گفت‌وگو تجارت با دبير جامعه خلبانان ايران درباره مشكلات اين صنف نوپا:
مي‌پرند و حقوق مي‌گيرند. كارشان همين است كه بپرند و به بقيه هم پر و بال بدهند تا تاب سوار شدن چند ساعته بر يك غول بزرگ آهني را داشته باشند. بتوانند چند ساعت تمام، چند صد متر روي هوا غوطه بخورند وآب هم توي دلشان تكان نخورد.
روزنامه تجارت- اشكان خسروپور؛ خلبان هستند ديگر، كارشان پر و بال دادن به مسافران است و تخت كردن خيالشان اما اين‌طور كه مهدي ايران‌منش، دبير جامعه خلبانان ايران مي‌گويد، كسي زير پر و بال خلبانان را نمي‌گيرد. همين هم هست كه خودشان به فكر افتاده و حدود 4 سال است يك انجمن صنفي غيردولتي راه انداخته‌اند به نام جامعه خلبانان ايران. انجمني كه قرار است از حقوق تمام خلبانان ايراني و جامعه مراقب پرواز حمايت كند.
دبير جامعه خلبانان ايران در اين گفت‌وگو درباره اهدافشان از تشكيل اين انجمن مي‌گويد و از دلمشغولي‌هاي خلبانان ايراني پرده برمي‌دارد، كساني كه گرچه هميشه از موقعيت اجتماعي خوبي برخوردار بوده‌اند اما اين چند ساله، با زمين‌گير شدن غول‌هاي بزرگ آهني يا سقوط‌شان، بعضي ها به آنها بدبين شده‌اند.
جامعه صنفي خلبانان چيست و چرا تشكيل شده است؟
جامعه خلبانان ايران يك سازمان غيردولتي است كه از كميسيون ماده ده احزاب مجوز فعاليت گرفته و از سال 1390 خورشيدي كارش را آغاز كرده است. فعاليت اين سازمان در راستاي حفظ و صيانت از حقوق همه خلبانان و جامعه مراقبين پرواز (اعضاي برج كنترل پرواز) است. خلبان‌ها هم مثل همه اصناف ديگر با مشكلي روبه‌رو هستند كه باعث مي‌شود دلسرد شوند يا به كشورهاي ديگر مهاجرت كنند. ما مي‌خواهيم جلوي اين رفتن‌ها را بگيريم و كاري كنيم كه، خلبان‌ها در همين كشور خودمان با شرايط خوب ماندگار شوند.
اين جامعه چه نوع خلبان‌هايي را تحت پوشش دارد؟
طبق قانون، خلبان تعريف دارد. هركسي كه تعريف خلبان داشته باشد و با مدرك خلباني بتواند كاري مرتبط با اين رشته انجام دهد، مي‌تواند عضو جامعه خلبانان بشود. ممكن است اين فرد، خلبان هواپيماي مسافربري، سمپاش، معلم خلبان يا حتي خلبان شخصي يك هواپيماي شخصي باشد. هركس خلباني مي‌تواند عضو اين جامعه باشد و از مزاياي مادي، معنوي و فرهنگي آن استفاده كند.
پس خلبانان جنگي هم عضو گروه شما هستند؟
خير. اين جامعه فقط خلبانان كشوري را در برمي‌گيرد كه شامل غيرنظامي‌ها مي‌شوند. خلبانان نظامي، از نظر مسايل مختلف مثل ميزان حقوق، مزايا و بقيه موارد از خلبانان غيرنظامي جدا هستند. براي همين نمي‌توانند جزو اين گروه باشند.
اين موسسه چند خلبان غيرنظامي را تحت پوشش دارد؟
از بين خلبانان ايرلاين‌ها كه با هواپيماي مسافربري پرواز مي‌كنند، حدود 400 عضو داريم. بقيه خلبان‌ها كه غيرايرلايني هستند، حدود 300 تا 400 نفر هستند.
