گروه راه و مسکن: صبح دیروز سه شنبه ( 24 بهمن‌ماه 96) بیست و پنجمین همایش ارگان‌های دریایی برگزار شد که در این همایش عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی ضمن ابراز خرسندی از حضور در جمع فعالان اقتصادی حوزه بنادر و دریانوردی و همچنین با گرامیداشت یاد و خاطره شهدای کشتی سانچی، سخنان خود را بر توجه جدی به بخش خصوصی در صنعت دریانوردی آغاز کرد.
آخوندی با بیان اینکه بخش خصوصی ترجیع بند تمام سخنرانی‌ها شده است، اما به یک موضوع بی‌مفهوم تبدیل شده است، گفت: خارجی‌ها می‌گویند، ایرانی‌ها هنر بالایی در قلب معانی دارند و به گونه‌ای معنا را تغییر می دهند که هیچ کس متوجه نمی شود این داستان چه بود و چه شد. از دیگر هنرمندی‌های ایرانی ها این است که هیچکدام در جای خود نمی‌ایستند.
* جابه‌جایی ده‌ها میلیارد دلار انباشت صنعتی تحت‌عنوان خصوصی‌سازی
وزیر راه و شهرسازی تاکید کرد: آیا ما می توانیم از معناپریشی در اقتصاد ایران فاصله بگیریم؟ اصلاً خصوصی‌سازی به چه معناست؟ یک سوال ظاهراً آشکار و روشن است، اما براین عقیده هستم که بسیار پیچیده است و ابعاد آن در ایران به خوبی توضیح داده نشده است و دچار پریشانی معنایی درخصوص خصوصی سازی هستیم.از ابتدا که خصوصی سازی مطرح شد تا اواخر سال ۸۶ حدود یک میلیارد دلار از اموال دولتی واگذار شده بود، اما تنها در دو سال دولت دهم، ۹۹ میلیارد دلار انباشت صنعتی ایران واگذار شد. آیا آنچه انجام شد، خصوصی سازی بود؟ مشخص است که واگذاری‌ها کاملاً غیررقابتی و تحت عنوان پرداخت دیون دولت انجام شد. در این حالت بخش زیادی از اموال دولت متعلق به دستگاه‌های پاسخگو به مجلس خارج شده و به شبه دولتی‌های غیرپاسخگو به هر نهادی واگذار شد.در این فرآیندها نه قیمت گذاری در بازار صورت گرفت و نه فرآیند رقابتی شکل گرفت و نه هیچ یک از مفاهیم رقابتی در ایران مستقر شد. ده‌ها میلیارد دلار از انباشت صنعتی ایران تحت عنوان خصوصی سازی جابجا شد.
وی تصریح کرد: من یکی از مدافعان سرسخت خصوصی سازی هستم، اما آیا می‌شود از این پریشانی معنا دفاع کرد؟ آنچه در ایران رخ داد، پریشانی معنای مطلق بود و الان وقت آن است که بازنگری شود.این اتفاق در بستری رخ داد که آن بستر را مجموعه عوامل تشکیل می‌دادند. آن زمان که ۹۹ میلیارد دلار واگذار شد هیچ کس مقاومت نکرد، اما الان همه مخالفت می‌کنند.
* پشت پرده واگذاری سهام مخابرات در دولت دهم
آخوندی افزود: زمانی که مخابرات واگذار شد من عضو شورای رقابت بودم. فکر می‌کنم این از مواردی است که باید مورد بحث کلی و جدی قرار گیرد. اگر شما نحوه این واگذاری را بررسی کنید می‌بینید چگونه در این واگذاری، برخی افراد تحت عنوان عدم اهلیت در شب آخر خط خوردند و چگونه بعد از دریافت پیشنهادات جدید که با پیشنهادات اصلی مشترک المنافع بود، به طرفه العینی یک دستگاه برنده مزایده شد. علیرغم آنکه آن زمان من ده ها بار به شورای رقابت شکایت کردم ولی حتی یک جلسه هم در شورای رقابت تشکیل نشد. به محض اینکه در یکی از جلسات شورای رقابت نتوانستم حاضر شوم، در همان جلسه رأی گیری شد و اکثریت اعلام کردند که واگذاری مخابرات صحیح بوده است و همه می‌دانند آن واگذاری اشتباه بود. آیا واقعاً این واگذاری به بخش خصوصی صورت گرفت؟ خیر؛ اینگونه نبود.
وی یادآور شد: قبل از خصوصی سازی نیاز داریم امور بر مبنای بازرگانی اداره شود. بدون بازرگانی کردن مطلب، هیچ اتفاقی رخ نمی‌دهد. اگر قرار باشد من تحت عنوان خصوصی سازی هزینه‌ام را به عهده دولت بیندازم، دخل و خرج خودم نباشم دیگر نامش خصوصی سازی نیست.
