيميبهترين نتيجه 20 سال اخير کشتي آزاد در المپيک رقم خورد ضمن اينکه برهوت بيطلايي بعد از المپيک 2000 سيدني نيز شکسته شد. موفقيت کشتي آزاد ميتوانست بيشتر هم باشد اگر داوران اندکي با ما مهربانتر بودند.
کيميا طلايهدار جديد زنان ايران زمين
در تکواندو نیز دو اتفاق بينهايت را تجربه کرديم؛ بينهايت تلخ و بينهايت شيرين. تيميکه براي نخستين بار 4 ستاره در المپيک حضور يافته بود و پيش بيني ميشد که يکي از موفقترين تيمهاي ما در المپيک باشد اما همه پيشبينيها نقش بر آب شد. هر سه تکواندو کار ما در بخش مردان يعني فرزان عاشورزاده، مهدي خدابخشي و سجاد مرداني با ارائه نمايشهاي دور از انتظار و ضعيف خيلي زود با رقابتها وداع کرده و دستشان از مدال کوتاه ماند تا بدترين نتيجه تاريخ تکواندو ثبت شود. در عوض در بخش بانوان، کيميا عليزاده در نخستين حضور يک مدال برنز خوشرنگ را به سينه زد تا نخستين مدال المپيکي ورزش بانوان ايران به دست بيايد. عليزاده ورزشکاري از نسل نوپاي ايران زمين بامدادي طلايي و غرور انگيز را براي مردمان کشورش رقم زد. کسي که بعد از 65 سال ورزش حرفهاي در ايران لقب اولين را به خود اختصاص داد. در تير و کمان، قايقراني، شنا نيز کسي انتظاري خاصي نداشت و هدف تنها کسب سهميه و حضور در المپيک بود. در نهايت کاروان ورزش ايران با کسب 3 مدال طلا، يک نقره و 4 برنز و مجموع 8 مدال طلا و رتبه 25 المپيک به کار خود در المپيک پايان داد.
درخشش ورزش معلولان در سال 95
همچنين افتخارات ورزشکاران معلول در سال 95 کسب 29 طلا، 19 نقره و 29 برنز بود. رهاورد تلاش مليپوشان جانباز و معلول در سال 95، حضور در 13 اعزام برونمرزي و بازيهاي پارالمپيک ريو بود که منجر به کسب 29 نشان طلا، 19 نقره و 29 برنز شد که از اين 77 مدال، 56 نشان مربوط به اعزامهاي مختلف در سطوح جهاني، بينالمللي و آسيايي و 24 مدال دستاورد بازيهاي پارالمپيک 2016 است. نمايندگان کشورمان در مسابقات پارالمپيک ريو موفق به کسب 8 نشان طلا، 9 نقره و 7 برنز شدند که از اين ميان دو نشان نقره انفرادي و يک نشان نقره تيمي، سهم ورزش نابينايان و کمبينايان بود. بانوان در سال 95 سهميقابل توجه در افتخارات ورزش جانبازان و معلولين داشتند و در مجموع از ميان مدالهاي کسب شده در اين سال، 7 نشان طلا، 2 نقره و يک برنز سهم بانوان بود.
همچنين بسياري از اولينها با حضور بانوان محقق شد، از جمله اولين حضور تيم ملي واليبال نشسته بانوان در بازيهاي پارالمپيک، اولين حضور رشته قايقراني در پارالمپيک با حضور شهلا بهروزيراد، اولين حضور يک بانوي ورزشکار پارالمپيکي به صورت همزمان در بازيهاي المپيک و پارالمپيک که زهرا نعمتي اين افتخار را به نام خود ثبت کرد. انتخاب زهرا نعمتي به عنوان اولين ورزشکار پارالمپيکي که افتخار پرچمداري کاروان المپيک را داشت رويداد مهم ديگري بود که بازتاب گستردهاي در دنيا داشت. وي همچنين موفق شد عنوان قهرماني خود در بازيهاي پارالمپيک لندن را تکرار کند و با کسب نشان طلا از بازيهاي پارالمپيک ريو اين افتخار را مجدداً به نام خود ثبت کرد. پرچمداري کاروان پارالمپيک بر عهده عشرت کردستاني، مليپوش تيم واليبال نشسته بود که انعکاس خوبي در رسانههاي سراسر دنيا داشت و توانست نقش بانوان ايراني را هر چه بيشتر نمايان کند.
