رشد صدور پروانههاي ساختماني در زمستان قبل و افزايش ساخت و ساز در بافت فرسوده نشان ميدهد:
از ميان همه اخبار و گزارشهايي که کماکان به رکود مسکن در روزهاي اخير اشاره دارد، گزارش خبرگزاري ايسنا تحت عنوان « نشانههاي رونق کلنگيها» ميتوانست نشانه اي از بهبود خفيف و ملايم اين در اين حوزه منظورشود.
در ابتداي اين گزارش آمده است: « رشد صدور پروانههاي ساختماني در زمستان قبل و افزايش ساخت و ساز در بافت فرسوده طي دو ماه ابتداي سال جاري علامت تغيير در معادله ساخت مشارکتي به نفع مالکان زمين را نشان داد». به همين منظور با فرهاد بيضايي کارشناس اقتصاد مسکن گفتگوي کوتاهي به عمل آورديم. بيضايي اما معتقد است:« افزايش صدور پروانه ساختمان الزاما نميتواند به معناي افزايش ساخت و ساز و ايجاد رونق در صنعت ساختمان باشد». در اينجا پيش از ذکر مشروح اظهارات اين کارشناس مسکن ابتدا ادامه گزارش ايسنا مبني بر رونق خانههاي کلنگي و نشانههاي خروج مسکن از رکود از نظر خوانندگان گراميميگذردو در پايان نيز نگاهي به نقطه نظرات فرهاد بيضايي خواهيم داشت.
نشانه اوليه از تحرک ساختوساز
ايسنا در ادامه گزارش خود آورده است:« نخستين نشانهها براي تغيير ضعف خفيف مالکان خانههاي کلنگي شهر تهران به صاحبان "دست بالا" در توافق ساخت مشارکتي با سه پيش زمينه افزايش ۳۷ درصدي پروانه ساختماني در زمستان قبل، رشد ۲ درصدي سهم فروش آپارتمانهاي متراژ بالا، افزايش ۵۰ درصدي ساخت و ساز در بافت فرسوده و تبديل ماهيت مالکان زمين از متقاضيان جست و جوگر به عرضه کنندگان ثابت نمايان شده و زمينه را براي تغيير معادله ۴۰-۶۰ به معادله ۵۰-۵۰ ايجاد کرده است ».
اين گزارش ميافزايد: « پس از آنکه توافق نانوشته قديميسهم مالک و سازنده بعد از پايان سال ۱۳۹۱ همزمان با رکود مسکن از ۵۰-۵۰ به سمت ۶۰-۴۰ به نفع سازندگان عوض شد، بروز پيش زمينههاي رونق در ساخت و ساز پايتخت ميتواند اين معادله را مجددا به حالت تعادل درآورد.تقاضا براي افزايش ساخت و ساز در محدوده ۳ هزار و ۲۶۸ هکتاري بافت فرسوده شهر تهران از طريق ابزارهاي قدرتي تسهيلات ۸ درصد ساخت، وام ۸ درصد خريد و سياستهاي تشويقي با رشد مواجه شده است».
گزارش مزبور يادآور ميشود: « در شهر تهران طي ابتداي تابستان سال ۹۲ تا انتهاي خرداد ۹۵ رکود ساختماني وجود داشته طوري که در سال ۹۳ ساختوساز در کل شهر تهران معادل ۵۹ درصد و در سال ۹۴ معادل ۳۴ درصد کاهش داشت اما شدت رکود از نيمه سال ۹۵ به بعد در کل مناطق شهر تهران کم شد و به دليل توقف جريان تعميق رکود ساختماني از نيمه سال ۹۵ و رشد نامحسوس و اوليه ساختوساز، معدل کل ساختوسازها در پايتخت طي يک سال ۹۵ رشد يک درصدي را نسبت به ۱۲ ماه سال ۹۴ تجربه کرد. کارشناسان با اعلام رسمياين آمار در ماه گذشته عنوان کردند که نرخ رشد يک درصدي بهعنوان نشانه اوليه از تحرک ساختوساز است.بر اساس آخرين گزارش بانک مرکزي از نماگرهاي اقتصادي، در سال ۱۳۹۵ حدود ۱۱۳ هزار فقره پروانه ساختماني در کل مناطق شهري ايران صادر شده که نسبت به سال ۱۳۹۴، تقريبا ۱۲.۲ درصد رشد داشته است. از اين تعداد، حدود ۸ هزار فقره مربوط به شهر تهران بوده است».
