جلیل کریمی: یکی از مزایای حمل و نقل ریلی بار در مقایسه با جابجایی جاده‌ای، کاهش مصرف سوخت و در نتیجه کاهش آلودگی هواست. از آنجایی که حمل بار به صورت ریلی حدوداً یک دهم جاده‌ای به سوخت نیاز دارد؛ به همین دلیل در اهداف توسعه کشور به افزایش سهم راه‌آهن از حمل بار توجه ویژه شده است به طوری که طبق برنامه ششم قرار بود 30 درصد از جابجایی کل بار کشور به سمت حمل و نقل ریلی برود. اما این هدف در پایان برنامه محقق نشد و از هشت درصد فراتر نرفت.اگر این هدف محقق می‌شد با توجه به جابجایی حدود 550 میلیون تن بار در کشور، می‌توانست کاهش 1.8 میلیارد لیتری مصرف گازوئیل و در نتیجه کاهش انتشار 4.7 میلیون تن دی اکسید کربن در سال را به همراه داشته باشد و حدود 893 میلیون دلار(45 هزار میلیارد تومان) هزینه‌های زیست محیطی را کمتر کند.در همین خصوص با محمد درویش فعال محیط زیست و سید طه‌حسین مدنی رئیس اندیشکده حکمرانی هوشمند گفت و گویی داشتیم که ماحصل آن در ادامه می آید:
استقرار در سواحل جنوبی به نفع صنایع است
محمد درویش با بیان اینکه حمل و نقل ریلی یکی از بهانه‌های صنایع مستقر در مرکز ایران به خصوص صنایع فولادی برای انتقال به خطوط ساحلی جنوب کشور را می‌گیرد؛ گفت: این صنایع معتقدند استقرار در سواحل جنوب، هزینه‌های انتقال مواد معدنی و مصالح که عمدتاً در مرکز کشور هستند را افزایش می‌دهد و به همین دلیل رفتن به سواحل جنوبی در چنین شرایطی مقرون به صرفه نیست.
وی افزود: استقرار این صنایع آب‌بر، مرکز ایران را با بحران شدید کمبود منابع آب و همچنین آلودگی شدید در شهرهایی چون اصفهان، اراک، یزد، اردکان و ... مواجه کرده است و اگر سیستم حمل و نقل ارتقا پیدا می‌کرد و تمام سواحل جنوبی ما از آن برخوردار می‌شد؛ امکان ارسال مصالح و مواد معدنی با هزینه بسیار کمتری به این کارخانه‌های انرژی‌بر و آلاینده وجود داشت و خسارت‌های کمتری متوجه کشور می‌شد.
درویش خاطرنشان کرد: به نفع این صنایع است که به سمت سواحل جنوبی بروند و در صورت توسعه حمل و نقل ریلی کشور، به خوبی از این طرح استقبال می‌کنند.
این فعال محیط زیست ادامه داد: علاوه بر این، سالانه در جاده‌های کشور ما بین 17 تا 18 هزار نفر کشته و نزدیک به 200 هزار نفر معلول و مجروح می‌شوند و خانواده‌های زیادی مصیبت می‌بینند. بنابراین هر قدر که بتوانیم بار ترافیک جاده‌ها ر ا کاهش داده و به سمت حمل و نقل ریلی هدایت کنیم؛ این خسارت‌ها هم کمتر می‌شود.
درویش خاطرنشان کرد: همچنین ایران یکی از بالاترین سرانه‌های مصرف سوخت را در جهان دارد و باز هرچقدر که بتوانیم به حمل و نقل ریلی کمک کنیم سرانه مصرف سوخت هم کاهش خواهد داشت.
توسعه حمل و نقل ریلی، پیش‌نیاز انتقال صنایع به سواحل جنوبی است
سید طه‌حسین مدنی رئیس اندیشکده حکمرانی هوشمند هم در خصوص اهمیت انتقال صنایع سنگین به سواحل جنوبی کشور و نقش مهم راه‌آهن و توسعه حمل و نقل ریلی بار در عملیاتی شدن آن، گفت: انتقال صنایع به سواحل جنوبی از دو منظر آب و آلودگی مطرح است.