ديگر رويداد مهم و قابل توجهي که در سال95 رخ داد، رکورد تاريخي سيامند رحمان در رقابتهاي دسته فوق سنگين بازيهاي پارالمپيک ريو بود که با ثبت رکورد 310 کيلوگرم توانست ضمن دفاع از عنوان قهرماني و قويترين مرد داراي معلوليت جهان، براي دومين بار به نشان طلا در بازيهاي پارالمپيک دست يابد. مليپوشان جوان تيم بسکتبال با ويلچر هم توانستند با عملکردي درخشان در بازيهاي انتخابي قهرماني جهان، ضمن دستيابي به عنوان قهرماني، سهميه مسابقات قهرماني جهان را که سال آينده به ميزباني کانادا برگزار ميشود، دريافت کردند.از ديگر رويدادهاي مهم سال 96 در عرصه برونمرزي ميتوان به قهرماني تيم ملي واليبال نشسته در رقابتهاي بينالمللي هلند، قهرماني تيم ملي فوتبال هفت نفره در رقابتهاي بينالمللي دانمارک، ميزباني رقابتهاي بينالمللي اسکي براي اولين بار، ميزباني از تيم واليبال نشسته آلمان و برگزاري اردوي مشترک تدارکاتي براي بازيهاي پارالمپيک ريو اشاره کرد. اگرچه بازيهاي پارالمپيک به پايان رسيد اما سال آينده، سالي پرکار براي ورزش جانبازان و معلولين خواهد بود و مقدمات حضور در بازيهاي پاراآسيايي اندونزي و مسابقات جهاني، بينالمللي و آسيايي پيشبيني شده تا افتخارآفرينان جانباز و معلول بار ديگر با حضور در اين ميادين پرچم کشورمان را به اهتزاز درآورند.
تیم ملی فوتسال ایران سوم جهان شد
از افتخارات ديگري كه براي ورزش ايران رقم خورد ميتوان به سومي شدن فوتسال در سال 95 اشاره كرد. ایران برای اولین بار به رتبه سوم جهان دست پیدا کرد. بهترین رتبه ای که در رقابت های جهانی برای یک تیم ملی ایرانی به دست آمده است. ایران پیش از این به نیمه نهایی مسابقات رسیده بود اما مسابقات جهانی پس از ان دوره تغییرات بسیار زیادی کرده است و رسما این موفقیت درجه یک به حساب می آمد.
شمشيربازي ايران تاريخساز شد
تيم ملي شمشيربازي ايران نيز در بخش سابر براي نخستين بار در تاريخ به عنوان قهرماني جهان و مدال طلا دست پيدا کرد. در فينال جام جهاني اسلحه سابر در داکار سنگال تيم ملي اسلحه سابر ايران با برتري ۴۵ بر ۳۹ برابر ايتاليا، براي اولين بار در تاريخ قهرمان شد و مدال طلا را به دست آورد. تيم ملي اسلحه سابر ايران با ترکيب مجتبيعابديني، علي پاکدامن، فرزاد باهرارسباران و محمد رهبري و با سرمربيگري پيمان فخري در اين دوره از رقابتها حاضر بود. اين اولين مدال و قهرماني تيم ملي شمشيربازي اسلحه سابر ايران در جام جهاني و البته رقابتهاي معتبر جهاني شمشيربازي بود
قهرماني کشتيگيران ايران
در رقابتهاي بينالمللي
تيم ملي کشتي فرنگي ايران هم امسال با برتري مقابل گرجستان، قهرمان سي و هفتمين دوره رقابتهاي بينالمللي جام تختي شد. همچنين تيم ملي کشتي آزاد ايران هم در فينال جام جهاني 2017 کرمانشاه آمريکا را شکست داد تا براي ششمين بار متوالي عنوان قهرماني اين رقابتها را بدست آورد.
