شکست دوباره طرح فروش نفت در بازار سرمایه
امروز در پنجمین مرحله عرضه نفت در بورس انرژی شرکت ملی نفت و متقاضی خرید نفت از بورس باز هم به توافق نرسیدند تا طلسم فروش نرفتن نفت در بورس همچنان پابرجا بماند.
شرکت ملی نفت ایران چندماه پیش در اطلاعیه‌ای از شرایط فروش نفت ایران در بورس خبر داد. یکی از اهداف این‌کار مقابله با تحریم‌ها وفشارهای ایالات متحده است.
این شرکت اعلام کرد، تاکید بر خریداران خارجی ندارد و کسانی که در داخل کشور دارای شرایط خرید نفت خام و فرآورده ها هستند، می توانند درخواست های خود را به امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران ارائه کنند.
در ادامه بیژن زنگنه وزیرنفت نیز گفت: مجوز از سوی شورای عالی اقتصادی قوای سه‌گانه درباره عرضه نفت در بورس صادر شده است.
سرانجام ازششم آبان امسال برای اولین بار یک میلیون بشکه نفت خام سبک در بورس انرژی عرضه شد که در نهایت سه خریدار، ۲۸۰ هزار بشکه نفت را به قیمت هر بشکه ۷۴ دلار و ۸۵ سنت خریدند. پس از آن دومین عرضه نفت در بورس انرژی روز ۲۰ آبان انجام شد که وزیر نفت اداعا کرد، در جریان مرحله دوم، مجموعا ۷۰۰ هزار بشکه نفت به بهای معادل ۶۵ دلار به فروش رسیده است.
اما شرایط در عرضه سوم کمی تغییر کرد و برخلاف پیش بینی‌های مشتری به میدان نیامد ، این عرضه در اول بهمن انجام شد. دردو مرحله ابتدایی قرار بود بخش بیشتر خریدها از طریق دلار انجام شود که در عرضه سوم، شرایط پرداخت به صورت ریالی هم برای مشتریان فراهم شد. اما کدام مشتری؟!
هنوز بازار درشوک نبود خریدار در عرضه سوم بود که اعلام شد ، اواسط بهمن چهارمین عرضه انجام می‌شود. به دنبال آن چند روز پیش تبیانیان نماینده شرکت نفت در بورس انرژی، در گفتگو با اقتصادآنلاین اعلام کرد، شرایط چهارمین عرضه هم مشابه عرضه سوم خواهد بود به شکلی که یک میلیون بشکه نفت خام سبک با حداقل میزان بارگیری35 هزار بشکه و همچنین امکان پرداخت ریالی برای مشتریان فراهم است. او نسبت به استقبال نشدن فروش نفت در مرحله سوم اظهار داشت: درست است که در عرضه سوم معامله‌ای نداشتیم، اما، ما برای عرضه منظم برنامه‌ریزی کرده تا بازار به فرصت کافی برای معاملات برسد.
عرضه چهارم هم موفق نبود و نفت دوباره بدون مشتری ملاند تا امروز در پنجمین مرحله عرضه نفت در بورس انرژی شرکت ملی نفت و متقاضی خرید نفت از بورس باز هم به توافق نرسیدند تا طلسم فروش نرفتن نفت در بورس همچنان پابرجا بماند.
علی‌رغم ثبت یک پیشنهاد خرید بر روی تابلوی معاملات بورس انرژی، به خاطر عدم توافق خریدار و شرکت ملی نفت ایران بر روی قیمت معامله نفت خام، پنجمین مرحله عرضه نفت خام در این بورس ناموفق ماند و نفتی معامله نشد.
ساعت ۱۴:۳۰ امروز پنجمین مرحله عرضه نفت خام در بورس انرژی صورت گرفت و یک میلیون بشکه نفت خام در رینگ بین الملل این بورس با قیمت هر بشکه ۵۶.۸۱ دلار عرضه شد.
