به گزارش همشهری‌آنلاین، وارد شدن فضای مجازی به زندگی اجتماعی، پیشرفت‌های گسترده ای در زندگی جوامع ایجاد کرده است به طوری که هر روز که می‌گذرد بر دامنه رویدادهایی که از این مجرا به زندگی‌ها وارد می‌شود افزوده می‌شود. به زعم پیامدهای نوینی که این پیشرفت‌ها به دنبال داشته، آسیب‌های بسیاری هم متوجه جامعه شده است، از جمله این آسیب‌ها کوچ مجرمان از فضای حقیقی جامعه به فضای مجازی است.
تا پیش از وارد شدن فضای سایبر به زندگی مردم، عناوین مجرمانه فقط در فضای حقیقی جریان داشت و رویه قانونی برای برخورد با مجرمان به شیوه سنتی دنبال می‌شد از همین رو کنترل مجرمان و تولید جرم به راحتی از سوی پلیس دنبال می‌شد. از مهم‌ترین شاخص‌هایی که وجود داشت، شناسنامه‌دار بودن مجرمان بود، به طوری که با بروز جرم در هر شهر، ماموران پلیس آن به راحتی می‌توانستند در جریان تحقیقات خود سرنخ ماجرا را به دست گرفته و جرم به وقوع پیوسته را کشف و متهم را شناسایی و بازداشت کنند.
شناسنامه دار شدن مجرمان امکان بروز جرم را هم از سوی آنها دشوار می‌کرد، چرا که آنها در صورت وقوع عملی مجرمانه، اطمینان داشتند به زودی گرفتار قانون خواهند شد.
کوچ مجرمان به فضای مجازی
با ورود فضای سایبر و گسترده شدن دامنه‌های آن، کوچ مجرمان به فضای سایبر شروع شد. امکانات مجازی این امتیاز را برای مجرمان به همراه دارد که به راحتی بتوانند با یک گوشی تلفن همراه از اتاق خوابشان شهروندان را در هر کجای کشور فریب داده و حساب‌های بانکی خودشان را به راحتی پر کنند بدون این که به آسانی در دام پلیس گرفتار شوند.
گرفتار شدن مجرمان هم به منزله پایان ارتکاب جرم نیست و آنها از داخل سلول‌هایشان در زندان هم می‌توانند به رفتار مجرمانه‌شان ادامه می‌دهند.مجرمان به خوبی اطلاع دارند سایت یا درگاه‌هایی که آنها برای کلاهبرداری به سراغش می‌روند از امنیت پاییینی برخوردار هستند و ساختار قانونی کشور هم مزاحمتی برای این سایت‌ها ایجاد نمی‌کند.
دریافت بیعانه
از جمله این سایت‌ها «دیوار» و «شیپور» هستند که از زمان فعالیت شان خدمت زیادی به جامعه مجرمان کرده اند. این سایت‌ها هر چند منجر به فعال شدن بسیاری از کسب‌و کارها شده‌اند اما این فعال شدن را بدون توجه به ساختار امنیتی خود دنبال می‌کنند.
از جمله کلاهبرداری‌های صورت گرفته، کلاهبرداری در پوشش دریافت بیعانه است. در این شیوه افراد کلاهبردار با درج آگهی فروش یا اجاره آن هم به قیمت کم، مشتری را برای خرید وسوسه می‌کنند. زمانی که تماس مشتری برقرار می‌شود، کلید کلاهبرداری زده می‌شود. مثلا چندی قبل مردی به پلیس فتا کرمان خبر داد در دام فردی کلاهبردار گرفتار شده است. او گفت من به دنبال اجاره خانه بودم. در بررسی آگهی‌های سایت دیوار متوجه شدم فردی خانه‌ای را با قیمت خیلی کم برای اجاره آگهی کرده است.
وقتی با او تماس گرفتم گفت به پول نیاز فوری دارد و اگر بخشی از پول را به عنوان بیعانه به حسابش واریز کنم می‌تواند خانه را به من اجاره دهد. من هم اعتماد کردم و پول را به شماره کارتی که داده بود واریز کردم . وقتی خواستم با او قرار ملاقات بگذارم دیدم گوشی تلفن همراهش خاموش است. تحقیقات پلیس کرمان در این باره نشان داد متهم به این شیوه از افراد زیادی کلاهبرداری کرده است.
کلاهبرداری با دمپایی!