فوتبال ساحلي ايران، قهرمان آسيا شد
همچنين در روزهاي پاياني سال تيم ملي فوتبال ساحلي ايران با پيروزي مقابل امارات به عنوان قهرماني قاره آسيا دست يافت. فوتبال ساحلی ایران در ۵ سال گذشته رشد و پیشرفت چشمگیری داشته و از همان ابتدا بدون هیچ حاشیهای همواره افتخارات متعددی به نام ایران در عرصههای جهانی رقم زده است.تیم ملی فوتبال ساحلی کشورمان که با صعود به فینال رقابتهای فوتبال ساحلی آسیا جواز حضور در جام جهانی 2017 باهاما را کسب کرده بود در دیدار نهایی این رقابتها مقابل امارات علاوه بر کسب برتری و فتح جام قهرمانی، موفق شد تمام عناوین فردی و تیمی مسابقات را نیز در حضور دبیرکل AFC به نام خود بزند؛ از کسب عنوان تیمی بازی جوانمردانه این دوره از رقابتها تا کسب عنوان برترین بازیکن فنی و آقای گل رقابتها. همچنين سال ۹۵ نيز با اخبار ناگوار و تلخي همراه بود که از جمله آنها ميتوان به درگذشت چند چهره نامدار ورزشي اشاره کرد. امسال، انسانهاي بزرگي دنياي فاني را ترک کردند و به ديار باقي شتافتند که خانواده بزرگ ورزش هم از تير اجل مصون نبود و فرشته مرگ، عزيزاني از جامعه ورزش را هم با خود به ديار باقي برد.
داغ جوان
جوانترين درگذشته امسال، مهرداد اولادي بود که ۳۱ فروردين ۹۵ از دنيا رفت. مرگ او يکي از غمناکترين روزهاي سال را رقم زد چرا که هميشه مرگ يک جوان، تيرگي با خود ميآورد و شادي را ميبرد. مهرداد اولادي، در چهارم خرداد ۱۳۶۴ در قائمشهر به دنيا آمد. او فوتبال را از سنين پايين آغاز کرد و اولين حضور رسميدر فوتبال را با تيم جوانان پرسپوليس قائمشهر تجربه کرد. او در سال ۱۳۸۱ به پرسپوليس تهران پيوست و سه سال در اين تيم ماند. او در اين مدت ۴۳ بازي براي سرخپوشان انجام داد و ۹ گل نيز به ثمر رساند. در سال ۲۰۰۶، اولادي با قراردادي قرضي به الشباب امارات پيوست و سال بعدش قرارداد رسميبا اين تيم بست. اولادي در سال ۲۰۰۷، اين بار به صورت قرضي به پرسپوليس آمد و در پايان فصل باز هم به الشباب رفت. او در سال ۱۳۸۸ براي گذراندن دوران خدمت سربازي به ملوان بندرانزلي پيوست و دو سال در اين تيم بازي کرد؛ ۳۲ بازي و ۱۶ گل، حاصل کار اولادي در ملوان بود. اولادي در سه سال بعد از آن به ترتيب در تيمهاي پرسپوليس، ملوان و نفت تهران بازي کرد و در اقداميجالب توجه در تاريخ بيستم آبان ماه سال ۹۲ با امضاي قراردادي يک سال و نيمه به تيم استقلال پيوست؛ او در اين تيم هفت بازي انجام داد ولي نتوانست گلي به ثمر برساند. آخرين حضور مهرداد اولادي در فوتبال، به حضورش در ملوان مربوط است؛ حضوري که بسيار کمرنگ بود و اخيرا در اردوي تيم نيز کمتر حضور مييافت. اولادي در رده ملي هم حضور داشته و براي تيمهاي ملي جوانان، اميد، تيم "ب" ايران و تيم ملي بزرگسالان بازي کرد. کارنامه ملي اولادي يک گل ملي نيز ديده ميشود. او ۱۳ بازي براي تيم ملي ايران انجام داد و به همراه اين تيم در بازيهاي آسيايي ۲۰۰۶ حضور داشت.
