رهبر معظم انقلاب:
حضرت آيت الله خامنهاي رهبر معظم انقلاب اسلامي، در ديدار جمعي از مسئولان و فعالان فرهنگي از استانهاي يزد و همدان با تأکيد بر لزوم تقويت روحيه انقلابي در نسل جوان، شهيد حججي را نمونهاي درخشان از رويشهاي انقلاب خواندند و خاطرنشان کردند: مسئولان فرهنگي موظفند روحيه و جريان انقلابي را در محيطهاي مختلف تقويت و از آن پشتيباني کنند.حضرت آيت الله خامنهاي در اين ديدار با اشاره به بسترهاي فراواني که در دنياي امروز در جهت گمراه کردن نسل جوان ايجاد شده است، افزودند: در مقابل اين تبليغات مضر و صداهاي گمراهکننده، ظرفيتهاي بزرگي در جهت هدايت و رويش جوانان وجود دارد.
رهبر انقلاب اسلامي، شهيد حججي را نمونهاي درخشان از رويشهاي اسلاميو انقلابي خواندند و گفتند: شهيد حججي عزيز در دنيايي که روزنههاي اغواگر صوتي و تصويري فراواني وجود دارد، چنين درخشيد و خداوند او را همچون حجتي در مقابل چشم همگان قرار داد.ايشان با اشاره به درخواستهاي فراوان جوانان براي حضور در جبهههاي مبارزه با دشمن، افزودند: امروز بسياري از جوانان با انگيزه بالا و ايمان باورنکردني، بهدنبال آنند که از زندگي، خانواده و راحتي خود بگذرند و با عشق به جهاد و دفاع از ارزشها با دشمن مبارزه کنند که بايد قدر اين رويشهاي جديد و ارزشمند را دانست.حضرت آيت الله خامنهاي، تقويت روحيه انقلابي و جهادي را مهمترين وظيفه مسئولان و دستاندرکاران فرهنگي خواندند و خطاب به آنان خاطرنشان کردند: بايد همه تلاش خود را مصروف تربيت ديني و انقلابي جوانان کنيد و بدانيد اخلاق نيز همراه با تقويت روحيه انقلابي و ديني و حرکت جهادي و ميل به جهاد در راه خدا، ايجاد و ماندگار ميشود.
رهبر انقلاب اسلاميتأکيد کردند: مسئولان بايد جريان عظيم نيروي انقلاب را که خوشبختانه در بين جوانان جريان دارد، تقويت کنند و بگونهاي عمل نکنند که جريان انقلابي، تضعيف و جريان مقابل آن در محيطهاي فرهنگي، دانشگاهي و تبليغات ديني تقويت شود.
رييس قوه قضاييه با اشاره به برخي اظهارات ترامپ مبني بر ربط دادن ترورها به اسلام اظهار کرد: يک رئيس جمهور غيرمنطقي و نامعقول مثل ترامپ که روش نژادپرستانه او حتي در کشور خودش موجب دودستگي شده است، اسلام هراسي را ترويج ميکند و ترور را به پاي اسلام مينويسد. اين امر غيرمنطقي بودن و بلکه حماقت او را نشان ميدهد.
ديني که منادي آزادي حقوق انسانهاست و به صراحت و مکرر در قرآن با کشتن نفوس بي گناه مخالفت کرده است، امروز از سوي چنين فردي متهم به حمايت از تروريسم ميشود. همين رويکرد است که باعث ميشود تروريسم ريشه کن نشود.به گزارش ايلنا، آيت اللهاملي لاريجاني در جلسه مسئولان عالي قضايي با بيان اينکه حج، بزرگترين ظرفيت انساني و اسلاميبراي حل مشکلات مسلمانان بلکه مشکلات جهان است، خاطرنشان کرد: متأسفانه ساليان طولاني است که از اين ظرفيت استفاده اي نميشود زيرا حکاميدر آنجا حضور دارند که مانع از تحقق اين هدف هستند. اين حسرت بزرگي است که در اين زمينه فاقد برنامه هستيم زيرا حرمين شريفين در اختيار کساني است که نه باوري نسبت به استفاده از اين ظرفيت عظيم دارند و نه از استقلال برخوردارند.وي با اشاره به وقوع برخي ترورها در اروپا و روسيه طي ايام اخير، تأکيد کرد: جمهوري اسلاميترور را در همه اشکال آن محکوم ميکند و اين در حالي است که اروپا و آمريکا در قول و عمل خود، ترور را به ترور خوب و بد تقسيم ميکنند.رئيس قوه قضاييه با بيان اينکه دنياي غرب هيچ عزميبراي از بين بردن تروريسم ندارد و از اين پديده شوم به عنوان ابزاري براي برخورد با ساير کشورها استفاده ميکند، افزود: يکي از تئوريسينهاي آمريکايي در روزهاي گذشته به صراحت گفته که ما نبايد داعش را از بين ببريم زيرا بهترين ابزار براي تحقق اهداف ما هستند. وقتي چنين اعتقادي وجود دارد بايد همين وضعي که شاهد آن هستيم در دنيا حاکم
باشد.وي با بيان اينکه ايران در شعار و عمل با تروريسم مبارزه کرده و در صف اول مقابله با آن قرار دارد گفت: ايران در طول سالهاي گذشته قرباني تروريسم بوده و امروز نيز در صف اول مبارزه با آن در سوريه، لبنان، عراق و هرجايي که به سوي ايران دست ياري دراز کرده باشند، حضور خواهد داشت.آيت اللهاملي لاريجاني با اشاره به شروع کار دولت دوازدهم بر لزوم عمل دولت به وعدههاي انتخاباتي خود بويژه در بخش اقتصاد و معيشت مردم به عنوان نياز حقيقي امروز، تأکيد کرد و افزود: خوشبختانه رئيس جمهور محترم نيز بر لزوم توجه به توليد و اشتغال تأکيد کردهاند و امروز بين همه قوا اجماع بسيار خوبي در اين زمينه وجود دارد. قوه قضاييه نيز همواره اعلام کرده است که از هيچ کمکي در اين زمينه بويژه در جهت تأمين امنيت اقتصادي و سرمايه گذاري دريغ نخواهد کرد.رئيس قوه قضاييه با بيان اينکه مقابله با قاچاق کالا و ارز نيز از جمله اقداماتي است که در قوه قضاييه نسبت به آن اهتمام وجود دارد اما برخورد با آن را يک بحث فراقوه اي دانست و افزود: بايد همه مولفههاي لازم در حوزه اقتصاد به کار گرفته شود تا عوامل توليد به حرکت درآيند. دولت محترم عمده مسئوليت اجرايي کشور را برعهده دارد و بايد در اين زمينه تدبيرهاي لازم را بينديشد. نبايد همهامور را به برجام و روابط خارجي موکول کنيم بلکه بايد با اتکا به ظرفيتهاي داخلي تلاش کنيم تا چرخهاي توليد و اقتصاد بچرخد و جوانها وارد بازار کسب و کار شوند.
رئيس کل دادگستري استان خراسان شمالي خبرداد؛
رئيس کل دادگستري استان خراسان شمالي از تشکيل پرونده کلاهبرداري و تحصيل مال نامشروع درپالايشگاه صدهزار بشکهاي درحال احداث مانه و سملقان خبر داد.