در پرونده‌ای مشابه مردی در مشهد برای خرید محموله دمپایی عمده مبلغ ۱۳ میلیون به عنوان بیعانه به حساب صاحب آگهی دروغین واریز کرده بود. او وقتی متوجه شده بود صاحب اگهی به تماس‌هایش جواب نمی‌دهد ماجرا را به پلیس فتا گزارش داده بود.
فروش عابربانک!
در جریان پرونده‌ای دیگر مردی فریبکار چندین دستگاه عابربانک را برای فروش در سایت دیوار آگهی کرده بود. او موفق شده بود با این آگهی دروغین از خریدار ۵۰ میلیون به عنوان بیعانه دریافت کند و بعد گوشی تلفن همراهش را خاموش کند.یا در پرونده‌ای دیگر در شهرستان مشهد مردی با درج آگهی یک باغ ویلا موفق شده بود از صدها نفر از ۵۰۰ تا ۸۰۰ هزار تومان به عنوان بیعانه اجاره به جیب بزند.
حساب‌های اجاره‌ای
تحقیقات این پرونده‌ها نشان می‌دهدکه پول‌های شهروندان به حساب‌های اجاره‌ای واریز می‌شود. کلاهبرداران با پرداخت مقدار کمی پول به معتادان کارت‌های بانکی‌شان را اجاره می‌کنند. آنها در چند مرحله هزینه های واریز شده را به کارت‌های دیگری منتقل می‌کنند تا رد یابی حساب‌ها به این آسانی ممکن نباشد. مثلا فردی که ساکن روستایی دور افتاده در بوشهر است چگونه باید شکایت خود را از فردی که ساکن مشهد است پیگیری کند؟ وقتی شاکی در چرخه‌ای چنین دشوار قرار می‌گیرد چاره‌ای ندارد جز این که عطای مالش را به لقایش ببخشد و این همان چیزی است که کلاهبردار به دنبالش بوده و هست.
رسیدهای جعلی
کلاهبرداری به عنوان بیعانه، تنها شیوه کلاهبرداران نیست. یکی دیگر از شیوه‌هایی که آنها به کار می‌گیرند خرید کالا با رسیدهای جعلی است. آن ها در جستجوی آگهی‌های فروش کالا در دیوار یا شیپور سوژه‌های مورد نظرشان را پیدا می‌کنند. گوشی‌های تلفن همراه گران قیمت، طلا یا کالاهای گران قیمت مهم‌ترین سوژه‌های کلاهبرداران است. آنها بعد از تماس با فروشنده با او در محلی خلوت قرار می‌گذارند. آنها قرار ملاقات‌شان را در ساعت غیر اداری انجام می‌دهند تا دسترسی شاکی به بانک امکان پذیر نباشد. یکی از شاکیان زنی بود که ۳۹ میلیون طلایش را به این شیوه به کلاهبردران تقدیم کرده بود. او به پلیس مشهد گفت برای فروش طلاهایم در دیوار آگهی دادم. مردی تماس گرفت و گفت حاضر است طلاهایم را بخرد.عصر آن روز با او قرار ملاقات گذاشتم که سر قرار حاضر شد. ظاهری خیلی موجه داشت و بعد از بررسی طلاها گفت که پول را با گوشی تلفن همراهش به کارتم واریز می‌کند که قبول کردم. او گفت به دلیل این که مبلغ پول بیشتر از ده میلیون تومان است پول بعد از چند ساعت به حسابم واریز می‌شود. بعد هم با گوشی تلفن همراهش عملیات واریز را انجام داد و رسیدش را برایم ارسال کرد. من هم طلاها را به او دادم. چند ساعتی منتظر شدم اما پیامک بانک برایم نیامد برای همین صبح روز بعد که به بانک رفتم متوجه شدم او کلاهبردار بوده و رسید هم جعلی است. من باید طلاهایم را به طلافروشی می بردم تا این طور به دردسر نیفتم.
لینک‌های جعلی
شیوه دیگر کلاهبرداران لینک‌هایی است که برای صاحبان آگهی‌های این سایت‌ها ارسال می‌شود. کلاهبرداران بعد از بررسی آگهی‌ها سوژه های خود را انتخاب می‌کنند. آنها اطلاعات تماس صاحب آگهی را بررسی و لینکی برای او ارسال می‌کنند. یکی از شیوه‌هایی که قربانیان زیادی گرفت ارسال لینک جعلی سامانه ثنا بود. دریافت کنندن لینک بعد از باز کردن آن به درگاه جعلی هدایت می‌شوند. آن ها اطلاعات کارت‌های بانکی‌شان را وارد می کنند بدون این که اطلاع داشته باشند اطلاعات در اختیار کلاهبرداران قرار می‌گیرد. یکی از این پرونده‌ها در شهرستان شهریار تشکیل شد و مرد کلاهبردار موفق شده بود به این شیوه ۱۰ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان از چند حساب برداشت کند.
