نصرت‌الله سیفی
کارشناس حوزه انرژی
باتوجه به افزایش خودروها و خارج از رده نشدن خودروهای قدیمی بنزینی و با توجه به اینکه تکنولوژی‌ها هم قدیمی است که مصرف را افزایش می‌دهد، این احتمال وجود دارد که موجودی بنزین کفاف ندهد و واردکننده شویم. همچنان تعداد خودرو زیاد و مصرف‌کننده هم افزایش می‌یابد، تکنولوژی‌ها هم بروز نشده و خودروهای فرسوده هم از رده خارج نشده‌اند بنابراین انتظار افزایش مصرف حتما وجود دارد. از طرفی تعداد پالایشگاه‌های کشور ثابت است و بنزین تولیدی هم محدود است، برای تولید بیشتر یا باید پالایشگاه جدید احداث کنیم و یا اینکه پالایشگاه‌های قدیمی را بهبود کیفیت دهیم یعنی سهم تولید بنزین از هر بشکه نفت را افزایش دهیم، هر دو اقدام مستلزم سرمایه‌گذاری است و چون سرمایه‌گذاری نکردیم، بنابراین تولید بنزین در کشور ما مثل گذشته تقریبا ثابت است.
اکنون برخی مواقع در تولید و مصرف سر به سر می‌شویم، اما بعد از مدتی مصرف از تولید پیشی می‌گیرد و تبدیل به واردکننده خواهیم شد. راهکار اینکه با بهینه‌سازی مصرف نیازی به ساخت پالایشگاه نیست، ما به اندازه کافی در کشور پالایشگاه داریم بنابراین اگر سمت تقاضا هزینه کنیم نیازی به هزینه در بخش تولید نیست.
اکنون در دنیا میزان مصرف بنزین از 12 لیتر به 8 لیتر رسیده اما خودروهای ما مثل قدیم هستند و حتی خودروهای بالای 30 سال تردد دارند، در هر حال اگر بخواهیم اختلاف تولید و مصرف بنزین را زیاد کنیم بهترین کار سرمایه‌گذاری در حوزه مصرف است. ما در گذشته طرحی بنام اجرای طرح پایلوت قشم برای کارت انرژی مطرح کردیم کار مطالعاتی آن در سال 92 ارائه شد و قرار بود کارت انرژی برای افراد مقیم در قشم صادر شود و فرد مقیم مستحق دریافت سهمیه‌ای از برق، بنزین، گازوئیل و گاز به قیمت سوبسیدی بود و بالاتر از آن را باید آزاد به قیمت فوب خلیج فارس دریافت می‌کرد و اگر کسی سهمیه را مصرف نمی‌کرد بتواند در معرض فروش قرار دهد و پایه قیمت هم قیمت بازار آزاد بود، البته این طرح اجرا نشد. طرح موجود هم همان است و به نظر می‌رسد گامی در جهت منطقی‌سازی و اصلاح نسبی قیمت است واقعیت این است که ما قاچاق سوخت و تعداد زیادی مهاجر غیرقانونی در ایران داریم که سوبسید ایرانیان مقیم ایران شامل آنها هم می‌شود و این هدررفت اقتصاد کشور است، اصلاح قیمت و تخصیص بنزین بر اساس کارت ملی کار درستی است یعنی هر حرکتی در جهت سیاست‌های اصلاح الگوی مصرف و اجرای تمهدیدات قیمتی و غیرقیمتی باهم کار درستی است. هم جلوی قاچاق را هم می‌گیرد و هم اینکه مواظبت از هدررفت است و اثرات اصلاح فرهنگ و کاهش آلودگی محیط زیست را نیز در پی دارد. با اجرای طرح تخصیص بنزین به کارت ملی بازار انرژی صرفه‌جویی شده شکل می‌گیرد و علاوه بر فروش به نرخ عادلانه، گردش مالی ایجاد می‌شود و پیش‌درآمدی برای حذف یارانه‌ها هم که عملیات مالی دردسرسازی شده است، خواهد بود.
