نامزدهاي رياست جمهوري قول افزايش يارانه نقدي ميدهند؛
کورش شرفشاهي: مثالي معروف که به ژاپنيها منتسب ميکنند، ميگويد: " به جاي آنکه به مردم ماهي بدهيد، ماهي گيري بياموزيد". اين مثال نکات ظريفي را در خود پنهان دارد که برخي از آنها برجسته تر است.
اول اينکه بايد مردم کارکردن را ياد بگيرند تا تن پروري را پيشه نکنند. بدترين حالت اين است که مردم بخواهند پول مفت بگيرند و بدون کارکردن زندگي کنند. دوم اينکه مردم را گدا پرورنکنيم تا هميشه چشمشان به دست دولت يا سرمايه داران باشد. سوم اينکه شخصيت مردم را مستقل نگه داريم و به آنان بها بدهيم تا به سادگي دستشان را جلوي هر کس يا دستگاهي دراز نکنند. سوم اينکه مردم به خداوند اميد داشته باشند و ماهي را از دريايي بگيرند که بدون دخالت مردم و دولتها ماهي پرورش ميدهد و از همه مهمتر اينکه مردم را ذليل پول نکنيم. البته اگر بخواهيم در اين مورد بيشتر توضيح بدهيم و تفسير کنيم، موارد بي شماري ميتوان ارايه کرد. اما با کمال تاسف برخيها عادت دارند چشم به دست دولتها باشند. براي اثبات اين ادعا کافي است نگاهي به يارانه نقدي بيندازيم. هنگاميکه احمدي نژاد يارانه نقدي را تعريف و تعيين کرد، بدون آنکه به عواقب آن بينديشد، ماهيانه 45 هزار و 500 تومان يارانه نقدي براي مردم درنظر گرفت. اگرچه اين مبلغ براي اجراي آسانتر هدفمندي يارانهها بود، اما مردم را عادت داد که به دنبال پولهايي باشند که هيچ زحمتي براي آن نکشيدهاند. هنگاميکه دولت يازدهم به سراغ مردم آمد و از آنان خواست از دريافت يارانه نقدي استعفا دهند، با کمال تاسف استقبال خوبي از اين پيشنهاد به عمل نيامد. اين در حالي است که حداقل 50 درصد يارانه بگيران بهاندازه اي توان مالي دارند که اگر يارانه 45 هزار و 500 تومان را نگيرند، هيچ اتفاقي در زندگي آنان رخ نخواهد داد. اما به هر حال از واقعيتها فاصله بسياري داريم. امروزه علاقه برخي از مردم به گرفتن پول مفت باعث شده تا نامزدهاي رياست جمهوري از اين حربه براي گرفتن راي سواستفاده کنند.
احمدي نژاد با يارانه ٢٥٠ هزار توماني
اگر چه احمدي نژاد پس از ثبت نام در دوازدهمين دوره انتخابات رياست جمهوري رد صلاحيت شد، اما يادمان نميرود که با وعده يارانه 250 هزار تومان براي هر نفر دولت را تحويل روحاني داد تا زمينه را براي حضور در دور بعد آماده کند. اين در حالي بود که همان زمان دولت دهم با کمبود بودجه رو به رو شده بود که دليل اصلي آن همين يارانه 45 هزار و 500 توماني بود. البته گويا مشاوران تبليغاتي احمدي نژاد پس از شكست سهمگين اصولگرايان در انتخابات دهمين دوره مجلس شوراي اسلاميبه وي توصيه كرده بودند، پيش از انكه جريان اصولگرايي از شوك خارج شود فعاليتهاي انتخاباتي خود را اغاز كند تا اصولگرايان را در برابر يك كار انجام شده قرار دهد. اين ادبيات احمدي نژاد ونزديکانش بيانگر آن بود که تيم انتخاباتي احمدي نژاد براساس تجربه ناموفق نزديكي به طبقه متوسط در دوسال اخر دولت دهم، ايجاد دوقطبي فقير وغني را به عنوان ايده اصلي انتخابات برگزيدهاند. براساس اين ايده، هدف اصلي احمدي نژاد جذب آراي حاشيه نشينان و طبقات محروم بود. او قصد داشت با طرح شعار ٢٥٠ هزارتوماني دست كم دوازده ميليون راي طبقات محروم را جذب کند.