در دقایق ابتدایی این عرضه، پیشنهاد خرید ۳۵ هزار بشکه نفت خام با قیمت ۴۳ دلار به ازای هر بشکه بر روی تابلو نشست. شرکت ملی نفت ایران با توجه به این پیشنهاد خرید، نرخ پایه اعلامی خود را به ۵۴.۶ دلار به ازای هر بشکه کاهش داد. متقاضی خرید نفت هم با توجه به این اقدام شرکت ملی نفت ایران، قیمت ۴۷ دلار را برای خرید هر بشکه نفت خام ارائه داد ولی شرکت ملی نفت ایران حاضر به کاهش مجدد نرخ پایه اعلامی خود نشد و این عرضه ناموفق ماند.
در این خصوص تبیانیان نماینده شرکت ملی نفت در بورس انرژی گفت: به جز نحوه قیمت گذاری، تمام شرایط از جمله چارچوب تسویه، پیش پرداخت و نحوه عرضه همانند عرضه نفت خام در بورس انرژی بود. وی درباره تفاوت قیمت گذاری نفت خام و میعانات گازی گفت: در نفت خام، قیمت گذاری بر اساس 10 مظنه اخیر برنت با فوب مدیترانه انجام می شود. اما در میعانات گازی به دلیل متفاوت بودن فرآورده، قیمت گذاری نیز به این شکل است که 10 مظنه قیمتی نفت خام دوبی مبنای قیمت گذاری است که با توجه به فرمول اعلامی و قیمت های هفته جاری، قیمت پایه برای هر بشکه میعانات گازی 61 دلار و 19 سنت در نظر گرفته شد.
وی در پاسخ به این سوال که روزهای گذشته خریدارن اعلام نظر در خصوص خرید امروز داشتند، گفت: از آنجایی که این اولین مرحله از عرضه میعانات گازی در بورس انرژی بود و همچنین این هفته تقریبا نیمه تعطیل سپری شد، تنها یک خریدار از عرضه امروز استقبال کرده بود. اما مشکل بوجود آمده از سوی بورس سبب شد تا این خریدار به عرضه امروز نرسد.
نماینده شرکت ملی نفت در بورس انرژی در این باره افزود: برای خریداران نفت خام در بورس تمهیداتی اندیشیده شده که کد معاملاتی خریداران به جهت محفوظ ماندن از آثار تحریم ها، محرمانه باقی می ماند. مقرر بود در خصوص عرضه میعانات گازی نیز همین روال انجام شود. اما به رغم تلاش های سازمان بورس این شرایط مهیا نشد و خریدار نتوانست در موعد مقرر کد معاملاتی محرمانه داشته باشد.
تبیانیان در خصوص زمان عرضه های آتی نیز گفت: قرار است از این پس عرضه نفت خام و میعانات گازی بصورت منظم و دوشنبه هر دو هفته یکبار انجام شود به این صورت که یک هفته شاهد عرضه نفت خام در بورس انرژی باشیم و در دوشنبه هفته بعد، میعانات گازی در رینگ بین‌الملل خواهیم بود. وی تاکید کرد فقط در این هفته به جهت تعطیل بودن دوشنبه، عرضه به چهارشنبه موکول شد اما از هفته های بعد هر دوشنبه شرکت ملی نفت در بورس انرژی عرضه خواهد داشت.
وی در پایان با اشاره به این موضوع که تلاش شرکت ملی نفت برای تسهیل شرایط خرید است گفت: بنا به پیشنهاد خریداران خارجی نفت خام، شکل جدیدی برای تسویه در نظر گرفته شده است که به محض اخذ مجوز برای این نحوه در اطلاعیه های بعدی منتشر خواهد شد. اما در عرضه دوشنبه هفته آینده نفت خام کماکان تسویه مبلغ خرید به همان صورت سابق انجام می شود.
این شرکت اعلام کرد، تاکید بر خریداران خارجی ندارد و کسانی که در داخل کشور دارای شرایط خرید نفت خام و فرآورده ها هستند، می توانند درخواست های خود را به امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران ارائه کنند.
در ادامه بیژن زنگنه وزیرنفت نیز گفت: مجوز از سوی شورای عالی اقتصادی قوای سه‌گانه درباره عرضه نفت در بورس صادر شده است.