حجت الاسلام قدرتي در گفتوگو با ميزان در تشريح جزييات اين خبر افزود: در پي شکايت پيمانکاران که بناي همکاري با پالايشگاه را داشتهاند مبني بر کلاهبرداري از آنها، متهم رديف اول با قرار بازداشت موقت دستگير و پرونده در جريان رسيدگي قرار گرفت.
رئيس کل دادگستري استان خراسان شمالي اضافه کرد: اين فرد با اختصاص ۳۸ درصد سهميه کشور در جذب اعتبارات خارجي جهت کسب اعتبار براي اخذ مجوز از نام شرکتهايي به نام سولار و سيليکون در اسپانيا و مالزي استفاده کرده که پس از تحقيقات به عمل آمده توسط سفارت ايران معلوم شده که چنين شرکتهايي با اين مشخصات در اين کشورها ثبت نشده است.وي با اشاره به اينکه با اين کلاهبرداري حداقل ۳۰ درصد انحراف در برنامه ريزي اقتصادي کشور در جذب سرمايه گذاري خارجي ايجاد شده است، تصريح کرد: متاسفانه درزمان صدور و يا تمديد مجوز تاسيس و جذب سرمايه گذار خارجي به درستي اهليت و اعتبارمالي طرفين ارزيابي نشده و هر نهاد سعي در احاله موضوع به دستگاه ديگر داشته است.
اين مقام مسئول ادامه داد: اين پروژه انعکاس گستردهاي در ميان مردم داشت و با ادعاي استخدام ۳۵۰۰ نفر به صورت مستقيم و ۷۵۰۰ نفر به صورت غير مستقيم از حدود ۶ هزار متقاضي جوياي کار ثبت نام کرده بودند که با توجه به تذکرات نهادهاي امنيتي و دادستاني از ثبت نام جلوگيري و تابلوهاي تبليغاتي آن از سطح استان جمع آوري شد.
اين مقام قضايي خاطر نشان کرد: در حال حاضر دو نفر ديگر از متهمين که به عنوان مالک اين شرکتها معرفي شده بودند، به جرم معاونت درکلاهبرداري دستگير شدهاند و متهم رديف اول نيز با اتهامات کلاهبرداري، تحصيل مال نامشروع و اخذ موافقت اصولي بدون راهکارهاي شرعي و قانوني مورد پيگرد قضايي قرار گرفته و پرونده درشعب بازپرسي دادسراي مانه و سملقان درحال رسيدگي است.
صادق خرازي تشريح کرد؛
رضايت از کابينه دوازدهم، حضور پدرخواندههايي در جريان اصلاحات، تاسف از شبههافکني بعد از انتخابات ۲۹ ارديبهشت، انتقاد از ليست شوراي شهر تهران و "حصر" موضوعاتي است که مشاور ليدر اصلاحات از آنها ميگويد.
سيد محمدصادق خرازي، سفير اسبق ايران در سازمان ملل متحد و فرانسه و موسس حزب نداي ايرانيان است و اين روزها انتقاداتي به جريان اصلاحات دارد. ميگويد که "پدرخوانده"هايي در اين جريان بايد کنار روند در غير اينصورت معلوم نيست سال ۱۴۰۰ باز هم تقدير به نفع اصلاحطلبان رقم بخورد.
سيد محمدصادق خرازي در گفتوگو با ايسنا، در ارزيابي خود از کابينه دولت دوازدهم، گفت: معمولا کاري بدون اشکال و انتقاد نيست اما به هرحال رئيسجمهور ۲۴ ميليون راي آورده و حق دارد که خودش تصميم بگيرد و وزرايي انتخاب کند که ميتواند با آنها کار کند. شايسته نيست که گروهها در اين رابطه سهمخواهي داشته باشند و من هم سراغ ندارم که هيچ گروه سياسي در اين راستا سهمخواهي کرده باشد. من که متعلق به جريان اصلاح طلب هستم، نشنيدم که کسي سهم يا درخواستي در اين رابطه از رئيسجمهور کرده باشد.
خرازي تاکيد کرد: دليل حمايت اصلاحطلبان از آقاي روحاني نيز فقط افراد کابينه نبوده و تقريبا هيچ گفتماني پيرامون ظرفيتسازي در کابينه بين اصلاح طلبان و آقاي روحاني انجام نشد، ما براي شعارها، آرمانها و استراتژي و مباني که آقاي روحاني داشت، از او حمايت کرديم. ايشان معتقد به انفتاح و گشايش در سياست خارجي است که ما هم چنين اعتقادي داريم. ايشان به اقتصاد باز، بازار آزاد و تحقق عدالت و ظرفيت سازي در کلان اقتصاد ملي اعتقاد دارد و ما نيز همين باور را داريم.دبير کل حزب نداي ايرانيان در ارزيابي از فضاي سياسي کشور بعد از انتخابات ۲۹ ارديبهشت، اظهار کرد: متاسفانه بعد از انتخابات فرافکنيهايي شد و حلاوت و شيريني که ميتوانست جامعه را وارد يک موقعيت ويژه کند، از دست رفت.
سفير پيشين ايران در فرانسه تاکيد کرد: من معتقدم که يکي از کارهاي مهم دولت و رئيسجمهور اين است که با علم به اين مسئله، کشور را به گونهاي اداره کنند که ديدگاهها و نظرات آن ۱۶ ميليون و حتي همکاري آنها را نيز با خود داشته باشند.وي در پاسخ به اين که "تعامل دولت با اين ۱۶ ميليون نفر بايد چطور باشد؟"، گفت: آن ۱۶ ميليون خاستگاههاي ارزشي خود را دارند و فکر نميکنم که آقاي روحاني در مباني اصلي انقلاب با آنها مشکلي داشته باشد. اگر آن ۱۶ ميليون روي مسئلهاي همچون ابتکار عمل حضور خارجيها در کشور نقد دارند بايد ديد، نقد و نگراني آنها چيست. به زعم من آقاي روحاني قدرت گفتگو با اين ۱۶ ميليون را دارد. رئيسجمهوري مثل آقاي احمدينژاد اين قدرت درک و تعامل و تامل را نداشت. او بعد از پيروزي پر از شبهه در سال ۸۸ موضوعي را مطرح کرد و آن بحث "خس و خاشاک" بود اما آقاي روحاني اين کار را نکرد و گفت که آن ۱۶ ميليون هم از آن من است و من رئيسجمهور همه مردم ايران هستم. اين قدرت تعامل و فهم و ايجاد ديالوگ و گفتمان خود يک فرصت استثنايي است که آقاي روحاني انشاالله ميتواند موفق شده و در مسير درستي پيش رود.دبير کل حزب نداي ايرانيان ادامه داد: رهبران اصلاحات هنوز نتوانستهاند مباني خاص اصلاحطلبي را تبيين کنند. احزاب اصلاحطلب فاقد فرهنگ تعامل و گفتوگو هستند، يک حزبي که کل افرادش در يک ميني بوس جا ميگيرد، با حزبي که بيش از چند هزار کنشگر در آن فعال هستند، يک رنگ و يک جور ديده ميشوند. نمونه اين موضوع شهرداري تهران است که بعد از گفتوگوهاي فراوان و مذاکرات مختلف، به آقاي نجفي رسيدند. اينکه فرصت را براي ايشان فراهم ميکنند تا بتواند حتي يک ميخ به ديوار اين شهر بکوبد يا نه، جاي بحث دارد. مشکل خود ما هستيم.