وعده ۲۵۰ هزار تومان بقايي
اگر چه اظهارات احمدي نژاد با واکنشهاي بسياري رو به رو شد اما حميد بقايي به محض آنکه بحث نامزدي رياست جمهوري اش مطرح شد، ادعا کرد که در صورت رئيسجمهور شدن، مبلغ يارانهها را به ۲۵۰ هزار تومان خواهد رساند.حميد بقايي در نشست خبري اعلام کرد: يارانه را در گام اول ۱۱۳ هزار و ۵۰۰ تومان، در گام دوم تا ۲۰۰ هزار تومان و در گام سوم به ۲۵۰ هزار تومان ميرسانم.وي مبلغ يارانه قابل پرداخت در شرايط فعلي در گام اول را ۱۱۳ هزار و ۵۰۰ تومان عنوان کرد.بقايي همچنين از اجراي طرح بيمه بازنشستگي زنان خانهدار در صورت پيروزي در انتخابات خبر داد.
وعده يارانهاي فريب است
اما اين عدد و ارقام بهاندازه اي عجيب بود که رئيس کل بانک مرکزي اعلام کرد: ادعاي بقايي در مورد پرداخت يارانه ۲۵۰ هزار توماني فريبکارانه است. وليالله سيف در مورد اظهارات بقايي مبني بر پرداخت يارانه ۲۵۰ هزار توماني گفت: خيلي براي من عجيب است اين رقم کاملاً فريبکارانه است. من به راحتي به عنوان رئيس کل بانک مرکزي به شما ميگويم پرداخت چنين رقميامکانپذير نيست. البته راحت است اين فرد بيايد ادعا کند يارانه را يک ميليون تومان ميکنم اما تنها حرف است حتي اگر بتواند اين را هم پرداخت کند آثار آن در اقتصاد بسيار منفي خواهد بود و تاثيري در رفاه مردم نميگذارد.او افزود: اينکه که فکر کنيم حقوق مردم را ۱۰ برابر کنيم حتماً زندگي آنها بهتر ميشود درست نيست. قطعاً کالا وخدمات ده برابر افزايش قيمت پيدا ميکنند و چيزي عايد مردم نميشود. به نظر من اين وعدهها جز فريبکاري چيز ديگري ندارند.
افزايش يارانه نقدي تا سه برابر
اما شهردار تهران نيز از اين مقوله دور نماند و گفت: معتقدم با مديريت بهينه منابع مالي و هزينههاي دولت ميتوان يارانه نقدي را تا سه برابر افزايش داد. محمدباقر قاليباف گفت: ما متاسفانه نتوانستهايم منابع کشورمان را به درستي مديريت کنيم. يک درصد جمعيت دنيا در ايران است اما 7 درصد ذخاير کشف شده معدني جهان در اختيار داريم.کشورهاي زيادي که عکس اين نسبت را دارند توانستهاند با مديريت بهينه منابع به پيشرفت و رفاه اقتصادي برسند. وي افزود: ممکن است ايراد بگيرند که همه اين منابع معدني نقد نيستند و نياز به اکتشاف و استخراج دارند. من عرض ميکنم که اگر اين نسبت را هم در نظر نگيريم ، فقط و فقط با مديريت و توزيع مناسب ثروتهاي نقدي کشور نبايد معضلي به نام فقر مطلق داشته باشيم .به عبارتي هيچ بهانه اي در کشورما براي رفع فقر و تنگناهاي اقتصادي نبايد وجود داشته باشد.شايد باورتان نشود که در حوزه تامين حداقل معاش براي زندگي، فاصله ايران تا کشورهايي مانند سوئد يک سال بيشتر نيست ؛ واقعا اين امر در دسترس است فقط بايد اين حوزه را درست مديريت کرد. قاليباف گفت: اينکه براي رسيدن به اين مرحله ما نياز به سرمايه گذاري خارجي ، رفع همه تحريمها و..