تجارت آنلاین: همه چیز از یک نامه شروع شد. نامه ای که از سوی اعضای هیئت ممتحنه علوم تشریح در نامهای خطاب به رئیس سازمان پزشکی قانونی منتشر شد و پای مافیای خرید و فروش جسد را به روزنامه ها باز کرد.
چند ماه قبل اعضای هیئت ممتحنه علوم تشریح در نامهای خطاب به رئیس سازمان پزشکی قانونی، نسبت به در اختیار نداشتن جسد و وجود بازار مافیایی در این زمینه انتقاد کردند. دراین نامه امده بود: ما اعضاء هیئت ممتحنه علوم تشریح کشور این گله را از حضرتعالی داریم که چرا شرایطی بوجود آمده است که حق بهرهبرداری علمی آزاد و بدون مانع از اجساد مجهولالهویه، از جامعه آناتومیستها سلب شده است. جسد مجهولالهویه که به هر طریق به سازمان پزشکی قانونی تحویل داده میشود ملک طلق سازمان پزشکی قانونی نیست که اختیار داشته باشد آنرا به دانشکده پزشکی تحویل بدهد یا ندهد یا برای تحویل آن شرط قرار دهد! در نتیجه این اما و اگرها، ناخواسته زمینهای ایجاد شود که دانشگاهها جسد را از بازار مافیایی در مقابل پرداخت هزینه یک دیه کامل دریافت کنند! و یا اجساد مجهولالهویه با هزینه نظام به زیر خاک سپرده شوند و هزاران دانشجوی پزشکی کلا از استفاده آموزشی از آنها محروم شوند؟ بلکه میت مجهولالهویه اختیارش با ولی فقیه است و ولی فقیه هم اجازه فرمودهاند که برای یادگیری دانشجویان تشریح شود.
در این نامه با تاکید بر این که اگر دانشجویان و دستیاران تخصصی روی جسد تمرین نکنند مجبورند به هزینه افزایش بیماریزایی و افزایش مرگ و میر بیماران، روی بدن بیماران مهارت تشخیصی و درمانی کسب کنند از مسئولان خواسته شده بود از هر طریق که شده این مشکل را حل کنند. حالا یا با واردات جنازه های خارجی یا از اجساد مجهول الهویه.
*تهران؛ شهر جنازه های مجهول الهویه!
در پایان این نامه آمده بود: ما اساتید اعضای هیئت ممتحنه علوم تشریح کشور سئوال ذیل را از دستگاه پزشکی قانونی داریم:
آنچه که مسلم است تهیه میت غیرمسلمان در این کشور در حال حاضر امکانپذیر نیست. از طرف دیگر شهر بزرگی مثل تهران با جمعیت حدود 15 میلیون نفر در هر هفته طبق آمار 10 سال قبل حدود 100 جسد مجهولالهویه دارد که شهرداری از دور خیابانها جمعآوری میکند و تحویل پزشکی قانونی میدهد. سوال ما این است اگر فقط یک دهم این رقم را بین دانشکدههای پزشکی توزیع میکردند در هر سال ما حدود 520 عدد جسد می داشتیم که به هر دانشگاه علوم پزشکی لااقل 10 جسد میرسید و ما دیگر هیچ مشکلی در این زمینه نمیداشتیم.
زمانی گفته شد ما هیچ مسئولیتی در قبال نیاز وزارت بهداشت به جسد نداریم! در حالیکه ما همه اعضاء خانواده یک کشوریم. مگر میشود در قبال نیاز حیاتی یکدیگر مسئولیتی نداشته باشیم؟ و یا الان میفرمایند: وزارت بهداشت بگوید چند جسد میخواهد؟ ما عرض میکنیم نیاز ما طبق عرف بینالملل آموزش پزشکی، یک جسد برای هر 4 دانشجوی پزشکی کافی است. اما ما با صرفهجویی خاصی که اعمال میکنیم با 4 جسد در یک سال برای هر دانشگاه هم میتوانیم نیاز خود را رفع کنیم.
حال سازمان پزشکی قانونی کشور وظیفه قانونی دارد هرگونه زمینه مساعد جهت خرید و فروش اجساد بیصاحب را رفع و بلکه از آن جلوگیری کند، که اینکار برخورداری آزاد علمی و بلکه تشخیصی درمانی را از اجساد مجهولالهویه برای دانشکدههای پزشکی ممکن میگرداند.