از تسهيلات مادي، معنوي و فرهنگي اعضاي جامعه خلبانان ايران برايمان گفتيد. اين تسهيلات چه چيزهايي هستند؟
از آن‌جايي كه اين انجمن براي اولين‌بار در كشور تشكيل شده، ما وظيفه داريم دنبال يك سري از حقوق معوقه مادي و قانوني خلبانان برويم كه پيگيرشان هستيم. مثلا دنبال اين هستيم كه خلباني را به عنوان يكي از شغل‌هاي سخت به ثبت برسانيم. مشكل تطبيق مدرك دانشگاهي با مدرك خلباني هم وجود دارد كه براي خيلي از اعضا دردسرساز شده و مشغول رايزني درباره آن هستيم.
آيا كلاس، همايش يا خدمات ويژه‌اي هم براي اعضا وجود دارد؟
وام‌هايي با ويژگي‌هاي مختلف به اعضا ارايه مي‌دهيم. به غير از اين‌ها كلاس‌ها و همايش‌هايي در رابطه با مسايل مختلف هوانوردي، مثل CRM (مديريت كابين خلبان)، كلاس‌هاي روانشناسي، مديريتي، كنترل استرس و... هم داريم كه اعضا مي‌توانند به رايگان در آن شركت كنند. به طور كلي سعي مي‌كنيم هواي بچه‌هاي خودمان را داشته باشيم تا از كشور خارج نشوند. يكسان‌سازي آموزش‌هاي خلباني در كل كشور، موضوعي هست كه با هماهنگي سازمان هواپيمايي كشوري به دنبالش هستيم. موضوع اينجاست كه هر ايرلايني براي خودش كلاس‌هاي جداگانه دارد و اين باعث مي‌شود، يك خلبان براي انتقال از يك شركت هواپيمايي به شركتي ديگر دچار مشكل شود. ما دنبال رفع اين مشكل با يكسان سازي آموزش‌ها هستيم.
براي استفاده از اين امكانات بايد در جاي خاصي ثبت نام كنند؟
هركسي كه گواهينامه خلباني داشته باشد، مي‌تواند با پرداخت 30 هزار تومان در ماه و پر كردن فرم عضويت كه در سايت جامعه موجود است، از اين امكانات بهره‌مند شود.
بزرگترين مشكلات شما در جامعه خلبانان چيست؟
يكي از مشكلات بزرگ خلبانان ايراني موضوع پرداخت حقوقشان است كه نسبت به كارشان خيلي كم است. ما هميشه يك مثال داريم كه مي‌گوييم، خرج زندگي خلبانان با دلار است اما حقوقشان را به ريال مي‌دهند. از طرفي ديگر، سيستم ناوگان هوايي ما هم فرسوده است در نتيجه خلبان ايراني در داخل كشور تجربه كسب كرده و بعد راهي ديارهاي ديگر مي‌شود.
آماري از خروج خلبانان از كشور در دست هست؟
دقيق نمي‌توانيم آماري بدهيم چون پيش از احداث جامعه خلبانان ايران، صنفي وجود نداشته كه آمار خلبانان ايراني و وضعيتشان را تحت نظر داشته باشد. خلبان پس از مدتي با شركت تسويه حساب كرده و رها شده، بعدتر هم سر از كشورهاي ديگر درآورده است. اين را مي‌دانيم كه در چند سال گذشته، در چند مقطع خلبانان از كشور خارج شده‌اند اما اين‌كه چند نفر بوده‌اند را نمي‌دانيم.
در اين چهار سالي كه از عمر جامعه خلبانان ايران مي‌گذرد،چطور؟ آماري از رفتن‌ها در دست هست؟
خوشبختانه بعد از احداث انجمن، يك بانك اطلاعاتي از تمام خلبانان كشور فراهم كرديم كه با استفاده از آن، مي‌توانيم بفهميم كه همكارمان در كجا كار مي‌كند و چه وضعيتي دارد. البته چون در سال‌هاي اوليه تاسيس شركت هستيم، هنوز خيلي دقيق نيستيم و داريم پيشرفت مي‌كنيم.
