نیلوفر حامدی: کافی است در اینترنت جست‌وجو کنید. چنان با تنوع سایت‌های ارائه خدمات در زمینه فروش مدرک مواجه خواهید شد که خودتان هم باورتان نمی‌شود. تنوع ذائقه مخاطب هم رعایت شده است. از لیسانس تا دکتری، از دانشگاه پیام نور تا معروف‌ترین دانشگاه‌های آزاد و سراسری. حتی تصورش را هم نکنید که برای خرید مدرک محدودیت رشته وجود دارد، ابدا. هم علاقه‌مندان به رشته‌های مهندسی، هم طرفداران علوم انسانی و هم آنها که رؤیای پزشک‌شدن در سر دارند؛ برای همه مدرک پیدا می‌شود. فقط باید کمی سر کیسه را شل کنید. کف 20 میلیون را در نظر بگیرید و بدانید که براساس انتخاب رشته و دانشگاه مورد نظرتان حتی باید تا صد میلیون را هم در نظر بگیرید. برای عده‌ای انگار ارزشش را دارد، چون نه‌تنها با آن شأن اجتماعی و شغل پیدا می‌کنند، بلکه به اعتبار مدرک دانشگاهی جعلی خود، به خواستگاری هم می‌روند. اتفاقی که مدتی است بسیار شایع شده و به ابزاری برای کلاهبرداری از زنان بدل شده است.
سالانه گزارش‌های متعددی از نیروی انتظامی می‌رسد که هر بار تعدادی از این باندها دستگیر شده‌اند؛ برای مثال تابستان سال گذشته بود که بار دیگر فرمانده انتظامی پایتخت خبر داد باندی فعال در این زمینه دستگیر شده‌اند.
با وجود این، فعالیت این افراد کلاهبردار انگار تمامی ندارد. این را مردی می‌گوید که سال گذشته برای دخترش یک خواستگار مثلا پزشک آمد، اما خیلی زود مشخص شد که آقای خواستگار به‌زور دیپلمش را گرفته است: «پاییز پارسال بود. دخترم گفت که یک نفر واسطه شده و پسری را معرفی کرده برای خواستگاری. به ما خبر داد و بعد از هماهنگی‌ها، آنها به خواستگاری آمدند. راستش نسبتا خیلی زود آنها را به منزل دعوت کردیم، چراکه دخترم گفته بود پسر پزشک است و هرکسی از اینکه داماد پزشک داشته باشد، استقبال می‌کند. خوشبختانه ما خیلی زود و در تحقیقات فهمیدیم که آن پسر کاملا دروغ گفته بود و فقط دیپلم داشت. شانس آوردیم که فریب او را نخوردیم اما این اتفاق ضربه بدی به دخترم وارد کرد. تا مدت‌ها اعتمادش را به همه از دست داده بود و اجازه نمی‌داد هیچ‌کس به خواستگاری‌اش بیاید. ما باورمان نمی‌شد که بشود در این مملکت با مدرک جعلی پزشک شد».
مقصر فرهنگی است که شأن انسانی را به مدرک افراد می‌دهد
«سپیده» که دوست نزدیکش با همین روش کلاهبرداری پای سفره عقد نشسته، درباره این اتفاق می‌گوید: «دو سال پیش بود. دوستم با من تماس گرفت و گفت با پسری آشنا شده که پزشک است و شرایط اجتماعی و اقتصادی و خانوادگی خیلی خوبی دارد. برایش خوشحال شدم و خیلی زود وارد روند کارهای جشن عقد شدیم. پزشک‌بودن پسر باعث شده بود همه خیالشان راحت باشد و دوست من خیلی سریع پای سفره عقد نشست. اما تنها یک هفته بعد مشخص شد که داماد همه ما را فریب داده بود».
از نظر او، مجموعه‌ای از عوامل اجتماعی باعث چنین رخدادهایی می‌شود: «اول از همه به نظر من تقصیر بر گردن فرهنگی است که به افراد به‌خاطر مدرک تحصیلی، شغل یا دانشگاهی که در آن درس خوانده‌اند اعتبار می‌دهد. درحالی‌که خوب و بد بودن آدم‌ها، هیچ ارتباطی با این موضوع ندارد. اما این فرهنگ متأسفانه آن‌قدر در ایران قوی است که به محض اینکه مشخص می‌شود پسری پزشک است، دختر و خانواده دست و پای خود را گم می‌کنند. از طرف دیگر، سیستمی که اجازه می‌دهد به این راحتی باندهای خلافکار مدرک بفروشند هم مقصرند. باید نظارتی وجود داشته باشد که تا این اندازه امکان خرید مدرک جعلی برای همه آسان نباشد».