سرانجام ازششم آبان امسال برای اولین بار یک میلیون بشکه نفت خام سبک در بورس انرژی عرضه شد که در نهایت سه خریدار، ۲۸۰ هزار بشکه نفت را به قیمت هر بشکه ۷۴ دلار و ۸۵ سنت خریدند. پس از آن دومین عرضه نفت در بورس انرژی روز ۲۰ آبان انجام شد که وزیر نفت اداعا کرد، در جریان مرحله دوم، مجموعا ۷۰۰ هزار بشکه نفت به بهای معادل ۶۵ دلار به فروش رسیده است.
اما شرایط در عرضه سوم کمی تغییر کرد و برخلاف پیش بینی‌های مشتری به میدان نیامد ، این عرضه در اول بهمن انجام شد. دردو مرحله ابتدایی قرار بود بخش بیشتر خریدها از طریق دلار انجام شود که در عرضه سوم، شرایط پرداخت به صورت ریالی هم برای مشتریان فراهم شد. اما کدام مشتری؟!
هنوز بازار درشوک نبود خریدار در عرضه سوم بود که اعلام شد ، اواسط بهمن چهارمین عرضه انجام می‌شود. به دنبال آن چند روز پیش تبیانیان نماینده شرکت نفت در بورس انرژی، در گفتگو با اقتصادآنلاین اعلام کرد، شرایط چهارمین عرضه هم مشابه عرضه سوم خواهد بود به شکلی که یک میلیون بشکه نفت خام سبک با حداقل میزان بارگیری35 هزار بشکه و همچنین امکان پرداخت ریالی برای مشتریان فراهم است. او نسبت به استقبال نشدن فروش نفت در مرحله سوم اظهار داشت: درست است که در عرضه سوم معامله‌ای نداشتیم، اما، ما برای عرضه منظم برنامه‌ریزی کرده تا بازار به فرصت کافی برای معاملات برسد.
عرضه چهارم هم موفق نبود و نفت دوباره بدون مشتری ملاند تا امروز در پنجمین مرحله عرضه نفت در بورس انرژی شرکت ملی نفت و متقاضی خرید نفت از بورس باز هم به توافق نرسیدند تا طلسم فروش نرفتن نفت در بورس همچنان پابرجا بماند.
علی‌رغم ثبت یک پیشنهاد خرید بر روی تابلوی معاملات بورس انرژی، به خاطر عدم توافق خریدار و شرکت ملی نفت ایران بر روی قیمت معامله نفت خام، پنجمین مرحله عرضه نفت خام در این بورس ناموفق ماند و نفتی معامله نشد.
ساعت ۱۴:۳۰ امروز پنجمین مرحله عرضه نفت خام در بورس انرژی صورت گرفت و یک میلیون بشکه نفت خام در رینگ بین الملل این بورس با قیمت هر بشکه ۵۶.۸۱ دلار عرضه شد.
در دقایق ابتدایی این عرضه، پیشنهاد خرید ۳۵ هزار بشکه نفت خام با قیمت ۴۳ دلار به ازای هر بشکه بر روی تابلو نشست. شرکت ملی نفت ایران با توجه به این پیشنهاد خرید، نرخ پایه اعلامی خود را به ۵۴.۶ دلار به ازای هر بشکه کاهش داد. متقاضی خرید نفت هم با توجه به این اقدام شرکت ملی نفت ایران، قیمت ۴۷ دلار را برای خرید هر بشکه نفت خام ارائه داد ولی شرکت ملی نفت ایران حاضر به کاهش مجدد نرخ پایه اعلامی خود نشد و این عرضه ناموفق ماند.
در این خصوص تبیانیان نماینده شرکت ملی نفت در بورس انرژی گفت: به جز نحوه قیمت گذاری، تمام شرایط از جمله چارچوب تسویه، پیش پرداخت و نحوه عرضه همانند عرضه نفت خام در بورس انرژی بود. وی درباره تفاوت قیمت گذاری نفت خام و میعانات گازی گفت: در نفت خام، قیمت گذاری بر اساس 10 مظنه اخیر برنت با فوب مدیترانه انجام می شود. اما در میعانات گازی به دلیل متفاوت بودن فرآورده، قیمت گذاری نیز به این شکل است که 10 مظنه قیمتی نفت خام دوبی مبنای قیمت گذاری است که با توجه به فرمول اعلامی و قیمت های هفته جاری، قیمت پایه برای هر بشکه میعانات گازی 61 دلار و 19 سنت در نظر گرفته شد.
