عماد عزتی
جذب سرمايه هاي خارجي به طور كلي با توجه به روند روبه رشد تجارت در سراسر دهكده جهاني يكي از دغدغه هاي اصلي كشورها و دولتمردان است بطوري كه اكثر دولت ها با توجه به شعارهاي انتخاباتي خود يكي از اولويت هاي دولت اينده را درباره جذب هرچه بيشتر سرمايه هاي خارجي به كشور جهت ايجاد اشتغال و همچنين رشد و توسعه اقتصاد داخل مرزهايشان عنوان مي كنند .
ايران نيز از اين موضوع مستنثني نيست و همواره دولت از گذشته تا امروز به دنبال جذب حداكثري سرمايه هاي خارجي به داخل كشور بوده است اما با توجه به اقتصاد تك محصلي كشورمان و وابستگي هرچه بيشتر دودوتاچهارتاي اقتصاد ايران به صنعت نفت بيشتر توجه ها به جذب سرمايه هاي خارجي در اين صنعت پرفراز و نشيب دوران اخير بوده است در حالي كه شايد ديگر صنايع همواره خارج از ديد مسئولان باقي مانده است خصوصا امروز که قیمت نفت روبه نزول گذاشته و باعث بروز نگرانی هایی در افزایش کسری بودجه های نفتی در کشورهای نفتی شده است.
این درحالی است که يكي از روشهاي بسيار مرسوم در جذب سرمايه هاي خارجي در اقتصاد بين المللي كشورها ورود هيات هاي تجاري به كشورها و بررسي روند توسعه بازار داخلي آن كشور جهت ورود يا عدم ورود تجار كشور مهمان به اقتصاد كشور ميزبان است كه معمولا با ريزبيني و البته برنامه ريزي هاي كاملا علمي از سوي هر دو كشور مورد بررسي قرار گرفته و در نهايت اجرايي مي شود و می توان از آن به عنوان تیغه ای دولب در دودوتای اقتصادی نام برد. اما ظاهرا سفر هيات هاي تجاري به كشورمان بخصوص در يك دهه گذشته كمي از اين قاعده و قانون خارج شده و زياد در جهت ورود سرمايه هاي خارجي به كشورمان نبوده و برآيندي جز خروج دلارهاي نفتي ايران به بازار هاي اين كشورها نداشته است.
نكته اي ظريف كه در اين زمينه همواره خارج از تيررس مديران و مسئولان دولتي باقي مانده است و با يك برآورد ساده در خواهيم يافت بيشتر اين سفرها براي بررسي بازار داخلي ايران و فرصت هاي جذب سرمايه هاي ايراني بوده نه براي سرازير شدن دلارهاي خارجي در رگ هاي اقتصاد كشورمان. هرچند در معدود مواردي اين امر محقق شده كه بازهم به همان اقتصاد تك محصولي ايران زمين مربوط بوده است و خبري از رشد و پويايي ديگر صنايع به عنوان برآيند مثبت اين سفرها نبوده است .
ممكن است با طرح اين مسئله بسياري از مسئولان به آن خرده گرفته و به آن واكنش نشان دهند درحالي كه اگر كمي به برآيند اينگونه سفرها توجه داشته باشيم گروه كثيري از تجار و بازرگانان همراه هيات هاي تجاري كه وارد تهران مي شوند صاحبان صنايع خرد و كلان كشور مهمان ايران هستند كه هرگز قصد سرمايه گذاري در اقتصاد ايران ندارد و صرفا براي يافتن بازاري مناسب براي توليداتشان هستند كه شاهد مثال اين موضوع را مي توان به نشست هاي تخصصي در حاشيه اين سفرها دانست كه نه تنها درباره سرمايه گذاري داخل ايران سخني به ميان نيامده بلكه صرفا به دنبال يافتن خريداري مناسب براي توليدات اين گروه بوده است و مهمترین دلیل این امر یعنی نبود علاقه برای سرمایه گذاری در کشورمان از سوی هیات های تجاری مهمان ایران نبود امنیت سرمایه گذاری در کشور اعلام شده است .به هر حال اين عرف اقتصادي جهان را نمي توان ناديده گرفت و از آن چشم پوشي كرد اما ظاهرا جايگزين ها يا مواردي مشابه براي جلب نظر سرمايه گذاران خارجي به داخل مرزهايمان وجود دارد كه سرمنشاء همه آنها از دولت آغاز خواهد شد و نمي توان خارج از هيات دولت به دنبال راهكاري مناسب براي تحققش بود. اين درحالي است كه مي توان به برگزاري و ميزباني نمايشگاه ها و البته رويدادهاي بزرگ تجاري همانند EXPO اشاره كرد تا زمينه ارتباط هرچه بيشتر صاحبان صنايع خصوصي در ان خارج از چهارچوب های دست و پاگیر اداری صورت گیرد و درنهایت همکاری های اقتصادی از آن حاصل شود.