خرازي اظهار کرد: زماني که آقاي قاليباف شهردار شد، تمام عناصر و عوامل حاکميت به او کمک کردند، تمام نيروهاي نظام که مجموعه حاکميت را تشکيل ميدهند به ياري او آمدند، سپاه، نيروي انتظامي، دستگاه قضا و کذا و کذا. آيا ما يقين داريم که اينها به آقاي نجفي کمک ميکنند؟ اينطور نيست که به طور مثال سپاه نميخواهد به آقاي نجفي کمک کند بلکه مسئله اين است که نميتوانند پلي اين بين ايجاد کنند.وي درباره راه حل سامان دادن به شرايطي که توصيف ميکند، گفت: جريان اصلاحات به آسيب شناسي جدي نياز دارد. اصلاحات بايد خود را از يکسري پدرخواندهها رها کند. تا زماني که اين پدرخواندهها هستند نميتوان خيلي دل بست و خوش بين بود. همين وضع را ما در بين اصولگرايان ميبينيم که پدرخواندهها باعث ريزش آنها شدند. عدم موفقيت مجامع موجودي کهامروز در جريان اصلاح طلبي هست، به دليل وجود و نقش همين افراد است.
سفير پيشين ايران در فرانسه تاکيد کرد: اين موضوع شامل آقاي خاتمينميشود، ايشان رهبر مورد اتفاق اين جريان است. مسئله افرادي هستند که خود را به آقاي خاتمينسبت ميدهند اما هيچ نسبتي با ايشان ندارند.
اين فعال سياسي اصلاحطلب در ادامه بيان کرد: گفتمان اصلاحات بايد فراگير شود. نميشود که با رفتار کاملا استبدادي، شعار جامعه مدني داده شود. اصلاحطلبان ميتوانند از وجود آقاي خاتميبراي ايجاد جرياني خاص به نفع خود استفاده کند چراکه ايشان شخصيتي ملي و متعلق به همه است، حتي اصولگرايان.
وي با انتقاد از نحوه بسته شدن ليست اصلاحات در شوراي شهر تهران و روند انتخاب شهردار، گفت: کاري که در چيدمان ليست شوراي شهر تهران شد، کار پسنديدهاي نبود و به گونهاي شکل گرفت که برخي جريانها و افراد آن را تصرف کردند و براي خود حق دانستند. در مقطع انتخابات به ما ميگفتند که هيس، اينها را نگوييد تا صداي ما را نشنوند چون اگر بشنوند معلوم نيست انتخابات چه ميشود. اما اکنون انتخابات تمام و شهردار هم انتخاب شده، حالا بياييم و حرف بزنيم که چرا اشتباه کرديم. اين نوع چيدمان شوراي شهر منطقي بوده؟ اين نقد هم به فرآيند انتخاب شوراي شهر است و هم به مصاديق.
اين فعال سياسي تصريح کرد: روزي که احمدينژاد راي آورد، افرادي برايش خوشحالي ميکردند که روزه بودند، قصد قربت کرده بودند که احمدي نژاد رئيسجمهور شود چون احساس ميکردند از جنس مردم و متعلق بهامام زمان (عج) است. او داشت فريبکاري ميکرد اما در اخلاص راي مردم حرفي نبود. آن اخلاص راي مردم به جاي خود باقي است.
خرازي يادآور شد: اصلاح طلبان، آقاي روحاني، آقاي خاتميو ديگران توانستند روي فرکانس مردم بيايند اما اين موضوع الزاما هر دوره اي تکرار نميشود. مردم هوشمند هستند، زندگيها و رفتارها را ميبينند. مثلا برادر آقاي روحاني را گرفتند، اما هيچ دخالتي نکرد. من همان روز پيش آقاي روحاني بودم. يک نفر سوال کرد که چه کار ميخواهيد بکنيد؟ ايشان گفت که من کاري نميکنم، کشور قانون دارد، برود وکيل بگيرد و کارهايش را بکند.وي افزود:اگرچه هنوز راي او صادر و اتهاميثابت نشده و دادگاه و دستگاه قضا بايد منصفانه رسيدگيهاي خود را انجام دهند که به او حتما به عنوان برادر رييس جمهور ظلمينشود.
اين فعال سياسي اصلاحطلب همچنين با اشاره به تشکيل کميته حصر در مجلس شوراي اسلاميو طرح انتقاداتي به رئيسجمهور مبني بر عدم پيگيري مسئله "حصر"، گفت: آقاي روحاني به عنوان رئيسجمهور سه مسئوليت دارد. يکي اداره کشور است، ديگري سوگندي که به قانون اساسي خورده و تعهدي که به قانون اساسي و ساختار ديوان سالار ايران دارد و سوم تعهد به شعارها و باورهايي که ارائه داده است. آقاي روحاني در رابطه با حصر اندازه وسعش تلاش کرده و اينطور نيست که او هرچه اراده کند، فردا عملي شود.وي افزود: من مخالف تشکيل کميته حصر در مجلس نيستم اما فکر نميکنم اين کار راه حل قضيه باشد. راه حل مشخص است و شوراي عالي امنيت ملي مسئوليت دارد. بايد با خود آقاي کروبي و آقاي مهندس موسوي هم صحبت کنند تا اين معضل حل شود. زيبنده کشور نيست که سه تن از شخصيتهاي تاريخي کشور اين وضعيت را داشته باشند. راه حل اين است که بزرگان و خردمندان و سران سه قوه بنشينند و با مسئولين امر به يک نتيجه و جمع بندي برسند و مسئله را حل کنند. اگر صحبت کنند حل ميشود.وي با انتقاد از نحوه بسته شدن ليست اصلاحات در شوراي شهر تهران و روند انتخاب شهردار، گفت: کاري که در چيدمان ليست شوراي شهر تهران شد، کار پسنديدهاي نبود و به گونهاي شکل گرفت که برخي جريانها و افراد آن را تصرف کردند و براي خود حق دانستند. در مقطع انتخابات به ما ميگفتند که هيس، اينها را نگوييد تا صداي ما را نشنوند چون اگر بشنوند معلوم نيست انتخابات چه ميشود. اما اکنون انتخابات تمام و شهردار هم انتخاب شده، حالا بياييم و حرف بزنيم که چرا اشتباه کرديم. اين نوع چيدمان شوراي شهر منطقي بوده؟ اين نقد هم به فرآيند انتخاب شوراي شهر است و هم به مصاديق.
پرسش کوتاه ، پاسخ کوتاه
اکبرهاشميرفسنجاني: پدر عمران ايران. او دومينداشت. مردي از دل کوير، با قلب و سينهاي گشاده، مظهر مقاومت و ايستادگي، مظلوم عيني و واقعي که هم رفيق و هم رقيب بر او تاخت و مورد بي مهري رقيب و رفيق قرار داشت. شخيصتش محسود بود و مورد حسد قرار ميگرفت و نميتوانستند او را تحمل کنند.