وی در پاسخ به این سوال که روزهای گذشته خریدارن اعلام نظر در خصوص خرید امروز داشتند، گفت: از آنجایی که این اولین مرحله از عرضه میعانات گازی در بورس انرژی بود و همچنین این هفته تقریبا نیمه تعطیل سپری شد، تنها یک خریدار از عرضه امروز استقبال کرده بود. اما مشکل بوجود آمده از سوی بورس سبب شد تا این خریدار به عرضه امروز نرسد.
نماینده شرکت ملی نفت در بورس انرژی در این باره افزود: برای خریداران نفت خام در بورس تمهیداتی اندیشیده شده که کد معاملاتی خریداران به جهت محفوظ ماندن از آثار تحریم ها، محرمانه باقی می ماند. مقرر بود در خصوص عرضه میعانات گازی نیز همین روال انجام شود. اما به رغم تلاش های سازمان بورس این شرایط مهیا نشد و خریدار نتوانست در موعد مقرر کد معاملاتی محرمانه داشته باشد.
تبیانیان در خصوص زمان عرضه های آتی نیز گفت: قرار است از این پس عرضه نفت خام و میعانات گازی بصورت منظم و دوشنبه هر دو هفته یکبار انجام شود به این صورت که یک هفته شاهد عرضه نفت خام در بورس انرژی باشیم و در دوشنبه هفته بعد، میعانات گازی در رینگ بین‌الملل خواهیم بود. وی تاکید کرد فقط در این هفته به جهت تعطیل بودن دوشنبه، عرضه به چهارشنبه موکول شد اما از هفته های بعد هر دوشنبه شرکت ملی نفت در بورس انرژی عرضه خواهد داشت.
وی در پایان با اشاره به این موضوع که تلاش شرکت ملی نفت برای تسهیل شرایط خرید است گفت: بنا به پیشنهاد خریداران خارجی نفت خام، شکل جدیدی برای تسویه در نظر گرفته شده است که به محض اخذ مجوز برای این نحوه در اطلاعیه های بعدی منتشر خواهد شد. اما در عرضه دوشنبه هفته آینده نفت خام کماکان تسویه مبلغ خرید به همان صورت سابق انجام می شود.
*فروش نفت در اتاق تاریک به بورس لطمه می‌زند
در همین رابطه یک کارشناس حوزه انرژی گفت: امکان ورود شرکت ها به گفتگو با شرکت ملی و خرید آسانتر و حتی با قیمت پایین تر نفت موجب می‌شود خریداران وارد سازوکار بورس نشوند.
به گزارش مهر، محمدصادق کریمی با بیان اینکه فروش نفت در اتاق تاریک و به روش مذاکره‌ای به بورس نفت لطمه می زند، افزود: امکان ورود شرکت ها به گفتگو با شرکت ملی نفت و خرید آسانتر و حتی با قیمت پایین تر موجب می شود که خریداران وارد سازوکاری با الزام پرداخت نقدی، وجود ال سی و رقابت بر سر قیمت نشوند و این مساله به زیان کشور است.
وی درباره عدم استقبال از عرضه نفت در بورس انرژی گفت: به نظر من دو دلیل می توان برای این اتفاق برشمرد. اول آنکه باید پذیرفت بورس راهکار نو و تازه ای است و ایرادات جزئی دارد. لذا عدم معامله در مرحله سوم به معنای بی فایده، غلط و اشتباه بودن طراحی آن نیست. پس باید کار جلو برود. در مصاحبه ها اعلام شده که بخش خارجی مایل به ورود به بورس بوده اما حساب ارزی برای این کار وجود نداشته است. بنابراین یا باید حساب ارزی در اختیارشان قرار داد یا خودشان شریک داخلی پیدا کنند که این کار زمان براست.