مرگ در غربت
۱۴ خرداد اما يک اتفاق ناگوار، هزاران کيلومتر دورتر از ايران رخ داد؛ بهمن گلبارنژاد، دوچرخهسوار جانباز ايراني در مسابقات پارالمپيک ريو دچار سانحه شد و جانش را از دست داد. وي که در آغاز جنگ ايران و عراق و به همراه خانوادهاش از آبادان به شيراز کوچ کرده بود، در سنين نوجواني و همزمان با سالهاي واپسين جنگ به جبهه رفت.
او تنها چند ماه پيش از پايان جنگ روي مين رفت و پاي چپ خود را از ناحيه زانو از دست داد. گلبارنژاد سه سال پس از مجروحيت و نقص عضو به ورزش حرفهاي روي آورد و ابتدا به کشتي و سپس به وزنهبرداري پرداخت. او کميبعد عضو تيم وزنهبرداري جانبازان و معلولين ايران شد و در ۱۵ سالي که در اين رشته فعاليت داشت به گفته فدراسيون ورزشهاي جانبازان و معلولين ايران، توانست ۱۲ مدال طلا و يک نقره جهاني به دست آورد. او وزنهبرداري را به دليل آسيبديدگي کتف خود کنار گذاشت اما همچنان به ورزش حرفهاي ادامه داد و در سال ۱۳۸۵ دوچرخه سواري را به عنوان رشته جديد خود انتخاب کرد. گلبارنژاد در مسابقات آسيايي فسپيک ۲۰۰۶ مدال نقره، در بازيهاي آسيايي گوانگجو ۲۰۱۰ مدال برنز و در مسابقات پاراآسيايي مالزي ۲۰۱۲ مدال طلا گرفت. او همچنين تنها رکابزن ايراني در پارالمپيک تابستاني ۲۰۱۲ لندن بود که البته به جايگاه درخوري دست نيافت. او روز شنبه ۲۷ شهريور در گروه سي ۴–۵ (C۴-۵) در مسابقات جاده، رشته دوچرخهسواري بازيهاي پارالمپيک ۲۰۱۶ ريو و در يک شيب تند دچار حادثه شد و در پي اين حادثه و ايست قلبي جان خود را ازدست داد.
کاپيتان فقيد
در ۱۹ دي امسال، خبر درگذشت کاظم سيدعليخاني، جامعه فوتبال و به ويژه پرسپوليسيها را در سوگ فرو برد. سيدعليخاني، مليپوش پيشين فوتبال ايران بود که همراه با تيم ملي در جام جهاني ۱۹۷۸ آرژانتين حضور داشت و سالها بازوبند کاپيتاني پرسپوليس را بر بازو بسته بود.
پدر استقلال
۱۴ بهمن اما خبر تلخ ديگري دست به دست چرخيد؛ پدر استقلال دار فاني را وداع گفته بود. مرد با اخلاق فوتبال ايران و کسي که سالها با تيم ملي و باشگاه استقلال، افتخارات زيادي را کسب کرده بود، اسير افيون مرگ شد و به سراي باقي شتافت. منصور خان پورحيدري که مدتها با بيماري سخت سرطان دست به گريبان بود، در ميان اندوه هواداران و پيشکسوتان فوتبال ايران از دنيا رفت. فدراسيون جهاني فوتبال هم اين ضايعه را به فوتبال ايران تسليت گفت. مرحوم پورحيدري در ۶ بهمن ۱۳۲۴ در خانوادهاي ۷ نفره حوالي ميدان خراسان تهران به دنيا آمد. خانواده او در ابتداي نوجوانياش به محله قلهک تهران نقل مکان کردند و همان زمانها بود که پورحيدري فوتبال در زمينهاي خاکي را سرگرمياصلي خود کرده بود. اولين تيم رسميپورحيدري تيم دخانيات بود که به نوعي وابسته به باشگاه دارايي بود. در سال ۴۵ از تيم دارايي با وجود قهرماني در ليگ باشگاههاي تهران، جدا شد و به تيم تاج پيوست. پورحيدري تا آخر دوران بازيگرياش در تاج بازي کرد و در همين تيم هم از فوتبال خداحافظي کرد. پورحيدري در مقام بازيگري به چند قهرماني دست يافت از جمله آنها ميتوان به قهرماني در باشگاههاي تهران، قهرماني در باشگاههاي ايران، جام دوستي، سه دوره قهرماني جام ميلز هندوستان، سوميدر جام باشگاههاي