سلامت نیوز: آتش بهجان جنگلهای زاگرس افتاده است و حالا درختان، پوشش گیاهی و حیوانات در این ناحیه دارند در آتش میسوزند. انتشار تصاویری از مرگ پلنگ ایرانی در آتشسوزی کوه حاتم در فضای مجازی موجی از واکنشها را درپی داشته است.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه همدلی ،درختانِ بلوط زاگرس یکی پس از دیگری دارند طعمه حریق آتش میشوند، با این وجود آتشسوزی همچنان ادامه دارد. کمبود امکانات و دستان خالی نیروهای مردمی و اداره منابع طبیعی سبب شده خاموش کردن آتش بهسرعت انجام نشود طوریکه گاهی فقط برخورد آتش با صخرهها است که میتواند جلوی پیشروی آن را بگیرد.
درهمینباره آرش نیکخو، فعال محیط زیستی که برای نجات جنگلهای زاگرس به پیکار با آتش رفته است به روزنامه همدلی گفت: «در 10روز گذشته در نقاط مختلفی در حوزه زاگرس میانی و جنوبی آتشسوزیهای متعددی را داشتیم.
اما درخصوص عمدهترین آنها میشود به آتشسوزی کوهمره سرخی در استان فارس و کوه حاتم بین شهرستان لیکک بهمئی در کهیگیلوبه و بهبهان در استان خوزستان اشاره کرد. متاسفانه جنگلهای زیادی در این مناطق از بین رفتند و آتشسوزی در این مناطق 5 الی 6 روز طول کشیده است، البته الان آتش کوهمره سرخی فارس بعد از اینکه حجم عظیمی از نیروهای مردمی حضور پیدا کردند خاموش شده است.
نکته جالب اینکه این منطقه چندان صعبالعبور نبود و اگر مدیریت بهتری درباره انتقال نیرو به این منطقه انجام میشد ما الان آن همه جنگل در فارس را از دست نمیدادیم. اما درحال حاضر آتش در کوه حاتم ادامه دارد.»با این وجود سالها است که آتش بهجان زاگرس افتاده است. این مسئله در سالهای اخیر دائم تکرار شده طوریکه هرسال تعداد زیادی از درختان ارزشمند بلوط در حریق آتش میسوزند.
همواره دلایل زیادی برای این آتشسوزیها عنوان میشود اما بهنظر میرسد جدا از عوامل طبیعی قاچاقچیان چوب و ذغال نقش زیادی در شروع آتشسوزی دارند. نیکخو دراینباره گفت: «نکته جالب درخصوص جنگلهای کوه حاتم این است که بیشتر این منطقه مورد هجوم قاچاقچیان مسلح ذغال و حیات وحش است. ما در این مدت تعداد زیادی از کورههای ذغال در این منطقه مشاهده کردیم.
افراد بومی و محلی هم دراینباره قبلاً گزارشهایی داده بودند، اینکه افراد مسلح با حضور در این جنگلها گودالهایی در دل طبیعت درست میکنند و با سوزاندن درختان و تبدیل آنها به ذغال آن را به شهرهای دیگر منتقل میکنند. بهتعبیری آنجا بهشت قاچاقچیان ذغال است.»وی ادامه داد: «جنگلهای بلوط یکی از مناطق ارزشمند است که باید با جان و دل از آن مراقبت کرد. اما متاسفانه این منطقه به محل سوداگری ذغال و چوب تبدیل شده است طوریکه حتی نیروهای منابع طبیعی و محیط زیست هم نمیتوانند دخالت چندانی داشته باشند چراکه این قاچاقچیان مسلح به سمت این نیروها با اسلحه شلیک میکنند.»
این فعال محیط زیست در خصوص تاثیر عوامل طبیعی در شروع آتشسوزی بیان کرد: «در زاگرس عوامل طبیعی مانند گرمای هوا یا اینکه گفته میشود وجود بطری آب در نتیجه برخورد با نور خورشید سبب آتشسوزی میشود از علل اصلی آتشسوزی نیستند. دمای هوا در اکثر استانهای زاگرسنشین طوری نیست که سبب آتشسوزی شود. بنابراین باید بگویم آتشسوزیهای زاگرس به دو صورت است. یا در ارتفاعات رخ میدهد یا در حاشیه شهرها.
آتشسوزیها در ارتفاع معمولاً در مناطق جنگلهای بلوط اتفاق میافتد که قاچاق ذغال در آن زیاد است. بلوطی که حرارت ببیند چند ماه بعد خشک میشود بنابراین قاچاقچیان ذغال از پاییز سراغ این درختان میروند، درون گودالهایی که میکنند ذغال درست میکنند و با کامیون و وانت از جنگل خارج میکنند، از طرفی درختانی که درهمین آتشسوزیها کاملاً سوختهاند این قاچاقچیان چند هفته بعد که آبها از آسیاب افتاد میروند و ذغال آنها را برمیدارند. بنابراین بخش زیادی از این آتشسوزیها عمدی است.»