*داغ و درفش دولت در قیمت گذاری
آخوندی تصریح کرد: ما در کشوری که هنوز داغ و درفش برای قیمت گذاری داریم آیا صحبت از خصوصی‌سازی جای تأمل ندارد؟ مگر خصوصی سازی بدون رقابت ممکن است. آیا وقتی خواستیم وارد بخش خصوصی شویم، فرآیندهای خصوصی سازی را رعایت کرده‌ایم؟ این اتفاقات یعنی توضیح رانت.
وزیر راه و شهرسازی گفت: اگر دوستان ما از بحث خصوصی سازی در دریا صحبت می‌کنند من آمادگی آن را دارم، اما باید تجاری سازی و رقابتی سازی فعالیت‌ها هم انجام شود که در نتیجه رعایت آن‌ها، خصوصی سازی خود به خود شکل می‌گیرد.
به گفته وی فعالان حوزه دریایی، سنگاپور را به عنوان بهشت فعالیت‌های خصوصی می‌دانند اما آیا مگر شرکت PSA که یک شرک کشتیرانی است صد درصد دولتی نیست؟ آنچه سنگاپور را به عنوان محیطی که می‌تواند بخش خصوصی در آن فعالیت کند، مطرح می‌کند رعایت اصل رقابت است. ما این دو موضوع را دور زده‌ایم آن وقت می گوییم خصوصی سازی یعنی اموال دولت را بفروشیم.
*آماده‌ام برای رفع تبعیض‌ها همکاری کنم
آخوندی تأکید کرد: آیا سازمان بنادر و دریانوردی که قرار است درموضع رگولاتوری، وضع مقررات و اعمال حاکمیت قرار گیرد، درفعالیت‌های تجاری نیز به صورت مستقیم دخالت ندارد؟ من کاملا آماده‌ام شفاف با شما همکاری کنم که هرگونه اقدام تبعیض آمیز که در حال انجام است را رفع کنم. تمام مشکلات ما از اینجا نشات می‌گیرد.
* در چهارراه جهان نمی‌توان بگیر و ببند داشت
وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه ما ایرانی‌ها همواره می‌گوییم ایران چهارراه جهان است، گفت: اما آیا در چهارراه جهان می‌شود بگیر و ببند کرد! آیا می‌توان انواع سیستم‌های تبعیض آمیز را اجرا کرد و به کشتی‌ها گفت تو می توانی و تو نمی‌توانی رد شوی؟ در حالی که آن کسی که در چهارراه جهان قراردارد باید هموارترین حرکت را در چهارراه جهان اعمال کند. ما گاهی بحث چهارراه جهان را مطرح می‌کنیم آن وقت می‌گوییم دانه دانه بیایید دندان‌های شما را بشماریم.
وی در بخش دیگری از سخنان خود اظهار داشت: ما در یک ماه گذشته دو دستورالعمل در حوزه نظام مهندسی صادر کردیم اما ببینیدچه اتفاقی افتاد. این دو دستورالعمل یکی این بود که مالک می‌تواند مهندس پروژه خود را انتخاب کند و دیگر اینکه کسی حق ندارد ۵ درصد از درآمد مهندسان را کسر کند ولی اعلام کردند ما چون مهندس هستیم حق داریم به مالک بگوییم از چه مهندسی استفاده کند و حق داریم از آن مهندس ۵ درصد کسر کنیم. جالب است که این حرف‌ها را تحت عنوان حمایت از بخش خصوصی مطرح می‌کردند. وقتی می‌گویی من مهندس را تعیین می‌کنم رقابت را بر هم می‌زنی. اگر از بحث رقابت و تجارت دفاع نکنیم نتیجه این می‌شود که محیط فعالیت و کسب و کار برای همه تنگ می‌شود.
*سانحه سانچی منجر به اصلاح یا تدوین قوانین جدید دریانوردی می‌شود
همچنین در بیست و پنجمین همایش هماهنگی ارگان‌های محمد راستاد مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی دریایی با تاکید بر اینکه باید از سانحه نفتکش سانچی درس هایی در خصوص رعایت ایمنی دریایی بیاموزیم، گفت: به زودی پاسخ شفافی به جامعه مخاطب داده خواهد شد که عوامل این اتفاق چه بوده است. سازمان بین المللی دریانوردی نیز به خروجی بررسی سانحه توجه خواهد کرد و آن را به‌عنوان نتیجه‌ای برای اصلاح یا تدوین قوانین جدید به کار خواهد برد.
