دكتر على سعدوندى
تحلیلگر اقتصادی
چرا نرخهاى سود سپرده ها به رغم كاهش تورم چسبندگى دارد؟
براى تحليل به راحتى مى توان عرضه و تقاضاى سود سپرده ها را در نظر گرفت. نکته مهم این است که در طرف عرضه ، سیاستهای انقباضی بانک مرکزی، بانکهای تجاری را از دسترسی به منابع ارزان محروم کرده است. پس بانکها در تسویه روزانه دچار مشکلند و می بایست جرائم 34 درصدی بپردازند. هر مدیر عاقلی اگر بخواهد منافع سهامداران و يا حتى منفعت شخصى خود را در نظر بگیرد ترجیج می دهد با پرداخت نرخ سود 22-24 درصدی، سپرده گذار را از انتقال پول منصرف کند. پس در طرف عرضه سود سپرده، کاملا معقول است که بانكها نرخهای بالاتر پرداخت كنند.
و اما چرا سپرده گذار حاضر است ریسک کرده و به طمع نرخ سود بالاتر در بانکهای پرخطر سپرده گذاری کند؟
دو دلیل دارد:
(1) از نظر سپرده گذار تمامی بانکها بی خطرند چون بدرستی می داند هزینه سیاسی نکول بانكها برای دولت بالاست. پس لاجرم دولت جبران خواهد نمود.
(2) برای سپرده گذار تفکیک بانک معتبر از نامعتبر ممکن نیست پس نبود تقارن اطلاعات منجر به ترجیچ بد كه سود بالا مى دهد به خوب كه نرخ سودش كمتر است می شود. این از موارد شکست بازار است که به نام گژگزینی یا Adverse secelction می شناسیم. در این شرایط سپردن امور به دست نامرئی بازار خطای بزرگی خواهد بود.
نکته بسیار مهم دیگر آن است که "سپرده های هزینه زای بانکها" بر خلاف اوراق دولتی و نیز "گواهی های سپرده انتقال پذیر" (Wolesale Negotiable CDs) از نظام بازار تبعیت نمی کند! فرض کنید شما در اوراق یا سی دی سرمایه گذاری کرده اید و ناگهان اقبال بازار به سرمایه گذاری کم ریسک افزایش یابد. در این حالت تقاضاى بالاتر قیمت اوراق را افزایش داده و لاجرم نرخ بهره کاهش می یابد. حال این را مقایسه کنید با سپرده های غیر دیداری بانکها. آیا اصولا نظام بازار یا قیمت بازاری برای سپرده ها وجود دارد که با افزایش تقاضای سپرده گذاری قیمتها افزایش یابد؟ به هیچ وجه. در اينجا تقاضاى بيشتر براى سپرده ها نه تنها نرخ سود را كاهش نداده بلكه افزايش مى دهد.
پس بازار درست عمل می کند به شرطی که بازاری موجود باشد. در اینجا بازار نيست و يك نابازار داریم!
تحلیلگر اقتصادی
چرا نرخهاى سود سپرده ها به رغم كاهش تورم چسبندگى دارد؟
براى تحليل به راحتى مى توان عرضه و تقاضاى سود سپرده ها را در نظر گرفت. نکته مهم این است که در طرف عرضه ، سیاستهای انقباضی بانک مرکزی، بانکهای تجاری را از دسترسی به منابع ارزان محروم کرده است. پس بانکها در تسویه روزانه دچار مشکلند و می بایست جرائم 34 درصدی بپردازند. هر مدیر عاقلی اگر بخواهد منافع سهامداران و يا حتى منفعت شخصى خود را در نظر بگیرد ترجیج می دهد با پرداخت نرخ سود 22-24 درصدی، سپرده گذار را از انتقال پول منصرف کند. پس در طرف عرضه سود سپرده، کاملا معقول است که بانكها نرخهای بالاتر پرداخت كنند.
و اما چرا سپرده گذار حاضر است ریسک کرده و به طمع نرخ سود بالاتر در بانکهای پرخطر سپرده گذاری کند؟
دو دلیل دارد:
(1) از نظر سپرده گذار تمامی بانکها بی خطرند چون بدرستی می داند هزینه سیاسی نکول بانكها برای دولت بالاست. پس لاجرم دولت جبران خواهد نمود.
(2) برای سپرده گذار تفکیک بانک معتبر از نامعتبر ممکن نیست پس نبود تقارن اطلاعات منجر به ترجیچ بد كه سود بالا مى دهد به خوب كه نرخ سودش كمتر است می شود. این از موارد شکست بازار است که به نام گژگزینی یا Adverse secelction می شناسیم. در این شرایط سپردن امور به دست نامرئی بازار خطای بزرگی خواهد بود.
نکته بسیار مهم دیگر آن است که "سپرده های هزینه زای بانکها" بر خلاف اوراق دولتی و نیز "گواهی های سپرده انتقال پذیر" (Wolesale Negotiable CDs) از نظام بازار تبعیت نمی کند! فرض کنید شما در اوراق یا سی دی سرمایه گذاری کرده اید و ناگهان اقبال بازار به سرمایه گذاری کم ریسک افزایش یابد. در این حالت تقاضاى بالاتر قیمت اوراق را افزایش داده و لاجرم نرخ بهره کاهش می یابد. حال این را مقایسه کنید با سپرده های غیر دیداری بانکها. آیا اصولا نظام بازار یا قیمت بازاری برای سپرده ها وجود دارد که با افزایش تقاضای سپرده گذاری قیمتها افزایش یابد؟ به هیچ وجه. در اينجا تقاضاى بيشتر براى سپرده ها نه تنها نرخ سود را كاهش نداده بلكه افزايش مى دهد.
پس بازار درست عمل می کند به شرطی که بازاری موجود باشد. در اینجا بازار نيست و يك نابازار داریم!
آخرین اخبار