داريم يک آدرس غلط است.آدرس واقعي معضل ريشه اي عرصه توزيع است نه توليد. اين البته به معناي بي توجهي به معضلات عرصه توليد ثروت نيست اما مشکلات تامين حداقل معاش و حاشيههاي آن که چندين دهه است. مسئولان گرفتار آن هستند وابسته به اين حوزه نيست که البته اين موضوع بحث مفصلي دارد و اينجا جاي آن نيست. به عنوان نمونه در خصوص حمايت از اقشار کم در آمد مردم حرف درستي دارند که ارزش يارانه اي که در سال 89 به مردم داده شد، الان در آستانه سال 96 به يک سوم کاهش پيدا کرده در حالي که هزينهها سرسام آور شده. مردم حق دارند بگويند که حداقل بايد ارزش يارانه نقدي مطابق با تورم افزايش پيدا ميکرد و من معتقدم با مديريت بهينه منابع مالي و هزينههاي دولت ميتوان يارانه نقدي را تا سه برابر افزايش داد. شهردار تهران گفت:ممکن است بگويند که الان پول نداريم؛ بله ، چون درست مديريت نکردهايم چون در اقتصاد به شيوه منتظران منفعل عمل کردهايم؛ زلف همه معضلات را به حل و فصل چالشهاي بين المللي گره زديم و سفره دولت را از سفره مردم بزرگتر کرديم. من معتقدم بيشتر از آن که بايد به فکر بردن نفت بر سر سفره مردم باشيم بايد به فکر حذف نفت از سفره دولت باشيم. البته آقاي قاليباف قول دادهاند که به تماميبيکاران نيز حقوق بدهند.
افزايش يارانه براي سه دهک
اما گويا دستاويز قراردادن يارانهها براي راي آوردن به ديگر نامزدها نيز سرايت کرده است به نوعي که رييسي يکي ديگر از کانديداهاي دوازدهمين دوره انتخابات رياست جمهوري گفت: برنامه ما اين است که يارانه سه دهک اول جامعه را تا سه برابر افزايش دهيم. حجتالاسلام سيد ابراهيم رئيسي در تشريح بخشي از برنامه انتخاباتي خود گفت: برنامه ما آن است که يارانه سه دهک اول جامعه را تا سه برابر افزايش دهيم؛ چراکه اين قشر جز با حداقلها امکان زندگي کردن ندارند. وي بابيان اينکه برنامه دوم ما در ارتباط با بيکاري است، گفت: احساس ما آن است که مسئله و بحران بيکاري قابلحل شدن است و اين بحران را ميتوان با ايجاد يک و نيم شغل در سال، حل کرد.رئيسي افزود: بحران بيکاري درکل با 6 ميليون شغل ميتواند به زير 9 درصد که در برنامه ششم توسعه نيز آمده است، حل و عملياتي شود.
يارانه با اولويت به مردم برسد
عضو شوراي مرکزي حزب موتلفه يکي ديگر از شش نامزد رياست جمهوري است که درباره يارانهها و اينکه در دولت او نيز يارانه پرداخت ميشود يا خير؟ گفت: درباره يارانهها، قانونهاي بسيار خوبي داريم. مصطفي ميرسليم در اين باره افزود: اين قوانين، درست اجرا نشده، اولاً بايد يارانه با اولويت به محرومان برسد، ما در دولت خود به بندهاي ديگر هدفمندي يارانهها توجه ميکنيم و يکي از بعدهاي مهم آن بهبود توليد است که اگر به اين حوزه توجه شود ديگر يارانه نقدي مدنظر نخواهد بود، بنابراين يارانه نبايد ابزاري براي تبليغات انتخاباتي باشد.
