به گزارش روزنامه تجارت، اين خبر را اكبر تركان، دبير شوراي عالي مناطق آزاد كشور ميدهد. سال گذشته نيز صحبتهايي درباره ايجاد قطب سوم خودروسازي كشور در منطقه آزاد چابهار مطرح شد؛ صحبتهايي كه براساس آنها توليد خودرو با استانداردهاي لازم براي صادرات يكي از اولويتهاي ايجاد قطب سوم خودروسازي بود. تابستان سال گذشته بود كه تركان اعلام كرد صادراتی بودن قطب سوم به این دلیل در دستور كار قرار گرفته که خودروسازهای مستقر در آن مجبور به رعایت استانداردهای مطابق بازار جهانی و رقابت با دنیا باشند.
پيش از اين و در سال 89 بود كه وزير صنعت، معدن و تجارت دولت دهم از مسئولان ايدرو (شركت گسترش و نوسازي صنايعايران) خواست تا شرايط برايايجاد قطب سوم خودروسازي كشور فراهم كند. در همان زمان علياكبر محرابيان وعده داد كه اين قطب خودروسازي در سال 90 متولد و از انحصار در توليد داخلي خودرو جلوگيري خواهد كرد. پس از آن طرح توجيهي راهاندازي قطب سوم خودروسازي كشور تهيه و جانمايي لازم براي احداث اين كارخانه صورت گرفت. پس از آن با به وجود آمدن حاشيههايي اين برنامه از دستور كار دولت دهم خارج شد. در ادامه، اواسط سال 91 بود كه سرمايهگذاران اصلي اين طرح كه قرار بود قطعهسازان اصفهاني باشند، نتوانستند به توافق برسند. بهاين ترتيب داستان ساخت قطب سوم خودروسازي كشور در دولت دهم ناتمام باقي ماند.
با روي كار آمدن حسن روحاني و دولت يازدهم كمي اوضاع متفاوت شد. رئیسجمهور نيز سال گذشته در مراسم روز صنعت و معدن، موضوع ایجاد قطب سوم خودروسازی را علنی کرد و با انتقاد تلویحی از دو خودروساز بزرگ کشور گفت که آنها نباید از ورود رقبای جدید هراس داشته باشند. پس از آن بود که اکبر ترکان سخن از ایجاد قطب سوم خودروسازی در چابهار به میان آورد و گفت که این قطب احتمالا با مشارکت سپاه در این منطقه ایجاد خواهد شد. او اسفند ماه گذشته نیز در نشستی خبری گفته بود که تاکنون دو سرمایهگذار جدی و یک سرمایهگذار نیمهجدی برای راهاندازی قطب سوم خودروسازی در ایران ابراز تمایل کردهاند اما به دلیل اینکه ایران در آستانه شرایط جدید بینالمللی به سر میبرد، آنها منتظر روشن شدن فضای جدید هستند.
در همين حال طي روزهاي گذشته دبیر شورای عالی مناطق آزاد آخرین وضعیت ایجاد قطب سوم خودروسازی کشور را تشریح کرد و گفت که مذاکره با بزرگان صنعت خودرو دنیا برای قطب سوم در دستور کار قرار گرفته است. اکبر ترکان گفت: چندی پیش که موضوع ایجاد قطب سوم خودروسازی در چابهار رسانهای شد، با شرکتهایی در حال مذاکره بودیم که در شرایط تحریمی قادر باشند با ما همکاری کنند که با به ثمر رسیدن تلاشهای دیپلماتیک برای حل مساله هستهای این مذاکرات قطع شد. او گفت: برای ایجاد قطب سوم خودروسازی در چابهار مصمم هستیم و این موضوع منتفی نشده است بلکه با توجه به فرصتهایی که در پساتحریم به وجود آمده ترجیح بر این است از همه فرصتهای بینالمللی استفاده کنیم. لذا تحمل کردهایم تا موعد برداشته شدن تحریمها فرا برسد، آن وقت برای ایجاد قطب سوم خودروسازی، از همه پتانسیلها و امکانات موجود، بهره ببریم و بتوانیم تصمیمی بگیریم که بهترین تصمیم باشد. ترکان افزود: مذاکرات به گونهای پیش میرود تا از بهترینها در قطب سوم استفاده کنیم به همین دلیل با صبوری پیش میرویم تا بتوانیم در انتخاب شرکای تجاری یا سرمایهگذاران دقت کافی را داشته باشیم و بعدها نگوییم که ای کاش صبر کرده بودیم تا فضا بازتر شود.