وی با بیان اینکه در سانحه سانچی یک شرکت بزرگ کشتیرانی از کشورمان دچار خسران شد، افزود: باید از شرکت‌های حاضر در فعالیت دریانوردی و کشتیرانی حمایت شود. هیچ صنعتی در دنیا مانند صنعت دریانوردی دچار فراز و فرود نمی‌شود. تغییرات ناگهانی کرایه حمل ممکن است شرکتی را به ورشکستگی بکشاند.
* سهم ما از مجموع کشتی‌های اقیانوس پیمای دنیا ۱.۱ درصد است
معاون وزیر راه و شهرسازی یادآور شد: آنکتاد می‌گوید ۳۸۸ میلیارد دلار کرایه حملی است که شرکت‌های کشتیرانی به دست می‌آورند و این رقم معادل ۵ درصد تجارت جهانی است. ما در ایران ۲۲۹ فروند کشتی اقیانوس پیما داریم که سهم ما از مجموع کشتی‌های اقیانوس پیمای دنیا ۱.۱ درصد است و رتبه بیستم دنیا را در برمی‌گیرد که جایگاه خوبی است، اما در زمینه حمل و نقل کانتینری ما در چنین جایگاهی قرار نداریم.
وی با بیان اینکه سالانه در دنیا ۱۴۵ میلیون TEU کانتینر جابه‌جا می‌شود، گفت: این درحالی است که حداکثر فعالیت کانتینری ما سه میلیون TEU بوده است که بخش عمده‌ای از آن توسط لاینرهای خارجی تخلیه و بارگیری شده است.
مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی از دیگر موارد مورد توجه را بحث تقویت و آموزش دریانوردان عنوان و اظهار کرد: یک میلیون و ۷۰۰ هزار دریانورد در دنیا فعال هستند و پیش بینی شده تا سال‌های آینده ۱۶ هزار و ۵۰۰ دریانورد کمبود وجود داشته باشد که یک فرصت برای ایران شمرده می‌شود. ما صرفا نباید به کشتی‌های داخلی یا تحت پرچم دریانورد اعزام کنیم، بلکه باید ناوگان جهانی را نیز متقاعد کنیم تا از دریانوردان ایرانی استفاده کنند.
* رتبه ما از نظر کیفیت بنادر هفتاد و یکم است
راستاد با بیان اینکه در دنیا حرکت اقتصاد دریایی به این سمت رفته که کشتی‌ها باید حداقل حامل ۲۰ هزار TEU کانتینر باشند و عمق بنادر نیز حداقل ۱۷ متر باشد تا این گونه کشتی‌ها بتوانند پهلوگیری کنند یادآور شد: به همین دلیل برخی بنادری که از نظر موقعیت جغرافیایی وضعیت خوبی نداشتند توانستند با افزایش عمق اسکله و حوضچه پهلوگیری کشتی‌ها به جایگاه خوبی دست یابند. مجمع جهانی اقتصاد در ارزیابی سالانه خود رتبه ایران در زمینه شاخص رقابت پذیری بنادر را هفدهم دنیا اعلام کرد که از این نظر دو کشور دیگر منطقه هفدهم و بیست و پنجم شده‌اند، اما رتبه ایران در شاخص حمل و نقل دریایی پنجاه و هفتم و رتبه ما از نظر کیفیت بنادر هفتاد و یکم اعلام شده است، این در حالی است که همان دو کشور منطقه از این نظر در رتبه‌های سیزدهم و بیست و چهارم قرار گرفته‌اند.
راستاد با بیان اینکه در سطح جهانی گلوبال اپراتورها با لاینرها ادغام شده‌اند، افزود: برای آنکه رقابت‌پذیری خود را ارتقا دهیم، این موضوع مورد حمایت سازمان بنادر و دریانوردی است و قرار است در بندر شهید رجایی، شرکت لاینر همان شرکت اپراتور بندر نیز باشد.
* گردشگری دریایی
وی از دیگر اقدامات سازمان بنادر را استفاده بهینه از پس کرانه‌ها دانست و گفت: ۲ هزار و ۴۰۰ هکتار اراضی پس کرانه در بندر شهید رجایی داریم که در این اراضی به دنبال انبارداری نیستیم، بلکه به دنبال ایجاد مراکز تولیدی و ارزش افزوده و همچنین خوشه‌های صنایع بندری و ارتقای کمی و کیفی تاسیسات در این پس کرانه‌ها هستیم.
مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی از دیگر اقدامات این سازمان را توجه به ارتقای کیفیت «شهر-بندر» و محیط بیرونی بنادر و نیز افزایش سهم حمل و نقل ریلی در بنادر دانست و گفت: همچنین ۱۲ بندر را در شمال و جنوب کشور به گردشگری دریایی اختصاص داده‌ایم، ضمن اینکه قرار است از سازندگان داخلی ناوگان گردشگری دریایی و همچنین سازندگان کشتی‌های امداد و نجات دریایی حمایت کنیم.