انتخابات است نه مزايده
اما رييس دولت تدبير و اميد که همواره به دنبال مديريت يارانهها و کاهش يارانه بگيران بود گفت:: مردم فريبي، عوامفريبي کارهاي پوپوليستي در شان ملت ما نيست. حجت الاسلام حسن روحاني درباره تخريبها به جاي نقد منصفانه در فضاي انتخابات، و ادعاهاي انتخاباتي مثل افزايش يارانهها، گفت: دوران انتخابات، فضاي خاصي است، حرفهاي زيادي گفته ميشود که حق يا ناحق است، انتقادات منصفانه يا غيرمنصفانه داريم، بايد همه تلاش کنيم که فضا را درست و اخلاقي نگه داريم.وي افزود: مردم فريبي، عوامفريبي کارهاي پوپوليستي در شان ملت ما نيست، يارانه اي که الان دارد پرداخت ميشود حساب و کتاب دارد، که درآمد چقدر است و پولي که پرداخت ميشود چقدر است، اگر کسي ادعا ميکند که من بيشتر يا کمتر ميدهم، بدانند اينجا انتخابات است نه مزايده. آن يکي ميگويد من 100هزار تومان ميدهم ديگري ميگويد من 300 هزار تومان ميدهم. اينجا نه حراجي است نه مزايده. بحث کشورداري است، يک قانون و مقرراتي دارد مجلس گفته پول يارانه از کجا پرداخت شودو در دولت قبل که يارانه پرداخت ميشد همين مبلغ گاها خلاف قانون تهيه ميشد، از خزانه برداشت ميشد يا از دستگاههاي ديگر گرفته ميشد، گزارش ديوان محاسبات درباره تخلفات دولت قبل وجود دارد.رييس دولت گفت: در زمينه يارانه ، بايد نسبت به اقشار کم درآمد، فکر و برنامه ريزي شود. يک دهکهايي هستند که وضع زندگي شان خوب نيست که بايد يارانه نقدي يا غيرنقدي بيشتري پرداخت شود ولي در کليت امر بايد حساب و کتاب شود. کسي که ميگويد يارانه بيشتر ميدهم بگويد از کجا ميدهد.
وعده يارانه اي احمقانه است
اما اين وعدههاي يارانه اي انتخاباتي با واکنشهايي رو به رو شد و در اين رابطه يک عضو مجمع تشخيص مصلحت نظام گفت: افزايش يارانه نقدي، احمقانه است. حجت الاسلام غلامرضا مصباحي مقدم در پاسخ به سوالي که به وعدههاي انتخاباتي برخي نامزدهاي احتمالي انتخابات رياست جمهوري در اين باره اشاره داشت و ميپرسيد «آيا راهي ميتوان پيدا کرد که جامعه شيفته اين نوع وعدهها نشود؟» گفت: راهش اين است که کساني براي مردم توضيح بدهند و بگويند چنين پولي وجود ندارد و چنين مبلغي وجود ندارد که بخواهند به مردم يارانه اضافي بدهند. اگر کسي چنين کاري را انجام بدهد وعده اي فريبنده و در عين حال بدون پايه و اساس است و منابعي براي اين کار وجود ندارد.به گفته مصباحي مقدم اين کار به زيان اقتصاد ملي است. آثار رواني بدي دارد. آثار واقعي بدي دارد. آثار اجتماعي بدي دارد.