حسن روحاني: مرد تجربهها، روزهاي سخت و آميخته با انضباط فکري و ذهني. کسي را مثل او در ذهن منظم در ايران سراغ ندارم.
علي لاريجاني: با چشمان آبي، متفاوت از برادران، زيرک و کسي که خوب تشخيص ميدهد و ميتواند به خوبي خود را روي آب نگه دارد.
صادق لاريجاني: چندان شناخت نزديکي با ايشان ندارم.
سيد حسن خميني: چهره جوان مجتهد با فضيلتهاي اخلاقي و روحاني که ميتواند آينده ساز باشد.
علي اکبر ناطق نوري: روحاني شجاع، جوانمرد، لوتي و مردي که دوميندارد.
سيد محمد خاتمي: عزيز دوست داشتني که در حقش ناحقيهاي زيادي شده است.
محمود احمدينژاد: گل مصنوعي. دروغي به پهناي تاريخ.
محمدباقر قاليباف: مدير جهادي تلاشگر و سياستمدار بازنده.
احمد جنتي: نگهبان قانون اساسي، پيرمرد متدين و سالم و کسي که در عين حال خدشه پذير نيست.
علي اکبر ولايتي: پزشک تاريخداني که از گذشته حرف ميزند، در حال مانده و در قصه پرغصه آينده گير کرده است.
محسنهاشمي: فرزند مودب آيتالله.
سعيد جليلي: شخصيتي آميخته با هزاران سوء تفاهم اما انقلابي و متدين.
محمدرضا عارف: شخصيت دانشمند دوست داشتني.
عبدالرضا رحماني فضلي: وزير کشور رفيق رئيس مجلسي که از شانس زيادي برخوردار است.
محمد جواد ظريف: منحصر به فردترين وزير امور خارجه تاريخ بعد از انقلاب ايران .
محمدرضا باهنر: سياستمدار عاشق پيشه.
قوه قضاييه: دستگاهي که نياز به اصلاحات واقعي دارد.
مجلس دهم: بي خاصيت. مجلسي که نه قدر خودشان را ميداند و نه قدر موقعيت شان .
فراکسيون اميد مجلس: فراکسيوني که نه هدف را تشخيص ميدهد و نه آرمان دارد.
دانشگاه آزاد اسلامي: بنگاه توليد ثروت و علم.
جبهه پايداري: قصه پرغصه ملت ايران.
حزب نداي ايرانيان: آرمان و آرزوي ديرينه من در جوانان پر از شور و شعف و علاقه و ايمان.
حزب اعتماد ملي: شيخ مهدي کروبي.
«تجارت» راهکارهای رشد اقتصادی بادرآمدهای طلای سیاه را بررسی کرد؛
تجارت- گروه اقتصاد کلان: رکود... رکود... و رکود؛حقيقت محض اقتصاد ايران. حقيقتي که در چهار ساله دولت يازدهم نيز دامن کشور را فرا گرفته بود و تنها دولت وقت، توانست از ميزان رشد آن بکاهد، اما اين موضوع کافي نبود.
رکود، آنچنان خون اقتصاد کشور را به مانند يک زالو در طي دو دولت احمدينژاد مکيده بود، که دولت يازدهم تنها توانست از آخرين قطرههاي خون اقتصاد که همان حذف کامل پيشرانهاي آن بود، جلوگيري کند.
دولت يازدهم يا همان دولت به اصطلاح تدبير و اميد در همان آغازين روزهاي کاري خود، براي مقابله با رکود، با چالشهايي نظير تحريم، تورم افسارگسيخته و خالي بودن خزانه مواجه بود. گرچه دولت توانست با مهار تورم و شکستن قفل تحريم با توافقنامه هستهاي موسوم به برجام، تا حدي شاخص رفاه اجتماعي را بهبود بخشد، اما اين دولت به دليل نبود بستر مناسب نتوانست درآمد قابل توجهاي را کسب کند؛ چرا که همه پيشرانهاي اقتصادي با اخلال مواجه شده بودند و بسياري از آنها در رکود مطلق يا نيمه مطلق بسر ميبردند که تا حالا نيز ادامه دارد.
از آنجا که اقتصاد کشور نيز متکي به صنعت نفت است، تحريمها نيز برشدت کاهش منابع ارزي افزود. هرچند که در اواخر دولت يازدهم به لطف برجام و افزايش توليد و فروش نفت درآمدهاي ارزي افزايش يافت. حالا دولت دوازدهم براي جذب سرمايهگذاري لازم بار ديگر به اقتصاد نفتي وابسته شده است. که رد آن را بايد در حرفهاي سخنان دکتر حسن روحاني، رئيس جمهوري در مراسم راي اعتماد کابينه دولت دوازدهم جستوجو کرد؛ چرا که در آن سخنراني، روحاني از وزير نفت خواست، سرمايه 100 ميليارد دلاري از محل منابع نفتي جذب کند.
اين در حالي است که تقريبا همه پيشرانهاي اقتصادي دولت دوازدهم در رکود به سر برده و نکته جالب آنکه در برنامه اقتصادي دولت دوازدهم برنامهاي مشخص براي رونقبخشي به اين پيشرانهاي اقتصادي مثل مسکن مشخص نشده است و ظاهرا دولت تمام رونق اقتصاد را مثل دولتهاي قبل بر دوش صنعت نفت انداخته است. اين در حالي است که دولــت يازدهــم درصدد بود كه ميــزان اتكاى خود به حــوزه نفت را كاهش دهد، اما ظاهر بىرمق اقتصــاد و خالى بودن جيب دولت از پول باعث شــده تا بار ديگر، دولت دســت به دامان فروش نفــت و فرآوردههاى آن شــود. تا بر اساس منابع مالى به دســت آمــده از فروش نفت و فرآوردههــاى آن، رونق را به ســاير بخشهاى اقتصادى بازگرداند. البته اينکه از محل فروش فرآوردههاي نفتي اين کار انجام شود، بسيار مطلوب اقتصاد است. اما در دولت يازدهم اين عمل محقق نشد و خام فروشي به محور اصلي برنامه صنعت نفت کشور تبديل شد. اين موضوع موجب نگراني کارشناسان اقتصادي شده است.هر چند که در اين باره کارشناسان دراين مورد نظرات متفاوتي دارند. گروهي معتقدند که اشتباه استراتژيک است که دولت تمام برنامه رونق بخشي اقتصاد را به دوش صنعت نفت بگذارد و گروهي ديگر نيز معتقدند: ماداميکه نظام مالي و پولي کشور دچار مشکل است، هرگونه جذب سرمايه حتي از محل درآمدهاي نفتي نيز نميتواند رکود را مهار کند. اين گروه به گذشته اقتصادي دولتهاي قبل اشاره ميکنند و آن را مثال عيني يک طرح شکست خورده ميپندارند. از سوي ديگر قديمى و مســتهلك بــودن صنايع مرتبــط با نفــت و گاز در كشــور و همچنيــن پتروشــيمىها به چالش مهمى تبديل شده كه توانايى كشور در اســتخراج و تبديل نفت و گاز به محصولات نفتى و گازى را به شــدت كاهــش داده اســت. همچنين عقب بودن كشور از نظر دانش فنى به روز مشكل مهم ديگرى است كه در حال حاضر كشور با آن دست و پنجه نرم مىكند. اين موضوع از عواملي تاثيرگذار در حوزه نفت است و چالش جدي اين صنعت است. قيمتهاي متغير نفتي نيز از دلايلي است که کارشناسان بر آن تاکيد دارند و به عنوان پاشنه آشيل اقتصاد نفتي از آن ياد ميکنند. در همين باره ابراهيم رزاقى، كارشــناس اقتصادى مىگويد: داشتن نگاه استراتژيك به صنعت نفت مىتواند حلال مشكلات باشد، به شــرط آنكه حاكميت نيز بر آن توافق كند. به گفتــه او، نگاه مسئولان نسبت به اصل اساسى و جاافتادهاى مثل جذب ســرمايه خارجى بســيار متفاوت اســت. اينگونــه زيگزاگهاى سياســتگذارى آن هــم در مــورد اصول پذيرفته شده اقتصادى حاصلى جز عدم ثبــات در طرحها، برنامهها و به خصــوص روابــط بينالمللى در برندارد. در عين حال، نماينده مردم ماهشهر و اميديه در مجلس دهم، جذب سرمايهگذاري از طريق نفت با شرايطي خاص براي تامين منابع مالي در راستاي رونق بخشي به پيشرانهاي مولد اقتصادي مطلوب دانست. علي گل مرادي درباره اين موضوع به تجارت توضيح ميدهد و ميگويد: اگر توليد فرآوردههاي نفتي و صادرات آن مدنظر قرار بگيرد و خامفروشي به حداقل ممکن برسد، امکان اينکه صنعت نفت بتواند اصليترين پيشران توليد باشد؛ وجود دارد. اما اگر صرفا به خامفروشي اکتفا کرده، نه تنها ارزش افزودهاي ايجاد نميشود، بلکه موجب وابستگي بيشتر اقتصاد به نفت و تداوم رکود در اقتصاد خواهد شد.
