تولیدات روی دست کارخانهها ماند؛
وضعيت اقتصاد کشور به گزينههاي گوناگوني وابسته است. اما کشور ايران که با انواع تحريمها و تهديدها رو به رو است، نيازمند آن است که در توليد داخل به رشد قابل توجهي برسد به نوعي که نه تنها نياز داخل را تامين کند، بلکه نيم نگاهي به بازارهاي جهاني داشته باشد.
کورش شرفشاهي
k.sharafshahi@gmail.com
يکي از اين محصولات که بازار خوبي در توليد ومصرف کشورمان دارد، محصولات لبني است. امروزه توجه به توليدات لبني بهاندازه اي بالاست که کشورمان با مازاد توليد رو به رو شده و از آنجا که بازار مصرف داخلي رشدي ندارد، به دنبال صادرات محصولات لبني به صورتهاي گوناگون هستيم. اما اين بازار همواره با تغييرات اساسي رو به رو است. با توجه به اينکه دو کارخانه لبني در ايام نوروز به صورت خودسرانه قيمت شير و ماست خود را افزايش دادهاند، اين موضوع با واکنش سازمان حمايت مواجه شد و کارخانجات قيمت را به حالت اول بازگرداندند، اما در خواست افزايش قيمت به دليل افزايش هزينه جانبي در دستور کار سازمان حمايت از حقوق مصرفکننده قرار گرفت.همچنين طي چند سال اخير به دليل افزايش قيمت شير و کاهش مصرف در کشور کارخانجات با مازاد شير خام مواجه شدند که به ناچار آن را تبديل به شير خشک و نگهداري در انبارهاي خود کردند که با باز شدن بازار روسيه اين شير خشکها صادر شدند. در چند روز گذشته يکي از مقامات وزارت کشاورزي بلاروس از ابراز تمايل ايران براي واردات لبنيات و فرآوردههاي گوشتي از اين کشور خبر داده و گفته بود: براي صادرات شيرخشک و کره در حال مذاکره با ايران هستيم.
ثبات در بازار لبنيات
اکنون قيمت انواع محصولات لبني در مقايسه با ماههاي گذشته از ثبات نسبي برخوردار است. آخرين بررسيها از بازار لبنيات حاکي از آن است که به طور متوسط قيمت شير کم چرب يک ليتري 2500 تومان،شير پرچرب يک ليتري 2600 تومان،ماست کم چرب يک و نيم ليتري 5000 هزار تومان،ماست پرچرب يک و نيم ليتري 5300 تومان،خامه 100 گرمي1400 تومان،پنير خامه اي 100 گرمي1400 تومان،پنير 450 گرمي5000 هزار تومان و هر کيلو کشک 9 هزار تومان است. اما مدتي است پس از بازگرداندن افزايش غير قانوني لبنيات به روال سابق، کارخانهها خواستار افزايش قيمت شدند و بدين منظور مدارک و اسناد لازم جهت بررسي قيمتها را به سازمان حمايت ارسال کردند تا در اين باره تصميمات لازم اخذ شود و اين درحالي است که پس از گذشت چند سال از اجراي نرخ مصوب خريد شير خام از دامداران کارخانهها زير بار اين امر نميروند.
احتمال افزايش قيمت
از سوي ديگر هزينههاي توليد دايم در حال افزايش است و در ابتداي هر سال انتظار افزايش قيمتها امري عادي به نظر ميرسد. در اين رابطه رئيس اتحاديه فروشندگان لبنيات تهران در گفتگو با باشگاه خبرنگاران گفت: در حال حاضر وضعيت عرضه لبنيات در بازار بيش از تقاضاست به طوريکه کمبودي در اين زمينه وجود ندارد. علي رجبي با اشاره به اينکه تخفيفات ويژه شرکتهاي لبني در ماه رمضان افزود:در ماه ضيافت مهماني خدا برخي شرکتهاي لبني تخفيفات ويژه اي براي فروشندگان و خريداران در نظر گرفتند .رجبي در پاسخ به اين که با تمام ماه رمضان احتمال افزايش قيمت وجود دارد، بيان کرد: کارگروه تنظيم بازار در حال بررسي اسناد و مدارک کارخانههاي لبني است از اين رو نميتوان پيش بيني در اين باره داشت.رئيس اتحاديه فروشندگان لبنيات تهران تصريح کرد: با توجه به وضعيت تقاضا براي خريد محصولات لبني بهتر است که افزايش قيمتي اعمال نشود.