وی در ادامه افزود: بنابراین لفظ شکست برای این مرحله زود است. با این حال بایستی کماکان عرضه ادامه یابد تا گرفتاری‌های اجرایی آن بر طرف شود. دلیل دوم به ایجاد بازار موازی فروش نفت برمی‌گردد. فروختن نفت در اتاق تاریک و به روش مذاکره‌ای به بورس لطمه می زند. امکان ورود شرکت ها به گفتگو با شرکت ملی و خرید آسانتر و حتی با قیمت پایین تر منجر به این می شود که خریداران وارد سازوکاری با الزام پرداخت نقدی، وجود ال سی و رقابت بر سر قیمت نشوند. از این رو به نفع بخش خصوصی است که با لابی گری و گرفتن تخفیف، نفت تحویل بگیرد اما این مساله به زیان کشور است.
این کارشناس حوزه انرژی تصریح کرد: نباید هیچ تسهیل و تخفیفی در سازوکار اتاق تاریک وجود داشته باشد. نکته مهم آنکه افرادی که الان مشتری هستند، به مذاکره، چانه‌‌زدن، تخفیف و مهلت گرفتن عادت دارند. بنابراین این روش (اتاق تاریک) برایشان آسانتر است. با این حال اگر عرضۀ نفت در بورس ادامه پیدا کند، مشتری‌های خودش را پیدا میکند و افراد جدیدی پیدا می‌‌شوند که نمی‌‌خواهند سراغ وزارت نفت بروند و از این طریق نفت را تحویل می‌گیرند. گلوگاه این روش هم عرضه مداوم است.
*فروش نفت در اتاق تاریک فساد ایجاد میکند
کریمی در خصوص ایرادات فروش از راه اتاق تاریک گفت: این راهکار دو مشکل بزرگ ایجاد می کند. اول اینکه نفت به بالاترین قیمت فروش نمی رود. زیرا طرفین مذاکره می کنند. عدم تقارن اطلاعاتی باعث خواهد شد نفت به قیمت پایین فروخته شود. چون شرکت نفت هم تحت فشار است. مشکل دوم تحویل محموله بدون دریافت پول است. عدم گرفتن ضمانت لازم هم می تواند فساد ایجاد کند. روابط در این حوزه، فردی است و فسادهایی که در نتیجه روابط فردی ممکن است ایجاد شود، در این حوزه هم احتمال وقوع آن هست.
وی درباره اینکه آیا اساس بورس سازوکار کارآمدی محسوب می شود یا خیر خاطر نشان کرد: عرضۀ نفت خام در بورس انرژی در مقام طراحی مشکلی ندارد و زیرساخت بورس انرژی برای این کار هم بدون مشکل است. در حال حاضر معاملاتی با همان ابعاد در مورد نفت کوره در بورس انرژی صورت می گیرد.
وی تصریح کرد: با این همه باید دو اتفاق رخ دهد: استمرار عرضه نفت و وجود اراده ای در وزارت نفت برای رفع مشکلاتی که در مسیر کار پیش می آید. برای نمونه اگر در روند اجرا خریداری گفت قادر به پرداخت ریال نیستم، مکانیزمی طراحی شود تا در داخل به آن ریال داده و در خارج ارز دریافت شود تا این معامله صورت گیرد. بدون وجود چنین اراده ای ، کار جلو نخواهد رفت.
در همین رابطه یک کارشناس حوزه انرژی گفت: امکان ورود شرکت ها به گفتگو با شرکت ملی و خرید آسانتر و حتی با قیمت پایین تر نفت موجب می‌شود خریداران وارد سازوکار بورس نشوند.
به گزارش مهر، محمدصادق کریمی با بیان اینکه فروش نفت در اتاق تاریک و به روش مذاکره‌ای به بورس نفت لطمه می زند، افزود: امکان ورود شرکت ها به گفتگو با شرکت ملی نفت و خرید آسانتر و حتی با قیمت پایین تر موجب می شود که خریداران وارد سازوکاری با الزام پرداخت نقدی، وجود ال سی و رقابت بر سر قیمت نشوند و این مساله به زیان کشور است.