اين گزارش همچنين حاکي است: « همچنين تعداد پروانههاي ساختماني صادر شده در کل مناطق شهري و شهر تهران در طول دولت يازدهم نشان ميدهد که اگرچه روند تعداد صدور پروانههاي ساختماني منفي بوده، اما در سال ۱۳۹۵ اين رويه منفي معکوس و مثبت شده است. اين نشان از آن دارد که احتمالا بخش مسکن در حال عبور از شرايط عميق رکودي است و تکانههايي در بخش ساختمان مشاهده ميشود.
در حالي در سال ۱۳۹۲ حدود ۱۷۲ هزار فقره پروانه ساختماني صادر شده بود که اين تعداد در سال ۱۳۹۳ به ۱۱۷ هزار فقره و در سال ۱۳۹۴ به ۱۰۱ هزار فقره کاهش يافت، اما در سال ۱۳۹۵ تعداد پروانههاي ساختماعي صادر شده در کل مناطق شهري به ۱۱۳ هزار فقره افزايش پيدا کرد. در تهران نيز تعداد پروانههاي ساختماني از ۲۱ هزار فقره در سال ۱۳۹۲ به ۸.۱ هزار فقره در سال ۱۳۹۴ افت پيدا کرده است.
اگرچه اين روند نزولي در سال بعد، يعني سال ۱۳۹۵ بهبود پيدا کرد. آمارها نشان ميدهد که در سال ۱۳۹۵ در تهران ۸.۷ هزار فقره پروانه ساختماني صادر شده است. بررسي فصلي تعداد پروانههاي ساختماني صادر شده در کل مناطق شهري نيز نشان ميدهد که در کل مناطق شهري طي اين مدت، هر ساله در فصل زمستان صدور پروانههاي ساختماني با رشد تقريبا قابل توجهي روبهرو بوده است.
بررسي اطلاعات منتشر شده توسط بانک مرکزي درخصوص تعداد پروانههاي ساختماني شهر تهران حاکي از آن است بعد از افت شديد صدور پروانههاي ساختماني در پاييز ۱۳۹۴ به تدريج شاهد رشد ملايم صدور پروانه بودهايم؛ به طوري که تعداد واحد مسکوني در پروانههاي ساختماني، در فصل زمستان سال ۱۳۹۵ نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳۶.۶ درصد افزايش يافته و در کل سال ۱۳۹۵ نسبت به سال قبل حدود ۰.۷ درصد افزايش يافته و به ۶۶.۱ هزار واحد رسيده
است».
اهميت تناسب عرضه و تقاضا
همانطور که در ابتداي گزارش ذکر شد فرهاد بيضايي معتقد است افزايش صدور پروانه ساختمان الزاما نميتواند به معناي افزايش ساخت و ساز باشد. وي در تشريح نکته فوق به تجارت ميگويد: هرچند آمار صدور پروانه ساخت نسبت به دوره مشابه گذشته افزايش نشان ميدهد اما ساخت و ساز در همين بازه زماني افزايش پيدا نکرده است و به همين منظور خبر افزايش صدور پروانه ساختماني نميتواند نشانه اي براي خروج مسکن از چنبره رکود تلقي شود، فلذا رونقي نيز حاصل نشده است. البته فرهاد بيضايي در سال 94 و در گفتگو با رسانهها نيز اظهاراتي مشابه اظهارات اخير خود به زبان آورده است و گذشت زمان نشان داد که حق با او بود. روزنامه تعادل در شماره 547 خود مينويسد: « به گفته اين کارشناس اقتصاد مسکن، براساس آمار بانک مرکزي، در بهار سال94 تعداد پروانههاي ساختماني نسبت به بهار سال93 افزايش يافتهاما با اين وجود تعداد واحدهاي مسکوني درنظرگرفته شده براي ساخت کاهش يافته که اين موضوع براي آينده بازار مسکن نگرانکننده است .... اين کارشناس بازار مسکن درپايان ميگويد: آمارهاي منتشرشده و همچنين تجربه گواه آن است که با کاهش عرضه درسالهاي آتي، تناسب ميان عرضه و تقاضا از بين ميرود و بهتبع آن رونق بازار مسکن نيز تحقق
نمييابد».