يعني هنوز هم آماري از خروج خلبانان در دست نيست؟
آن‌طور كه ما مي‌دانيم، اخيرا يكي از هواپيمايي‌هاي خارجي برنامه‌ريزي‌هايي را براي ترغيب خلبانان ايراني به خارج از كشور انجام داده بود و مشغول برگزاري ميتينگ براي اهداي تسهيلات به خلبانان بود. عده‌اي هم براي خروج از ايرلاين‌هاي ايراني اقدام كرده بودند اما خوشبختانه تيم انجمن توانست در ميتينگ‌هايشان حضور پيدا كند و خلبانان را از رفتن منصرف كند. براي همين، خوشبختانه در اين مدت هيچ خلباني از ايران خارج نشد.
دليل خلباناني كه مي‌خواستند از كشور خارج شوند، چه بود؟
بنابر بازخوردي كه ما از همكارانمان داشته‌ايم، دغدغه اصلي‌شان حقوق ناكافي بوده است و اين‌كه مي‌گويند، بهايي كه بايد به خلبان داده نمي‌شود. براي همين هم خلبان ايراني ترجيح مي‌دهد تجربه‌هايي كه در ايران كسب كرده، در جاي ديگري صرف كند.
درباره زمان تاسيس جامعه خلبانان ايران بگوييد. اين‌كه چه كساني عضو و گرداننده آن هستند؟
انجمن در سال 1391 خورشيدي تاسيس شده و اكنون چهارمين سال فعاليت‌مان را مي‌گذرانيم. تا به حال يك مجمع همگاني برگزار كرده‌ايم و فعلا در حال ورود به فاز دوم كارمان هستيم. در هيات مديره پنج نفر از بزرگان صنعت هوانوردي حضور دارند و پيگير كارهاي مربوط به اعضا هستند. در اين مدت بيشتر مشغول ساختارسازي و جمع‌آوري اطلاعات بوده‌ايم و كارمان، بيشتر در زمينه مشكلات رفاهي همكاران متمركز بوده‌اند. بنابر آماري كه گرفته‌ايم، تا به حال از طريق يكي از موسسات مالي، با شرايط خيلي خوب 12 ميليارد تومان تسهيلات به اعضا پرداخت شده است. بحث مسكن خلبانان را هم پيگيري كرده و همان‌طور كه قبلا هم گفتم، مشغول پيگيري سختي كار خلباني هستيم كه كار زمان‌بري است.
خود جامعه خلبانان ايران به عنوان يك تشكل با چه مشكلاتي دست و پنجه نرم مي‌كند؟
بزرگترين مشكل ما، عدم حضورمان در اين چند ساله بوده است. احداث اين سازمان كاري است كه حداقل 20 يا 30 سال پيش بايد انجام مي‌شده اما با وجود همه پيشرفت‌هاي تكنولوژي، الان دارد انجام مي‌شود. به همين دليل هم، همراهي و همكاري دستگاه‌هاي دولتي چندان خوب نيست چون وجود چنين سازماني برايشان ملموس نيست. مشكل آن‌جاست كه دولت و دستگاه حاكميت، درك مناسبي از اين تشكل ندارد و برخوردش چندان مناسب نيست.
غير از مشكل مالي و ناوگان فرسوده هوايي، خلبانان مشكل ديگري هم دارند؟
خلبان امنيت شغلي ندارد. يكي از ايرلاين‌هاي داخلي در چند سال اخير با تغيير مديريت‌هاي پيوسته‌اي روبه‌رو بود كه باعث شد، وضعيت اسفناكي پيدا كند. هواپيماهايش زمين‌گير هستند و پرواز خاصي انجام نمي‌دهند. خلبان در چنين فضايي بايد با مشكلاتي مثل سوءمديريت، تحريم‌ها و عدم رعايت عدالت يا ورود افراد غيرمرتبط با حوزه هوانوردي به كشور، دست و پنجه نرم كند. همين موضوع باعث مشكلات جدي براي خلبانان شده است.