به گفته عضو کميسيون انرژي مجلس دهم، بايد صنعت نفت به سمت توليد فرآوردههاي آن سوق داده شود و بر اساس آن پيشرانهاي ديگر اقتصاد مثل مسکن نيز با رونق و توسعه همراه خواهد شد.
به گفته وي، البته اين موضوع نبايد باعث شود از ساير بخشهاي اقتصادي غافل شد، چرا که غفلت موجب ميشود که اقتصاد به تک محصولي وابسته شود و به تبعات مختلفي از جمله بيماري هلندي دچار شود و پس از آن نيز با توجه به کاهش درآمدهاي نفتي به دليل متغيير بودن آن، رکود تورميرا به ارمغان ميآورد.
البته اين نماينده مجلس معتقد است که ساختاراقتصاد کشور بايد به صورت اصولي اصلاح شود و اين موضوع نيازمند برنامهريزي و هدفمندسازي گام به گام در اين راستا است.
به اعتقاد اين عضو کميسيون انرژي مجلس دهم، مديريت کارآمد، در کنار برنامهريزي مدون همراه با هدفگذاري در راستاي ايجاد ارزش افزوده در توليد ميتواند راهگشاي اقتصاد شود.
گل مرادي، نماينده مردم ماهشهر و اميديه ادامه ميدهد: بايد در اين راستا با توليد فرآوردههاي نفتي و ايجاد اقتصادي مبتني بر دورنگراي برونزا که برگرفته از اقتصاد مقاومتي است، توليد را در کشور رونق دهيم. اما ديگر عضو کميسيون انرژي مجلس در اين باره نظري متفاوت دارد و ميگويد: خامفروشي نفت نه تنها نميتواند رکود را از اقتصاد خارج کند، بلکه موجب ايجاد رکود تورميدر پي افزايش نقدينگي جذب نشده به توليد خواهد شد، که آن هم بر اثر بيماري هلندي ايجاد ميشود. هدايت الله خادمي، نماينده مردم ايذه و باغ ملک به تجارت ميگويد: ساختار معيوب و فساد سيستماتيک باعث ميشود که نفت به صورت خام عرضه شود و اين امر به حذف بيشتر بخش خصوصي خواهد انجاميد. خادميافزود: نبود هدفگذاري براي ايجاد تحول در صنعت نفت و تبديل آن به ارزش افزوده عامل اصلي عدم جذب سرمايه به توليد ميشود.
به گفته وي، توليد نفت افزايش نيافته است بلکه برگشت توليد داشتهايم چرا که بعد از تحريم اجازه ميزان توليدي که تدوين شده بود بار ديگر عرضه ميشود، لذا نبايد به اين اميد داشت که با اين نوع شيوه موفق به جذب سرمايه براي اقتصاد شد.
با اعلام آمادگی کره جنوبی، ایتالیا و آلمان رقم خورد؛
معاون وزير راه و شهرسازي از همکاري با متخصصان سه کشور آلمان، ايتاليا و کره جنوبي براي ايجاد شهرهاي جديد خبر داد و گفت: به دنبال شهرسازي محله محور هستيم و شهر را تنها مسکنسازي نميدانيم.
در اين راستا با دانشگاهها و شرکتهاي معتبر کره جنوبي، آلمان و ايتاليا وارد همکاري شدهايم.محسن نريمان افزود: کره جنوبيها براي سرمايهگذاري در شهر جديد خوارزميو ايتالياييها براي سرمايهگذاري در شهر جديد تيس و همچنين آلمان نيز در کمک به عمليات فني، محلهسازي، ساختمانسازي، مسائل زيست محيطي و استفاده بهينه از مصرف انرژي اعلام آمادگي كردهاند.
افتتاح ۲۰ هزار واحد مسکن مهر شهرهاي جديد طي هفته دولت
محسن نريمان در ادامه نشست خبري خود از افتتاح ۲۰ هزار واحد مسکن مهر شهرهاي جديد طي هفته دولت خبر داد و گفت: با توجه بهامار موجود، از نظر ما مسکن مهر در شهرهايي که بالاي ۹۰ درصد پيشرفت فيزيکي دارند و پروژهها به دليل برخي معارضات قانوني و عدم اقبال مردم در تکميل آوردهها به تأخير افتاده را تکميل شده تلقي ميکنيم. محسن نريمان در نشست خبري در جمع خبرنگاران اعلام کرد: خوشبختانه شرکت عمران شهرهاي جديد طي هفته دولت در ۱۹ شهر جديد زير مجموعه خود در سراسر کشور شاهد تحويل حدود ۲۰ هزار واحد مسکن مهر و خدمات روبنايي و زيربنايي خواهد بود که از اين طريق براي حدودا ۷۰ تا ۸۰ هزار نفر در کشور سرپناه ايجاد خواهد شد.نريمان در ادامه با تأکيد براينکه با افتتاحات هفته دولت پرونده مسکن مهر در اغلب شهرهاي جديد بسته خواهد شد گفت: با توجه بهامار موجود، از نظر ما مسکن مهر در شهرهايي که بالاي ۹۰ دصد پيشرفت فيزيکي دارند و پروژهها به دليل برخي معارضات فانوني و عدم اقبال مردم در تکميل آوردهها به تأخير افتاده را تکميل شده تلقي ميکنيم.