جبارعلي ذاکري، معاون ساخت راهآهن شرکت ساخت و توسعه زيربناهاي حملونقل گفت: بر اساس گزارشهاي ثبت شده در طول تمام سالهاي گذشته به طور ميانگين حدود ۲۵۰ کيلومتر ريل گذاري جديد در ايران صورت گرفته است و اين در حالي است که شرکت ساخت در ۱۰۰ روز ابتدايي سال جاري به اين عدد رسيده و ما اميدواريم تا پايان سال رکوردي مهم در اين عرصه به ثبت برسد.
ذاکري درباره آخرين وضعيت خط ريلي کرمانشاه به ايسنا، گفت: خوشبختانه اين طرح مهم به مراحل پاياني کار خود نزديک شده و است تنها حدود ۱۷ کيلومتر از ريل گذاري و روسازي در آن باقي است که پيشبيني ميکنيم کار در آن ظرف دو هفته آينده به پايان برسد. البته اين به معناي آن نيست که از همان زمان قطارهاي مسافري کار خود را در اين مسير آغاز ميکنند زيرا پيگيري مسائل فني و ايمني نيز زمان بر خواهد بود.وي ادامه داد: در راه آهن اروميه نيز پيشرفتهاي قابل توجهي صورت گرفته و در حال حاضر ريل گذاري در اين مسير از طريق دو جبهه متفاوت ادامه دارد. با انجام زيرسازي نهايي در حدود ۱۰ کيلومتر باقي مانده و پيگيري عمليات روسازي ميتوان انتظار داشت کار اجرايي در اين خط ريلي نيز در شهريور ماه به پايان برسد.
قرارداد بندر چابهار يکي از هوشمندانهترين مدل قراردادها در فضاي تجارت منطقهاي است بهروز آقايي مديرکل بنادر و دريانوردي استان سيستان و بلوچستان با بيان اينکه طرح توسعه بندر شهيد بهشتي چابهار محرک توسعه محور شرق کشور است از پيشرفت ۸۶ درصدي طرح خبر داد.
وي گفت: در مجموع طرح توسعه بندر شهيد بهشتي ۸۶ درصد پيشرفت داشتهاما در بخش اسکلهها و محوطههاي کانتينري بيش از ۹۲ درصد پيشرفت حاصل شده است.وي با اشاره به ظرفيت و پتانسيلهاي بندر چابهار اظهار داشت: کشور اگر بخواهد از محدوديتهاي خليج فارس عبور کند ناگزير به تسريع در توسعه بندر چابهار خواهد بود که در نهايت با مکمل شدن بندر صحار و گوادر نقش منطقهاي مطلوبي در تجارت دريايي کشور حاصل خواهد شد.وي به مشکلات و راهکارهاي واردات در بندر چابهار اشاره و تأکيد کرد: کالاهاي اساسي استان سيستان و بلوچستان و استانهاي همجوار از پتانسيل تخليه و بارگيري ۱/۵ميليون تن از اين سهم را خواهد داشت. مديرکل بنادر و دريانوردي استان سيستان و بلوچستان به قرارداد بندر چابهار اشاره کرد که يکي از هوشمندانهترين مدل قراردادها در فضاي تجارت منطقه اي است که به صورت ۱۰ ساله با پيش بينيهاي کالاهاي ترانزيتي کشور هند به کشورهاي CIS ميتواند براي کشور و محور شرق جذابيت توسعه اي ايجاد نمايد.
سازمان نظام مهندسي استان تهران نخستين کنفرانس ملي نقش مهندسي مکانيک در ساخت و ساز شهري را با هدف افزايش بهره وري ساختمان و کاهش مصرف انرژي را در روزهاي سوم و چهارم مرداد ماه در پژوهشگاه نيرو برگزار ميکند.
