گروه اقتصادی – کورش شرفشاهی: مسدود سازی دارایی های ایران از جمله عواید حاصل از فروش نفت با وضع تحریم های ظالمانه ترامپ، چند سالی است که اقتصاد ایران را متاثر ساخته و رنج می‌دهد. اگرچه تلاش‌های گسترده دولت روحانی برای آزادسازی پولهای بلوکه شده ایران در کره و عراق و سایر کشورها به عمل آمد، اما متاسفانه هیچکدام منتج به نتیجه نشد و اقتصاد ایران از دارایی های حاصل از فروش نفت محروم ماند. اما در روزهای گذشته خبرهای خوشی در خصوص آمادگی عراق و کره جنوبی برای آزادسازی پول های بلوکه شده به گوش رسید که در کنار اعلام آمادگی بانک جهانی برای پرداخت وام کم بهره به ایران، سیگنالهای امیدوار کننده‌ای در حوزه گشایش‌های اقتصادی در عرصه بین المللی است. روزنامه تجارت در این شماره به تحلیلی از روند آزادسازی پول های بلوکه شده و ملاحظاتی که دولتمردان باید درخصوص چگونگی هزینه کرد آن به عمل آورند، می پردازد.
پرداخت ۲.۵ میلیارد دلار بدهی بغداد
از آنجا که بدهی عراق به ایران حاشیه های بسیاری دارد و انتظار می رود این کشور با توجه به همسایگی، محبت های مالی و نظامی ایران، نیاز به گاز و برق و راهکارهای امکان پرداخت بدهی عملکرد بهتری داشته باشد، عضو هیات رییسه اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق در مورد اعلام وزارت برق عراق مبنی بر آمادگی این وزارت برای پرداخت بدهی ایران به صورت کامل گفت: حسابی در عراق باز کرده‌ایم که وزارت برق عراق بدهی خود را به این حساب بپردازد، وزارت برق عراق قبلا 2.5 میلیارد دلار از بدهی خود را به این حساب واریز کرده . بخشی از این پول را هم اصلا پرداخت نکرده بود که الان می‌گوید به این حساب پرداخت می‌کند اما این پرداخت بدین معنا نیست که می‌توانیم این پول را از عراق خارج کنیم. سید حمید حسینی به ایلنا گفت: وزارت برق عراق می‌گوید بدهی به حسابی که به این وزارتخانه معرفی شده پرداخت می‌کند تا بتواند برق از ایران بگیرد اما خودش را درگیر این موضوع که ایران نمی‌تواند این پول را خارج کند نمی‌کند و می‌گوید در این مورد با بانک مرکزی عراق تفاهم کنید.وی افزود: وزارت برق عراق 3 تا 3.5 میلیارد دلار دیگر باید به این حساب واریز کند که از محل صادرات برق و گاز ایران به عراق بوده است. اینکه این پول پرداخت شود خوب است اما باید راه‌هایی پیدا کنیم که بتوانیم پولی را که در این حساب به نام ما وجود دارد و به آن واریز می‌شود را برداشت کنیم.حسینی گفت: اینکه بانک مرکزی و مسئولین چه مکانیزمی برای گرفتن این پول با دولت عراق پیش خواهند برد مشخص نیست. وقتی صادرات برق ما به عراق کاهش می‌یابد هیئت‌های عراقی به سرعت به ایران می‌آیند. صادرات برق و گاز ما به عراق به شدت کاهش پیدا کرده و از 52 میلیون متر مکعب در روز به 8 میلیون متر مکعب در روز رسیده است.حسینی خاطرنشان ساخت: امیدوارم که مذاکرات برجام به جایی برسد که برای یک کار عادی و گرفتن پول برقی که می‌دهیم با این مشکلات مواجه نباشیم. آمریکایی‌ها معافیت دادند، مصاحبه کردند و گفتند مشکلی برای پرداخت عراق نداریم. باز عراق به بهانه تحریم‌ها اینطور با ما بازی می‌کند. امیدوارم با مذاکرات برجام از این مشکلات رها شویم.