دولت يازدهم بيش از ۹۰۰ هزار واحد به متقاضيان تحويل داد
مديرعامل شرکت عمران شهرهاي جديد باتأکيد براينکه دولت يازدهم بر خلاف دو دولت گذشته بيش از ۹۰۰ هزار واحد را طي ۴ سال به متقاضيان تحويل داد گفت: هم اکنون تعداد ۱۰۰ هزار واحد داراي متقاضي مؤثر باقيمانده که در تلاش براي تکميل آنها نيز هستيم.وي با اشاره به اخذ تصميمات اشتباه براي اجراي پروژه مسکن مهر در دولت نهم و دهم اظهار داشت: پيش از اين بنده در مجلس حضور داشتم و همواره يکي از خواستههاي مسئولان اين بود که با ايجاد شهر جديد و انتقال جمعيت به يک نقطه ديگر در مجلس موافقت شود اما مسئولان و نمايندگان همواره درباره اين سياست محتاطانه عمل ميکردند اما در دولت نهم و دهم يک شبه صد هزار واحد مسکن مهر در شهر پرديس از شهرهاي حومه تهران تصويب شد که همين پروژه جمعيت اين شهر حومهاي را به ۵۰۰ هزار نفر رساند يعني يک شبه يک کلان شهر ديگر در مجاورت تهران ايجاد شد.نريمان ادامه داد: همچنين ۹۵ هزار واحد مسکن مهر در شهر پرديس تصويب شد يعني يک کلان شهر ۵۰۰ هزار نفري ديگر هم در مجاورت تهران شکل گرفت. اين در حالي است که در تمام دنيا ايجاد شهرهاي جديد با جمعيتهاي کمتر از ۱۰۰ هزار نفر است.وي با اشاره به بحث کيفيت پروژههاي مسکن مهر اظهار داشت: بار مالي ناشي از طرحهاي زيربنايي و روبنايي باعث شد که اجراي اين پروژه در دولتهاي گذشته به صورت دقيق انجام نشود اما در اين دولت تا زماني که خدمات زيربنايي و روبنايي و امکانات يک واحد به صورت کامل ساخته نشد آن واحد را به متقاضي تحويل نداديم.معاون وزير راه و شهرسازي تاکيد کرد: هر چند که سياستهاي دولت گذشته در برنامه ريزي جانمايي و اجراي مسکن مهر اشتباه بود اما تعهدات دولت پيشين را به جان پذيرفتيم و انجام داديم.نريمان با بيان اينکه يکي از خدمات زيربنايي براي ساکنان مسکن مهر و شهرهاي جديدي برخورداري از مترو است، گفت: خوشبختانه متروي مسکن مهر هشتگرد تا شش ماه ديگر به افتتاح ميشود همچنين متروي شهر پرند تا شهر آفتاب پيشرفت فيزيکي داشته و ادامه پروژه در دست اجرا است. در حال انجام طرحهاي مطالعاتي براي اتصال پرديس به تهران از طريق مترو هستيم.
اجراي سياستهاي شهرسازي ريل پايه در شهرهاي جديد
وي تاکيد کرد: سياستهاي شهرسازي ريل پايه در شهرهاي جديد در حال اجرا است و تمام اين شهرها بر اساس حمل و نقل ريلي طراحي شدهاند در تلاش هستيم شهر صدرا را هم با قطار حومهاي به شيراز متصل کنيم.نريمان ادامه داد: اجراي پروژه قطار حومهاي در شيرين شهر در خوزستان، بينالود در خراسان رضوي و انديشه در تهران در حال اجرا است.مديرعامل شرکت عمران شهرهاي جديد در اين باره تأکيد کرد: تلاش داريم تا نسل نوي شهرهاي جديد را با رويکردي غيردولتي ساخته و با توجه به سودزا بودن اين پروژهها، عمليات اجرايي شهرهاي مذکور را از همان ابتدا با کمک بخش خصوصي احداث کنيم.نريمان از همکاري با متخصصان سه کشور آلمان، ايتاليا و کره جنوبي براي ايجاد شهرهاي جديد خبر داد و گفت: به دنبال شهرسازي محله محور هستيم و شهر را تنها مسکنسازي نميدانيم. در اين راستا با دانشگاهها و شرکتهاي معتبر کره جنوبي، آلمان و ايتاليا وارد همکاري شدهايم.وي افزود: کره جنوبيها براي سرمايهگذاري در شهر جديد خوارزميو ايتالياييها براي سرمايهگذاري در شهر جديد تيس و همچنين آلمان نيز در کمک به عمليات فني، محلهسازي، ساختمانسازي، مسائل زيست محيطي و استفاده بهينه از مصرف انرژي اعلام آمادگي كردهاند.اين مقام مسئول هماهنگيهايي را با هبيتات در ساخت مسکن و استفاده از آخرين روشهاي توليد مسکن در جهان پيش برده و تلاش در اجراي آن به خصوص در نسل نوي شهرهاي ديد در سواحل مکران و منطقه چابهار نيز داريم.معاون وزير راه و شهرسازي با بيان اينکهامکان اجراي پروژههاي زيربنايي و روبنايي با منابع دولتي وجود ندارد، گفت: هزينه اجراي طرحها تا حدي بالا است که به عنوان مثال براي تنها رفع بخشي از مشکلات پرديس درخواست ۱۰۰۰ ميليارد تومان وام از بانک مسکن کرديم. برخي کارشناسان رقم هزينههاي برآورد شده براي اتمام پروژهها را ۷ هزار ميليارد تومان اعلام کردهاند که از نظر من اين رقم نيز رو به فزوني است.
بايد از سرمايه گذاري خارجي استقبال کرد
در همين رابطه يک کارشناس اقتصاد مسکن و بازار سرمايه به تجارت گفت: حضور کشورها و شرکتهاي خارجي نه تنها در صنعت ساختمان، بلکه در ساير فعاليتها و زمينههاي اقتصادي مغتنم است و بايد از آن استقبال کرد.دکتر سلمان خادم المله افزود: در حال حاضر سود تسهيلا بانکي براي انبوه سازان بين 10 تا 14 درصد است و اين ميزان سود براي سازنده داخلي جذاب نيست و به همين دليل سرمايه گذاري لازم در بخش مسکن صورت نميگيرد و همين مسئله موجب رکود در اين بخش شده است. وي تاکيد کرد: بايد از سرمايه گذاري خارجي در صنعتي مثل ساخت و ساز که به ملاحظات امنيتي چنداني نياز ندارد استقبال کرد و دست سرمايه گذاران را فشرد.
پژوهشگر انستیتو پژوهش نیوکاسل انگلستان در گفتگو با «تجارت» تشریح کرد:
تجارت- گروه انرژی: پژوهشگر انستیتو پژوهش نیوکاسل انگلستان گفت: 8 ویژگی برای حکمرانی خوب داریم، پاسخگویی، اجماعمحوری، مشارکت، قانونمحوری، کارایی و اثربخشی، عدالتجویی، مسئولیتپذیری و شفافیت. لذا این چالشهایی است که الان ما با آن روبرو هستیم و برای رسیدن به حکمرانی خوب منابع آب و خاک 6 مولفه وجود دارد.