دبيرکميته علميهمايش گفت: اساس کار و دانش بحث خروجي از کنفرانس است و هدف اصلي ما اين بود که با اين کنفرانس بتوانيم نشستهايي تخصصيتر در کارگاههاي آموزشي به منظور ارتقاي سطح علميمهندسين مکانيک در کشورمان داشته باشيم. دکتر صدر واقفي دبير کميته علميهمايش گفت: ميتوان گفت بزرگترين تفاوت اين کنفرانس با کنفرانسهاي ديگر اين است که سازمان نظام مهندسي کشور به عنوان متولي صنعت سازمان با همکاري سازمان نظام مهندسي استان تهران برگزار کننده اين کنفرانس هستند که به عنوان اولين کنفرانس ملي مهندس مکانيک در ساخت و ساز شهري برگزار ميشود.واقفي اظهار داشت: دغدغه ما در برگزاري اين کنفرانس در اين خصوص است که يک خروجي مناسبي براي مهندسين مکانيک داشته باشيم.
دبير کميته علميهمايش إظهار داشت: براي همين منظور سعي کرديم تا از پتانسيل سازمانها، انجمنها و دانشگاههاي مختلف کشور سعي کرديم استفاده کنيم و نهايتا حدود 60 نفر از اساتيد متخصص در اين رشته دعوت کرديم تا با ما همکاري کنند تا قادر به بالابردن سطح علميباشيم. وي افزود: اساس کار و دانش بحث خروجي از کنفرانس است و هدف اصلي ما اين بود که با اين کنفرانس بتوانيم نشستهايي تخصصيتر در کارگاههاي آموزشي به منظور ارتقاي سطح علميمهندسين مکانيک در کشورمان داشته باشيم.دبير کنفرانس ملي نقش مهندسي مکانيک در ساخت و ساز شهري گفت: رشد و اعتلاي نظام مهندسي ساختمان و بالا بردن کيفيت خدمات مهندسي با برگزاري کنفرانسها و گردهماي تخصصي و تبادل اطلاعات فراهم ميشود.
در ادامه رامين کرميدبير کنفرانس ملي نقش مهندسي مکانيک در ساخت و ساز شهري با اشاره به اينکه رشد و اعتلاي نظام مهندسي ساختمان، تقويت و توسعه فرهنگ و ارزشهاي اسلاميمعماري و شهرسازي و بالا بردن کيفيت خدمات مهندسي است اظهار کرد: بنابراين ارتقاي دانش فني صاحبان حرفه و صنوف ساختمان در راستاي طرحهاي توسعه و آباداني با برگزاري کنفرانسها و گردهماييهاي تخصصي و تبادل اطلاعات در داخل کشور و سطح بين الملل حاصل ميشود.وي تصريح کرد: بنابراين جهت دستيابي به اهداف فوق کاهش مصرف انرژي، تکنولوژيهاي نوين، مصالح ساختماني استاندارد در راستاي منويات مقام معظم رهبري رقم خورد.
دبير کنفرانس ملي نقش مهندسي مکانيک در ساخت و ساز شهري، برگزاري بيش از 50 جلسه طي 10 ماه گذشته، همکاري بيش از 20 شرکت توليدي صنعتي پيشرو در صنعت تاسيسات، مشارکت بيش از 30 وزارتخانه و سازمان از بخش دولتي و خصوصي، عقد تفاهم نامههاي معتبر با ISI، SILivca و چند ژورنال و فدارسيون و اتاق بازرگاني، برگزاري بيش از 20 کارگاهاموزشي و تخصصي و انتقال تجربه از صنعتگران و صاحبان تکنولوژي، ارائه بيش از 30 مقاله از 150 مقاله اصلي و برگزاري 50 نشست تخصصي با ديدگاه زيرساخت شهري، قوانين و مقررات ملي و توجه به موضوعات آينده پژوهي، بهينه سازي مصرف انرژي و بازچرخاني و مديريت مصرف آب و ساير تکنولوژِهاي مدرن را از جمله محورهاي برگزار شده در کنفرانس برشمرد.گفتني است اين کنفرانس در چهار محور علميو اجرايي،صنعت و سياست گذاري برگزار ميشود.
يکصد و سي و ششمين نشست شوراي عالي فني امور امور زيربنايي حملونقل به رياست معاون حملونقل و نمايندگان سازمانها و شرکتهاي تابعه به منظور بحث و بررسي در مورد ضوابط و راهنماي طرح جامع ساماندهي منظر راه برگزار شد.