خفت گیری
شیوه دیگری که کلاهبرداران دیوار روی آن حساب باز می‌کنند به خفت گیری منجر می‌شود. آنها در این شیوه عمدتا به صورت باندی عمل می‌کنند. بعد از بررسی آگهی‌های دیوار و شیپور سوژه مورد نظرشان را انتخاب می‌کنند و با او در محلی خلوت قرار ملاقات می گذارند. وقتی در محل حاضر شدند در فرصت مناسب با تهدید چاقو کالای فروشنده را سرقت کرده و فرار می‌کنند.
کلاهبرداری از کودکان
تنها افراد بزرگسال نیستند که در دام کلاهبرداران گرفتار می‌شوند. کودکان و نوجوانان بخش زیادی از وقت خود را صرف جستجو در فضای مجازی می‌کنند.خرید آنلاین بازی یا لوازم جانبی اولین اولویت آنان است. عمده کودکان برای خریدهایشان به سراغ سایت دیوار می‌روند و در دام این افراد فریبکار گرفتار می‌شوند. سرهنگ علی محمد رجبی، رییس مرکز تشخیص و پیشگیری از جرایم سایبری پلیس می‌گوید: کودکان و نوجوانان به دلیل شرایط خاص سنی، حساس‌ترین و آسیب‌پذیرترین گروه در جامعه هستند و شاهد افزایش میزان استفاده از فضای مجازی و خریدهای اینترنتی هستیم. برخی آمارها نشان می دهد، حدود ۱۰ درصد خریداران اینترنتی را کودکان و نوجوانان تشکیل می‌دهند و خطرات و صدمات جدی فضای مجازی و لزوم آموزش‌های سایبری به این قشر بیشتر از سال‌های قبل احساس می شود. کلاهبرداران سایبری در سایت‌های واسط با هویت جعلی و با سوء استفاده از عدم آگاهی‌های سایبری کودکان و نوجوانان و اشتیاق آنان برای خرید اقدام به کلاهبرداری می کند. کودکان و نوجوانان به منظور خرید اکانت‌ها و دستگاه‌های بازی، اغلب بدون اطلاع خانواده‌ها به سایت‌های دیوار و شیپور مراجعه می کنند و کلاهبرداران نیز با تبلیغ اجناس ارزان و تخفیف‌های جذاب آنان را به دام خود می کشانند.»
چه باید کرد؟
پلیس همواره درباره کلاهبرداری‌هایی که به آن اشاره شد به کاربران هشدار داده است و از شهروندان خواسته خریدهای خود را از سایت‌های معتبری که نشانی ثابت دارند انجام دهند. تجربه هم نشان داده این دسته از مجرمان در صورتی هم که بازداشت شوند دست از عمل مجرمانه‌شان بر نمی‌دارند. دریافت‌های این عمل مجرمانه آن قدر زیاد است که بعد از جلب رضایت چند شاکی و تحمل مجازات بار دیگر به چرخه جرم بر می‌گردند.
پلیس تاکید دارد که واریز کردن پول بیعانه به حساب افراد به منزله از دست رفتن سرمایه است و از شهروندان خواسته تا زمانی که کالای مودر نظرشان را رویت نکرده اند و از اصالت آن اطمینان پیدا نکرده اند نسبت به خرید آن اقدام نکنند. توصیه‌های پلیس در حالی به شهروندان انجام می‌شود که سایت‌های مورد نظر حاضر به بالا بردن امنیت درگاه‌های خود نیستند تا جایی که سایت «دیوار» آب پاکی را هم روی دست مشتریان خود ریخته اعلام کرده سایت، هیچگونه منفعت و مسئولیتی در قبال معامله افراد ندارد، به رغم این هشدارهای امنیتی در صورتی که افرادی قربانی کلاهبرداران شوند باید شکایت فرد از طریق سیستم قضائی به پلیس فتا ارجاع داده شود.
بنابراین اگر می خواهید داریی‌تان را حفظ کنید بهتر است به جای این که دردسر پلیس و دادسرا را به جان بخرید کلاهتان را محکم بچسبید وگرنه دیوار برای کلاهبرداران جای امنی است و همیشه این ضرب المثل را به یا داشته باشید که پنیر مفت فقط در تله موش پیدا می‌شود.