سيد مختارهاشميپژوهشگر انستيتو پژوهش نيوکاسل انگلستان و استاد مدعو دانشگاه کردستان در گفتوگو با خبرنگار حوزه انرژي روزنامه تجارت در خصوص مديريت کلان آب در کشور اظهار داشت: يکي از مهمترين چالشهاي ايران رسيدن به مديريت پايدار منابع آب است. در حقيقت ما 8 ويژگي براي حکمراني خوب داريم، پاسخگويي، اجماعمحوري، مشارکت، قانونمحوري، کارايي و اثربخشي، عدالتجويي، مسئوليتپذيري و شفافيت. لذا اين چالشهايي است که الان ما با آن روبرو هستيم. هاشميگفت: ما بايد بکوشيم که زمينه را براي اينکه به اين حکمراني خوب دستيابي پيدا کنيم، ايجاد کنيم. در واقع ما چطور ميتوانيم دسترسي پيدا کنيم؟ اين است که رسيدن به حکمراني خوب منابع آب و خاک و راههاي رسيدن به آن بسيار مهم است. وي عنوان کرد: در اين خصوص 6 مولفه وجود دارد، اول اينکه ما چگونه ويژگيهاي به هم پيوستگي و معيارهاي پايداري را براي تحقق توسعه پايدار و ايجاد مکانيسمهايي براي مشارکت درست کنيم و يکي از مشکلاتي که ما داريم و براي نمونه در تشخيص مصلحت نظام و در کميسيون چشمانداز، خيلي از شاخصها در مورد حکمراني تدوين شدهاما خب دادههايي وجود ندارد که بتوان اين معيارها را با آن سنجيد لذا ما ميتوانيم معيار پايداري را توصيف کنيم و به دست بياوريم اما متوجه ميشويم که دادهاش را نداريم که بعدا بخواهيم آن را بسنجيم، لذا ما بايد يکي از ويژگيهاي به هم پيوستگي و معيارهاي پايداري را ايجاد کنيم و بعد بايد داده داشته باشيم که بالاخره بتوانيم بسنجيم. وي بيان کرد: دوم اينکه ما نبايد فقط متغيرهاي فيزيکي را در نظر بگيريم. ما بايد متغييرهاي اجتماعي اکولوژيک را در نظر بگيريم يعني سيستم حکمراني تنها تحت تاثير متغيرهاي سازماني اجتماعي و سياسي قرار نميگيرد بلکه تحت تاثير دستهاي از متغييرها است. هاشميافزود: سوم اينکه لازم است ظرفيت سازماني را توسعه بدهيم و مشارکت مردميکه از مقولههايي مانند حکمراني خوب و دموکراسي و ... براي بهبود پاسخگويي و شفافيت سرچشمه گرفته، هنوز يکي از مسائل بسيار مهم در مديريت منابع آب است لذا مشارکت بيشتر در ايران تا حد يک مشورت تنزل يافته است و در تصميمگيريها غالبا خودشان هستند و مردم دخيل نيستند. به طور مثال در درياچه اروميه که داريم ارزيابي ميکنيم، (خود بنده 9 سال مشاور ملي پروژه و طرح حفاظت از تالابهاي ايران بودم) مشکل اين است که فقط دستگاههاي اجرايي و چند تا NGO که به اصطلاح به شيوهاي با دستگاهها در ارتباط هستند، دخيل هستند و اکثر مردم کار خودشان را ميکنند و معلوم شده که خيلي فعاليت مردم قابل کنترل نيست. براي نمونه 50 تا 60 درصد برداشت غيررسميو غيرمجاز از آبهاي سطحي و نيز حدود 40 هزار چاه غيرمجاز در حوزه درياچه اروميه داريم. بنابراين مساله مشارکت خيلي مهم است. هاشميبيان کرد: مولفه چهارم اخلاقي است، همانطور که گفتم بهرهبرداريهاي بيرويه و بيحد منابع طبيعي را بايد يک مساله اخلاقي در نظر بگيريم هرچند فرهنگ ايراني اسلاميداريم، اما در واقع در سيستم ما خيلي توجهي به مسائل اخلاقي در تصميمگيريهاي حکمراني آب نميشود. وي ادامه داد: مولفه پنجم اين است که ما بايد سازمانهاي بلندمدت و بادوام را طراحي کنيم. طراحي سازماني براي ايجاد سازمانهاي بلندمدت و بادوام مساله مهمياست. در حال حاضر يک ستاد، کميته يا کارگروه ايران مساله را به خود سيستم تزريق ميکنند، يا يک کارگروه ملي به رياست معاون اول رئيس جمهور تشکيل ميشود که اصلا وقت براي اين کار ندارد، يا يک وزير را دبير کارگروه ميکنند که وقت ندارد، و بعد اعضايي را در کارگروه انتخاب ميکنند که آنها هم وقت ندارند که کار کنند. در ايران ايم امر معمول شده و خيلي هم کارساز نيست و غالبا به اشخاص مربوط ميشود.پژوهشگر انستيتو پژوهش نيوکاسل انگلستان افزود: مولفه ششم که بايد روي آن کار کنيم برقراري نظام حکمراني انطباقي با درنظر گرفتن علم هيدرولوژي به عنوان اساس براي تحقيق منابع آب است. چون ما به طور مثال يکسال آب زياد داريم و يک سال کمبود آب، يعني براي تخصيص منابع آب مديريتي نداريم لذا ما بايد اين سيستم را داشته باشيم که با شرايط هيدرولوژي منطبق باشد اما متاسفانه ما علم هيدرولوژي و علم آب را کاملا فراموش کردهايم. وي در پايان گفت: سخن آخر اينکه کمبود آب يک حقيقت است و سيستم منابع آب و خاک ما در وضعيت خيلي بحراني شديد قرار دارد و بايد تشکيلات سازماني بخش آب به نوعي تغيير کند که بتوان نيازهاي آينده و تغييرات مربوط به تقاضا و عرضه را در خود بگنجاند. آن موضوعي که واقعا بنده هم به دنبال آن هستم، اين است که ما به کيفيت آب اصلا توجه نداريم، حتي پساب کارخانهها و فاضلاب آنها وارد رودخانه ميشود و کيفيت پايين ميآيد. اين آلودگي خودش معنايش اين است که آب از دست ما رفته است و تصفيه خانه هم نداريم و خيلي هم هزينهبر است. لذا ما نبايد فقط به دنبال کميت باشيم و کيفيت را نيز بايد در نظر بگيريم. تخريب زيستمحيطي و آلودگي بزرگترين تهديدها براي امنيت ملي هستند و آن را به خطر مياندازند و بايد نگرش جديد داشته باشيم.
چالش جديد سهمخواهي در بازار كشورهاي همسايه
گروه صنعت، معدن و تجارت: در ميان كشورهاي همسايه، عراق از نظر اقتصادي اهميت ويژهاي براي ايران دارد. هرچند مدتي است كه برخي مشكلات بر سر راه تجارت دو كشور از طرف عراق ايجاد شده، با اين حال بررسي گزارشها و آمار منتشر شده از سوي گمرك و سازمان توسعه تجارت نشان ميدهد كه اين همسايه غربي همچنان در ميان مهمترين شركاي تجاري كشور قرار دارد.
