طرح اصلاحات اقتصادی فرانفتی عربستان سعودی به نظر نامشخص می رسد.
تلاش های
عربستان برای شکل دادن استراتژی فرانفتی نیازمند استقبال بیشتر از طرح
اصلاحات اقتصادی است.
طرح جدید عربستان و دیدگاه 2030، استراتژی که توسط
شاهزاده محمد بن سلمان ولیعهد عربستان ارائه شد شامل اصلاحات منطقی است ولی
این اصلاحات به سختی می تواند آنچه مورد نیاز هست را برآورده کند و اثر
این طرح بسیار ناچیز می باشد.
محرک های اقتصادی به خوبی دنبال شده اند ،
صندوق سرمایه گذاری دولتی به یک صندوق بزرگ ملی تبدیل خواهد شد تا دلارهای
نفتی را مدیریت کند.
سعودیها به جای یارانه مستقیم پرداختی به صورت سود
دریافت می کنند در همین زمان دولت سعی می کند تا بیکاری را از 11.6 درصد به
7 درصد برساند. عربستان سعودی همچنین 5 درصد از شرکت نفتی آرامکو را برای
خرید عمومی قرارخواهد داد.قطع یارانه های دولتی بر روی هزینه برق و مدیریت
سرمایه گذاری ایده های خوبی هستند و به امنیت سرمایه این پادشاهی درمقابل
سقوط قیمت نفت کمک می کند. اما طبق گزارش صندوق بین المللی پول ، در سال
گذشته نفت 78 درصد از صادرات عربستان را تشکیل داده است.
برای یافتن
جایگزین نفت که شریان حیاتی اقتصاد عربستان است ، محمد بن سلمان نیازمند
هدفمند کردن بیشتر اصلاحات رادیکالی در این پادشاهی محافظه کار است. این
امر ساده نیست ولی همسایه های کوچک حاشیه خلیج فارس چون امارات در دهه 80
با مشکل مشابهی روبرو شدند زمانی که نفت 50 درصد از اقتصاد را تشکیل می
داد.
سیاستهایی با هدف جذب کارگران خارجی، توریسم و تجارت در سطح بالا باعث
کاهش این رقم به کمتر از 2 درصد شد. برای انجام کاری مشابه ، عربستان
نیازمند تفکر درباره رابطه پذیرش بیشتر و سرمایه گذاری است.
این کشور
نیازمند رسیدگی به انتقادات وارده درباره نقض حقوق بشر و برابری اجتماعی
است. آسان کردن قوانین ویزا برای سفر مسلمانان و اعراب برای اقامت بیشتر
در عربستان تاثیر زیادی نخواهد داشت. تاکنون دیدگاه محمد بن سلمان برای
ایجاد توازن تار و نامشخص است و اگر نتواند براین امر بیشتر تمرکز کند ،
طرح اقتصاد پایدار سعودی یک سراب باقی می ماند. پرسش اصلی چگونگی اجرای این
برنامه است.
محمد بن سلمان تمام موضوعات درست را بیان کرد اما مسئله مهم
عملی شدن این موارد است.ایده وی در داخل با حمایت زیادی روبرو شده است.
بازارهای بورس نیز عکس العمل مثبتی به این سخنان نشان دادند.
ولی آنچه باید
نشان داده شود عملکرد در کشور است تا یک برنامه متوسط برای اصلاحات اگرچه
اینبار موضوع فرق می کند و فشار بر بخش هزینه های عمومی بیشتر شده است .
داشتن دانش لازم و نیاز به سرمایه گذاری خارجی از عوامل مهم در پیشبرد این
برنامه است. درصورتی که این برنامه اصلاحات اقتصادی و آزادسازی در ده سال
آینده موفق باشد ، ممکن است تحلیلگران و اقتصاددانان کاهش قیمت نفت را
موهبتی برای عربستان سعود و دیگرکشورهای حاشیه خلیج فارس ببینند.
از این
طرح استقبال شده است ولی جزئیات کمی درباره اصلاحات ارائه شده و فاقد یک
عامل مهم یعنی اصلاحات آموزش و پرورش است. باتوجه به احتمال مخالفت هایی در
میان مقامات و خانواده سلطنتی و ارگانهای مذهبی و تجاری می توان نتیجه
گرفت که نگرانی سیاسی بیشتر از قیمت نفت آینده طرح اصلاحات اقتصادی در
عربستان را تعیین می کند.
اندی کرتچلو تحلیلگر رویترز
ترجمه : فاطمه مهتدی