فروش مدرک جعلی برای 13 سالِ مداوم
سال 98 بود که روشن شد یک باند فروش مدارک جعلی، 13 سالِ تمام، بدون سروصدا، مدارک مختلف تحصیلی را جعل می‌کردند و آب هم از آب تکان نمی‌خورد و صدای کسی هم درنمی‌آمد. ماجرا اما محدود به همان روزها نشد.
سیدحسین طباطبایی، سرپرست مرکز امور حقوقی و صیانت از دارایی‌های دانشگاه آزاد اسلامی، همان روزها گفته بود که بی‌دقتی نهادهایی که این مدارک جعلی به آنان ارائه می‌شود، باعث پنهان‌ماندن این جرم و لونرفتن جعلی‌بودن این نوع مدارک در جامعه شده و استعلام‌نگرفتن از دانشگاه برای تشخیص اصالت مدرک نیز مزید بر علت است.
او همان روزها به مردم دراین‌باره هشدار داده و خواسته بود بیشتر دقت کنند تا در دام جاعلان نیفتند: «تصور کنید یک نفر مدرکی در دست دارد و هیچ‌گاه آن را به دانشگاه یا نهاد رسمی مربوطه ارائه نکرده است. به نظر شما دانشگاه در این زمینه چه تکلیفی دارد؟ ما راجع به مسئله‌ای که از آن اطلاعی نداریم، طبیعی است که مسئولیتی هم نداریم. چون نه صادرکننده مدرک جعلی هستیم و نه بهره‌بردار و نه مطلع از آن. مواردی داشتیم که قربانی مدرک جعلی، خودش متوجه نبوده است. برخی افراد برای حفظ جایگاه اجتماعی خود اقدام به اخذ مدرک جعلی می‌کنند. خیلی‌ها که شرکت‌های کوچک خصوصی دارند، تمایل دارند که سایرین آنها را مهندس صدا بزنند و برخی هم هستند که فقط با نیت رفتن به خواستگاری برای مدرک جعلی پول می‌دهند. مردم باید بیشتر مراقب شگردهای باندهای تبهکار باشند و فریب آنها را نخورند».
سامانه‌ای برای جست‌وجوی پزشک بودن یا نبودن افراد
ماجرای کلاهبرداری مردان از زنان با مدارک جعلی پزشکی آن‌قدر جلو رفته که سازمان نظام پزشکی هم به‌طور مستقیم وارد جریان شد. به گزارش اداره کل روابط عمومی این سازمان، سامانه جست‌وجوی پزشکان سازمان نظام پزشکی این امکان را در اختیار مردم قرار می‌دهد که قبل یا بعد از مراجعه به یک پزشک از اطلاعات حرفه‌ای او باخبر شوند؛ اما یک کاربرد مفید این سامانه هم این است که مشخص می‌کند فردی که ادعا کرده پزشک یا داروساز یا دندانپزشک است واقعا چنین مدرکی دارد یا خیر.
این سازمان هم با تأیید اینکه گزارش‌های این‌چنینی در ماه‌های اخیر افزایش یافته، تأکید کرد: متأسفانه اخیرا موارد متعددی از افراد سودجو دیده می‌شوند که تحت عنوان پزشک و داروساز و با جعل مدارک حرفه‌ای و پروانه طبابت به خواستگاری رفته‌اند؛ یکی از این موارد هم به این سازمان گزارش شده است که آقای جوانی با ادعای داشتن مدرک دکترای داروسازی و داشتن پروانه تأسیس داروخانه اقدام به خواستگاری از دختر مورد نظر خود کرده و حتی مبالغی را از این طریق از خانواده او دریافت کرده بود. خوشبختانه خانواده دختر جوان پس از بررسی‌های لازم و استعلام از سامانه جست‌وجوی پزشک سازمان نظام پزشکی متوجه شدند فرد سودجو عضو سازمان نظام پزشکی نبوده و صرفا با جعل هویت و اسناد ساختگی اقدام به این کار کرده است.
سازمان نظام پزشکی با اشاره به گزارش‌های ذکرشده و افرادی که نسبت به این موضوع شکایت داشتند، از امکان جست‌وجوی اسامی افراد برای خانواده‌ها خبر داد و خواست همه همکاران عضو سازمان نظام پزشکی، در اسرع وقت نسبت به تکمیل اطلاعات خود در سامانه این سازمان اقدام کرده و هرگونه تغییر مدرک تحصیلی، نشانی و تلفن خود را برای جلوگیری از سوءاستفاده‌های احتمالی اطلاع دهند. همچنین در این اطلاعیه از عموم مردم خواسته شد بدون استعلام از سامانه جست‌وجوی پزشک سازمان به آدرس اینترنتی https://membersearch.irimc.org/ و اطمینان از اینکه فرد مورد نظر به واقع عضوی از جامعه پزشکی است و مدرکی را که ادعا می‌کند، در اختیار دارد؛ اقدام به وصلت و ایجاد آشنایی و پرداخت هزینه یا واریز مبالغ مالی به حساب این اشخاص نکنند.