دبیر شورای عالی مناطق آزاد در حالی از قطب سوم خودروسازی سخن میگوید که کارشناسان بر این باورند با توجه به سرمایهگذاریهای صورت گرفته در کرمانموتور، استان کرمان با افزایش سهم خود در تولید انواع خودرو کرهای، آلمانی و چینی در سالهای گذشته، عملا به قطب سوم خودروسازی کشور تبدیل شده است. در همين ارتباط سعید لیلاز، کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با اقتصادنیوز ميگويد: توسعه صنعت خودرو در کرمان یک اتفاق بزرگ است و پیشبینی میشود با گسترش فعالیتها خود بتواند سهم بالاتری از تولید خودرو در ایران را از آن خود کند. از نظر لیلاز سرمایهگذاری در ایران برای کمتر خودروسازی توجیه اقتصادی دارد و با توجه به اینکه اشل اقتصادی تولید خودرو حداقل یکصد هزار دستگاه در سال است، به نظر میرسد بزرگان صنعت خودرو دنیا به دنبال تولید مشارکتی باشند و خود راسا وارد تولید خودرو خارج از زنجیره ایران خودرو، سایپا و کرمانموتور نشوند.
ضرورتهايايجاد قطب سوم خودروسازيدر همين حال گروهي از كارشناسان صنعت خودروي كشور معتقدند براي رقابتي شدن بازار خودرو و خروج از انحصار خودروسازان بزرگ، ايجاد قطب سوم خودروسازي يك ضرورت است. در همين رابطه يك كارشناس صنعت خودرو معتقد است؛ براي از بين بردن انحصار در بازارهاي خودروي داخلي بايد قطب سوم ايجاد شود و توليدات اين گروه جديد داراي استانداردهاي بينالمللي نيز باشد. اسحاق مجيدزاده به «تجارت» ميگويد: در حال حاضر دو گروه خودروسازي بزرگ در جاده مخصوص حدود90 درصد خودروي كشور توليد ميكنند و اين ميزان توليد به نوعي ميتواند زمينهساز انحصار دراين بازار شود. اين كارشناس صنعتي ادامه داد: هرچند طي ماههاي گذشته و بنابر گزارشهاي وزارت صنعت ميزان توليدات خودرو در داخل كشور رشد داشته اما اين رشد تنها محدود به كميت توليد خودرو بوده و تغيير خاصي در كيفيت خودروهاي توليد داخل مشاهده نميشود. به گفته مجيدزاده؛ با توجه به حجم بالاي توليدات ايران خودرو و سايپا در بازارايران بهتر است كه مسئولان ايجاد قطب سوم خودروسازي را براي ايجاد فضاي رقابتي در توليد خودروهاي داخلي جدي بگيرند. اين كارشناس خودرو گفت: اين قطب خودروسازي ميتواند بيشتر براي صادرات متمركز عمل كند. به اين ترتيب ميتوان اميدوار بود محصولاتي با استانداردهاي بينالمللي و جهاني نيز داشته باشد. مجيدزاده در پايان گفت: حقيقتاين است كه خودروهاي توليد داخل از نظر كيفيت ويژگي خاصي ندارند به همين دليل است كه اميدوار هستم با راهاندازي قطب جديد خودروسازي بتوان بر سر كيفيت خودروها رقابتي را شكل داد تا ازاين طريق مردم سود ببرند.
حال با توجه به توافق ایران با غرب و رقابت خودروسازان برای یافتن شرکای جدید باید دید که قطب سوم خودروسازی کشور، نصیب کدام خودروساز خواهد شد. آیا این شریک جدید تجاری از شرق آسیا پا به عرصه تولید خودرو در ایران می گذارد یا اینکه برندهای معتبر غربی در این رابطه به نقش آفرینی خواهند پرداخت؟