در اين جلسه تمامياعضا بر ضرورت اين طرح و تاثير آن بر سامان دهي وضعيت راههاي موجود و در دست احداث و نقش آن در ارتقاي ايمني تاکيد کردند. همچنين مقرر شد اين طرح در کارگروه کارشناسي شورا مورد بررسي بيشتري قرار گرفته و گزارش نهايي براي تصميم گيري در نشست آتي شورا ارائه گردد.مهرداد تقيزاده در جلسه ۱۳۶ شوراي عالي فني امور امور زيربنايي حملونقل اظهار داشت: با توجه به اينکه سازمان راهداري نقشههاي GIS از کل شبکه راهها در دست تهيه داشته است. لذا در صورتي که نقشهاي از تاسيسات کنار جادهها موجود نيست پس بايد تهيه آن در اولويت قرار گيرد.
وي در ادامه بر توجه به بسته تامين مالي در زمان طرح پيشنهادات براي معماري راه و منظر تاکيد کرد و گفت: با توجه به وضعيت بودجههاي عمراني و شرايط مالي کشور در زمان طرح پيشنهادات حد اقل يک بسته تامين مالي حتي فارغ از منابع مالي و بودجههاي دولتي نيز در نظر گرفته شود. به طور مثال در کشورهاي توسعه يافته ضوابط به گونهاي تنظيم شده تا بخشي از هزينهها به مالکان زمينهاي مجاور جاده و بخش ديگر به درآمدهاي جانبي آن متصل شود.
معاون حملونقل وزير راه و شهرسازي با بيان اينکه « بدون در نظر گرفتن مساله سرمايه گذاري اين طرح به سرانجام نميرسد» خاطرنشان کرد: ضوابط و نحوه مديريت در کشورهاي اروپايي به گونه اي است که بهره بردار بيلبوردهاي بزرگ(تابلوهاي تبليغاتي) را مجاب ميکند که اطراف تابلوهاي خود را به شعاع زيادي فضاي سبز کند.
تقي زاده افزود: در خصوص مجتمعهاي خدماتي-رفاهي و بين راهي نيز بايد بهرهبردار و مالک تفهيم شود که نبايد فقط به ملک خود متکي باشد بلکه با توجه به سود مناسب حاصل از اين فضا و همچنين در راستاي جلب رضايت بيشتر مردم بايد در بخشي از پروژههاي معماري راه و منظر که از سوي وزارت راه و شهرسازي تصويب ميشود مشارکت کند.
وي همچنين با توجه به نقش فرهنگ و هنجار در زيبايي منظر گفت: حتما نبايد به دنبال احداث يک پروژه عمراني جديد براي زيباتر کردن منظر راه بود بلکه با رعايت تميزي و پاکيزگي معبر و جلوگيري از انباشت زباله به ويژه در معابر مشرف به مناطق توريستي به زيبايي جاده کمک کنيم. زيرا تميزي و پاکيزگي جزئي از زيبايي محسوب ميشود. به طور مثال در برخي معابر مشاهده ميکنيم که زباله ريخته شده که البته ربطي به فرهنگ مردم آن منطقه يا کشور ندارد، بلکه در کشورهاي مختلف با وضع جرايم سنگين کنترل ميکنند.
معاون وزير راه و شهرسازي به نقش دوربينهاي هوشمند در کنترل رفتار مردم اشاره کرد و گفت: دوربينهاي هوشمندي که فقط براي ترافيک راه در ايران استفاده ميشود در ساير کشورها براي شناسايي اشخاصي که زباله در مسير جاده ميريزندنيز مورد استفاده قرار ميگيرد به طوري که پس از شناسايي از شخص، جريمه سنگين از وي دريافت ميشود. در واقع همين جريمه باعث ايجاد فرهنگ ميشود.
تقيزاده با اشاره به نقش حاکميت در زيبايي منظر در کشور انگلستان يادآور شد: به طور مثال در کشور انگلستان، ساختمانهاي کنار معابر که از نماي کثيفي برخوردار هستند و بر منظر شهري تاثير ميگذارند از سوي پليس جريمه ميشوند. حتي علت نورپردازي برخي ساختمانها طبق ضوابط منظر شهري به ساختمانهاي هر منطقه تحميل ميشوند.
معاون وزير راه و شهرسازي در پايان تاکيد کرد که جلسه کارگروهي در خصوص طرح جامع ساماندهي منظر راه به منظور هماهنگي نظرات اعضا و درستيابي به جمعبندي تشکيل شود.