آینده FATF پس از توافق برجام

محمد لاهوتی
رئیس کنفدراسیون صادرات

عدم تصویب لوایح FATF تاثیر منفی خود را بر تجارت خارجی ما می‌گذارد و اگر تحریم‌ها برداشته شود باز مشکل FATF می‌تواند مانع تجارت شده و به نوعی بهانه‌ برخی از کشورها شود که علاقه‌مند به توسعه تجارت در ایران نیستند. به نظر می‌رسد که اگر توافق صورت بگیرد، FATF هم باید تعیین تکلیف شودتغییر و تحولات سیاسی به هرحال تاثیر خود را در اقتصاد و تجارت خارجی می‌گذارد. اتفاقاتی که در افغانستان افتاد باعث شد که تجارت ایران و افغانستان تحت تاثیر قرار بگیرد، کاهش آن هم طبیعی بود چراکه مدت‌ها برخی از مرزها بسته و نقل و انتقالات با مشکل مواجه بود. البته فکر نمی‌کنم که این روند ادامه پیدا کند و احتمالا ما به جایگاه خود در این بازار برخواهیم گشت. روابط دیرینه‌ای که بین ایران و افغانستان وجود دارد، حمایت ایران از پناهجویان افغان، حجم نقل و انتقال پول با تجار افغانستانی و یا حجم تجارت ما ریشه در ارتباطات تاریخی دو کشور دارد بنابراین به محض اینکه ریسک بازار افغانستان کاهش پیدا کند، تجارت ما هم افزایشی خواهد شد. چین بزرگترین اقتصاد جهانی بعد از آمریکا بوده و ترکیه نیز کشور «شکار لحظه‌ها» است. این دو کشور همیشه رقیب سرسخت ما بودند. اگر روند کاهشی ما همچنان ادامه داشته باشد این کشورها می‌توانند جای ما را بگیرند ولی باید تلاش کنیم که این جایگاه را از دست ندهیم. روابط تاریخی بین ایران و افغانستان برای ما یک فرصت برای حفظ شرایط است. نباید فرصت‌ها را از دست دهیم بلکه از آنها استفاده کرده و نباید به این امید باشیم که بازار مربوط به ما است و دیگران نمی‌توانند در آن ورود کنند. در مجموع تجارت شکار لحظه‌هاست، هر کشور سریع‌تر اقدام کند برنده است. همه کشورها از شرایط جنگ تحت تاثیر قرار می‌گیرند، هیچ شخص و کشوری موافق جنگ و خونریزی نیست. در این میان، مسئله مهم از نظر اقتصادی تحریم‌ها علیه روسیه است که می‌توان از آن استفاده کرد. البته این امر بستگی به این دارد که چقدر حرکت ما سرعت داشته باشد در غیر این سرعت مثل گذشته نمی‌توانیم از این فرصت استفاده کنیم. این هم به تلاش دولت برای رفع موانع، ایجاد بسترها و همچنین تلاش و آماده‌سازی بنگاه‌ها برای صادرات به روسیه که استانداردهای بسیار سختی دارد، بستگی دارد. اما تاثیر مستقیم توقف مذاکرات برجام را می‌توانیم در نرخ ارز ببینیم. به محض شروع مذاکرات نرخ ارز کاهشی و به محص آنکه حرف از توقف مذاکرات به میان می‌آید نرخ ارز افزایشی می‌شود. ما چه بخواهیم و چه نخواهیم سرنوشت اقتصاد ما به این موضوع گره خورده است. امیدواریم که این توافقات صورت بگیرد و ما بتوانیم در این شرایط که هم افزایش نرخ ارز داشته و هم بازار جدیدی به نام روسیه در برابر ما باز شده؛ حجم تجارت خارجی ما در سال آینده بسیار بیشتر از امسال رشد کند. در واقع عدم تصویب لوایح FATF تاثیر منفی خود را بر تجارت خارجی ما می‌گذارد و اگر تحریم‌ها برداشته شود باز مشکل FATF می‌تواند مانع تجارت شده و به نوعی بهانه‌ برخی از کشورها که علاقه‌مند به توسعه تجارت در ایران نیستند می‌شود. به نظر می‌رسد که اگر توافق صورت بگیرد، FATF هم باید تعیین تکلیف شود.