وی افزود: سواحل مکران حد فاصل بین جاسک تا چابهار از پتانسیل فوق‌العاده‌ای برای استقرار صنایع به خصوص صنایع آب‌بر فولادی برخوردار است اما متأسفانه مورد غفلت قرار گرفته که یکی از مهمترین این غفلت‌ها، عدم توسعه حمل و نقل ریلی به سمت این سواحل به عنوان پیش‌نیاز انتقال صنایع است.
مدنی بیان کرد: تمام معادن سنگ آهن کشور و صنایع فولادی و ذوب‌آهن در فاصله‌ای دور از هم قرار گرفته‌اند مثلاً فاصله گل‌گهر سیرجان تا فولاد مبارکه اصفهان حدود 600 کیلومتر است بنابراین ارسال سنگ آهن از سیرجان به کارخانجات فولاد مبارکه ناگزیر به طی این مسافت است پس بهتر است در وهله اول این جابجایی بر روی ریل انجام شود و دوم این انتقال به جای مرکز کشور به سواحل جنوبی انجام شود.
رئیس اندیشکده حکمرانی هوشمند با بیان اینکه انتقال این صنایع به سواحل جنوبی مشکل آب مورد نیاز آنها را حل خواهد کرد؛ گفت: با توجه به آمایش سرزمینی و مطالعات تخصصی، می‌توان سواحلی را انتخاب کرد که در بهینه‌ترین فاصله با معادن سنگ آهن قرار دارند. ضمن اینکه دور کردن این صنایع از مراکز جمعیتی، بسیاری از حواشی آنها را به خصوص در روزهایی که کشور با آلودگی هوا مواجه می‌شود از بین خواهد برد.
انتشار سالی سه میلیون تن co2 اضافی به دلیل حمل جاده‌ای سنگ آهن!
وی در خصوص اینکه انتقال صنایع به سواحل جنوبی و حمل ریلی مواد اولیه آنها چگونه در کاهش آلودگی هوا موثر خواهد بود؛ خاطرنشان کرد: حمل جاده‌ای هر تن سنگ آهن از سیرجان به سمت مبارکه با فرض یک سر خالی بودن کامیون، برابر با انتشار 100 کیلوگرم دی اکسید کربن است آن هم در مسیری که شهرهایی چون اصفهان و کرمان در آن قرار دارند. اگر این جابجایی بر روی ریل و به سمت سواحل جنوبی باشد این میزان به 10 کیلوگرم خواهد رسید.
رئیس اندیشکده حکمرانی هوشمند ادامه داد: به طور کلی طبق آمار ایمیدرو سالانه در کشور 50 میلیون تن کنسانتره سنگ آهن تولید می‌شود. این میزان سنگ آهن اگر به طور میانگین 400 کیلومتر در جاده جابجا شود در مقایسه با جابجایی ریلی حدود سه میلیون تن دی اکسید کربن اضافی منتشر می‌کند که این هزینه‌های اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی زیادی را به کشور تحمل می‌کند.
وی افزود: با لحاظ هزینه‌های انتقال آب از سواحل جنوب و هزینه حمل جاده‌ای سنگ آهن از معادن مرکز به سمت صنایع فولاد اصفهان، می‌توان گفت انتقال این صنایع به سواحل جنوب و حمل ریلی مواد اولیه مورد نیاز آنها می‌تواند هزینه تولید فولاد را حتی به یک چهارم کاهش دهد.
مدنی ادامه داد: حمل و نقل ریلی بار می‌تواند در پیشبرد سریع و بهتر سیاست‌های مربوط به برقی‌سازی حمل و نقل هم کمک کند چون با توجه به اینکه هر قطار باری کار 113 کشنده جاده‌ای را انجام می‌دهد بنابراین برقی‌سازی فقط 10 قطار، عملاً معادل واردات بیش از هزار کشنده برقی خواهد بود. به بیان دیگر دولت می‌تواند در راستای این سیاست به جای واردات بیش از هزار کشنده جاده‌ای، 10 قطار باری برقی به خدمت بگیرد که با توجه به آغاز تولید لکوموتیوهای برقی داخلی، مساله تأمین آن را نیز تا حدودی حل شده است.