آزادسازی فوری پول در کره جنوبی
یکی دیگر از کشورهایی که بدهی قابل توجهی به ایران دارد، کره جنوبی است که وزارت خارجه این کشور پس از دیدار معاون وزیر خارجه با همتای ایرانی‌اش در وین، در بیانیه‌ای با اشاره به محورهای گفت‌وگوی آن‌ها از موافقت طرف کره‌ای با انجام گرفتن فوری آزادسازی پولهای بلوکه‌شده ایران در بانک‌های کره‌ای خبر داد. وبگاه وزارت خارجه کره جنوبی در بیانیه‌ای اعلام کرد: در سفر چوی جونگ کان معاون وزیر خارجه کره به وین و دیدار با علی باقری معاون سیاسی وزیر خارجه ایران، مذاکرات صریح و سازنده‌ای درباره روابط ایران - کره، از جمله مسئله دارایی‌های بلوکه‌شده ایران در کره صورت گرفت.این بیانیه می‌افزاید: معاون وزیر خارجه چوی ابراز امیدواری کرد که مذاکرات احیای برجام به زودی به نتیجه برسند و دو طرف موافق بودند آزادسازی پولهای بلوکه شده ایران فورا انجام شود. دو طرف توافق کردند کارشناسان دو کشور برای بحث پیرامون مسائل مرتبط با انتقال پولهای بلوکه شده رایزنی‌های کاری انجام دهند.
پرداخت وام ۹۰ میلیون دلاری به ایران
این در حالی است که معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی از تصویب اعطای وام ۹۰ میلیون دلاری به ایران در بانک جهانی برای مقابله با بیماری کرونا با وجود مخالفت آمریکا و لابی رژیم صیهونیستی خبر داد. فکری افزود: بانک جهانی با نادیده گرفتن تلاش آمریکا و لابی صهیونیستی با اعطای وام به وزارت بهداشت ایران موافقت کرد.رئیس سازمان سرمایه گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران با اشاره به اینکه این وام از پایین‌ترین نرخ سود در مقایسه با سایر فاینانس‌های بین المللی برخوردار است، اظهار کرد: تمامی نیازهای دارویی و تجهیزاتی وزارت بهداشت برای مقابله با بیماری کرونا توسط سازمان بهداشت جهانی خریداری و به کشورمان تحویل می‌شود و به این ترتیب مشکلات نقل و انتقال بانکی و تحریم‌ها در این خصوص بی اثر خواهد بود.
نبود عدد مشخص از پولهای بلوکه
آزاد سازی منابع ارزی ایران در کره جنوبی و عراق این نوید را می دهد که مسیر برای آزادسازی باقی منابع ارزی بلوکه شده ایران در دیگر کشورها نیز هموار خواهد شد. بر اساس برآوردهای انجام شده ۳۶ میلیارد دلار از منابع ارزی ایران در کشورهای مختلف از جمله کره‌جنوبی، ژاپن، لوکزامبورگ، عمان، چین و عراق مسدود است که تخمین‌ها متفاوت است و گاهی تا۱۰۰ میلیارد دلار نیز در برخی رسانه‌ها گزارش شده اما به‌طور دقیق مشخص نیست میزان منابع ارزی بلوکه‌شده ایران چه میزان است.
نگرانی از هزینه کرد پولها
بی شک آزادسازی منابع بلوکه شده عواید بسیاری برای اقتصاد ایران همچون کاهش محدودیت‌های بانک مرکزی در تأمین ارز، کاهش فشار ارزی، نزولی شدن قیمت برخی از کالاها از جمله دلار، سکه، خودرو، کالاهای وارداتی، تولیدات مرتبط با مواد اولیه وارداتی و … دارد، منتهی بیم آن می‌رود که دولت با به دست گرفتن این ارزها و تسهیل شدن مسیر دستیابی به ارز حاصل از فروش نفت، همچون دولت‌های گذشته، از یک سو توجه ویژه به واردات داشته و از سوی دیگر صادرات غیرنفتی و صنعتی را به حاشیه ببرد و باز هم تولیدکننده و صادرکننده در سیکل معیوبی بیفتد که دولت با ارزهای آزادشده ساخته است. دولت سیزدهم نیز اگر مراقبت نکند و نگاه کارشناسی و فنی نداشته باشد و با هیجان به دست آوردن ارزهای بلوکه شده سعی کند بازار را با تثبیت قیمت‌ها آرام نگاه دارد؛ با چالش جدی رو به رو می شود. انتظار این است که این پولهای بلوکه شده در مسیر توسعه زیرساختها هزینه شود و جاهایی هزینه نشود که همچون گذشته باعث ناامیدی مردم از دست یابی به سرمایه های کشور باشند.