آسيا و در نهايت قهرماني در جام باشگاههاي آسيا در سال ۴۹ اشاره کرد. مطمئنا بزرگترين افتخار منصور پورحيدري در دوران بازيگري کسب عنوان قهرماني جام باشگاههاي آسيا در سال ۱۳۴۹ بود؛ جايي که در کنار افرادي مثل مرحوم ناصر حجازي، مرحوم غلامحسين مظلومي، جواد قراب، اکبر کارگر جم، کارو حقورديان، مرحوم عزت جان ملکي، مسعود معيني، علي جباري و... توانست اين عنوان را به دست بياورد. منصور پورحيدري در سال ۵۴ و در سن ۳۰ سالگي از دنياي فوتبال خداحافظي کرد. وي در همان سال با خانم دکتر فريده شجاعي که آن روزها عضو تيم بسکتبال تاج بود، ازدواج کرد که حاصل اين ازدواج يک دختر و يک پسر به نامهاي عسل و علي است. پورحيدري بعد از کنار گذاشتن فوتبال در سن ۳۰ سالگي مدت کوتاهي دستيار رايکوف سرمربي وقت تاج شد. رايکوف تا سال ۵۳ سرمربي استقلال بود و بعد از آن علي دانايي فرد هدايت آبيها را بر عهده گرفت و در همان زمان هم پورحيدري دستيار دانايي فرد بود. در سال ۵۴ جکيچ سرمربي استقلال شد و او هم پورحيدري را به عنوان دستيار خود انتخاب کرد. اما اولين تجربه سرمربيگري پورحيدري در تيم اميد استقلال بود. وي اولين سرمربي تيم اميد استقلال هم محسوب ميشود. يکي از نقاط عطف دوران مربيگري منصور پورحيدري زماني بود که او با توصيه دوست قديمياش جلال طالبي هدايت تيم ملي فوتبال ايران را بر عهده گرفت. او اين تيم را در سال ۱۹۹۸ ميلادي قهرمان بازيهاي آسيايي بانکوک تايلند کرد. پورحيدري دوران خوبي را در تيم ملي فوتبال ايران پشت سر گذاشت و از به يادماندنيترين نمايشهاي تيم او ميتوان به تساوي مقابل دانمارک در خاک اين کشور اشاره کرد. بازياي که سکوي موفقيت بزرگي برايهادي طباطبايي دروازهبان آن روزهاي تيم ملي ايران بود.در چند سال گذشته منصور پورحيدري با عناويني مثل مدير فني، عضو هيات مديره و يا سرپرست در کنار استقلال بود و در اين ميان هواداران استقلال بيشتر او را با نام پدر استقلال ميشناختند. بدون شک منصور پورحيدري حق بزرگي بر گردن فوتبال ايران دارد. بسياري از نسل فعلي مربيان ايراني شاگرد پورحيدري بودهاند. او سرانجام پس از چيزي حدود يک سال مبارزه با بيماري سرطان، جان به جانآفرين تسليم کرد. ضايعه درگذشت او تا هميشه در فوتبال ايران باقي خواهد ماند.
بکنباوئر ايران
عباس نواصرزاده ۲۹ بهمن ۹۵ رخت از جهان بست تا فوتبال خوزستان يکي از پيشکسوتان بزرگش را از دست بدهد. از خوزستان پا به توپ شد؛ با وجود کم سن و سال بودنش کاپيتان تيم منتخب خوزستان شد و در کنار بازيکناني چون حسن نظري و ابراهيم قاسمپور بازي کرد و بکن باوئر ايران لقب گرفت؛ عباس نواصرزاده تا آنجا در فوتبال پيش رفت که براي تيمملي هم انتخاب شد. پيش از انقلاب به واسطه فوتبال و اخلاق خوبش معروف بود. او پس از دوران انقلاب و زماني که کفشهايش را آويخت، در امور اجرايي، چون سرپرستي تيم فولادخوزستان مشغول به فعاليت شد و در سال ۸۴ که فولاد در ليگ برتر ايران جام قهرماني را بالاي سر برد، نواصرزاده نيز به عنوان سرپرست تيم، در آن موفقيت نقش بسزايي داشت. او در يک سال اخير پس از تحمل درد ناشي از بيماري، جان به جان آفرين تسليم کرد تا خوزستان از وجود مرد بزرگي چون نواصرزاده محروم شود.