مردم با خلبانان چگونه است؟
خلبانان معمولا در اذهان عمومي جايگاه خيلي ويژه‌اي دارند اما سوانح هوايي كه اين سالها رخ داد، باعث شد كه افكار عمومي نسبت به كادر پروازي، اعم از خلبان و مهماندار كدورت پيدا كند. عده‌اي مات مانده بودند كه در اين سقوط‌ها چه كسي مقصر است، خلبان و مهماندار ايراد دارند يا خود هواپيما و بقيه كادر پرواز. به خاطر همين، به نظر مي‌رسد كه مقداري از جايگاه قبلي‌شان را از دست داده‌اند.
دبير جامعه خلبانان ايران در اين گفت‌وگو درباره اهدافشان از تشكيل اين انجمن مي‌گويد و از دلمشغولي‌هاي خلبانان ايراني پرده برمي‌دارد، كساني كه گرچه هميشه از موقعيت اجتماعي خوبي برخوردار بوده‌اند اما اين چند ساله، با زمين‌گير شدن غول‌هاي بزرگ آهني يا سقوط‌شان، بعضي ها به آنها بدبين شده‌اند.
جامعه صنفي خلبانان چيست و چرا تشكيل شده است؟
جامعه خلبانان ايران يك سازمان غيردولتي است كه از كميسيون ماده ده احزاب مجوز فعاليت گرفته و از سال 1390 خورشيدي كارش را آغاز كرده است. فعاليت اين سازمان در راستاي حفظ و صيانت از حقوق همه خلبانان و جامعه مراقبين پرواز (اعضاي برج كنترل پرواز) است. خلبان‌ها هم مثل همه اصناف ديگر با مشكلي روبه‌رو هستند كه باعث مي‌شود دلسرد شوند يا به كشورهاي ديگر مهاجرت كنند. ما مي‌خواهيم جلوي اين رفتن‌ها را بگيريم و كاري كنيم كه، خلبان‌ها در همين كشور خودمان با شرايط خوب ماندگار شوند.
اين جامعه چه نوع خلبان‌هايي را تحت پوشش دارد؟
طبق قانون، خلبان تعريف دارد. هركسي كه تعريف خلبان داشته باشد و با مدرك خلباني بتواند كاري مرتبط با اين رشته انجام دهد، مي‌تواند عضو جامعه خلبانان بشود. ممكن است اين فرد، خلبان هواپيماي مسافربري، سمپاش، معلم خلبان يا حتي خلبان شخصي يك هواپيماي شخصي باشد. هركس خلباني مي‌تواند عضو اين جامعه باشد و از مزاياي مادي، معنوي و فرهنگي آن استفاده كند.
پس خلبانان جنگي هم عضو گروه شما هستند؟
خير. اين جامعه فقط خلبانان كشوري را در برمي‌گيرد كه شامل غيرنظامي‌ها مي‌شوند. خلبانان نظامي، از نظر مسايل مختلف مثل ميزان حقوق، مزايا و بقيه موارد از خلبانان غيرنظامي جدا هستند. براي همين نمي‌توانند جزو اين گروه باشند.
اين موسسه چند خلبان غيرنظامي را تحت پوشش دارد؟
از بين خلبانان ايرلاين‌ها كه با هواپيماي مسافربري پرواز مي‌كنند، حدود 400 عضو داريم. بقيه خلبان‌ها كه غيرايرلايني هستند، حدود 300 تا 400 نفر هستند.
از تسهيلات مادي، معنوي و فرهنگي اعضاي جامعه خلبانان ايران برايمان گفتيد. اين تسهيلات چه چيزهايي هستند؟
از آن‌جايي كه اين انجمن براي اولين‌بار در كشور تشكيل شده، ما وظيفه داريم دنبال يك سري از حقوق معوقه مادي و قانوني خلبانان برويم كه پيگيرشان هستيم. مثلا دنبال اين هستيم كه خلباني را به عنوان يكي از شغل‌هاي سخت به ثبت برسانيم. مشكل تطبيق مدرك دانشگاهي با مدرك خلباني هم وجود دارد كه براي خيلي از اعضا دردسرساز شده و مشغول رايزني درباره آن هستيم.
