رضا خانکی
کارشناس بازار سرمایه
شرایط بازار سرمایه به اندازه نوسان دارد که آینده بورس را باید پیشگویی کرد تا پیش بینی. به قدری متغیرهای سیاسی موثر بر بازار زیاد است که امکان پیش بینی آینده آن وجود ندارد. نمیتوان گفت توافق سیاسی می شود یا نه یا اینکه چه سرنوشتی در انتظار بودجه سال آینده است. واکنش این روزهای بازار طبیعی است. وقتی بازار یک پارچه مثبت یا یکپارچه منفی می شود یعنی دارد به یک اتفاق بیرونی واکنش نشان میدهد. این اتفاق بیرونی همان مذاکرات سیاسی، کرونا، تغییرات شدید نرخ بهره و... است. برای مثال در سال ۱۳۹۹ یکی در دلایل صعود و سقوط یک دست بازار دستکاری بانک مرکزی در نرخ بهره بود. بانک مرکزی یکباره نرخ بهره را از ۲۰ درصد به هشت درصد و دوباره از هشت درصد به ۲۰ درصد تغییر داد. از سوی دیگر بازار سرمایه با ابهاماتی رو به رو است. در وضعیت فعلی چند پارامتر موثر وجود دارد که کسی درمورد آن صحبت نمیکند. اینکه نتیجه مذاکرات چه خواهد شد؟ معلوم نیست در شرف توافقیم یا خیر. اگر قرار است توافق صورت بگیرد چگونه است؟ موقت یا دائمی؟ بازگشت برجام است یا توافق دیگر؟ از طرف دیگر وزیر اقتصاد و رئیس کل بانک مرکزی روزه سکوت گرفته اند. مشخص نیست اگر توافق شود سرنوشت دلار چه خواهد شد؟ برنامه بانک مرکزی برای کنترل بازارها چیست؟ هیچ فردی در جایگاه حکمرانی خود را در این مقام نمیداند که این ریسک ها را از سر راه بازار بردارد. با این شرایط در بازار دلار دامنه نوسان وجود ندارد و دلار میتواند در یک روز قیمت خود را پیدا کند. اما در بازار بورس دامنه نوسان وجود دارد و باعث می شود بورس قادر نباشد به اتفاقات بیرونی واکنش متعادل نشان دهد. بنابراین دچار بیش واکنشی میشود. سوال این است که حذف دامنه نوسان در چه شرایط و چه زمانی درست است؟ هیچ زمان مناسبی را برای حذف دامنه نوسان پیدا نمیکنیم زیرا دامنه نوسان از ابتدا اشتباه بوده و اثرات بدی روی بازار گذشته است. هر زمانی هم حذف شود به بازار اسیب میزند. اگر در روند صعودی حذف شود، ممکن است سهم ها گران شوند و برعکس. در هر حال این آسیب ها برای مدت کوتاه ۱۰ روزه تا یک ماهه است. نباید از تجربه همه جهان بترسیم. حذف دامنه نوسان باید برنامه ریزی شود و در یک برنامه یک ساله صورت بگیرد اما مشخص باشد و سلیقه ای نباشد که با تغییر ادم ها قانون هم تغییر کند.