ايران نيز از اين موضوع مستنثني نيست و همواره دولت از گذشته تا امروز به دنبال جذب حداكثري سرمايه هاي خارجي به داخل كشور بوده است اما با توجه به اقتصاد تك محصلي كشورمان و وابستگي هرچه بيشتر دودوتاچهارتاي اقتصاد ايران به صنعت نفت بيشتر توجه ها به جذب سرمايه هاي خارجي در اين صنعت پرفراز و نشيب دوران اخير بوده است در حالي كه شايد ديگر صنايع همواره خارج از ديد مسئولان باقي مانده است خصوصا امروز که قیمت نفت روبه نزول گذاشته و باعث بروز نگرانی هایی در افزایش کسری بودجه های نفتی در کشورهای نفتی شده است.
این درحالی است که يكي از روشهاي بسيار مرسوم در جذب سرمايه هاي خارجي در اقتصاد بين المللي كشورها ورود هيات هاي تجاري به كشورها و بررسي روند توسعه بازار داخلي آن كشور جهت ورود يا عدم ورود تجار كشور مهمان به اقتصاد كشور ميزبان است كه معمولا با ريزبيني و البته برنامه ريزي هاي كاملا علمي از سوي هر دو كشور مورد بررسي قرار گرفته و در نهايت اجرايي مي شود و می توان از آن به عنوان تیغه ای دولب در دودوتای اقتصادی نام برد. اما ظاهرا سفر هيات هاي تجاري به كشورمان بخصوص در يك دهه گذشته كمي از اين قاعده و قانون خارج شده و زياد در جهت ورود سرمايه هاي خارجي به كشورمان نبوده و برآيندي جز خروج دلارهاي نفتي ايران به بازار هاي اين كشورها نداشته است.
نكته اي ظريف كه در اين زمينه همواره خارج از تيررس مديران و مسئولان دولتي باقي مانده است و با يك برآورد ساده در خواهيم يافت بيشتر اين سفرها براي بررسي بازار داخلي ايران و فرصت هاي جذب سرمايه هاي ايراني بوده نه براي سرازير شدن دلارهاي خارجي در رگ هاي اقتصاد كشورمان. هرچند در معدود مواردي اين امر محقق شده كه بازهم به همان اقتصاد تك محصولي ايران زمين مربوط بوده است و خبري از رشد و پويايي ديگر صنايع به عنوان برآيند مثبت اين سفرها نبوده است .
ممكن است با طرح اين مسئله بسياري از مسئولان به آن خرده گرفته و به آن واكنش نشان دهند درحالي كه اگر كمي به برآيند اينگونه سفرها توجه داشته باشيم گروه كثيري از تجار و بازرگانان همراه هيات هاي تجاري كه وارد تهران مي شوند صاحبان صنايع خرد و كلان كشور مهمان ايران هستند كه هرگز قصد سرمايه گذاري در اقتصاد ايران ندارد و صرفا براي يافتن بازاري مناسب براي توليداتشان هستند كه شاهد مثال اين موضوع را مي توان به نشست هاي تخصصي در حاشيه اين سفرها دانست كه نه تنها درباره سرمايه گذاري داخل ايران سخني به ميان نيامده بلكه صرفا به دنبال يافتن خريداري مناسب براي توليدات اين گروه بوده است و مهمترین دلیل این امر یعنی نبود علاقه برای سرمایه گذاری در کشورمان از سوی هیات های تجاری مهمان ایران نبود امنیت سرمایه گذاری در کشور اعلام شده است .به هر حال اين عرف اقتصادي جهان را نمي توان ناديده گرفت و از آن چشم پوشي كرد اما ظاهرا جايگزين ها يا مواردي مشابه براي جلب نظر سرمايه گذاران خارجي به داخل مرزهايمان وجود دارد كه سرمنشاء همه آنها از دولت آغاز خواهد شد و نمي توان خارج از هيات دولت به دنبال راهكاري مناسب براي تحققش بود. اين درحالي است كه مي توان به برگزاري و ميزباني نمايشگاه ها و البته رويدادهاي بزرگ تجاري همانند EXPO اشاره كرد تا زمينه ارتباط هرچه بيشتر صاحبان صنايع خصوصي در ان خارج از چهارچوب های دست و پاگیر اداری صورت گیرد و درنهایت همکاری های اقتصادی از آن حاصل شود.
آخرین اخبار