اعلام قيمت جديد ۳ تا ۲ روز آينده
در همين رابطه به نظر ميرسد دست اندرکاران به دنبال افزايش قيمت هستند به نوعي که دبير انجمن صنايع لبني گفت: سازمان حمايت مصرف کنندگان تا چند روز آينده نتيجه بررسي کارشناسي براي قيمت سه محصول، شير، پنير و ماست را اعلام ميکند.رضا باکري در گفتوگو با فارس در پاسخ به اينکه با وجود وفور توليد شير خشک از محل شير مازاد مصرف در صنايع لبني، چند روز گذشته شنيدهايم که قرار است کره و شير خشک از بلاروس وارد کشور شود، گفت: در سال 95 از محل شير خام مازاد که تبديل به شير خشک کرديم 24 هزار تن شير خشک صادر شد.وي با اشاره به گزارش مراجع رسميکشور در مورد سرانه مصرف شير و لبنيات، خاطرنشان کرد: متأسفانه سرانه مصرف شير بسيار پايين است و قرار بود، در پايان برنامه پنجم توسعه به 165 کيلوگرم برسد که نرسيديم و همان 85 کيلو باقي مانده است. دبير انجمن صنايع لبني با بيان اينکه وقتي مصرف داخلي ما افزايش ندارد، با مازاد توليد مواجهيم، گفت: مسئولان کلان اقتصادي کشور نتوانستند برنامهاي براي رشد سرانه مصرف لبنيات خانوار تنظيم و ارائه کنند و در نتيجه همواره با مازاد شير خام روبهرو هستيم و در نتيجه جايي براي واردات شير خشک وجود ندارد.به گفته باکري، اين نظر وزير کشاورزي بلاروس بوده که پيشنهاد صادرات شير خشک به ايران را داده است، ولي ما با توجه به اين وضعيت بازاري براي شير خشک کسي نداريم، مگر اينکه با افزايش مصرف مواجه شويم.وي در پاسخ به اينکه قرار بود تا سازمان حمايت پس از بررسي و کارشناسي درخواست کارخانجات لبني افزايش 3 محصول شير، پنير و ماست را اعلام کند، گفت: کارهاي کارشناسي رو به اتمام است و تا پايان هفته سازمان حمايت تصميم خود را در مورد اين سه محصول اعلام ميکند.
صنعت چرم،از نمونه ظرفيتها و فرصتهاي اقتصادي به شمار ميرود که بنا به دلايلي از جمله مستهلک بودن تجهيزات و عدم تعريف برنامه ريزي مناسب نتوانسته به جايگاه واقعي خود دست يابد.
به گزارش باشگاه خبرنگاران، صنعت چرم از نمونه فرصتهايي به شمار ميرود که در صورت تعريف و طراحي برنامه ريزي مدون و اصولي، قادر است علاوه بر اشتغالزايي موثر و برجسته، در بخشهاي صادراتي و ارز آوري غير نفتي نيز به قطبي تعيين کننده مبدل شود. به واقع صنعت چرم سازي،از ارتباط تنگاتنگي با دامداري برخوردار است و به تعبيري هر آنچه ظرفيت و زمينه فعاليت دامداري و دامپروري ارتقاء يابد به همان ميزان بستر و روند توسعه در اين صنعت نيز هموار و تسريع خواهد شد. با نيم نگاهي به تاريخچه و پيشينه مشاغل در ايران زمين،به اين نکته پي خواهيم برد که از ديرباز زراعت و دامداري دو کانون اصلي و ويژه فعاليتي در اين مرز و بوم به شمار ميرفته و در چنين شرايطي،صنعت چرم سازي نيز از قدمتي ديرين و طولاني مدت برخوردار است. عليرغم اندوخته شدن تجربياتي گرانمايه در اين عرصه،لذا به دليل وجود مشکلات و کاستيهاي فراوان،صنعت مذکور نتوانسته به جايگاه و رتبه واقعي خود دست يابد. در اين رابطه يکي از فعالان حوزه چرم سازي، با اشاره به لزوم بهره گيري حداکثري از ظرفيتهاي بالقوه موجود در کشور در راستاي توسعه و شکوفايي هر چه بيشتر اقتصاد گفت: چرم سازي تلفيقي است از هنر و صنعت که در صورت تبحر و نگاه تخصصي به آن،قادر خواهيم بود از فرصتهايي که در سايه فعاليت در چنين حوزه اي حاصل ميشود به توفيق اقتصادي بسياري دست يابيم اما متاسفانه آنچنان که شايسته و بايسته است نتوانستهايم از توانمنديهاي موجود در اين عرصه،استفاده کنيم.