دنياي اندوه
امسال در خارج از مرزهاي ايران هم خبرهاي ناگوار کم نبود. محمد علي بوکسور نام دار و مسلمان آمريکايي پس از سالها مبارزه با بيماري پارکينسون، از دنيا رفت. همچنين خبر بهتآور سقوط هواپيماي حامل بازيکنان تيم فوتبال چاپهکوئنسه برزيل، سال ۱۳۹۵ را به سالي پر از اخبار غمگين تبديل کرد.
سال نو، حال نو
سال ۱۳۹۶ هجري خورشيدي از راه ميرسد و با خود، اميدها و آرزوهاي نو ميآورد. به اميد آن که سال جديد، حال و احوال نيکو با خود بياورد و ايران، روزهايي سرشار از اخبار خوب را تجربه کند. براي خبرنگاران و اهالي رسانه، چيزي بهتر از انتشار خبرهاي شاديآفرين نيست.
در سال 95 اگر چه طرحهاي عمراني شتاب گرفت اما همچنان کمبود منابع عمدهترين دليل براي توقف يا کندي عمليات پروژههاي عمراني بود.
اين امر رکود اقتصادي را تشديد کرد به گونهاي که دولت با وجود تلاشهاي بسيار براي رونقدهي به اقتصاد انجام داد،اما همچنان رکود سايه سنگين خود را بر اقتصاد انداخت. يکي از عوامل مهم در کاهش رونق اقتصادي رکود در بخش ساختوساز در سال 95 بود.
هر چند که اين رکود در سالهاي گذشته وجود داشت اما در اين سال اثري از رونق در بخش مسکن وجود نداشت. بيشترين انتقادات در اين بخش به عملکرد وزارت راه و شهرسازي به مديريت عباس آخوندي وارد شد.
فردي که از ابتداي دولت يازدهم در سال 92 تا بهامروز مورد نقد طيف محافظهکاران قرار دارد در اين سال نيز از تيررس هجمههاي آنها در امان نماند.
محافظهکاران همواره مترصد بودند که آخوندي را ازصدارت وزارت راه و شهرسازي به زير بکشند و با هر اتفاقي در حوزه عملکردش، او را آماج انتقادات خود قرار داده و تا استيضاح ميبردند.
در واپسين ماه سال 95 آخوندي و در اولين روز اسفند آخوندي استيضاح شد. اما اين باز براي دومين بار راديکالهاي مجلس نتوانستند به هدف خود دست يابند و استيضاح براي بار دوم ناکام ماند. اولين بار آخوندي در مهر ماه سال 94 در مجلس نهم استيضاح شده بود که مجلس به او راي اعتماد داد.
برخورد دو قطار در ايستگاه هفتخان سمنان در پنجم آذر ماه سال 9، هر چند يکي از فاجعهبارترين حادثههاي چند سال گذشته است اما براي استيضاح نافرجام آخوندي در اول اسفند سال 95 از سوي محافظهکاران مجلس دهم بهانه خوبي بود.
افزايش ترانزيت ريلي
در اين سال همچنين در بخش حوزه ريلي، توسعه خوبي صورت گرفت. اگر چه فاجعه ايستگاه هفتخوان سمنان که منجر به برخورد دو قطار و زخميو کشته شدن تعدادي شد اما ميتوان به بخش ريلي کشور نمره قبولي داد.