این نامه توپ را به زمین سازمان پزشکی قانونی انداخت. رئیس این سازمان نیز با تاکید بر مسایل و مشکلان مرتبط با پزشکی قانونی برای حل این مشکل از امکان سنجی واردات جنازه و یا فرهنگ سازی برای اهدا جسد به عنوان راهکارهای حل این مساله سخن به میان اورده است و در عین حال تاکید می کند دراین سازمان بههیچوجه موضوع خرید و فروش جسد مطرح نیست.
به گزارش تجارت انلاین از مهر، ۲۱۳ هزار نفری که اکنون مدتها از طبابت آنها میگذرد و همه دانشجویانی که امروز راه هفت خوان پزشکی را طی میکنند، سر و کارشان به اتاق تشریح افتاده است. کلاسی که شاید برای افراد عادی، غیرقابل تحمل باشد، برای دانشجویان پزشکی یکی از کلاسهای ضروری است که تجربههای عملی بسیار خوبی در آن کسب میکنند. از اهمیت و ضرورت کلاس تشریح که بگذریم، موضوع تأمین جسد برای تشریح از گذشته مورد اهمیت بوده است، در طول تاریخ هم این مسئله همیشه با اما و اگرهای بی شماری روبرو بوده است. در کنار مسائل اخلاقی و سیاسی که در تاریخ علم تشریح مطرح بوده است، در مدتی نکات فقهی آن هم و شبهه دار بودن تشریح بدن انسان بعد از وفات چالش پیش روی این علم در برخی از کشورها شد. اگر چه در اسلام برخی علما تشریح جسد را جائز نداستند اما بسیاری از استفتائات هم با در نظر گرفتن اهمیت مسئله آموزش، تشریح جسد مسلمان را با رعایت شروط لازم، بیایراد دانستند.
با این حال گویا قرار نیست علم تشریح شرایط با ثباتی را به خود ببیند. اگر چه امروز مسائل فقهی و شرعی تشریح جسد کم رنگ تر شده است اما همچنان موضوع تأمین جسد برای دانشجویان پزشکی مطرح است. در پنج سال اخیر شیوههای جایگزین جسد از جمله استفاده از اجساد خارجی و اهدای جسد مطرح شده است. چندی پیش هم دانشگاههای علوم پزشکی از کمبود جسد مورد نیاز برای تشریح شکایت کرده و موضوع مافیای جسد و خرید و فروش را پیش کشیدند.
احمد شجاعی رئیس سازمان پزشکی قانونی در همین رابطه در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص چگونگی تأمین جسد برای دانشگاههای علوم پزشکی، گفت: تمامی اجسادی که برای تشریح در دانشگاهها مورد استفاده قرار میگیرد، رایگان است.
وی افزود: بسیاری از این اجساد مورد تشریح اهدایی است و افرادی که قبلاً فرم اهدا را پر کردند، بعد از مرگ جسد آنها طبق خواسته خودشان برای تشریح در دانشگاهها مورد استفاده قرار میگیرد.
رئیس سازمان پزشکی قانونی در خصوص اجساد مجهولالهویه هم گفت: برخی از اجساد مورد استفاده در دانشگاهها هم از محل اجساد مجهولالهویه تأمین میشود که البته شرایط خاص خودش را دارد.
وی افزود: در مورد اجساد مجهولالهویه باید ۶ ماه زمان بگذرد و اعلامهای قانونی از طرق مختلف صورت گیرد و اگر بعد از ۶ ماه هیچکس سراغ آن نیایید با حکم مرجع قضایی برای تشریح قابل استفاده است.
*اجساد مجهولالهویه را به نمایندگی اهدا میکنیم
شجاعی تصریح کرد: ما این اجساد مجهولالهویه را به نمایندگی از متولیان به دانشگاههای علوم پزشکی اهدا میکنیم.
وی با تأکید بر اینکه هیچ بحث خرید و فروش جنازه مطرح نیست، تصریح کرد: در حال حاضر بحث کمبود جسد برای دانشگاههای علوم پزشکی پابرجاست و متناسب با این مسئله موضوع وارد کردن جسد از خارج از کشور مطرح شده است که نیاز به بررسیهای بیشتر دارد.
*ضرورت ترویج فرهنگ اهدای جسد
اگر موضوع واردات جسد به مرحله عمل برسد، قطعاً علاوه بر مسائل اخلاقی احتمالی که ممکن است داشته باشد، جنبه مالی و هزینههای نگهداری و انتقال آن هم باید بررسی شود. با این حال فرهنگ اهدای جسد به منظور ارج نهادن به جنبههای آموزش پزشکی امری پسندیده است که نیاز به توجه بیشتری دارد.