نیکجو عنوان کرد: «آتشسوزیهایی که اطراف شهرهای زاگرسنشین اتفاق میافتد خیلی از آنها کاملاً مشخص است برای زمینخواری است. اگر امروز شما به نقشه شهری مانند یاسوج از چهار پنج سال گذشته به این طرف نگاه کنید، میبینید که شهر به سمت جنگل پیشرفت کرده است. این گروهها در سازمانها و ادارات افراد نفوذی دارند که بعد از سوختن بخشی از جنگل در حاشیه شهر و از بین رفتن پوشش گیاهی برای آن منطقه مجوز تغییر کاربری میگیرند.
اگرچه قطع کردن درخت بلوط جریمه دارد، اما قیمت زمین بهقدری بالا است که به آن جریمه میارزد. گروههایی که با یکدیگر هماهنگ هستند و نفوذ دارند، درختان را قطع میکنند، آتش میزنند و بعد تغییر کاربری میگیرند، حتی اگر یکی از گروهشان دستگیر شده باشد جریمه قطع درخت را پرداخت میکنند. جریمه قطع و نابود کردن درخت بلوط در ایران برای هر درخت زیر 10میلیون است، اما در اروپا 200هزار دلار جریمه دارد، برای اینکه جنگل بلوط با ارزشترین درخت دنیا است. اما ما همین امسال در جنگل وزگ که درختان بلوط زیبا دارد، چهاربار آتش خاموش کردیم.»با این وجود یکی از مشکلات ادامهدار در سالهای گذشته و اکنون کمبود امکانات برای خاموش کردن آتش است.
طوریکه معمولاً گروههای داوطلب و محلی به کمک نیروهای منابع طبیعی میروند تا بلکه سرعت خاموش کردن آتش با دستان خالی بیشتر شود. نیکخو با اشاره بههمین مسئله بیان کرد: «چون مناطقی که نام بردم زیر نظر منابع طبیعی است بنابراین برای خاموش کردن این آتشسوزیها معمولاً نیروهای منابع طبیعی و مردمی حضور دارند.
اما طبق قانون در آتشسوزیها سازمان حفاظت از محیط زیست، منابع طبیعی و ارگانهای دیگری مانند آتشنشانی و مراکز نظامی باید حضور داشته باشند. با این وجود حضور این نیروها بهاندازهای که در روزهای اول بتواند جنگل را نجات دهد نبود و بعد از سروصداهای فراوان که در شبکههای اجتماعی انجام شد تعداد نیرو بیشتر شد.
یکبار در روز سوم آتشسوزی یک بالگردی از اورژانس خرمآباد بهمنطقه نیرو آورد که نتوانست فرود بیاید و نیروها برگشت داده شدند تا روز بعد همان نیروها از طریق ارتش ارسال شد، یعنی ما چیزی حدود 18ساعت منتظر ماندیم تا جنگلها بسوزند و فردا صبح نیروها بهکمک ما برسند و این واقعاً غمانگیز بود.»
این فعال محیطزیست درخصوص تجهیزات خاموش کردن آتش یادآور شد: «تجهیزات ما بههمراه نیروهای منابع طبیعی دستگاههای دمنده و آتشکوبهای دستی و شاخ و برگ درختان هستند، امکانات ما همین است. تجهیزات هوایی اصلاً نداریم و انگار نمیشود به این مورد اشاره کرد، ما بارها گفتهایم که ارزش هر بلوط در اروپا 200هزار دلار است آیا واقعاً نمیشود برای حفاظت از این درختان دو تا بالگرد به سازمان محیط زیست و منابع طبیعی اختصاص داد، حداقل برای استانهای زاگرسنشین باید این کار را انجام داد که این همه آتشسوزی دارند.
من میگویم حتی ممکن است بالگردهای آبپاش بهدلیل ویژگی منطقه کاربرد موثری نداشته باشد اما این سازمانها برای انتقال سریع نیرو بهمناطق آتشسوزی به بالگرد اختصاصی خودشان نیاز دارند نه اینکه برای هر آتشسوزی با کلی هماهنگی که وقتگیر است از ارتش یا سایر ارگانها بالگرد بگیرند.»نیکخو ادامه داد:«اگر سازمان محیط زیست یا منابع طبیعی دوتا بالگرد داشته باشند و بتواند نیروها را خیلی سریع به مناطق آتشسوزی برساند، بخش زیادی از تخریبها کاهش پیدا میکند، بنابراین یکی دیگر از مشکلات ما این است که دیر بهمنطقه آتش گرفته میرسیم. چرا که وقتی این آتشها زود خاموش نشود، با توجه به عوامل زیادی مانند باد کنترل آن بهشدت سخت میشود. همین مسئله برای آتش کوه حاتم رخ داد، متاسفانه بخش زیادی از این آتش زود کنترل نشد و بعد از اینکه به صخرهها رسید خاموش شد، بخش دیگر هم تلاش نیروهای منابع طبیعی، محیط زیست و نیروهای مردمی است که واقعاً زحمت کشیدند، البته آتشسوزی همچنان در این منطقه ادامه دارد.»