طبق اعلام مرکز پژوهشهای اتاق ایران، بر اساس نتایج بررسیهای شاخص مدیران خرید (PMI) برای کل اقتصاد ایران در تیرماه ۱۴۰۱، در این ماه شاخص میزان سفارشات جدید مشتریان ۴۷.۱۴ واحد ثبت شده که کمترین میزان طی سه ماه اخیر (از فروردینماه) است. این شاخص در بخشهای خدمات و کشاورزی و ساختمان با رکود همراه بوده است.
همچنین شاخص میزان استخدام و بهکارگیری نیروی انسانی در تیرماه ۵۱.۱۷ واحد بوده و برای سومین ماه پیاپی کاهش یافته است. تضعیف تقاضا به دلیل نگرانیهای ناشی از کاهش قدرت خرید و تورم باعث کاهش انتظارات کسبوکارها و کاهش خرید مواد اولیه و عقبنشینی در استخدام شده است.
در مقابل، شاخص موجودی محصول (انبار) در تیرماه ۵۷.۱۰ واحد برآورد شده که بیشترین میزان از ابتدای شروع طرح (دوره ۳۴ ماهه) است. از سوی دیگر شاخص میزان صادرات کالا و خدمات نیز به ۴۶.۹۶ واحد رسیده که یکی از کمترین مقادیر طی ۹ ماه گذشته (بهغیراز تعطیلات فروردینماه) است.
در سایه کاهش تقاضای بازار و تضعیف قدرت خرید متقاضیان، شاخص میزان فروش محصولات نیز در تیرماه به ۴۶.۳۲ واحد رسیده که طی ۱۱ ماه گذشته (بهغیراز تعطیلات فروردینماه) یکی از کمترین مقادیر خود است. این شاخص در هر سه بخش اصلی اقتصاد با کاهش روبهرو بوده است.
یکی از مهمترین نکات گزارش شامخ در تیرماه ۱۴۰۱ این است که شاخص انتظارات در ارتباط با میزان فعالیت اقتصادی در ماه آینده به ۵۰.۱۸ واحد رسیده که طی ۱۶ ماه گذشته (بهغیراز تعطیلات فروردینماه) یکی از کمترین مقادیر محسوب میشود و منعکسکننده انتظارات فعالان اقتصادی بهویژه در بخش خدمات و کشاورزی در مردادماه است.
در تیرماه، وقایع شامخ اقتصاد در بخش صنعت نیز کموبیش تکرار شده است؛ بهگونهای که شاخص مدیران خرید صنعت به کمترین مقدار در پنج ماه اخیر (بهغیراز تعطیلات فروردینماه) رسیده و شاخص میزان سفارشات جدید مشتریان نیز کمترین مقدار پنج ماهه خود را ثبت کرده است.
بررسیها نشان میدهد که در تیرماه، شاخص موجودی محصول (انبار) بخش صنعت به بیشترین مقدار در ۹ ماه گذشته رسیده که از کاهش سفارشات مشتریان و همچنین کاهش صادرات و درنتیجه پیشی گرفتن تولید از فروش موجودی انبار افزایش یافته است.
طبق آمار، شاخص قیمت خرید مواد اولیه در تیرماه همچنان با افزایش روبهرو بوده است؛ هر چند شدت افزایش کمتری در مقایسه با ماههای قبل داشته است؛ اما همزمان شاخص میزان صادرات بخش صنعت در تیرماه با کاهش روبهرو بوده است. از سوی دیگر شاخص میزان فروش محصولات بخش صنعت نیز کمترین میزان را طی سه ماه اخیر داشته و نوسانات قیمتی، پایین بودن قدرت خرید مشتریان و کاهش صادرات، به کاهش فروش محصولات بخش صنعت دامن زده است.
شامخ در بازه صفر تا ۱۰۰ تعریف میشود. بر این اساس هر چه این عدد به ۱۰۰ نزدیکتر باشد نشان از ورود به دوره رونق و هر چه از ۵۰ پایینتر باشد، نشان از نزدیک شدن به دوره رکود دارد. در ماههای گذشته عدد شامخ تغییرات پر دامنهای داشته و در دورههای مختلف نظر فعالان اقتصادی از مثبت به منفی و برعکس حرکت کرده است.