محمدرضا گلچين افزود:متاسفانه برخي بي برنامگيها ،رکود اقتصادي و ضعفها و نارساييهاي تجهيزاتي باعث شده تا آرام آرام صنعت اشاره شده به انزوايي تدريجي سوق پيدا کند و در صورت استمرار وضعيت موجود،يکي از درخشانترين هنرها و صنايع سنتي اين مرز و بوم به زوال و خاموشي دچار خواهد شد. گلچين عنوان کرد:يکي از کمبودهاي جدي در اين بخش،به کمبود مواد پايه يا اوليه که همان پوست خام است باز ميگردد و مشخص نيست در شرايطي که شاهد واردات گوشت قرمز و حيوان زنده به کشور هستيم دليل و توجيه ايجاد برخي محدوديتها در مسير واردات پوست چيست. اين فعال در حوزه چرم سازي گفت:متاسفانه دامهاي داخلي ما نيز به دليل گرايش به دامداري سنتي از يکسو و ظهور بروز برخي بيماريها در آنها،به ميزان کافي تامين کننده پوست خام مورد نياز صنعت چرم سازي نميباشند که ميطلبد براي برون رفت از چنين وضعيتي،تدابير و راهکارهايي سازنده اتخاذ،تعريف و عملياتي شود. وي افزود:فاصله گرفتن از صادرات نفتي و توجه و تمرکز به محصولات غير نفتي مستلزم لحاظ نمودن دقت نظر و توجه مضاعف است،اما متاسفانه برخي بي تدبيريها باعث شده تا نتوانيم آنچنان که بايد از فرصتها و ظرفيتهاي بالقوه موجود در کشور به نحو شايسته اي بهره برداري کنيم و برخي از اظهار نظرها صرفا در حد شعار و نظريه پردازي بدون عمل باقي ميماند که اين رويه و رويکرد برخلاف منويات مقام معظم رهبري و تاکيد معظم له به استفاده حداکثري از توانمنديهاي بوميو داخلي به نظر ميرسد. صادق رضايي وفا،يکي از فعالان چرم سازي در گفتگو با خبرنگار صنعت،تجارت و کشاورزي، با اشاره به لزوم حمايت مضاعف از صنعت چرم سازي کشور گفت:رکود اقتصادي و کاهش قدرت خريد مردم نظام عرضه و تقاضا را با اختلالاتي همراه ساخته و در شرايطي که تقاضا کنندگان توان پرداخت هزينه کيف،کفش و محصولات توليد شده از چرم طبيعي را ندارند،واردات چرم مصنوعي با چنان حجميهمراه شده که عملا اقبال به اين توليدات اعم از دستي،سنتي و صنعتي با اُفت ملموسي مواجه شده است. وي افزود:نتيجه اين عارضه،در تعطيلي بسياري از واحدهاي توليد کننده محصولات چرميهويدا ميشود و کم نيستند مراکزي که از چرم دوزي به فوم دوزي و توليد محصولاتِ مصنوعي بي کيفيت مُبَدَل شدهاند. رضايي وفا عنوان کرد:حتي در محصولات وارداتي نيز اين معضل مشاهده ميشود و بسياري از توليدات از کشور چين به چرمهايي معطوف ميشود که تلفيقي از مواد مصنوعي و طبيعي به شمار ميروند که از حيث ظاهر،عموم مردم قادر به تشخيص آن نميباشند. اين فعال در حوزه توليد چرم عنوان کرد:در چنين شرايطي،تعطيلي و کاهش ظرفيت توليد چرم طبيعي امري غير منتظره نخواهد بود و بايد با تعريف و طراحي تمهيدات اصولي،نسبت به پشتيباني از توليدات داخلي و بهره گيري حداکثر از ظرفيت اشتغالزايي موجود در اين بخش اقدام شود. وي افزود:کمبود نقدينگي و سود بالاي تسهيلات بانکي،از ديگر معضلاتي است که عملا تنفس و بقاء را براي صنعت چرم کشور و واحدهاي توليدي کوچک،متوسط و حتي عمده،سخت و دشوار ساخته و اميد آن داريم با ورود دستگاههاي ذيربط،وامها و تسهيلات موردنياز ، با اولويت گذاري هوشمندانه به بخشهايي سوق داده شوند که خروجي و کارکردي موثر و سازنده را به همراه داشته باشد،در غير اينصورت پرداخت وام با سود 25 تا 30 درصدي دردهاي اين صنعت و فعاليت قديميکه جزئي از تاريخ و فرهنگ اين مرز بوم به شمار ميروند را ، درمان نخواهد کرد.