براساس گزارشهاي گمركي منتشر شده، پس از چين و امارات متحده عربي، كشور عراق سومين بازار بزرگ صادراتي ايران محسوب ميشود. مهمترين اقلام صادراتي به عراق طي سال گذشته شامل حيوانات زنده، انواع روغنهاي نباتي و حيواني، انواع نوشابهها، محصولات معدني، محصولات شيميايي، محصولات و مواد پلاستيکي، انواع پوست و چرم و کيف، چوب و اشياء چوبي، منسوجات، سنگ ساختماني، سيمان است. از طرف ديگر در سالهاي گذشته و با حضور شرکتهاي چيني در بازار خودروي عراق و فروش خودرو در قالب ليزينگ شرايط رقابت براي شرکتهاي ايراني فشردهتر شده است. همچنين به اعتقاد كارشناسان کشور عراق امروزه به دليل جنگهاي داخلي و قطع روابط بخشهاي عربي که 70 درصد تراکم جمعيت و بازار مصرف در بغداد و 9 استان جنوبي قراردارد تنها مبادي گمرکي آزاد را براي واردات انواع کالاها و خدمات خود از مرزهاي کشور ايران و کويت داراست.
با اين همه طي ماههاي گذشته افزايش تعرفه پيشبيني شده كالاهاي ايراني براي صادرات به عراق موجب شده تا بازرگانان كشور نسبت به كاهش سهم كالاهاي خود در بازارهاي عراق ابراز نگراني كنند. از طرف ديگر طي روزهاي گذشته بنا به اعلام اتاق بازرگاني، صنايع، معادن و کشاورزي تهران، وزارت امور خارجه عراق طي نامهاي به سفارت ايران در آن کشور، بخشنامه اصلاحات قوانين گمرکي عراق را ابلاغ کرده است. در اين نامهامده است که به موجب اقتضاي مصالح عموميو جهت جلوگيري از ورود کالاهاي با معافيت سود و عوارض گمرکي که خريد و فروش آن خلاف قانون بوده به بازارهاي داخلي و محلي و همچنين جهت برآورده شدن زمينه رقابت، دولت عراق براي ورود کالاهايي که معافيت گمرکي يا پرداخت معوق دارند، شروطي را تعيين کرده است.
مشروط شدن صادرات به عراق
اين شروط که در هيات وزيران عراق به تصويب رسيده و بايد روي کالاها درج شود، شامل اين موارد که کالاها و محصولات بايد با نام ذينفع وارد عراق شود، بر روي هر يک از کالاها و محصولات ورودي جمله معاف از پرداخت عوارض گمرکي، مالکيت کالا و غيرقابل فروش بودن به صورت کاملا واضح درج شود، است. همچنين بايد کالاها و وسايل ورودي بايد از نظر کميت و نوع محصول مرتبط با رشته فعاليت واردکننده باشد و مقامات مسئول جلوگيري از ريزش کالاهاي داراي معافيت گمرکي به بازارهاي داخلي که در قبل از اين اتفاق افتاده است از تاريخ 1/8/2017 کار خود را شروع ميکنند. گفتني است در روزهاي اخير ممنوعيت واردات سيمان ايران به عراق واکنشهايي را به دنبال داشته است.
با اين حال برخي فعالان اقتصادي معتقدند كه سرمايهگذاري محدودي در عراق صورت گرفته و پيشبيني ميشود با ادامه خروج دانش اين کشور عراق تبديل به يکي از بهترين بازارها براي ايران شود. لذا مسئولان ايراني بايد براي شناخت اين بازار، براي پيدا کردن جايگاه مناسب در اين بازار عجله کنند؛ اما گويي متوجه نميشوند که در اقتصاد زود دير ميشود.
اميدواري به آينده بازار عراق
با تمام اين اوصاف فعالان اقتصادي به آينده بازار عراق دلخوش هستند و اميدوار؛ آنها ميگويند طولي نميکشد کهامنيت در عراق، باعث شکوفايي بازارهاي عراق به روي اقتصاد ايران ميشود. عراق يکي از بازارهاي مهم صادرات غيرنفتي ايران است؛ اما اين بازار با چالشهاي زيادي مواجه است. ريسکهاي سياسي و تجاري همواره موجب نگراني صادرکنندگان در روند فعاليت آنها است؛ چراکه تحقق هر يک از اين ريسکها موجب اختلال در وصول وجه کالا و خدمات صادره از سوي آنها ميشود. مسعود دانشمند، عضو هيات نمايندگان اتاق بازرگاني ايران در گفتگو با خبرنگار «تجارت» ميگويد: امنيت و عدم وجود آن در عراق، بازارهاي اين کشور را تحت تأثير قرار داده است؛ از طرف ديگر تصميمها در آنجا بهصورت منطقهاي و محلي گرفته ميشود. اما در ايران هم اراده لازم براي حل مشکلات مرزهاي شلمچه ديده نميشود.
اين فعال اقتصادي و بازرگاني در ادامه خاطرنشان كرد: باوجود قيمتگذاري و ارزشگذاري بر کالاها، اما همچنان عراق براي کالاها قيمتگذاري ميکند که همين امر در برخي مواقع باعث افت قيمت کالا ميشود. بايد اصلاح اين رويه در دستور کار قرار گيرد. براي اصلاح اين مشکل مديريت و نظر واحد و درنتيجه ارائهاماري يکسان از مرجع واحد لازم است. اگر اين هماهنگي و همنوايي وجود داشته باشد مشکلات صادرکنندههاي بخش خصوصي و حتي بخش دولتي در مرز شلمچه مشخص و اصلاح ميشود. دانشمند همچنين از موانع حملونقل در ارتباط با صادرات به عراق ادامه داد: بايد از طريق سهولت در نقل و انتقالات، چرخه واردات و صادرات دو کشور را متوازنتر سازيم تا بدين طريق بتوانيم در مسير تحقق تبادل تجاري و اقتصادي دو کشور گام برداشت. از طرف ديگر بايد حملونقل در داخل اين کشور تسهيل شود. اين عضو هيات نمايندگان اتاق بازرگاني يکي از مشکلات ديگر را بسته شدن مرز شلمچه در ايام محرم عنوان ميکند و ميگويد: بايد مرز زيارتي و تجاري از هم تفکيک شود؛ هرروز بسته بودن مرزها ضرر بسيار زيادي به اقتصاد ملي ايران است.
اين فعال اقتصادي در پايان با اشاره به شروطي كه از سوي عراق براي صادرات كالاهاي ايراني به آن كشور در نظر گرفته شده، يادآور شد: مدتي ميشود كه مشكلاتي بر سر راه صادرات به عراق ايجاد شده و حتي تعرفهها افزايش پيدا كرده، حالا هم كه شروط جديدي براي حضور كالاهاي ايراني در بازارهاي كشور همسايه مطرح شده، با اين همه نميتوان از اهميت و جايگاه اقتصادي بازارهاي عراق چشمپوشي كرد و بايد با برنامهريزي هم اعتماد مسئولان آن كشور جلب شود و هم سهم قابل توجهي از بازار اين كشور همسايه در اختيار محصولات ايراني قرار بگيرد.