آيا كلاس، همايش يا خدمات ويژه‌اي هم براي اعضا وجود دارد؟
وام‌هايي با ويژگي‌هاي مختلف به اعضا ارايه مي‌دهيم. به غير از اين‌ها كلاس‌ها و همايش‌هايي در رابطه با مسايل مختلف هوانوردي، مثل CRM (مديريت كابين خلبان)، كلاس‌هاي روانشناسي، مديريتي، كنترل استرس و... هم داريم كه اعضا مي‌توانند به رايگان در آن شركت كنند. به طور كلي سعي مي‌كنيم هواي بچه‌هاي خودمان را داشته باشيم تا از كشور خارج نشوند. يكسان‌سازي آموزش‌هاي خلباني در كل كشور، موضوعي هست كه با هماهنگي سازمان هواپيمايي كشوري به دنبالش هستيم. موضوع اينجاست كه هر ايرلايني براي خودش كلاس‌هاي جداگانه دارد و اين باعث مي‌شود، يك خلبان براي انتقال از يك شركت هواپيمايي به شركتي ديگر دچار مشكل شود. ما دنبال رفع اين مشكل با يكسان سازي آموزش‌ها هستيم.
براي استفاده از اين امكانات بايد در جاي خاصي ثبت نام كنند؟
هركسي كه گواهينامه خلباني داشته باشد، مي‌تواند با پرداخت 30 هزار تومان در ماه و پر كردن فرم عضويت كه در سايت جامعه موجود است، از اين امكانات بهره‌مند شود.
بزرگترين مشكلات شما در جامعه خلبانان چيست؟
يكي از مشكلات بزرگ خلبانان ايراني موضوع پرداخت حقوقشان است كه نسبت به كارشان خيلي كم است. ما هميشه يك مثال داريم كه مي‌گوييم، خرج زندگي خلبانان با دلار است اما حقوقشان را به ريال مي‌دهند. از طرفي ديگر، سيستم ناوگان هوايي ما هم فرسوده است در نتيجه خلبان ايراني در داخل كشور تجربه كسب كرده و بعد راهي ديارهاي ديگر مي‌شود.
آماري از خروج خلبانان از كشور در دست هست؟
دقيق نمي‌توانيم آماري بدهيم چون پيش از احداث جامعه خلبانان ايران، صنفي وجود نداشته كه آمار خلبانان ايراني و وضعيتشان را تحت نظر داشته باشد. خلبان پس از مدتي با شركت تسويه حساب كرده و رها شده، بعدتر هم سر از كشورهاي ديگر درآورده است. اين را مي‌دانيم كه در چند سال گذشته، در چند مقطع خلبانان از كشور خارج شده‌اند اما اين‌كه چند نفر بوده‌اند را نمي‌دانيم.
در اين چهار سالي كه از عمر جامعه خلبانان ايران مي‌گذرد،چطور؟ آماري از رفتن‌ها در دست هست؟
خوشبختانه بعد از احداث انجمن، يك بانك اطلاعاتي از تمام خلبانان كشور فراهم كرديم كه با استفاده از آن، مي‌توانيم بفهميم كه همكارمان در كجا كار مي‌كند و چه وضعيتي دارد. البته چون در سال‌هاي اوليه تاسيس شركت هستيم، هنوز خيلي دقيق نيستيم و داريم پيشرفت مي‌كنيم.
يعني هنوز هم آماري از خروج خلبانان در دست نيست؟
آن‌طور كه ما مي‌دانيم، اخيرا يكي از هواپيمايي‌هاي خارجي برنامه‌ريزي‌هايي را براي ترغيب خلبانان ايراني به خارج از كشور انجام داده بود و مشغول برگزاري ميتينگ براي اهداي تسهيلات به خلبانان بود. عده‌اي هم براي خروج از ايرلاين‌هاي ايراني اقدام كرده بودند اما خوشبختانه تيم انجمن توانست در ميتينگ‌هايشان حضور پيدا كند و خلبانان را از رفتن منصرف كند. براي همين، خوشبختانه در اين مدت هيچ خلباني از ايران خارج نشد.