در اين سال گامهايي براي افزايش ترانزيت کالا، اتصال راهآهن به ساير کشورها از جمله آذربايجان و گسترش خطوط ريلي در ايران برداشته شد که در برخي از اين موارد عمليات اجرايي طرحها به پايان رسيد. تامين زيرساختهاي حمل و نقل و ترانزيت، اتمام عمليات اجرايي راهآهن گرگان – اينچهبرون، افزايش ۹۳ درصدي پروازهاي ترانزيتي از فراز کشور، افزايش ۶۲ درصدي جابجايي مسافر حومهاي ريلي، زيرسازي بيش از ۵۰۰۰ کيلومتر جاده، آزادراه و بزرگراه و ساخت ۵۸۰۰ کيلومتر راه روستايي، کارنامهاي است که عباس آخوندي را در نگاه فعالان پروژههاي عمراني متمايز کرده است. تکميل کريدور ترانزيتي شمال-جنوب (قزوين-رشت-آستارا) اولويت راهآهن ايران با توجه به نقش اساسي کشور در آن است و اميد آن ميرود که با راهاندازي کامل اين پروژه بينالمللي مردم منطقه از موقعيت اقتصادي به وجود آمده بهرهمند شوند.
اجرايي شدن نوسازي ناوگان هوايي
اما تحول عظيم توسعهاي در بخش حمل و نقل هوايي صورت گرفت. در اين سال با ورود دو فروند هواپيماي نو از شرکت هواپيمايي ايرباس عملا قراردادهاي منقد شده براي نوسازي ناوگان هوايي کشور عملياتي شد.
در اين سال با وجود فرافکنيها و انتقادات تندروهاي اصوالگرا نسبت به موضوع خريداري هواپيما و همچنين روي کار آمدن جمهوريخواهان به رهبري دونالد ترامپ در ايلات متحدهامريکا و مخالفتها در اينباره، اما قرارداد بوئينگ و ايرباس در اين سال عملياتي شد و يک بار ديگر تير مخالفان به نوعي به سنگ خورد.
ورود نخستين ايرباس جديد پس از ۳۸سال به ايران در تاريخ 95.10.23
اين هواپيما که نخستين فروند از هواپيماهاي ايرباس است که قرارداد آنها امضا شده ،قرار است در مسيرهاي داخلي استفاده ميشود؛ هر چند شايد در آينده براي پروازهاي بين المللي نيز از آن بهره گرفته شود.
در مجموع شرکت هواپيماي جمهوري اسلاميايران با ايرباس براي خريد 100 فروند هواپيما و با شرکت بوئينگ براي خريد 80 فروند هواپيما قرارداد امضا کرده و قرار است بزودي قرارداد خريد 20 فروند هواپيماي 70 نفره را با شرکت ATR يکي از شرکتهاي زير مجموعه ايرباس امضا کند.
جايگاه صنعت هوانوردي ايران در منطقه با امضاي قرارداد خريد بيش از 200 فروند هواپيماي مسافري دور، متوسط و کوتاه برد با بيش از50 هزار صندلي جديد ارتقا مييابد و فرصتهاي اشتغالزايي مستقيم را براي بيش از 20 هزار نفر در داخل فراهم ميکند. در اواخر اسفند نيز دومين هواپيماي از نوع پهن پيکر وارد ايران شد.
اقدامات در حوزه مسکن
در بخش مسکن گرچه دولت نسبت به مسکن مهر نگاه انتقادي داشت اما به ناچار بايد اين کار زيانده را به سرانجام ميرساند و در سال 95 بخش زيادي از طرح مسکن مهر به اتمام رسيد به گونهاي که پيش بيني ميشود که اين طرح در سال 96 به طور کامل به پايان برسد.
امسال طرح مسکن اجتماعي نيز اجرايي شد. طرحي که از ابتداي دولت يازدهم توسط آخوندي بارها نام برده شده بود و از آن حمايت ميکرد. قرار است که در سال 96 اين طرح به طور کامل در قالب طرحهاي حمايتي اجرايي شود هرچند که در دو ماه اخير نيز کار اجراي عملياتي آن آغاز شده است. در اين سال بازار رهن ثانويه مسکن نيز راهاندازي شد. اين بازار با انتشار 300 ميليارد تومان اوراق بدهي از تيرماه راهاندازي شد. اين طرح البته با انتقادات بسياري همراه بود. منتقدان اين طرح را تورمزا اعلام کردند و با اين استدلال که اجراي اين طرح موجب تحريک تقاضا شده و به تبع آن بار تورميبه اقتصاد تحميل ميکند. در سال 95، سقف تسهيلات خريد مسکن و مسکن مهر و همچنين طرح تضمين معاملات فروش اقساطي مسکن اجرايي شد.