خريد آراء با تطميع پول يا کالا
از سوي ديگر دبيرکل حزب وحدت و همکاري ملي گفت: اينکه عده اي بخواهند براي جلب آراء به خود جنسي را ميان مردم توزيع کنند هم ايراد شرعي دارد و هم ميتواند جرم تلقي شود.محمدرضا راه چمني در گفتوگو با ايسنا، با بيان اينکه پشتوانه نظام جمهوري اسلاميبعد از خداوند مردم هستند که هرچه بيشتر در انتخابات شرکت کنند پايگاه مردمينظم را بالا ميبرند، گفت: مشروعيت نظام بستگي به حمايت مردم دارد، انتخابات ميتواند به نوعي نشان دهد که مردم حامينظام خود هستند، اين بار نيز مردم با راي بالاي خود به کانديداها به نظام مشروعيت و مقبوليت خواهند داد.وي ادامه داد: کانديداها با ارائه برنامههاي خوب ميتوانند زمينه را براي حضور حداکثري مردم فراهم کنند، همچنين احزاب و گروههاي سياسي نيز ميتوانند در افزايش مشارکت مردم تاثير گذار باشند.وي افزود: رسانهها با فضاسازي سالم و خوب، اقشار دانشجويي با برگزاري همايشها و همينطور فرهنگيان، ائمه جمعه، هنرمندان و سخنرانان در مراسم مختلف نيز ميتوانند با ايجاد انگيزه و اميدآفريني درانتخابات حضور بيشتر مردم پاي صندوقهاي راي را فراهم کنند.راهچمني با بيان اينکه بخشي از مردم با مشکلات اقتصادي روبرو هستند اظهار کرد: اما مردم عزت نفس دارند وکرامت ايشان بايد حفظ شود نبايد فرهنگ خريد آراء از طريق تطميع با پول يا کالا را در کشور باب کرد چراکه درنهايت موجب شکست غرور مردم ميشود.وي افزود: اينکه عدهاي بخواهند جنسي را توزيع کنند هم ايراد شرعي دارد وهم جرم تلقي ميشود و حتي فرماندارن نيز ميتوانند با آرايي که از طريق خريد و تطميع به وسيله دادن کالا يا اجناس خريده شدهاند را باطل کنند.دبيرکل حزب وحدت و همکاري ملي گفت: مردم مسلماً با آگاهي از سوابق و برنامههاي کانديداهاي خودشان ميتوانند بهترين وگزينه اصلح را انتخاب کنند. اما اگر اين انتخاب آنها تحت تاثير توزيع کالا باشد در واقع حق بقيه مردم و کانديداهاي ديگر ضايع ميشود که اين خود به دور از عدالت و انصاف است.
شرط افزايش مبلغ يارانه نقدي
اما يک عضو کميسيون برنامه و بودجه مجلس شوراي اسلاميگفت: تا زماني که دولت نسبت به حذف يارانه دهکهاي پردرآمد اقدام نکند امکان افزايش يارانه نقدي وجود ندارد. مهرداد بائوج لاهوتي گفت: ماهانه 3هزار و 400 ميليارد تومان يارانه به حساب هموطنان واريز ميشود.وي در پاسخ به اين که مابه التفاوت رقم حاصل از افزايش قيمتها ويارانه دريافتي مردم به چه حسابي واريز ميشود، گفت: ساير درآمدهاي دولت و مابه التفاوت هدفمندي يارانه به حساب دستگاههاي خدماتي و ذي نفع به سبب مديريت واحد و متمرکز، واريز ميشود و از اين حيث جاي هيچ گونه نگراني وجود ندارد.بائوج لاهوتي ادامه داد: درآمد هدفمندي يارانهها بايد تحت نظارت و کنترل دقيقي باشد تا تخلفات احتمالي به حداقل برسد.عضو کميسيون برنامه و بودجه در پاسخ به اينکه چرا بر خلاف افزايش قيمت حاملهاي انرژي، ميزان يارانه تغيير نکرده است، بيان داشت: تا زماني که دولت نسبت به حذف يارانه دهکهاي پردرآمد اقدام نکند امکان افزايش يارانه نقدي وجود ندارد.