وی درباره عدم استقبال از عرضه نفت در بورس انرژی گفت: به نظر من دو دلیل می توان برای این اتفاق برشمرد. اول آنکه باید پذیرفت بورس راهکار نو و تازه ای است و ایرادات جزئی دارد. لذا عدم معامله در مرحله سوم به معنای بی فایده، غلط و اشتباه بودن طراحی آن نیست. پس باید کار جلو برود. در مصاحبه ها اعلام شده که بخش خارجی مایل به ورود به بورس بوده اما حساب ارزی برای این کار وجود نداشته است. بنابراین یا باید حساب ارزی در اختیارشان قرار داد یا خودشان شریک داخلی پیدا کنند که این کار زمان براست.
وی در ادامه افزود: بنابراین لفظ شکست برای این مرحله زود است. با این حال بایستی کماکان عرضه ادامه یابد تا گرفتاری‌های اجرایی آن بر طرف شود. دلیل دوم به ایجاد بازار موازی فروش نفت برمی‌گردد. فروختن نفت در اتاق تاریک و به روش مذاکره‌ای به بورس لطمه می زند. امکان ورود شرکت ها به گفتگو با شرکت ملی و خرید آسانتر و حتی با قیمت پایین تر منجر به این می شود که خریداران وارد سازوکاری با الزام پرداخت نقدی، وجود ال سی و رقابت بر سر قیمت نشوند. از این رو به نفع بخش خصوصی است که با لابی گری و گرفتن تخفیف، نفت تحویل بگیرد اما این مساله به زیان کشور است.
این کارشناس حوزه انرژی تصریح کرد: نباید هیچ تسهیل و تخفیفی در سازوکار اتاق تاریک وجود داشته باشد. نکته مهم آنکه افرادی که الان مشتری هستند، به مذاکره، چانه‌‌زدن، تخفیف و مهلت گرفتن عادت دارند. بنابراین این روش (اتاق تاریک) برایشان آسانتر است. با این حال اگر عرضۀ نفت در بورس ادامه پیدا کند، مشتری‌های خودش را پیدا میکند و افراد جدیدی پیدا می‌‌شوند که نمی‌‌خواهند سراغ وزارت نفت بروند و از این طریق نفت را تحویل می‌گیرند. گلوگاه این روش هم عرضه مداوم است.
*فروش نفت در اتاق تاریک فساد ایجاد میکند
کریمی در خصوص ایرادات فروش از راه اتاق تاریک گفت: این راهکار دو مشکل بزرگ ایجاد می کند. اول اینکه نفت به بالاترین قیمت فروش نمی رود. زیرا طرفین مذاکره می کنند. عدم تقارن اطلاعاتی باعث خواهد شد نفت به قیمت پایین فروخته شود. چون شرکت نفت هم تحت فشار است. مشکل دوم تحویل محموله بدون دریافت پول است. عدم گرفتن ضمانت لازم هم می تواند فساد ایجاد کند. روابط در این حوزه، فردی است و فسادهایی که در نتیجه روابط فردی ممکن است ایجاد شود، در این حوزه هم احتمال وقوع آن هست.
وی درباره اینکه آیا اساس بورس سازوکار کارآمدی محسوب می شود یا خیر خاطر نشان کرد: عرضۀ نفت خام در بورس انرژی در مقام طراحی مشکلی ندارد و زیرساخت بورس انرژی برای این کار هم بدون مشکل است. در حال حاضر معاملاتی با همان ابعاد در مورد نفت کوره در بورس انرژی صورت می گیرد.
وی تصریح کرد: با این همه باید دو اتفاق رخ دهد: استمرار عرضه نفت و وجود اراده ای در وزارت نفت برای رفع مشکلاتی که در مسیر کار پیش می آید. برای نمونه اگر در روند اجرا خریداری گفت قادر به پرداخت ریال نیستم، مکانیزمی طراحی شود تا در داخل به آن ریال داده و در خارج ارز دریافت شود تا این معامله صورت گیرد. بدون وجود چنین اراده ای ، کار جلو نخواهد رفت.
