روزنام تجارت- خشايار بهروزي؛ بحث مسكن و افزايش اجارهبهايش اصلا موضوع تازهاي نيست اما مثل آتش زير خاكستر، هراز چند گاهي، به واسطه باد يا گرد و خاكي، داغ ميشود. بحث بر سرش بالا ميگيرد و همه درباره آن نظر ميدهند.
گفتوگو بر سر مسكن و قيمت اجارهبهايش، همين چند وقت پيش كه صحبت از تغيير نرخ سود بانكي به ميان آمد، باز هم بالا گرفت و اظهار نظرهاي متعددي هم دربارهاش بازگو شد. از آن جمله حسام عقبايي، رييس اتحاديه صنف مشاوران املاك كشور بود كه ميگفت، بازار ظرفيت افزايش اجارهبهاي مسكن را ندارد.
او پيشتر، در اواخر فروردينماه سال گذشته هم تاكيد كرده بود كه امسال تغيير قيمت مسكن كمتر از تورم خواهد بود. او كه ميخواست آتش زير همانجا، زير خاكسترها بماند، گفته بود: مردم از هیجان زدگی و جو ناشی از موضوعات سیاسی دوری کنند.
عقبايي در همان گفتوگو وعده رونق بازار مسكن و افزايش حجم معاملات را هم داده بود و تاكيدش اين بود كه، خيز خروج از ركود بيشتر شود.حالا بعد از گذشت نزديك به يك ماه، در روز گذشته، ايرج رهبر، رييس كانون سراسري انبوهسازان مسكن هم درباره اين حوزه نظر داد. او فعلا آخرين كسي است كه درباره ركود در بازار مسكن اظهار نظر كرده و گفته است: شما اگر به روال 20 سال گذشته توجه کنید، میبینید که هر 5 سال یکبار ركود در بخش مسکن اتفاق افتاده است. ما نزديك به دو تا دو سال و نیم يك ركود را تجربه كرديم و در این دوره هم رکود اتفاق افتاد که البته همزمان با تغییر دولت دهم به یازدهم شد.
وي يادي هم از گذشته كرد، از پروژه معروف مسكن مهر و حرفش را اينطور پي گرفت: در شرایطي كه صحبتش رفت، طرح مسکن مهر یکسری مخالفان و موافقانی داشت. به طوری که دولت قبلی موافق طرح بودند، اما دولت جدید اعتقاد زیادی به طرح مسکن مهر نداشت. از سوی دیگر، بالا رفتن حبابی قیمتها در زمان دولت دهم و تقلیل قدرت خرید مردم، مزید بر علت شد که دوره رکود مسکن نسبت به گذشته طولانیتر شود.
او هم با رييس صنف مشاورين املاك معتقد است كه، قيمتها نبايد و نميتواند بيش از اين گران شود. او پيچيدگي اوضاع در شرايط كنوني را اينطور توصيف ميكند: در حال حاضر تامین مالی مسکن مهر به یک مساله تبدیل شده است. گرانی قیمت و مشکلاتی که برای ساخت به وجود آمده، تا حدودی مسایل را پیچیده کرده است و دربعضي از موارد به متقاضیان افزایش قیمت خورده و مردم را با مشکلاتی مواجه کرده است.رهبر هم بحث را به تسهيلات بانكي كشانده و گفت: یکبار تسهیلات بانکی را از 25 به 30 میلیون تومان افزایش دادند، ولی بانک مسکن طرحی را برای خود تعریف کرد که اگر پیشرفت فیزیکی طرح از 75 درصد به بالا باشد، وام 30 میلیون تومانی میدهیم تا وام را خیلی سریع بتوانند تقسیط کنند و پول بانک مسکن سریع برگردد. همه اینها نشان میدهد که توان اعتباری و مالی همچون گذشته نیست و منتظرند اقساط برگردد. وي کاهش قدرت خرید مردم خیلی موثر دانست وگفت: بههرحال همه این عوامل دست به دست هم داد تا بخش مسکن به رکود عمیق برود. در این میان، به نظر میرسد برنامه و طرحی در دولت برای بخش مسکن تعریف نشده است. برنامهای وجود ندارد یا اگر برنامهای دارند، هنوز اجرایی نشده است.
وي تورم حوزه دستمزد و مصالح ساختماني را هم باعث افزایش هزینه ساخت مسکن دانسته و گرانی تامین منابع مالی را بسیار اثرگذار دانست. ايرج رهبر گفت: به طور كلي، عمده هزینه مسکن را قیمت زمین در برمیگیرد یعنی حدودا 35 تا 40 درصد قیمت آپارتمان را زمین تشکیل میدهد.
رئيس کانون سراسری انبوهسازان مسکن كشور افزود: اينكه یک سیاستی که طرح مسکنمهر داشت، این بود که قیمت زمین از قیمت واحد مسکونی کم میشد مسکنمهر یک طرح خوبی بود؛ البته اگر تامین منابع مالیاش را از طریق درستی انجام میدادند که پول پرقدرت وارد اقتصاد نشود، میتوانست کمک خیلی خوبی کند. همانطور که گفتم، 35 تا 40 درصد قیمت واحد مسکونی را قیمت زمین تشکیل میدهد.
وي گفت: برای افزایش قدرت خرید مردم تسهیلات بانکی کمک میکند که باز هم اين تسهیلات در کلانشهرها خیلی نمیتواند جوابگو باشد. همچنین باید اجازه دهیم که بخش خصوصی ورود کند و جذب سرمایه کنیم و بگذاریم بخش خصوصی در شهرکهای اقماری که زمین ارزانتر است، ساختوساز را انجام دهند. اینها به نظر من خیلی سخت نیست، اما به دلیل اینکه بروکراسیهای اداری زیادی داریم و دست بخش خصوصی بسته است و نیز ثبات قوانین نداریم و مالیاتها کوتاهمدت تصویب میشود، سرمایهگذار بلاتکلیف میماند که اگر الان در یک کاری سرمایهگذاری کند، با مشکل مواجه شود. بخش خصوصی نیازمند ثبات قوانین و امنیت اقتصادی است. بخش خصوصی را باید تشویق کنیم و فقط شعار ندهیم که همه کارها را میخواهیم به دست بخش خصوصی بسپاریم و در آخر ببینیم یک چنین چیزی نیست.
رهبر با اشاره به اينكه ما دوره رکود گذشته را اگر مرور کنیم، میبینیم تا دو سال و نیم حداکثر زمان میبرد که از آن خارج شویم گفت: نیاز مردم به مسكن که قطع نمیشود و نمیتوانند همچنان صبر کنند. البته تا یک مدتی مردم میگویند صبر میکنیم تا ببینیم چه میشود و طرحهای دولت چیست، ولی زمانی که در فشار قرار بگیرد، یک دفعه جهش پیدا میکند. چراکه به طور معمول در شرایط رکود، تقاضا برای اجارهنشینی بالا میرود و این موضوع افزایش قیمتها را در پی دارد. بههرحال من فکر میکنم در حال حاضر تنها امیدی که میتواند کمک کند تا از رکود خارج شویم، عامل اتمام انتظار مردم است.