دليل خلباناني كه مي‌خواستند از كشور خارج شوند، چه بود؟
بنابر بازخوردي كه ما از همكارانمان داشته‌ايم، دغدغه اصلي‌شان حقوق ناكافي بوده است و اين‌كه مي‌گويند، بهايي كه بايد به خلبان داده نمي‌شود. براي همين هم خلبان ايراني ترجيح مي‌دهد تجربه‌هايي كه در ايران كسب كرده، در جاي ديگري صرف كند.
درباره زمان تاسيس جامعه خلبانان ايران بگوييد. اين‌كه چه كساني عضو و گرداننده آن هستند؟
انجمن در سال 1391 خورشيدي تاسيس شده و اكنون چهارمين سال فعاليت‌مان را مي‌گذرانيم. تا به حال يك مجمع همگاني برگزار كرده‌ايم و فعلا در حال ورود به فاز دوم كارمان هستيم. در هيات مديره پنج نفر از بزرگان صنعت هوانوردي حضور دارند و پيگير كارهاي مربوط به اعضا هستند. در اين مدت بيشتر مشغول ساختارسازي و جمع‌آوري اطلاعات بوده‌ايم و كارمان، بيشتر در زمينه مشكلات رفاهي همكاران متمركز بوده‌اند. بنابر آماري كه گرفته‌ايم، تا به حال از طريق يكي از موسسات مالي، با شرايط خيلي خوب 12 ميليارد تومان تسهيلات به اعضا پرداخت شده است. بحث مسكن خلبانان را هم پيگيري كرده و همان‌طور كه قبلا هم گفتم، مشغول پيگيري سختي كار خلباني هستيم كه كار زمان‌بري است.
خود جامعه خلبانان ايران به عنوان يك تشكل با چه مشكلاتي دست و پنجه نرم مي‌كند؟
بزرگترين مشكل ما، عدم حضورمان در اين چند ساله بوده است. احداث اين سازمان كاري است كه حداقل 20 يا 30 سال پيش بايد انجام مي‌شده اما با وجود همه پيشرفت‌هاي تكنولوژي، الان دارد انجام مي‌شود. به همين دليل هم، همراهي و همكاري دستگاه‌هاي دولتي چندان خوب نيست چون وجود چنين سازماني برايشان ملموس نيست. مشكل آن‌جاست كه دولت و دستگاه حاكميت، درك مناسبي از اين تشكل ندارد و برخوردش چندان مناسب نيست.
غير از مشكل مالي و ناوگان فرسوده هوايي، خلبانان مشكل ديگري هم دارند؟
خلبان امنيت شغلي ندارد. يكي از ايرلاين‌هاي داخلي در چند سال اخير با تغيير مديريت‌هاي پيوسته‌اي روبه‌رو بود كه باعث شد، وضعيت اسفناكي پيدا كند. هواپيماهايش زمين‌گير هستند و پرواز خاصي انجام نمي‌دهند. خلبان در چنين فضايي بايد با مشكلاتي مثل سوءمديريت، تحريم‌ها و عدم رعايت عدالت يا ورود افراد غيرمرتبط با حوزه هوانوردي به كشور، دست و پنجه نرم كند. همين موضوع باعث مشكلات جدي براي خلبانان شده است.
مردم با خلبانان چگونه است؟
خلبانان معمولا در اذهان عمومي جايگاه خيلي ويژه‌اي دارند اما سوانح هوايي كه اين سالها رخ داد، باعث شد كه افكار عمومي نسبت به كادر پروازي، اعم از خلبان و مهماندار كدورت پيدا كند. عده‌اي مات مانده بودند كه در اين سقوط‌ها چه كسي مقصر است، خلبان و مهماندار ايراد دارند يا خود هواپيما و بقيه كادر پرواز. به خاطر همين، به نظر مي‌رسد كه مقداري از جايگاه قبلي‌شان را از دست داده‌اند.
آخرین اخبار