پيشرفت فيزيکي طرحهاي جادهاي
در بخش جادهاي نيز فعاليتهاي توسعهاي انجام گرفت و طرح آزاد راه تهران – شمال و ديگر آزادراه در اولويت کاري دولت قرار گرفت.
پيش بيني ميشود که بسياري از پروژههاي جادهاي در سال 96 يا به پايان برسد و يا در مراحل پاياني قرار بگيرند.
از ديگر مباحث مهم در بخش راه و شهرسازي بايد به موضوع طرح جامع مسکن و انتقادات وزير راه و شهرسازي از مديريت شهري و اجراي طرحهايي براي ساماندهي مسکن در شهرها اشاره کرد.
رشد ظرفيت ناوگان دريايي
طي سه سال گذشته ظرفيت ناوگان دريايي نفتي، رشد ۹ درصدي را تجربه کرد و به ۱۵ ميليون تن رسيد.
رشد ۱۰ درصدي ظرفيت تخليه و بارگيري بنادر تجاري و رسيدن به ۲۰۹ ميليون تن ظرفيت، بهرهبرداري از ۳۹ پروژه توسعه و تجهيز بنادر به ارزش تقريبي ۳۲۷۲ ميليارد ريال، بهرهبرداري از ۱۴ موجشکن بنادر کوچک چند منظوره در سواحل جنوب از جمله ديگر دستاوردهاي دولت تدبير و اميد در زمان تصدي عباس آخوندي در وزارت راه و شهرسازي بوده است.
برون سپاري پروژهها، توسعه شهرها، ايجاد مزيتهاي اقتصادي و تبديل شهرها به واحدهاي توجيه پذير اقتصادي، مهمترين وجوه مثبت برنامههاي وزير راه و شهرسازي در سال 95 بود که در سالهاي گذشته نيز اين روند اجرايي ميشد. در حوزه راه و شهرسازي اگر چه گامهاي توسعهاي برداشته شده است اما نبايد اين موضوع را نيز ناديده گرفت که همه انتقادات به اين بخش نگاه سياسي نبوده است چرا که بخشي از رکود موجود در مسکن به ناکارآمدي سياستهاي وزارت راه و شهرسازي ارتباط مستقيم دارد.
البته گروهي از فعالان بازار مسکن ناکارآمدي سياستهاي وزارت راه و شهرسازي را در اين بخش بيانصافي قلمداد کرده و معتقدند که سياستها در اين بخش داراي بازدهي بلندمدت بوده و به همين دليل است که رکود در بخش مسکن همچنان حکمفرما بوده است و اثر سياستهاي آخوندي در حوزه مسکن را بايد در سالهاي آينده مشاهده کرد.
ديگر چالشها
در اين سال وزارت راه و شهرسازي و در راس آن، عباس آخوندي با چالشهايي نيزمواجه بود. چالشهايي از جنس کمبود اعتبار و و پرداخت تسهيلات که بيشتر طرحهاي زيربنايي را در اين حوزه را با مشکلاتي روبه رو کرد. از جمله توقف يا کندي در اجراي عمليات طرحهاي عمراني. به طور کلي، عدم انجام تعهدات در حوزه راه روستايي،عدم ساماندهي بازار مسکن و مشکلات مالي در حوزه زيرساخت همچنان از مولفههاي مورد انتقاد است که وزارت راه و شهرسازي در اينباره نتوانسته است عملکرد موفقي داشته باشد.
استيضا ح عباس آخوندي، وزير راه و شهر سازي براي بار دوم و راي اعتماد مجدد در تاريخ 95.12.01
نمايندگان با ۱۷۶ رأي مخالف استيضاح، به ادامه فعاليت عباس آخوندي وزير راه و شهرسازي در دولت يازدهم رأي مثبت دادند. اسحاق جهانگيري معاون اول رئيس جمهور، حسينعلي اميري معاون پارلماني رئيس جمهور، عباس آخوندي وزير راه و شهرسازي و مجيد انصاري معاون حقوقي رئيس جمهور ،سيد محمود علوي وزير اطلاعات ،واعظي وزير ارتباطات،کمالوندي براي حضور در جلسه استيضاح در پارلمان حضور يافتند.